Rebellen in Ruanda rukken op
Onze Top 5
van deze weel
e
cd
Spanning tussen Kiev en Moskou te snijden na incidenten
Bosnië: Nieuwe fase maar geen oplossing
Politie Zuid-Korea valt tempel binnen
Rusland eist dat aanvallen worden gestaakt
Hoofdstad Kigali direct bedreigd, aantal doden loopt op tot 20.000
DE STEM
BUITENLAND
Mokdad Sifi nieuwe
premier Algerije
BUITENLAND kor.
Ch Leverworst,
verpakt, 500 gram
Ch Vloerkadetten,
verpakt 10 stuks
Ch Appelsap,
pak l liter
Och Huiswijn,
rood, wit, rosé of
demi-sec, fles 1 liter
©Vernieuwd:
Ch Boy of Girl luiers,
diverse soorten, pak <ZX2X3>C
's Lands grootste kruidenier
blijft op de kleintjes letten.
13T
S75- 4.
im
DINSDAG 12 APRIL 1994
Van onze correspondent
Kees Elenbaas
Moskou - Na een weekend
vol incidenten in de haven
stad Odessa, heeft de Russi
sche regering een scherp pro
test gestuurd naar de
Oekraïne. Het Russische pro
test kwam nadat Oekraïnse
troepen zondag een schip van
de Zwarte Zeevloot bezetten
en 3 Russische officieren ar
resteerden.
Een aantal burgers, familieleden
van de officieren, raakten bij de
schermutselingen gewond. Gis
terochtend bestormde een een
heid van 120 speciale Oekraïnse
troepen een basis van de 'mot-
tenballenvloot' in Odessa. De
havenfaciliteiten en de gebou
wen die bij de kleine basis ho
ren, zijn nog steeds onder con
trole van de Oekraïnse troepen.
Volgens de Russische marine
voorlichting werden bij die actie
ook Russische officieren gearres
teerd en zouden Russische ma
trozen en hun familieleden zijn
mishandeld en geslagen.
Volgens een verklaring van de
Russische marine zijn de acties
van de Oekraïnse kant een fla
grante schending van de afspra
ken die er gemaakt zijn rondom
de Zwarte Zeevloot. Deze inci
denten maken de situatie uiterst
explosief, aldus de Russische
Marine. President Leonid Krav-
tsjoek van de Oekraïne en de
Russische premier Viktor Tsjer-
nomyrdin hebben in de loop van
gisteren telefonisch kontakt ge
had om de gebeurtenissen te be
spreken. Bijzonderheden van de
ze besprekingen werden niet ge
geven.
De commandant van de Zwarte
Zeevloot, de Russische admiraal
Eduard Baltin, beschreef de
Oekraïnse acties als volstrekt il
legaal en hij sprak zijn waarde
ring uit voor de snelle reaktie
van de Russische regering. „Het
commando van de Zwarte Zee
vloot doet al het mogelijke om
ondanks deze incidenten in
Odessa, de situatie in de regio te
stabiliseren", zei Baltin. Maar
hij voegde er wel als waarschu
wing aan toe dat hij natuurlijk
ook als taak had 'onze mensen te
beschermen'.
Het Russische parlement vroeg
de voorzitter van de Doema,
Ivan Rybkin, een telegram te
sturen naar president Krav-
tsjoek, waarin om opheldering
over de incidenten wordt ge
vraagd. Vice-premier Sergej Sja-
chraj deelde mee dat aan het
ministerie van Buitenlandse Za
ken en Defensie een volledig
rapport was gevraagd over de
incidenten. „Een internationaal
conflict kan beginnen met een
ruzie op de markt, dus we moe
ten alle omstandigheden van de
ze gebeurtenissen grondig bestu
deren", aldus Sjachraj.
De incidenten in Odessa vonden
plaats in het weekend waarin de
tweede ronde van de parle
mentsverkiezingen in de
Oekraïne werd gehouden. Voor
de 450 parlementszetels zijn in
middels 335 afgevaardigden ge
kozen.
De communisten zijn tot veler
verrassing de grote overwin
naars geworden met 83 zetels.
Samen met de socialisten en de
agrarische partij bezet dit linkse
blok nu 112 zetels in het nieuwe
parlement. Zij zullen volgens
hun verkiezingsbelofte streven
naar aansluiting van de
Oekraïne bij Rusland. Op het
schiereiland de Krim, waar de
thuisbasis Sebastopol van de
Zwarte Zeevloot ligt, behaalde
het pro-Russische blok een abso
lute meerderheid van 55 van de
98 zetels in het nieuwe parle
ment.
Nairobi (ap/afp/rtr) - De Tutsi-rebellen van het Ruan-
dees Patriottisch Front (RPF) zijn gisteren tot vlak bij de
Ruandese hoofdstad Kigali opgerukt, heeft een woord
voerder van het RPF verklaard.
Volgens de VN-waarnemersmis-
sie in Ruanda is in de gehele stad
geweervuur te horen was en or
den de buitenwijken met grana
ten werden bestookt. Hulpfunc
tionarissen schatten het aantal
doden alleen al in Kigali op
10.000. Naar schatting van het
Internationale Rode Kruis in Ki
gali, zijn in het hele land al
20.000 mensen gedood. In het
ziekenhuis in het centrum van de
stad zouden meer dan 1.000 lij
ken liggen. VN-functionarissen
zijn er gisteren niet in geslaagd
een staakt-het-vuren tot stand te
brengen tussen het Ruandese le
ger en de Tutsi-rebellen.
Waarnemers vrezen een totale
burgeroorlog als de 1.200 man
versterkingen van de RPF, die
van drie kanten oprukken, in de
hoofdstad zijn gearriveerd. In de
stad verbleven al zeshonderd
soldaten van het RPF. Een Fran
se officier zei dat de Tutsi-rebel
len inmiddels een Franse school
waar westerlingen zich verzame
len om te worden geëvacueerd,
op twee kilometer zijn genaderd.
Parijs heeft vijfhonderd militai
ren gestuurd om te helpen met
de evacuatie van buitenlanders.
De evacuatie is in volle gang.
Een aantal, onder wie Nederlan
ders, heeft het land inmiddels
verlaten. Belgische, Amerikaan
se en Canadese vliegtuigen voer-
Algiers - De Algerijnse pre
sident Liamine Zeroual heeft
gisteren Mokdad Sifi benoemd
tot nieuwe premier. Sifi volgt
Redha Malek op, die gistermor
gen zijn ontslag indiende.
Het ontslag van Malek komt
twee dagen nadat Algerije een
hulpprogramma van het IMF
van 1 miljard dollar accepteerde,
onder de voorwaarde dat de ge
centraliseerde economie her
vormd zal worden. Malek was
een van de grote voorstanders
van het IMF-programma.
In het kabinet van Malek was de
53-jarige Sifi minister van
Openbare Werken. Over de rede
nen voor het ontslag van Malek,
die premier was sinds septem
ber, zijn geen mededelingen ge
daan. Onder de regering van
Malek hebben de islamitische
fundamentalisten him geweldda
dige campagne flink opgevoerd.
den gisteren de eerste evacuatie-
vluchten uit van Kigali naar Ke
nya en Burundi. Een eerste
groep van 26 Nederlanders
kwam gisteren samen met 89
Belgen in Brussel aan. Ze waren
met eigen vervoer naar buurland
Burundi gereden.
Chaos
Sinds de ongeregeldheden be
gonnen, zijn zes Belgische bur
gers en tien Belgische VN-mili-
tairen gedood. Ook drie Fransen
(een legerofficier, diens vrouw
en een priester) zijn omgekomen.
In de hoofdstad werd gisteren
ook weer gevochten tussen leden
van het RPF en het Ruandese
regeringsleger dat overwegend
uit Hutu's bestaat. In de straten
liggen honderden lijken en in de
stad heerste totale chaos. Zon
dag kwamen zeker 27 mensen
om toen een granaat insloeg in
een ziekenhuis. Radio Tanzania
meldde dat ook in de drie noor
delijke regio's van het land werd
gevochten. Meer dan duizend
Ruandezen, overwegend Tutsi's,
zijn inmiddels naar het naburige
Zaïre gevlucht, aldus het Inter
nationale Rode Kruis. Enkele
hoge Ruandese regeringsfunctio
narissen hebben hun toevlucht
gezocht in de Franse ambassade.
De onlusten in Kigali braken uit
nadat de Ruandese president Ju
venal Habyarimana bij een mys
terieus vliegtuigongeluk werd
gedood. „Ons bataljon in Kigali
moet worden versterkt, het is
onze plicht te interveniëren", al
dus een zegsman van de RPF.
Hij riep de regeringssoldaten op
zich bij de opstand te voegen
tegen de 'regering van moorde
naars' die na de dood van presi
dent Habyarimana werd inge
steld.
De Ruandese ambassadeur in
Parijs heeft om 'grootschalige
hulp' verzocht voor zijn dóór
oorlog getroffen landgenoten. De
Europese Commissie heeft giste
ren een miljoen gulden toege
zegd voor medische hulp. Het
geld is bestemd voor Artsen zon
der Grenzen. Negen functiona
rissen van de organisatie zijn in
Ruanda actief en krijgen verster
king van nog eens tien artsen en
medisch personeel. Het Interna
tionale Rode Kruis heeft twaalf
van haar veertien personeelsle
den geëvacueerd naar naburige
landen.
De oproerpolitie in Seoul heeft gisteren
134 monniken gearresteerd die betrokken
waren bij een opstand in de Chogye-tem-
pel van de grootste boeddhistische orde in
Zuid-Korea. Hervormingsgezinde monni
ken hadden het kantoor van het hoofd van
de orde bezet om zijn aftreden te eisen. Zij
verdenken hun leider Suh Eui-hyon van
corruptie.
De politie greep in toen de reformisten
probeerden Suh en zijn aanhangers uit het
gebouw te verdrijven. De politie greep
zondagmiddag ook al in om honderden
reformisten uiteen te jagen. De actievoer
ders eisen Suh's aftreden en een hervor
ming van de orde wegens Suh's vermeen
de betrokkenheid bij een schandaal: hij
zou voor miljoenen hebben meegeprofi
teerd van een directeur die de kas van zijn
bouwbedrijf heeft verduisterd. De Demo
cratische Partij, de belangrijkste opposi
tiepartij, verdenkt Suh ervan uit deze pot
schenkingen te hebben gedaan aan de
regerende Democratische Liberale Partij.
FOTO EPA
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Rusland waarschuwde het Wes
ten dat de luchtaanvallen van de
Navo op de Bosnische Serviërs
kunnen leiden tot escalatie van
de oorlog in Bosnië.
De Amerikaanse president Clin
ton zei echter dat de tweede
Navo-luchtaanval binnen even
zoveel dagen was toegestaan on
der het VN-mandaat ter be
scherming van de zogenoemde
beveiligde gebieden, waaronder
Gorazde. Hij sprak op luchtige
toon over de meningsverschillen
met Moskou en onderstreepte de
'cruciale rol' van Rusland en de
noodzaak om 'zeer nauw met
hen samen te werken'.
Minister van Buitenlandse Za
ken Kozyrev, op bezoek in Span
je samen met president Jeltsin,
eiste dat de luchtaanvallen wor
den gestaakt. „Het is een grote
fout en een groot risico zulke
besluiten te nemen zonder Rus
land."
Moskou wil eveneens dat het
Servische belég van Gorazde
wordt gestaakt en dat er VN-mi-
litairen komen. Ook zouden de
Serviërs zich moeten terugtrek
ken en moeten de moslimmilities
in de stad worden ontwapend.
Volgens Kozyrev komen de
luchtaanvallen juist op het mo
ment dat diplomatiek overleg
tussen de Russen en de eveneens
orthodoxe christelijke Serviërs,
'een vreedzame oplossing moge
lijk had gemaakt'. „Wij hopen
niet dat deze kans nu geheel is
gemist."
De regering van klein-Joegosla-
vie veroordeelde de Navo-bom-
bardementen op de Bosnische
Serviërs in scherpe bewoordin
gen. De reactie vanuit Belgrado
kwam voordat de tweede Navo-
aanval plaats vond.
Door Aad Jongbloed
ER IS, zo mag gesteld wor
den, geen bevredigende op
lossing voor het probleem in
ex-Joegoslavië, dat zich nu
al twee jaar voortsleept door
middel van een burgeroorlog
met duizenden slachtoffers.
Om tal van redenen kan de
vrede niet met militair geweld
van buitenaf worden afgedwon
gen. De Europese Unie bleek tot
nu ,toe machteloos, onderhande
laars stapelden fout op fout en
de Amerikanen willen alleen
grondtroepen leveren om een
vredesbestand te doen naleven,
huiverig als ze zijn voor een
nieuw Vietnam indien nu
grondtroepen gestuurd worden.
Bovendien is de Navo verdeeld;
zij ging alleen over tot dreiging
en uiteindelijk tot luchtaanval
len nadat de Amerikaanse pre
sident Bill Clinton daartoe be
sloot. Met de recente bombarde
menten, die niet bij een incident
bleven maar gisteren voortgezet
werden, is echter wel een nieu
we fase ingetreden in de Bosni
sche kwestie.
Alle partijen in Bosnië-Herceg-
ovina begrijpen natuurlijk dat
er ooit een eind aan de strijd
moet komen en dat die strijd
uiteindelijk aan de onderhande
lingstafel beslecht zal moeten
worden. De Bosnische Serviërs,
die aangemerkt mogen worden
als de agressors en die beschik
ken over het grootste wapenpo-
tentieel uit de Joegoslavische
erfenis, doen er alles aan om de
grootste hap uit de koek te
krijgen voor die verdeeld wordt.
Inmiddels oefenen ze al controle
uit over 71 procent van het
Bosnische gebied, hoewel de
laatste VN-voorstellen hun 49
procent toestaan. Het was niet
alleen de zwakke tegenstand
van de moslims die hun de ter
reinwinst deed boeken, maar
ook het onvermogen van de VN
om die te voorkomen. Wanhopi
ge verzoeken van VN-seereta-
ris-generaal Boutros Ghali om
meer VN-troepen te sturen wer
den niet gehonoreerd. Lidstaten
voelen er niets voor geld en
manschappen te investeren in
een zaak die bij voorbaat verlo
ren lijkt. In Gorazde, nota bene
tot veiligheidszone verklaard,
zijn alleen enkele VN-waarne-
mers. De toegezegde 1000 man
Oekra'insche troepen zijn nog
niet gearriveerd.
Na het ultimatum dat vorige
maand een einde maakte aan de
'wurging' van Sarajevo, leek de
wereld weer ingedut en was er
een nauwelijks merkbare be
langstelling voor de Servische
aanval op Gorazde. Daar waren
enkele oorzaken voor, die alle te
maken hadden met een interna
tionale politieke koorddanserij.
Zo waren de Russen bij het
verstrijken van het Sarajevo-ul
timatum op het Bosnische to
neel verschenen, wat waar
schijnlijk wel ten voordele van
de Serviërs zou uitpakken,
maar toch tot een vrede kon
leiden zonder dat het Westen
verder vuile handen hoefde te
maken. Voorbijgaand aan het
lot van de moslims leken de VS
zich daarbij neer te leggen, te
meer daar Washington enkele
akkoorden in Kroatië bewerk
stelligd had en dus op enig
succes kon bogen.
Veel belangrijker was dat de
Navo sinds Sarajevo de gebrui
kelijke Amerikaanse leiding
miste, noodzakelijk om de si
tuatie in Bosnië te beïnvloeden.
Ooit, tijdens de Navo-top op 11
januari met het eerste werkelij
ke dreigement richting Serviërs,
was Clinton met de haren bij
het Bosnische probleem ge
sleept, maar na 10 februari toen
Sarajevo werd ontzet, leek de
Amerikaanse president geen en
kele aanvechting te hebben zich
opnieuw met Bosnië bezig te
houden.
Erger nog, toen Gorazde dreig
de een nieuw Sarajevo te wor
den, werden de Europese Navo-
lidstaten geconfronteerd met
een zig-zag politiek van Was
hington waaruit geen wijs meer
te worden viel. Clinton had het
te druk met zijn pogingen nieu
we wetgeving door het Congres
te krijgen voor gezondheids
zorg, misdaadbestrijding en so
ciale uitkeringen. En inmiddels
ontstond een stammenoorlog
tussen het ministerie van De
fensie met de nieuwe man Perry
(die verklaarde dat de VS de val
van Gorazde niet met militaire
middelen wilden voorkomen) en
het ministerie van Buitenlandse
Zaken, waarvan minister Chris
topher trachtte die uitspraak
terug te draaien.
Vrijdagavond, toen Gorazde
dreigde te vallen, ontstond tele
fonisch druk diplomatiek ver
keer tussen de Navo-lidstaten.
De Franse president Mitter
rand, vurig pleitbezorger voor
ingrijpen in Bosnië, kon uitein
delijk Clinton en daarna de
Britse premier Major ervan
overtuigen dat actie gewenst
was, omdat - opnieuw - de ge
loofwaardigheid van de Navo
op het spel stond.
Veel hangt er nu vanaf of de
Honderden demonstrerende moslim-inwoners van Sarajewo
probeerden gisteren door te dringen in het VN-hoofdkwartier in
de stad. Zij eisten dat de luchtacties bij het belegerde Gorazde
worden voortgezet en schreeuwden dat die acties veel te laat
gekomen zijn. foto ap
Bosnische Serviërs de bood
schap begrijpen dat agressie
niet verder geduld wordt. Maar
wat het antwoord ook zal zijn,
de VS hebben zich opnieuw ge-
commiteerd, waarmee de nieu
we fase is ingegaan. Zij zullen
zich niet meer afzijdig kunnen
houden als agressie aanhoudt.
Het verwijt van de Russische
president Jeltsin dat Rusland
niet gekend is in de luchtaanval
zal Clinton doen beseffen dat
hij zich veel daadkrachtiger be
zig zal moeten houden met
Bosnië wil hij in de ex-Joego-
slavische kwestie niet buiten
spel komen te staan met alle
mogelijke wereldpolitieke ge
volgen elders. De vrede in
Bosnië is nog lang niet in zicht,
maar de Navo-aanvallen heb
ben in ieder geval de VS en
daardoor de hele Navo weer tot
de werkelijkheid geroepen.
Pausbezoek aan Libanon uitgesteld
Vaticaanstad - Het bezoek van paus Johannes Paulus n ei.<
mei aan Libanon is om veiligheidsredenen uitgesteld. Dit fc
het Vaticaan gisteren bekend gemaakt. 'Ernstige en onvoors
bare gebeurtenissen' hebben in Libanon geleid tot spannir.
en een klimaat, dat niet geschikt is voor een pastoraal ber
van de paus.
De massale bijeenkomsten tijdens het pausbezoek zouden-
gemakkelijk doelwit voor terroristen zijn. Er wordt vooh
veiligheid van de paus gevreesd na een serie bomaanslagen
Libanon. Bij een aanval op een kerk ten noorden van Beir-
eind februari kwamen tien mensen om en raakten 54 j
De aanslag zou door christelijke milities zijn gepleegd.
Jeltsin vraagt Spanje advies
Madrid - De Russische president Boris Jeltsin is gts^
begonnen aan een driedaags bezoek aan Spanje om de baip-
aan te halen en te zien hoe de Spanjaarden de overgang hebb-
gemaakt van dictatuur naar democratie. Jeltsin zal bovendien
Barcelona een bezoek brengen aan de artsen die hem in 1990
vorig jaar aan zijn rug behandelden. Het gevolg van Jeltr
hamert er op dat alleen rugklachten het probleem zijn. Daai
ontkennen ze geruchten dat de Russische president lijdt aan-
leveraandoening en hartproblemen door de drank.
Internationale bemiddelaars naar Z-Afrika
Johannesburg - Twee weken voor de eerste democratic
verkiezingen in Zuid-Afrika arriveren vandaag intemationi
bemiddelaars in Johannesburg om te bemiddelen in het coii
tussen het ANC en de Zulu-beweging Inkatha. Inkatha heette
boycot van de verkiezingen aangekondigd. De Zulu-b
wil grote onafhankelijkheid voor de provincies, met name v;-
haar eigen thuisbasis Kwa-Zulu. De groep bemiddelaars bes
uit de vroegere Britse en Amerikaanse ministers van 1
landse Zaken, Lord Carrington en Henry Kissinger, en vi
rechters en rechtskundigen: Bhagwati uit India, Higginbotha'
uit de VS, Kevenhorster uit Duitsland, La Pergola uit Italië
Laponce uit Canada.
Peronisten winnen verkiezingen
Buenos Aires - De regerende Peronistische Partij van,J
Argentijnse president Carlos Menem de winnaar bij verkiezi
gen voor een grondwetgevende vergadering. De Peronist
behaalden volgens voorlopige uitslagen ruim 43 procent,van'
stemmen. De Radicale Burgerunie (UCR) van voormalig pies
dent Raul Alfonsin scoorde 21 procent.
De Argentijnen gingen naar de stembus om een grondwetgevei-
de vergadering te kiezen die de uit 1853 daterende grondwet
moet herzien.'De Peronisten en de oppositionele UCR zullenii
dat 305 leden tellend orgaan een meerderheid innemen, waar
door het zo goed als zeker is dat de constitutie zo wordt
gewijzigd dat Menem voor een tweede ambtstermijn g
kan worden. De peronisten sloten hiertoe vorig jaar een akkoord
met de part'ij van Alfonsin.
Stasi-officier veroordeeld voor terreur
Berlijn - De voormalige Stasi-officier Helmut Voigt is g
door de rechtbank in Berlijn tot vier jaar gevangenisstral
veroordeeld wegens medeplichtigheid aan moord. De rechtbank
achtte bewezen dat de 51-jarige Voigt in 1983 de explosieve
heeft geleverd waarmee de vermoedelijke terrorist Johanna
Weinrich een aanslag pleegde op het Franse culturele cent»
Maison de France in West-Berlijn. Bij die aanslag vielen e
dode en 23 zwaar gewonden. Weinrich behoorde tot de grot)
van de Venezolaanse superterrorist Carlos. Voigt was hoofd vai
de Stasi-afdeling die de contacten met buitenlandse terrorists
onderhield.
Zjirinovski schopt rel in Straatsburg
Straatsburg - Vladimir Zjirinovski, de extreem-nationalistisch
leidèr van de Liberaal-Democratische Partij van Rusland,
gisteren in Straatsburg gearriveerd als lid van een parlementai
re delegatie en heeft onmiddellijk een rel geschopt. Zjirinovski
zei over de Navo-luchtaanvallen nabij Gorazde, dat 1
president van Rusland was geweest, Moskou nu de Navo-bases
in Italië zou bombarderen.
Buiten het Russische consulaat in Straatsburg werd hij 1
fronteerd met een hondertal joodse studenten die hem uitmaak
ten voor neo-nazi. Zjirinowski spoog richting demonstranten e
brulde: „Ik zal jullie ombrengen met mijn atoompistool'
Frankrijk hem gewaarschuwd dat hij bij verdere moeilijkheda
wordt uitgewezen.
Vooruitgang tussen Israël en Palestijnen
Parijs - Israël en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie
verwachten dat zij volgende week de onderhandelingen over 4
toekomstige economische relatie tussen de joodse staat en 4
Gaza-strook en Jericho kunnen afsluiten. Er is sprake va
duidelijke vooruitgang, zei de Palestijnse delegatie gisteren»
afloop van de zevende ronde van overleg met Israël in F
Opk de leider van de Israëlische afvaardiging, minister vu
Financiën Avraham Shohat, toonde zich optimistisch. Als pul
van discussie resteren de heffingen aan de grens tussen Israël a
de binnenkort door de Palestijnen zelf bestuurde gebieden, r
de Palestijnse delegatieleider Ahmed Kurieh.
Sabena lijdt 250 miljoen verlies
Brussel - De Belgische luchtvaartmaatschappij Sabena ta-
over het boekjaar 1993 een verlies geleden van 4,5 miljard bsA
bijna 250 miljoen gulden. Dat heeft Sabena gisteren bekendge
maakt. Ondanks het negatieve resultaat heeft de maatschap);
vertrouwen in de toekomst. Sabena wijst erop dat in 4
verliescijfers over 1993 een eenmalig bedrag van 1 miljard frank
voor de kosten van een herstructurering is inbegrepen. Venfc
verloor Sabena door minder vervoer nar Afrika als gevolg
politieke onrust.
(ADVERTENTIE)
Aanbiedingen gelden t/m zaterdag 16 april a.s..
2M W
2h
