DE STEM
f
grote resultaten.
De asielzoeker moet wachten
Het isolement van mgr. Bar
De ouders van John en Linda
In Southwick
House planden
Eisenhower en
Montgomery
minitieus de
invasie
Zuid-Engeland
maakt zich op voor
de laatste grote
invasie van
veteranen
iets minder dan twee maanden
D-Day uitgebreid herdacht,
zal het 50 jaar na data
een drukte van belang zijn
de Normandische kust. Bij
van de geallieerde
gaat de meeste aandacht
uit naar Frankrijk, waar
van festiviteiten zullen
Maar ook Engeland
D-Day. Dat gebeurt vooral
Zuidengelse plaatsje
waar zich begin '44 een
troepenmacht verzamelde en
Eisenhower en Montgomery in
geheim de invasie
De stafkaarten met
gedetailleerde aanvalsplannen
er nog steeds te zien.
serin
m,
fmuitzendbureau
Dit zijn de prijzen JPStJ)
Kleintje, inel. 17V4% 8™
Weekend
ZATERDAG 9 APRIL 1994 DEEL
ZIE WEEKEND 2
ZIE WEEKEND 3
ZIE WEEKEND 4
Een gedenksteen voor D-Day in
de Golden Lion.
van D-Day
kunnen oversteken, van het ene
schip op het andere springend.
Vanuit zijn nabij Southwick House
geparkeerde caravan ('mijn circus
wagen') voerde Eisenhower het be
vel over drie miljoen soldaten, van
wie ruim de helft Amerikanen. De
Britten en Canadezen vormden een
totaal van ongeveer één miljoen.
De rest van de troepen bestond uit
vrije Fransen, Polen, Tjechen, Bel
gen, Basken, Noren en Nederlan
ders van de Prinses Irene Brigade.
Op D-Day zelf, 6 juni 1944, land
den 156.000 geallieerden in Frank
rijk (ongeveer 9000 soldaten sneu
velden en vermoedelijk evenveel
Duitsers). Er werden binnen 24 uur
liefst 20.000 voertuigen aan land
gebracht. De rest van Eisenhowers
miljoenenleger stak over in de da
gen, weken en maanden daarna.
„Voor heel veel mensen barst deze
streek van de herinneringen," zegt
Mike Hancock, wethouder van
Portsmouth en lid van het plaatse
lijke herdenkingscomité. „Ik was
laatst voor een toeristische promo
tie in Amerika en werd daar aange
sproken door een man die me heel
precies vroeg of een bepaalde kroeg
in Portsmouth nog bestond. Daar
had hij met zijn maten een laatste
pilsje gedronken alvorens ze wer
den ingescheept voor de invasie."
In Devon, Dorset, Hampshire en
Sussex zijn zo talloze herinnerin
gen te vinden aan D-Day. Dat
kunnen musea of grote monumen
ten zijn, maar ook glas-in-loodra-
men in kerken, parken of kale
vlaktes zoals bij Gosport, tegen
over Portsmouth. Hier werden vijf
tig jaar geleden, bij Stokes Bay, de
componenten samengebracht voor
de verbluffende Mulberry Har
bours. Dankzij deze kunstmatige
havens, inclusief golfbrekers, kon
den de troepen in razend tempo
worden bevoorraad.
Alleen al uit de Verenigde Staten
worden dit voorjaar 30.000 bejaar
den verwacht die vijftig jaar gele
den deelnamen aan de grootste mi
litaire operatie aller tijden. Maar
niet alleen Amerikanen, ook tien
duizenden Engelse, Canadese,
Franse, Noorse, Poolse, Tsjechi
sche, Belgische en Nederlandse
overlevenden zijn soms al begon
nen aan georganiseerde bustoch
ten. Rond 6 juni zijn de meeste
hotels al volgeboekt.
Voor de veteranen zijn tal van
speciale exposities ingericht, wor
den militaire oefeningen in de oude
uniformen geënsceneerd en kan
worden meegezongen op nostal
gische avonden met revue's uit de
oorlogstijd. Helaas zal 'The
Sweetheart of the forces', Vera
Lynn, niet van de partij zijn. Door
een reeks blunders is men vergeten
haar tijdig uit te nodigen. De blon
de lieveling van de soldaten moet
tot haar spijt verstek laten gaan en
zit vast aan optredens op cruisebo-
ten in het Caraïbisch gebied.
Terwijl de Franse autoritei
ten een royale 90 miljoen
gulden hebben uitgetrokken
voor de diverse herden
kingsceremonieën, moeten Britse
toeristenbonden en lokale organi
satoren zich behelpen met een frac
tie daarvan. „Onze regering heeft
weer eens veel te laat onderkend
dat het hier straks om een mondi
aal evenement zal gaan. En dan
nog afgezien van de miljoenen aan
valuta voor de Britse economie,"
klaagt een directeur van de
Southern Tourist Board. Hij dankt
de Normandische VW voor finan
ciële steun, onder andere, voor het
maken van brochures.
Premier Major kwam overigens re
centelijk nog met 'een paar miljoen
pond' over de brug om van de
herdenking een nationaal evene
ment te maken, maar in Zuid-En-
geland spreekt men hoofdschud
dend van een gemiste kans om de
vaak vergeten regio nu eens op
grootse wijze te presenteren.
Dat de Zuidengelsen desondanks
een zeer indrukwekkende lijst eve
nementen hebben kunnen produce
ren is vooral te danken aan lokaal
enthousiasme en een minstens vijf
tig jaar oud doorzettingsvermogen.
Van de Amerikaanse en Britse offi
cieren die destijds vanuit
Southwick House over de levens
van miljoenen beslisten zijn er nog
De Golden Lion Pubwaar Ei
senhower en Montgomery een ta
fel bij de haard hadden.
Het hart
tailleerde aanvalsplannen voor
operatie 'Overlord'.
In de aanloop naar D-Day hadden
de Amerikaanse generaal Eisenho
wer, de geallieerde opperbevelheb
ber, en zijn Engelse collega Mont
gomery hun operationele hoofd
kwartier verplaatst van Londen
naar Southwick House, om dichter
bij de havens te zijn.
Het ophangen van de zes bij vijf
meter grote, houten, landkaart
werd voor twee timmermannen van
een speelgoedfabriek in Coventry
een gedenkwaardige klus. Om vei
ligheidsredenen had het Opperste
Hoofdkwartier Geallieerde Expe
ditietroepen (SHAEF) de complete
kaart van de Westeuropese kustlijn
besteld; van de Noorse fjorden tot
aan de Spaanse grens.
Die enorme legpuzzel mat een paar
honderd vierkante meter. Alle
stukken werden afgeleverd in
Southwick House. Pas daar kregen
de timmerlui te horen welke deel
van belang was: Normandië. „Nu
jullie weten waar de invasie zal
plaatsvinden, kunnen we jullie he
laas niet meer laten gaan," kregen
ze te horen. Hun familie bleef tot
na D-Day in het ongewisse over
hun verblijfplaats.
Gekleurde houten blokjes, voor
stellende oorlogsbodems, tankers
en langdingsvaartuigen, markeer
den de vertrekplaatsen aan de En
gelse zuidkust en de exacte samen
stelling van elk smaldeel. Alle 3727
schepen van de geallieerde armada
werden volgens een straks tijds-
schema naar 'Piccadilly Cippus' ge
dirigeerd, het verzamelpunt in de
wateren ten zuidoosten van het
eiland Wight. De eindbestemmin
gen, door tien vaargeulen (één voor
snelle en één voor langzame sche
pen) naar het zuiden, waren vijf
Normandische stranden met de
sindsdien illustere codenamen:
Utah, Omaha, Gold, Juno en
Sword.
De originele D-Daymuürkaart
hangt nog steeds in Southwick
House dat in 1941 zeer tegen de zin
van de eigenaren, de adelijke fami-
lie Thistlewayte, was gevorderd
door de Royal Navy. Na de oorlog
bleef op het eeuwenoude landgoed
een militaire basis gevestigd, HMS
Dryad, tegenwoordig opleidings
centrum voor Britse marineofficie
ren.
De D-Daykaart was niet alleen een
studie-object voor latere generaties
officieren. Grote lol van de 'lagere
rangen' was het om na een intense
flessenvergadering met bezopen
koppen de stafkamer binnen te
sluipen en Eisenhowers beproefde
strategie even door de war te
Southwick House, het hoofd
kwartier van Eisenhower en
Montgomery.
'gooien en bijvoorbeeld een groot
offensief tegen Engeland op te zet
ten.
De blauwe kaart, tegenwoordig
achter een glasplaat, doorstond de
aanvallen van geüniformeerde
dronkemannen en werd steeds keu
rig in orde gebracht. Evenals de
kamer waar Eisenhower op 5 juni
1944 om 04.15 uur de simpele aan-
valsorder 'let's go' uitsprak kan de
kaart deze zomer voor de eerste
keer worden bekeken door het pu
bliek. De Amerikaanse president
Clinton wordt tijdens de D-
Dayherdenking eveneens in
Southwick House verwacht voor de
onthulling van een monument.
Hoewel de meeste aandacht
straks zal uitgaan naar de
- door een twintigtal
staatshoofden bijgewoon
de - herdenkingen op de stranden
en erebegraafplaatsen van Nor
mandië, maakt ook Zuid-Engeland
zich op voor wat velen hier be
schouwen als de laatste grote inva
sie van veteranen, hun familieleden
en andere geïnteresseerden.
Voordat Europa vijftig jaar geleden
kon worden bevrijd, hoopten zich
in de graafschappen langs Het Ka
naal onwaarschijnlijke aantallen
manschappen en materieel op. Op
alle wegen en in de steden en
dorpen stonden de tanks, pantser
wagens, vrachtwagens en jeeps in
een bijna onafgebroken rij opge
steld.
In de Solent, de ongeveer vijf kilo
meter brede zeeëngte tussen het
Engelse vasteland en het eiland
Wight lagen zoveel schepen dat
men volgens getuigen te voet had
Britse enthousiastelingen spe
len doen de verbindingstroepen
van destijds na.
maar een paar in leven. „Ze waren
destijds op zijn minst dertigers, dus
reken maar uit. Pas geleden is nog
een brigadier begraven die had
meewerkt aan de planning van
Overlord. Door de generaals zijn
we inmiddels heen en bijna ook
door de kolonels. Ik had onlangs
een brigadier van Monty's staf aan
de telefoon, maar ik vrees dat die
ouwe jongen spoedig een klus voor
de begrafenisondernemer zal zijn,"
vertelt Sir Tom Normanton, oud-
Lagerhuislid en Europarlementa
riër voor de Conservatieven.
Op 27 mei 1944 werd hij vanuit
Londen overgeplaatst naar
Southwick House waar hij een
kantoortje bezette in een tent die
tegen de kamer met de fameuze
D-Daykaart was geplaatst. Sir
Tom, toen 19, werkte als vertaler
bij de Engelse inlichtingendienst
en moest onderschepte Duitse
boodschappen bewerken.
„Mijn eerste impressie van
Southwick House was een grote
rust. Alle officieren werkten met
een gecontroleerde koelheid, nooit
hoorde je een stemverheffing. Maar
tegelijk voélde je de elektriciteit in
de atmosfeer omdat iedereen wist
dat hier een van de belangrijkste
besluiten uit de geschiedenis zou
worden genomen," zegt Sir Tom,
wiens grote ambitie het altijd was
geweest om zo snel mogelijk 'weer
gewoon meneer te worden.'
De oud-parlementariër neemt ac
tief deel aan herdenkingsbijeen
komsten die de komende maanden
worden gehouden. „Ik hamer er
overal op dat het geen zin heeft een
militaire overwinning te vieren. Dit
moet een waardige herdenking zijn
en geen feest. En aan de jongere
generaties zullen wij, de veteranen,
gaan vertellen welke waanzin en
rampen er konden gebeuren in een
verscheurd Europa. De herdenking
van D-Day moet daarom een bij
drage leveren aan de nieuwe unie,
aan de samenwerking tussen de
volken," vlamt de Eurofiele Sir
Tom.
In Southwick Village glinsterden
vijftig jaar geleden ontelbare ster
ren. De topcommandanten van
SHAEF woonden in caravans en
gevorderde landhuizen rondom het
dorp waar Eisenhower, Bradley en
Montgomery regelmatig de 'Golden
Lion' bezochten, de lokale pub die
dienst deed als mess. De eigenaar
van de kroeg had nooit te lijden
onder rantsoenering; hij brouwde
zijn eigen bier.
De nu zeventigjarige Edwina
Williams was destijds ser
veerster. „Eisenhower
dronk altijd een half pintje
bitter. Bradley hetzelfde. Montgo
mery (die geheelonthouder was)
dronk alleen mineraalwater," her
innert ze zich. Volgens haar waren
de generaals de dag vóór de invasie
gewoon naar de pub gekomen. De
geallieerde legerleiding had een
kleine stamtafel, links van de open
haard. Tijdens die lunch bestudeer
den ze wat landkaarten die ze
hadden meegenomen uit
Southwick House, een paar hon
derd meter verderop.
Volgens de lokale overlevering was
het generaal Montgomery die de
lokale vedette Edwina persoonlijk
een Duitse parachute had gegeven
die ze zou verknippen tot onder
goed.
De bewoners van het D-daydorp
keken trouwens niet meer op van
het komen en gaan van beroemdhe
den uit die dagen. Een schoolmeisje
verwerkte in haar opstel over 'wat
ik gisteren deed' nonchalant: „De
koning heeft Monty bezocht." Haar
schoolmeester vertelde deze oplet
tende leerling dat óls ze de koning
weer zag ze maar moest doen of hij
er niet was geweest.
Dat was beter voor zijn veiligheid.
bedrag aflezen dat u
onder nummer dient u
betaling kunt u een betaa-
giro- of bankoverschrijvingj
ontvangt u een accept-
Te huur gevr. en Kamers
Een van de grote gehei
men van de Tweede We
reldoorlog lag verborgen
in het heuvelige graaf
schap Hampshire. In
Southwick House, een
elegant Georgiaans landhuis in het
dorpje Southwick (spreek uit: Sud-
dik), even buiten Portsmouth, was
aan de muur gespijkerd wat Hitiers
spionnen misschien wel het meeste
najoegen: de stafkaart met de gede-
Bob van Huët
l/V
n de regio. U bent bekend met hei
•programmatuur en -apparatuur,
jnet het implementeren van nieuwe
I. Het Is belangrijk dat u relevante
pank hebt én computer-gebruikers
i te ondersteunen. Past u in
■Jcem dan contact met ons op.
6ï Ié, Marika Vos
nekenstraat 38
I éS 20, Loes van der Zande
nhoek 19
