Hoger opgeleiden vaker werkloos
Indiase bloementeelt vraagt om Nederlandse technologie
tur van de waarheid breekt aan voor computerconcern Olivetti
Nieuw beleid van de
Spoorwegen: Geen
zitplaats? Geld terug!
achter de
rafrecht
Amerikaanse supermarkt
te vriendelijk voor klant
PESTEM
REGIO
Vakbondsbestuurder Ter Welle laatste jaren steeds bezig met puinruimen
AG 2 APRIL 1994
consj
dat het Openbaar Minist
die methode niet bekei
de te maken. Als dat
gemoeten, was het metk(
die onderdelen meteen ni
r nodig geweest."
politievakbond NPB den)
anders over. Woordvoerst
pelman: „Dat is een
ntie van onze staatsvotj
mag niet zo zijn dat
hten van officieren in stri
met democratisch
e grenzen. Het moet vö
partijen duidelijk zijn wa
~ee bezig zijn."
officieren het vaak met i
r oneens over opsporingsm
en!
ps denkt van wel. „Net
als politiemannen of ree'
zijn ook officieren van ju.
het weieens oneens. D
t omdat het gaat om h
rpreteren van de wet. D
is soms op verschillende ma.
en uit te leggen."
gebied vinden plaats i»
rleg met het Openbaar Minis
een bijzonder onderzoek uit
rt. Die operaties moeten
^binnen de wet mogelijl
meningsverschil tussen he
enbaar Ministerie en de poli
over de vraag of een acti
aal is, gaat volgens Worm 'd
k niet door'. Geven officiers
justitie weieens opdrachte
niet helemaal binnen de wi
len, zoals inbreken? Worn
iet meteen in zijn lach. „Na
rlijk niet. Die zijn toch nie
ministerie van Justitie wi
t ingaan op de beschuldig»
aan het adres van de pohtii
het Openbaar Ministerie. „Ei
ondertussen in de Tweedi
mer schriftelijke vragen ge
ld aan de minister. De PvdA-
ctie wil weten of het waar
rlichtster. Op de antwoorden
de minister -uiterlijk viei
en voor de verkiezingen
et geven, mogen voorlichten
t vooruit lopen.
en maandag voor de rech-
moesten verschijnen, erva-
t en met afgelopen weekein-
zochten politie en justitie
eker ten zuiden van de gro-
rivieren - de sancties tegen
drugrunners vooral in de
keers- en vreemdelingen-
tgeving. Op jacht naar po-
tiële klanten voor hun op-
achtgevers lappen drugrun-
■rs alle verkeersregels aan
in laars. Politie en mare-
aussee in Noord-Brabant
innen meepraten over het
mikaze-gedrag van de heren
ugrunners. Maar om een be
uring van 150 gulden we
ns te hard rijden lachen die,
i maar te zwijgen van de
n van vijf tientjes voor het
et kunnen tonen van een
spoort.
'P
in Rotterdamse politieman
gt heel stellig dat een drug-
inner, die 500 gulden ver
end heeft op een dag, een
ichte dag achter de rug
eft. Daarbij dient bedacht
t een drugrunner in de regel
tip ongeveer tien procent
ngt van de omzet die hij
ior zijn baas binnenbrengt,
'eer de Rotterdamse politie-
an: „Per saldo klopt het na-
urlijk niet, maar ik denk
eleens dat er in de richting
?lgië en Frankrijk méér
ugs ons land verlaten dan er
ngs andere grenzen in totaal
nnen komt. Met tientallen
gelijk begeleiden ze soms
en zovele passagiers uit een
dezelfde internationale
ein naar één en hetzelfde
ind. Het is een miljoenenbu-
ness."
ij de 49 drugrunners die
aandag werden veroordeeld
aren er 47 afkomstig uit Ma-
>kko. Volgens mevrouw De
>nge verbleef 'het merendeel
legaal in ons land. Met de
'entuele procedure tot uit-
itting wordt gewacht tot de
lannen hun straf hebben uit-
ezeten. Mevrouw De Jonge.
Daarna worden ze overge-
ragen aan de vreemdelingen-
olitie. Die moet dan maar
?ggen wat er met hen moet
ebeuren."
Liesbeth Kuipers (IPS)
Heiv Delhi - Nederland gaat aan
technologie voor de bloemen
teelt leveren. In ruil daarvoor wor
den Indiase rozen op de Nederland
bloemenveiling verkocht.
Indiase ministerie van Handel ziet
[e vooruitzichten voor de bloemen-
Jelt in India. Ze denkt de huidige
t ter waarde van 4,5 miljoen dol
lar in drie jaar tijd te verhogen naar 30
„jjoen dollar en ook de afzet in eigen
neemt steeds meer toe.
Vertegenwoordigers van Nederlandse
aloemenkwekers hebben onlangs India
1 om technische bijstand en ken-
jls van marketingtechnieken aan te
bieden voor toekomstige rozenkweke
rijen.
Ze zien in de relatie met India een
aantrekkelijke mogelijkheid om proble
men in eigen land het hoofd te bieden.
Zoals hoge stookkosten in de winter en
te weinig ruimte om uit te breiden. Ook
kritiek van milieubewegingen op het
gebruik van bestrijdingsmiddelen en
kunstmest maken de produktie in Ne
derland steeds onaantrekkelijker.
India is voor de Nederlandse kwekers
een ideale oplossing. Het land heeft
voldoende ruimte en gedurende het ge
hele jaar een gematigd klimaat.
„India biedt ons veel mogelijkheden tot
uitbreiding," zegt een woordvoerder
van de Nederlandse ambassade in New
Delhi. „In de winter kunnen Nederlan
ders energie en geld besparen door
Indiase rozen te verkopen."
Nederland beheerst 59 procent van de
mondiale snijbloemenmarkt. De eigen
kwekerijen leveren twintig procent van
de totale wereldproduktie aan snijbloe
men en potplanten. Op de Nederlandse
bloemenveilingen kopen handelaren uit
Europa, de Verenigde Staten en Zuid-
oost-Azie hun spullen in.
Voor Indiase exporteurs zijn de Neder
landse veilingen niet echt winstgevend.
Naast een veilingtarief van vijftien tot
twintig procent van de verkoopprijs,
heft de Europese Gemeenschap datzelf
de percentage nog eens op de Indiase
snijbloemenexport.
Zimbabwe, Kenia, Colombia, Israël en
Turkije hebben een bilateraal verdrag
met Den Haag en betalen voor hun
snijbloemenexport geen invoerrechten.
Indiase kwekers richten zich daarom op
Japan, Singapore en de Golfstaten.
Het Indiase ministerie van Handel heeft
nu met Nederlandse assistentie zeven
projecten voor volledig uitgeruste
broeikassen klaar, maar er wachten nog
meer plannen. Er is besloten om in New
Delhi en in Poona, in westelijk India,
kantoren op te zetten.
Intussen probeert de Indiase regering
de export van bloemen te verhogen. Zo
heeft ze douanetarieven op de invoer
van bloemzaden, -bollen, -knollen,
-stekken en jonge plantjes opgeheven.
Invoerheffingen op bomen, struiken,
snijbloemen en decoratiegroen zijn ver
laagd van 55 naar 10 procent.
Voor de opslag van voor export bestem
de bloemen zijn op de internatioale
vliegvelden koelinstallaties gebouwd. In
New Delhi en Bombay zijn deze al in
bedrijf. Bovendien subsidieert de rege
ring luchttransport van planten en snij
bloemen.
'Oriental Flowers', dat in 1991 door de
Tata groep, India's grootste handelson
derneming, is opgericht, werkt zowel
met Nederlandse als Duitse firma's sa
men op het terrein van kassenbouw en
opslagruimte. Ook neemt deze maat
schappij zaden en planten af van de
buitenlandse bedrijven.
Indiase landbouw-autoriteiten hopen
dat de Nederlanders in de Indiase bloe-
menindustrie zullen investeren en sa
men met hun Indiase collega's bedrijven
zullen oprichten, waarbij de winst ge
deeld wordt.
praken
politie in Midden- en West
bant heeft duidelijke afspra
gemaakt met het OpenbaaM
isterie. Beleidsvoorlichter S. 1 steeds vaker en harder toe.
rm: „Alle politie-operaties ii
DoorPieterWillemsen
Den Haag - Werkloosheid is niet langer een lot dat vooral
laagopgeleide produktiewerkers treft. Het komt geregeld voor
goedgeschoolde werknemers van middelbare leeftijd
moeten ruimen. Het leed in 'de betere kringen' slaat
Vakbondsjuristen hebben er de
banden vol aan. De arbeidsver-
e of een rechter-commissari houdingen zijn harder en zake-
i j Pr geworden. Bedrijven trek
ken er minder tijd voor uit om
personeelsproblemen op te los
sen. Als een werknemer vandaag
een probleem is, moet deze liefst
vandaag nog weg.
.Vooral de mensen tussen 45 en
55 zijn kwetsbaar," zegt Wim ter
Welle. Hij is hoofd vakbondsza
ken van de Vakorganisatie voor
Middelbaar en Hoger Personeel
(VHP).
Tragisch
„Voor mensen boven de 55 is
vaak nog wel een regeling te
treffen. Maar veel van het leed
zit in de groep die iets jonger is."
De juridische afdeling van de
VHP (28.000 leden) kreeg vorig
jaar te maken met 25 procent
meer zaken dan in 1990. Der-
agenten inbreken," zegt de tienhonderd leden deden vaker
dan één keer telefonisch een be
roep op de bond.
In 650 gevallen was er sprake
van echte conflicten, waarvoor
de bond een oplossing moest
vinden. In ruim tweehonderd ge
vallen moest de kantonrechter
uitspraak doen over het arbeids
conflict.
..We zijn de laatste jaren steeds
bezig met puinruimen," verzucht
Ter Welle. „Er zijn veel tragische
gevallen. Het gebeurt nog steeds
dat iemand die tien jaar in een
bepaalde baan zit ineens te ho
ren krijgt dat hij niet deugt voor
zijn werk en eruit moet. Dat
komt hard aan. Probeer zoiets
thuis maar eens uit te leggen.
Daar heb je tien jaar lang gezegd
dat je te weinig tijd aan je gezin
hebt besteed omdat het werk al
je aandacht vergde."
Vastgeroest
'eel hogeropgeleide werknemers
Z|in met hun bedrijf meegge-
groeid. Dat maakt ze voor ande
re ondernemingen vaak minder
aantrekkelijk. Ze zijn vastge
roest.
„Wij proberen zowel de bedrij
ven als de werknemers ervan te
overtuigen dat dit soort situaties
voorkomen moet worden. Bedrij
ven moeten onder andere voor
loopbaanbegeleiding zorgen."
Ter Welle was als VHP-bestuur-
der betrokken bij de Philips'
Centurion-operatie. „Ik heb in
die tijd wel eens gedacht: ik kan
me voorstellen dat Philips die
mensen kwijt wil. Maar dat had
het bedrijf tien jaar geleden ook
kunnen bedenken. Het is niet
eerlijk om tien jaar je mond te
houden als het niet goed gaat
met een medewerker."
Bedrijven en werknemers heb
ben er belang bij dat mensen
vaker van werkgever wisselen.
Maar vooral de wat oudere
werknemers stuiten dikwijls op
onthutsende vooroordelen van
ondernemers, zoals Ter Welle bij
Centurion ervaarde.
Mensen die elders solliciteerden
werden met wantrouwen bena
derd: „U bent vijftig en u komt
ook nog van Philips." Die men
sen konden bij voorbaat niet
deugen.
Ervaring
Werkgevers stellen nog steeds
absurde eisen. Ze vragen mensen
onder de 35 met een goede oplei
ding en tenminste twintig jaar
ervaring. Interne scholing stellen
ze uitsluitend beschikbaar voor
de jonge werknemers. De oude
ren worden aan hun lot overge
laten.
Ter Welle probeert werkgevers
ervan te overtuigen dat ze ook in
oudere werknemers moeten in
vesteren. „Maar ook de mensen
zelf beseffen nog onvoldoende
dat ze zich tijdens hun carrière
moeten blijven ontwikkelen."
Om verrassende problemen te
voorkomen zouden jaarlijkse
functioneringsgesprekken ge-
Ter Welle: „Mensen te vaak vastgeroest".
meengoed moeten zijn. „Bij de
Centurion-operatie van Philips
hebben we rond de tweehonderd
ontslagen behandeld. Het gros
van die gevallen hebben we ge
wonnen omdat Philips het op de
kwaliteit van het functioneren
van de werknemer gooide. Maar
dat gebrekkig functioneren kon
Philips niet hard maken."
Intensiever
Hoewel de mensen steeds minder
zijn gaan werken, is het arbeid
zaam bestaan er niet lichter op
geworden. Veel werk is intensie
ver en de beroepsinhoud veran
dert sneller. Dat vergt een groter
aanpassingsvermogen dan vroe
ger.
Vooral in de automatiseringssec
tor gaan de veranderingen ra
zend snel. „Je ziet hoe in die
sector mensen als het ware leeg
worden gezogen. Als ze rond de
45 zijn moeten ze het veld rui
men," zegt Ter Welle.
„En toch," stelt de VHP-be-
stuurder enigszins verbaasd
vast, „blijken de mensen gemak
kelijker tweehonderd gulden uit
te geven voor een belastingad
vies, dan vierhonderd gulden
voor een loopbaanadvies."
Veel problemen waar werkne
mers rond de middelbare leeftijd
mee te maken krijgen, zouden
eerder onderkend moeten wor
den. Nog lang niet iedereen is
ervan overtuigd dat mensen nu
veel vaker van beroep zullen
moeten wisselen dan vroeger.
foto theo van zwam
Loopbanen zijn minder vanzelf
sprekend.
Dat besef moet de toekomstige
werknemer tijdens het onderwijs
al worden bijgebracht, zodat hij
of zij beter voorbereid op de
arbeidsmarkt verschijnt. Maar
Ter Welle stelt vast dat in het
onderwijs niet langer de meest
flexibele mensen zitten. „De
aansluiting tussen het onderwijs
en de realiteit van het bedrijfsle
ven zou veel beter moeten zijn.
Daar zit wil enige verbetering in,
maar nog te weinig."
Door onze correspondent
Aart Heering
Ivrea - De 'derde revolutie' noemt
®en het in de kantoren van Olivetti.
De schrijfmachinefabriek die Ca-
™io Olivetti in 1911 stichtte in het
orditaliaanse stadje Ivrea heeft
de afgelopen decennia al een
tweevoudige gedaanteverwisseling
ondergaan.
Dit de jaren '70 stamt de overgang van
Manische naar elektronische kan-
owmachmes. Nadat Carlo De Benedet-
b' de leiding van het kwijnende
D' bad overeenomen vol «ie een
tweede
overgenomen volgde een
ingrijpender transformatie. Oli-
inno glng zick toe'eggen op de nog
Lgo C0rnputermarkt en liep tien jaar
j.„v°orop bij de ontwikkeling van
Personal computer.
y.nu het tijd voor de derde omscha-
dialu"-* naar de zogeheten multime-
teit, ofwel de integratie van infor-
ca en telecommunicatie,
- ande
et studeren zijn.
CnmV00r^ee^ daarvan is de Persona}
nununication Computer (PCC). On-
°e naam Domus Life heeft Olivetti
waarop
'k andere computergiganten aan
—«"i 4-/UI
jatee_n dergelijk
apparaat ontwikkeld,
tv "aast de gebruikelijk PC-functies
ij gramma's kan ontvangen, com-
binrim!!1 ^deo-discs kan lezen, in ver-
osnr.n J a"dere PCC-bezitters vide-
maken Spe*en en ze^s muziek
kornlt6?.V00rziet men een nabije toe-
Haar nnu u™? a^een particulieren
Won bedrijven en overheidsinstel-
seliiit„ eds grotere schaal via der-
hun M=a?paratuur onderling en met
"el rirr-üii zu^en communiceren, zo-
h ais via kabel,
systpm&n aPParahuur zelf en de werk-
zal er de komende jaren daar-
Olivetti-topman De Benedetti
om veel tf doen zijn in de aanleg van
infrastructuren die al de naam 'techno
logische snelwegen' hebben gekregen.
De 'derde revolutie' is van levensbelang
voor het bedrijf uit Ivrea, dat in de
afgelopen jaren de crisis in de informa-
ticawereld in haar volle hevigheid heeft
ondergaan. Van 1989 tot 1992 zag Oli
vetti zijn jaaromzet dalen van 11,2 naar
9,8 miljard gulden dalen en veranderde
een netto winst van 240 miljoen in een
recordverlies van 780 miljoen gulden.
Daarnaast kreeg de reputatie van presi
dent-directeur De Benedetti ook nog
eens een dreun, toen hij achtereenvol
gens werd aangeklaagd wegens be
drieglijke bankbreuk in het beruchte
Banco Ambrosiano-schandaal'en we
gens corruptie bij de verkoop van kan-
toormachines aan het Italiaanse minste-
rie van Post en Telecommunicatie. De
gevolgen daarvan zijn echter niet blij
vend gebleken. In het eerste geval ble
ken de beschuldigingen niet al te sterk
gefundeerd en in het tweede kon De
Benedetti tamelijk overtuigend aanto
nen dat er onder het oude regime zon
der smeergeld niet te werken viel voor
de overheid.
Om de crisis het hoofd te bieden hebben
De Benedetti, die in 1991 na enkele
jaren van wilde avonturen op de finan
ciële markten van Europa de zakelijke
leiding van het concern weer op zich
nam, en managing director Corrado
Passera een grondige reorganisatie
doorgevoerd. Van de 60.000 arbeids
plaatsen die Olivetti vijf jaar geleden
telde, zijn er nu nog 34.500 over (waar
van 70% in Italië). Door vervroegde
pensioneringen, werktijdvermindering
en de creatie van overheidsbanen voor
overtollig Olivetti-personeel werden ge
dwongen ontslagen vermeden, ook al is
de sanering een maatschappelijke ramp
voor Ivrea dat vrijwel geheel op Olivetti
teert.
Toch lijken nu minder duistere tijden
aangebroken. Vorig jaar is de omzet
voor het eerst sinds vier jaar weer
gestegen, met ruim 7%. Voor een deel is
dat te danken aan het succes van porta
ble PC's als de Quaderno en de Philos,
terwijl Olivetti daarnaast betrekkelijk
succesvol is op het gebied van informa-
ticasystemen voor onder meer banken,
supermarktketens en openbaar bestuur:
zo is het bedrijf Europa's grootste leve
rancier van bancomat-loketten en bij
behorende software.
In tegenstelling tot andere bedrijven
heeft Olivetti weinig baat gehad bij de
devaluatie van de lire. Het bedrijf zet
weliswaar ruim 70% van zijn produktie
af in het buitenland, maar laat omge
keerd veel onderdelen fabriceren in het
Verre Oosten, waar in dure dollars
betaald moet worden.
In 1993 heeft Olivetti nog circa 400
miljoen gulden verloren, maar Lam
borghini bevestigt dat het de bedoeling
is om dit jaar quitte te spelen, een
voorspelling waaraan ook de markt ge
loof blijkt te hechten. Een recente kapi-
taalsvermeerdering van 1,08 miljard
gulden werd zonder problemen onder
schreven en op de beurs van Milaan
steeg de koers van aandelen Olivetti
vorig jaar met 70%.
De directe toekomst van Olivetti hangt
echter vooral af van een politieke be
slissing. Binnenkort zal de Italiaanse
regering de tweede concessie (naast die
van het staatsbedrijf SIP) voor draadlo
ze telefonie toekennen. Het gaat daarbij
om digitale telefoons van het zogeheten
GSM-systeem, die in tegenstelling tot
de SIP-versie in heel Europa bruikbaar
zijn.
Omdat er in de komende jaren miljoe
nen van dergelijke telefoons verkocht
.gaan worden, zal met de aanleg van het
net en de verkoop van apparatuur tus
sen nu en 2000 een omzet van naar
schatting zeven tot acht miljard gulden
gemoeid zijn. Na een maandenlang ge
vecht tussen verschillende gegadigden
zijn er nog twee concurrerende consor
tia overgebleven. In een daarvan, Omni-
tel, is Olivetti met 51% de grootste
partner, naast bedrijven als Bell Atlan
tic, Mannesmann en Teliamobil (Swed
ish Telecom). Het andere, Unitel, wordt
gevormd door Fiat en Fininvest.
Qua technische kennis worden de kan
sen van Omnitel iets hoger ingeschat,
maar er zit een politieke adder onder
het gras. Van oudsher is Fiat het meest
invloedrijke bedrijf van Italië, terwijl
Fininvest het bedrijf is van Silvio Ber
lusconi, sinds kort ook politicus en een
gezworen vijand is van De Benedetti.
Tot nu toe heeft Berlusconi bijzonder
weinig scheiding aangebracht tussen
zijn zakenimperium en zijn politieke
beweging en bij Olivetti kijkt men dan
ook in angstige spanning uit naar de
uitslag van de verkiezingen, waarin De
Benedetti's broer Franco in Turijn in
het krijt treedt als progressieve kandi
daat tegen Forza Italia. De inzet is zo
hoog, dat een bekend Amerikaans in
vesteringsadviesbureau verwacht dat de
aandelen Olivetti binnen een half jaar
met 73% zullen stijgen als Omnitel de
strijd wint, maar meteen met 24% zul
len dalen als de concessie naar de
concurrent gaat.
Het interieur van een eerste klas coupé. foto de stem
Door onze verslaggever
Utrecht - 's Ochtends een ontbijtje, 's middags een lunch
en daartussen comfortabel in een luxe treinwagon zitten
tussen Arnhem, Utrecht en Den Haag. En mocht er door
onvoorziene omstandigheden toch geen zitplaats beschik
baar zijn - de Spoorwegen gaan daar overigens niet
vanuit - dan geeft de gegarandeerd aanwezige conducteur
een deel van de ritprijs terug.
Geen fantasieverhaal over het
luilekkerland van het open
baar vervoer, maar de concre
te toekomst van het Neder
lands spoor.
Vanaf 1 januari volgend jaar
zal het Netwerk Lange Af
stand fasegewijs op het railnet
worden ingevoerd en ruim
twintig grotere halteplaatsen
in Nederland, waaronder Arn
hem en Nijmegen, met elkaar
zal verbinden.
Duurder
In de Randstad zal een kaartje
voor deze luxe vorm van trei
nen waarschijnlijk twintig
procent duurder zijn dan el
ders in het land, zeker in de
spitsuren. Maar daar staat
volgens Netwerk-directeur G.
Haubrich tegenover dat op an
dere trajecten, waar de Spoor
wegen vanwege een kleiner
aantal files meer concurrentie
van de auto ondervinden, het
kaartje ook maximaal twintig
procent goedkoper kan wor
den dan nu het geval is.
Welke regio's dat zijn, wil
Haubrich nog niet kwijt. Maar
volgens hem is het 'niet meer
van deze tijd' dat de prijs van
een treinkaartje uitsluitend
bepaald wordt door het aantal
afgelegde kilometers.
'Concurrentie' is nu het tover
woord van de Spoorwegen, die
hard werken aan de verbete
ring van hun wat krakkemik
kige imago als het gaat om
service aan de cliëntele.
De NS steken uit eigen zak
250 miljoen gulden in de om
bouw van ruim 500 bestaande
wagons tot de nieuwe voertui
gen van het Netwerk Lange
Afstand. Die krijgen een com
pleet nieuw interieur met rui
mer opgestelde, luxe stoelen,
zowel in de eerste als in de
tweede klasse.
Sneller
Het nieuwe treinstelsel zal ook
sneller gaan dan de huidige
Intercity, niet alleen omdat er
harder gereden wordt, maar
vooral doordat verschillende
tussenliggende stations op de
routes overgeslagen zullen
worden. Op de lijn Den Haag-
Eindhoven scheelt dat bij
voorbeeld 17 minuten (drie
stations minder). De gepas
seerde stations blijven overi
gens bezocht worden door an
dere, langzamere vormen van
treinverkeer.
De NS hopen dat het nieuwe
net veel reizigers zal overha
len om de auto te laten staan.
„Op de markt van reizen lan
ger dan 60 kilometer hebben
we een aandeel van gemiddeld
26 procent. Vóór de eeuwwis
seling .moet dat meer dan 50
procent zijn, met de waarde
ring van onze klant voor het
produkt van 8,5." Zo heet het
in het nieuwe, marktgerichte
jargon van de NS.
ZATERDAG 2 APRIL 1994 C6
Door onze correspondent Mare de Koninck
Washington - Amerikanen zouden verbaasd zijn wanneer
ze hoorden dat er in Nederland cao-strubbelingen zijn
over betaling van nieuw in te voeren taken bij supermark
ten, waaronder die van 'kassa-inpakker'.
„Bestaan er dan geen kassa
inpakkers in Nederland?",
zouden ze vragen. En: „Na
tuurlijk moeten die mensen
voor dat wel heel simpele
werk minder betaald krijgen
dan ander winkelpersoneel."
Dienstverlening in "super
markten is in de Verenigde
Staten veel beter dan in Ne
derland. Dat is vooral merk
baar aan de kassa, waar de
Amerikaanse kassier (v/m) al
tijd het fundamentele fatsoen
opbrengt om elke langsschui-
vende klant vriendelijk te
groeten en te vragen hoe het
met hem of haar gaat van
daag. Personeel dat dat niet
doet, wordt zonder pardon
ontslagen.
Aangenamer
Of die vriendelijkheid al dan
niet gemeend is, kan geen
klant wat schelen. Ze is hoe
dan ook aangenamer dan het
zwijgende en chagrijnige ge
laat dat niet zelden aan Ne
derlandse supermarktkassa's
zit.
In feite is het in de VS vrijwel
altijd de kassier zelf die de
taak erbij neemt om de ge
kochte spullen voor de klant
in zakken te stoppen. Alleen
in de luxere supermarkten
doet niet de kassier dat, maar
een aparte 'zakkenvuller' die
aan het einde van de lopende
band of balie staat.
De klant rijdt vervolgens zelf
het boodschappenwagentje-
met-zakken naar buiten, al
waar inladers klaarstaan om
zich over de aangeschafte
waar te ontfermen totdat de
klant met de auto van het
parkeerterrein terugkomt en
langsrijdt.
Dan zetten de laders de bood-
schappenzakken in de auto en
nemen ze over het algemeen
twee dollarkwartjes (een gul
den) van de klant in ont
vangst. Dat is de gebruikelijke
procedure. Een alternatief is
dat, wanneer de klant het
wenst, de inlader de kar over
neemt en er samen met de
klant mee naar de auto loopt.
De inpakkers en -laders ver
dienen over het algemeen niet
meer dan het minimum-uur-
loon, dat in Amerika slechts
4,25 dollar bedraagt. De la
ders mogen fooi aannemen
omdat zij hun taak in weer en
wind moeten volbrengen. De
inpakkers binnen bij de kassa
krijgen geen fooi.
De inpakkers doen hun werk
met grote zorgvuldigheid.
Spullen met een geurtje krij
gen een extra plastic zakje
eromheen, zware onkwetsbare
artikelen gaan onderin de zak
en het tere fruit bovenop. De
inpakhandelingen gaan erg
snel en de hele afrekenproce
dure gaat als gevolg van de
inpakservice wel iets, maar
niet veel langzamer dan in
Nederland.
Overigens hebben boodschap-
pen-inpakkers en -laders in
Amerika meer bestaansrecht
dan in Nederland. Amerika
nen plegen in één wekelijkse
visite voor de hele week in te
kopen en komen dan ook vaak
met enorme ladingen bij de
kassa aan.
Over het algemeen maakt het
contact met het personeel het
verblijf in Amerikaanse super
markten tot een genoeglijke
ervaring. De alom tegenwoor
dige dienstverlening lijkt de
meestal gigantische afmeting
van de winkel te verkleinen
tot een menselijke maat.
Waarin natuurlijk de doodge
wone Amerikaanse vriende
lijkheid nog veel belangrijker
is dan de hele inpakluxe.
