Opbouw Beiroet verloopt moeizaam
Terug naar Charlestown: een rit in hoop en wanhoop
Japanse vrouwen kunnen voor 8000 gulden weer maagd worden
Hoogbejaarde Banda
wil weer president
van Malawi worden
f Show
DE STEM
BUITENLAND
SGEVING
Kloof tussen arm en rijk kan tot nieuwe geweldsuitbarstingen leiden
MAART 1994
VRIJDAG 18 MAART 1994
astman kodak
45
45
xxon corp
65
65%
rd motor
63Va
62%
an. electric
103%
103
sn motors
61%
60%
45%
aodyear
45
»wlett-pack.
90%
89
t bus mach
58%
57
86
t. tel tel.
87%
m airlines
25%
25%
cdonnell
114%
117%
erck co.
31%
31%
obil oil
78%
79%
ann central
25
25
lilips
29%
29%
iyal dutch
104
105%
aars roebuck
48%
46
re-south, pac.
24%
24%
xacoinc.
65%
66
aveiers
37%
37%
68%
lited techn.
68
estinghouse
13%
13%
hitman corp
15%
15%
'oolworth
19%
19
loud
ibewerkt 23,080-23,680 per k
9-
ewerkt 25,280 per kg.
lilver
Iver onbewerkt 290-365 per
g.
ewerkt 400 laten per kg.
vk vorige koers
sk slotkoers gisteren
a laten
b bieden
c ex claim
e gedaan/bieden
d ex dividend
t gedaan/laten
g bieden en ex dividend
h laten en dividend
k gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
144
1,60
1,20
548
1,40
uo
100
2,50 a
2,50
>20
5,40
5,60
279
2,70 a
2,50
573
5,00
4,70
564
2,80
2,50
351
2,60
2,60
337
0,70 b
0,10
326
4,80
4,00
278
0,50 b
1,40
219
4,50 b
6,50
132
5,00
6,10 b
274
7,60
7,00 b
469
6,50
3,70
466
2,70
1,00
557
3,40 b
5,50
495
6,50
4,50
B63
2,80
1,30
934
0,80
0,10
1842
7,50
6,50
500
14,20
12,50
550
27,00 a
23,50
338
0,20
0,10
991
0,50 a
0,40
1438
1,50
1,80
1073
3,20
3.10
484
5,30 a
5,80
553
18,50 a
19,00
458
0,10
0,10
282
7,10
6,20
681
4,30
3,00
938
2,10
1,10
345
1,10
0,50
431
1,00
1,40
559
3,00
3,30
407
3,30
3,80
2602
1,00
1.10
755
2,80
2,90
500
1,20 a
1,00
500
1,30 a
0,90
546
45,00
46,00
380
0,30
0,40
443
5,30
5,70
2482
1,80
1,80
561
13,60
13,60
2058
3,70
3,80
352
3,20
2,00
2701
2,80
2,80
1705
2,90
2,85
Door Ed Blanche (ap)
Beiroet - De uitvalsweg in
noordelijke richting die door
christelijke wijken van Bei
roet voert, is opgeluisterd
met sjieke boutiques en par
fumeriewinkels. Op een rots
punt hoog boven de weg,
staat een Christusbeeld van
wit marmer met de armen
naar de zee uitgestrekt.
De zuidelijke uitvalsroute bij het
vliegveld wordt omzoomd door
eentonige huizenblokken van
een sloppenwijk die voorname
lijk door moslims wordt be
woond. Drie meter grote karton
nen poppen van zwartgejurkte
moslim-geestelijken die door de
plaatselijke bevolking worden
geëerd, hangen aan niet functio
nerende lantaarnpalen.
Deze tegenstrijdige indrukken
zijn typerend voor de grote cul
turele en economische verdeeld
heid die Libanon drie jaar na
een alles verwoestende burger
oorlog nog steeds kenmerkt.
In Beiroet is het vrij rustig maar
Zuid-Libanon, waar de Israë
liërs en hun bondgenoten van de
SLA-militie een bufferzone be
zet houden, is nog voortdurend
het toneel van beschietingen en
aanslagen, waarbij een grote rol
wordt gespeeld door de shi'iti-
sche, door Iran gesteunde Hez
bollah.
Tegenstellingen
De afbraak van traditionele te
genstellingen geschiedt uiterst
moeizaam en langzaam. De on
geveer één miljoen - christelijke
- maronieten, die in het verleden
economisch en politiek de toon
aangaven, hebben hun privileges
de afgelopen jaren geleidelijk
zien verdwijnen. Velen verlaten
Libanon en de meeste Libanezen
die de burgeroorlog zijn ont
vlucht, keren niet terug.
De maronieten leveren welis
waar nog steeds 's lands presi
dent, maar hun overheersende
positie in het parlement hebben
zij moeten prijsgeven. De grond
wet uit 1926, die bepaalde dat er
op iedere vijf moslim-afgevaar
digden zes christelijke afgevaar
digden moesten zijn, is op de
helling gezet. De huidige ver
houding gaat uit van gelijkwaar
digheid van beide bevolkings
groepen.
Door een boycot van de verkie
zingen van 1992 uit protest te
gen de grootschalige militaire
aanwezigheid van Syrië in Liba
non, ondermijnden de maronie
ten hun politieke positie aan
zienlijk. Het gevolg is dat mos
lim-premier Rafik Hariri be
voegdheden aan zich heeft ge
trokken die eigenlijk president
Elias Hrawi toebehoren.
Wederopbouw
Hariri, een succesvol zakenman
en miljardair, is bepaald geen
typische moslim. Hij behoort tot
de sunnitische geloofstak die op
gespannen voet staat met de
shi'itische richting. De laatste is
met haar 1,2 miljoen leden de
In Beiroet moet nog een hoop puin geruimd worden.
grootste gezindte onder de mos
lims.
Hariri heeft een van de sterkste
financiële teams in de Arabische
wereld om zich heen verzameld
en aanzienlijke vorderingen ge
boekt voor de wederopbouw van
het land. Maar de resultaten zul
len nog zeker een jaar op zich
laten wachten en het is de vraag
hoe lang hij de tijd krijgt.
Hariri ontwierp een ambitieus
plan van vele miljarden dollars
voor de wederopbouw van het
centrum van Beiroet. Het project
kreeg de wind in de rug toen er
50 procent meer inschrijvingen
kwamen dan nodig was om een
aandelenkapitaal van 600 mil
joen dollar te verkrijgen.
Elektriciteit en stromend water
zijn slechts sporadisch beschik
baar. De helft van de 400.000
telefoonlijnen in Libanon func
tioneert niet en geen van de zes
zuiveringsinstallaties voor
rioolslik werkt. Boven de straten
van Beiroet hangen hele trossen
zelf aangelegde kabels. Het ge
luid van noodgeneratoren doet
de grond schudden.
In de oorlog werden ongeveer
87.000 woningen vernietigd of
beschadigd, waarvan 69.000 in
Beiroet en omstreken. Als gevolg
daarvan is er een enorme wo
ningnood. Er worden nieuwe
huizen gebouwd, maar veel
daarvan zijn luxueuze apparte
menten die door rijke Saudi's en
Koeweiti's worden betrokken en
die onbetaalbaar zijn voor de
gewone Libanees.
Anarchie
In het Bois des Pins is evenwel
de voorbode te zien van een
nieuw Beiroet. De sparren, die
ernstig te lijden hebben gehad
onder granaatinslagen, dragen
nieuwe loten.
Libanese soldaten die na jaren
van anarchie en chaos de terug
keer van het centrale gezag sym
boliseren, bemannen pantserwa
gens op kruisingen in de stad en
zijn veelvuldig de politie behulp
zaam bij operaties tegen de
drughandel en autodieven.
De tegenstellingen zijn echter
nog groot en dat kan tot nieuwe
geweldsuitbarstingen leiden. De
kloof tussen arm en rijk heeft
voor een groot deel bijgedragen
tot het uitbreken en de lange
duur van de burgeroorlog. Hariri
weet dat arme mensen kwets
baar zijn en een makkelijk doel
wit voor extremisme. Zijn plan
nen kunnen alleen vrucht dragen
als hij erin slaagt de tegenstel
lingen te overbruggen en de ar
moede effectief te bestrijden.
Door Joanna Pitman (The Times)
tokyo - Fraude en bedrog is niet
alleen voorbehouden aan de Japan-
politieke en zakenwereld, blijkt
uit een bezoek aan een kliniek in de
Japanse hoofdstad. Het is namelijk
geen normale kliniek. Het is de
plaats waar de meestal zo gedwee
ogende jonge inwoonsters van To
kyo hun maagdelijkheid komen te
rugkopen.
Tegen betaling van ongeveer 8000 gul
den ondergaan de meisjes er een maag
denvliesreconstructie. Een paar uur la-
verlaten ze de kliniek weer, zij het
j wat wankel ter been, in het volste
vertrouwen dat ze nu de onschuld kun
nen bewijzen die op hun gezicht staat
geschreven.
Deze omkering van de natuurlijke gang
van zaken is geen bizarre nieuwe Ja
panse trend. De reden erachter is zuiver
iragmatisch. Japanse mannen die een
iruid zoeken zijn tegenwoordig uiterst
kieskeurig. Aan hun gebruikelijke lijst-
van wensen, mooi, niet al te dom en
ed kunnende koken, bloemschikken,
theeschenken en moederen, staat tegen
woordig ook steeds vaker maagdelijk
heid.
Ongetrouwde vrouwen staan in Japan
onder grote druk en wie wil trouwen
moet de eis van maagdelijkheid wel
serieus nemen. Japanse huwelijksbu
reaus en toekomstige schoonmoeders
nemen vaak een detective in dienst om
de achtergronden en medische geschie
denis van de toekomstige bruid te
checken. Vandaar dat sommige vrou
wen om hun kansen op de huwelijks
markt te vergroten al hun spaargeld in
een operatie steken.
„Ik heb vier keer een 'o-miai' ontmoe
ting gehad met een man," zegt de
27-jarige Keiki Kobayashi, doelend op
de eerste ontmoeting voor een eventueel
gearrangeerd huwelijk. „Het leek tel
kens wel te klikken, maar ze vroegen
me uiteindelijk allemaal of ik nog
maagd was. Ik was te eerlijk en heb ze
nooit meer teruggezien."
De afgelopen drie jaar werd Kobayashi
door familie en vriendinnen steeds meer
onder druk gezet om te trouwen. In
haar wanhoop wijt ze nu haar falen om
een man te vinden aan haar minder dan
maagdelijke staat. Vandaar dat ze naar
de kliniek is gegaan om het hoofd
chirurgie iets te laten doen aan de
vermoedelijke oorzaak van haar proble
men.
Chef-de-clinique Tanaka (niet zijn ech
te naam) is rijk, heel rijk. „Sommige
patiënten zijn zo tevreden over de re
sultaten dat ze nog een tweede keer
terugkomen," zegt hij trots. Maar zijn
onderneming heeft ook een meer duiste
re kant. Het herstellen van inwendige
organen na slecht uitgevoerde abortus
sen.
Toen Japan in 1948 abortus legaliseer
de, werd dat een lucratieve praktijk
voor de Japanse artsen, die nu jaarlijks
ongeveer twee miljoen abortussen uit
voeren. De machtige medische lobby
van Japan weet dit getal zo hoog te
houden door een verbod op het gebruik
van de pil, met als argument de bijwer
kingen, waarvan ze er een aantal zelf
hebben verzonnen.
Hoewel de meerderheid van de Japanse
stellen condooms gebruikt, nemen mil
joenen getrouwde vrouwen nog steeds
hun toevlucht tot abortus. Naar schat
ting twee op de drie Japanse vrouwen
hebben minstens één abortus onder
gaan. De gemiddelde prijs is zo'n 3.000
gulden, maar zoals overal geldt, hoe
goedkoper de abortus, hoe gevaarlijker.
En zolang niet gekwalificeerde 'artsen'
fouten blijven maken tijdens hun prak
tijken, kan Tanaka rekenen op een volle
kliniek.
Een andere Tokyose chirurg die er goed
van kan leven is Fumihiko Umezawa.
Hij is hoofd plastische chirurgie van het
Jujin-ziekenhuis in de wijk Shinbashi.
Hij is telg uit een geslacht van artsen en
heeft de reputatie opgebouwd dat hij
gewone Japanners kan transformeren in
mooie mensen. „Ik beschouw mezelf als
een kunstenaar, als een soort beeldhou
wer van het menselijk gezicht," zegt hij.
Ieder jaar kopen meer dan 20.000 Ja
panse mannen en vrouwen schoonheid
in het Jujin.
Umezawa's specialiteit zijn oogvergro
tingen. Deze operatie kost 'maar' 18
duizend gulden en vergt slechts een
paar dagen herstel. Ieder jaar onder
werpen meer dan 8000 Japanners zich
aan Umezawa's scalpel om hun ogen te
laten verbreden. „Iedere dag bellen
mensen op die dezelfde ogen willen als
prinses Di of als Madonna. Dat kan ik,
geen probleem," zegt hij, wijzend op de
overtuigende 'voor en na' foto's aan de
muur van zijn spreekkamer.
De afgelopen paar jaar was 'het Umeza
wa opgevallen dat heel veel meisjes
naar zijn kliniek kwamen voor een
'Brooke Shields'-gezicht. De Shields-
look raakte eind jaren tachtig in de
mode toen het gerucht ging dat kroon
prins Naruhito interesse had getoond
voor de actrice. Nu de prins vorig jaar
is getrouwd met Masako Owada, is la
Ciccolina, de Italiaanse politica annex
pornoster evenwel favoriet.
Ook Umezawa heeft een duister kantje.
Hij zinspeelt erop dat hij een superras
zou willen scheppen van breedogige,
rechtbeneusde mensenpoppen met hoge
jukbeenderen. „Wanneer ik met de me
tro reis, betrap ik mezelf erop dat ik
naar de mensen kijk en me bedenk hoe
makkelijk het voor me zou zijn om ze er
beter uit te laten zien. Ik heb soms het
gevoel dat de Japanse goden een paar
steekjes hebben laten vallen toen ze
sommige mensen maakten en dat het
mijn taak is die fouten te herstellen."
Misschien het meest verontrustende
aspect van Umezawa's werk zijn zijn
kinderoperaties. Jonge moeders bren
gen hun tienjarige kinderen om ze
mooier te laten maken, in de hoop dat
ze dan niet zullen worden gepest op
school. „We opereren kinderen vaak in
de vakanties, voordat ze naar de mid
delbare school gaan," zegt Umezawa.
„Op die manier weet niemand dat ze er
ooit anders hebben uitgezien. Ik ben
ervan overtuigd dat mooie kinderen het
makkelijker hebben op school."
Kamuzu Hastings Banda foto ap
Door Diederik Kramers (anp)
Den Haag - Na 30 jaar aan de macht te zijn geweest is de
hoogbejaarde Kamuzu Hastings Banda nog steeds vastbe
sloten president van Malawi te blijven, zelfs al moet hij
daarvoor vrije democratische verkiezingen houden. Zijn
Malawi Congrespartij (MCP) wees hem onlangs aan als
lijsttrekker in de eerste vrije presidentsverkiezingen op 17
mei. Als kandidaat-vice-president neemt Banda een vroe
gere politieke tegenstander die hij zelf in de gevangenis
had laten zetten.
„Wie zegt dat men niet uit de
politieke dood kan herrij
zen?," aldus een afgevaardigde
van de MCP. De beslissing van
de partij heeft de meeste
waarnemers verrast. Die had
den verwacht dat de partij
„een jonge en energieke kan
didaat zou kiezen." De oude
Banda was door iedereen af
geschreven nadat de bevolking
in een referendum van juni
vorig jaar voor een meerpar-
tijenstelsel had gestemd. Hij
beloofde binnen een jaar ver
kiezingen te houden.
Daarmee leek het eind in zicht
voor de 'president voor het
leven' die zijn land sinds de
onafhankelijkheid in 1964 met
ijzeren hand bestierde. Het
Malawi van Banda was vol
gens een diplomaat niet eens
een éénpartijstaat, maar een
'éénmansstaat'. De president
bestuurde zijn land als een
privé-onderneming en be
heerste via verscheidene be
drijven 30 procent van de eco
nomie. Ook legde hij de Mala-
wiërs zijn eigen puriteinse Vic
toriaanse normen op. Mannen
mochten geen lang haar dra
gen, vrouwen geen broek en
tv-toestellen waren verboden.
De enige toegestane partij was
de MCP, waarvan alle volwas
senen verplicht lid waren.
Dissidenten die het waagden
naar Malawi terug te keren,
zouden 'als voer voor de kro
kodillen dienen', dreigde Ban
da.
Toch begon de oppositie zich
steeds meer te roeren, terwijl
de onvrede onder de bevolking
als gevolg van droogte en
voedselschaarste toenam.
Aanhoudende onlusten en
vooral de druk van Westerse
donorlanden, die de mensen
rechtenschendingen in Malawi
beu waren, dwongen Banda in
te stemmen met een referen
dum over zijn beleid in juni
1993. Tot grote verrassing van
de oude dictator stemde twee
derde van de bevolking voor
invoering van een meerpartij-
enstelsel.
Niet alleen politiek, ook fysiek
leek Banda's einde nabij. Offi
cieel is de president 88 jaar
oud, maar in werkelijkheid
zou hij de 95 al zijn gepas
seerd. Volgens geruchten in
Malawi is zijn gezondheid in
de afgelopen weken ernstig
verslechterd. Hij verschijnt
nog maar zeer sporadisch in
het openbaar.
„Banda's kandidatuur is voor
al ingegeven door tactische
overwegingen, omwille van de
electorale geografie," zegt een
Westerse diplomaat. De MCP
gokt op de stemmen uit Mid-
den-Malawi, waar Banda van
daan komt en zijn aanhang
het sterkst is. Omdat hij niet
in staat zal zijn zelf campagne
te voeren, is de zuiderling
Gwanda Chakuamba als kan
didaat voor het vice-presi-
dentschap aangewezen, terwijl
een noorderling secretaris-ge
neraal van de partij wordt.
De wederopstanding van de
58-jarige Chakuamba is zo
mogelijk nog opmerkelijker
dan die van Banda. Ooit was
hij de rijzende ster binnen de
Jonge Pionieren, de gevreesde
paramilitaire militie van de
president. Toen hij minister
van Jeugdzaken was, gooide
Banda hem voor dertien jaar
de cel in wegens samenzwe
ring om de president-voor-
het-leven te vermoorden.
Vorig jaar werd Chakuamba
dankzij druk van de oppositie
op vrije voeten gesteld, maar
kort erop trad hij weer toe tot
de MCP. Toen Banda in okto
ber in Zuid-Afrika een her
senoperatie onderging, werd
Chakuamba tot partijleider
gekozen.
Volgens een diplomaat kon de
MCP Banda niet passeren als
lijsttrekker, maar verwacht
wordt dat Chakuamba uitein
delijk de fakkel van de alleen
heerser zal overnemen. De
vraag is of de MCP zich niet in
de vingers snijdt door Banda
terug te halen nu het demo
cratiseringsproces in Malawi
is ingezet.
Toch is de toestand niet hope
loos voor de MCP. Zij staat
immers tegenover een verdeel
de oppositie, die met zes kan
didaten de verkiezingen in
gaat. „Chakuamba geldt als
een sterke, charismatische en
goed georganiseerde leider die
in staat is de rivaliserende
partij fracties bijeen te hou
den," aldus.een hulpverlener
die al jaren in Malawi ver
blijft.
Belsebaan 3a
5131 PH Alphen (N.B.)
Tel. 04258-2411
Fax. 04258-2617
andag
1994
Ou.
fentros
!9 11
-Enschot
7 94
Door Pat Sidley (anp)
Charlestown - Het woonoord
Osizweni even buiten het in
dustriestadje Newcastle in
Natal lijkt nog het meest op
e® serie smerige vuilstort
plaatsen. Er wonen zo'n
10.000 zwarten. De meesten
in de dagen van de 'grote
apartheid' met geweld hier
laar toe gebracht. Hun bezit
tingen zijn afgenomen.
plaats staat bekend als 'Ve-
rinyawo', (uitstekende voeten)
"ant de uit één kamer bestaande
huisjes zijn zo klein dat een
volwassene er niet languit in bed
kan liggen zonder dat zijn voe
ten door de deur naar buiten
steken.
Ongeveer 70 of 80 procent van
de bevolking is werkloos. De
jongeren zitten voor de rest van
hun leven opgescheept met de
gevolgen van het Bantu onder-
hcht, het met opzet inferieure
onderwijs dat Zuid-Afrika vanaf
1955 verstrekte aan zwarten.
Geweld is aan de orde van de
dag. Misdadigers maken handig
gebruik van de politieke rivali
teit tussen het Afrikaans Natio
naal Congres (ANC) en de Inka-
tha-Vrijheidspartij. Technisch
Bezien behoort het woonoord tot
het thuisland KwaZulu. De poli
tieagenten die er rondlopen, he
ten in de volksmond kwaadaar
dig Zulu Popeye.
Omdat het gebied in het Zulu-
thuisland lag, werden Zulu-
sprekende mensen destijds hier
naartoe gedeporteerd. In over
eenstemming met de door Hen
drik Verwoerd uitgedachte
apartheidsspolitiek. Zo'n drie
miljoen mensen werden op die-
manier van hun land gezet.
Een groep mensen belandde in
de jaren zestig en zeventig van
uit Charlestown aan de grens
van Transvaal en Natal in Osi
zweni. Zij hielden zich op de
been met de herinnering aan hun
land in de heuvels, een uur rij
den van hen vandaan. Nu kun
nen ze weer terug, als een van de
gevolgen van de opbouw van een
nieuw Zuid-Afrika. Maar hun
problemen zijn daarmee verre
van opgelost.
De papieren van him vroegere
bezittingen hebben zij niet terug.
Hun huizen en de hele infra
structuur zijn destijds door de
bulldozers verwoest. De meesten
zijn arm en nauwelijks in staat
nog iets nieuws op te bouwen.
Charlestown ligt in groene, be
boste heuvels. Hier vlakbij vond
in 1881 de historische slag bij
Majuba plaats, waarin de Boeren
de Britten versloegen. Het stadje
werd kort na deze slag door de
Britten opgezet aan de Natalse
kant van de grens. Er woonde
een multiraciale bevolking van
zo'n 10.000 mensen, landbou
wers, veehouders en kleine han
delaren.
In de nieuwspraak van de apart
heid werd het een zwarte vlek,
een plaats waar zwarten woon
den in een gebied dat de blanken
was toegedacht. En zwarte vlek
ken werden verwijderd.
Na verschillende pogingen om de
zaak tegen te houden, kwamen
de bulldozers. „Ze kwamen om
zes uur 's ochtends en trapten de
deur in," zegt Simon Tshabalala,
de leider van de gemeenschap
die actie heeft gevoerd om terug
te keren naar Charlestown. Er
waren ook politiemannen met
geweren en vrachtwagens. Fami
lies moesten hun huisraad opla
den en toekijken hoe hun huizen
en overige bezittingen werden
platgewalst. Daarna werden ze
afgevoerd naar Osizweni waar
ze, als ze geluk hadden, een
huisje van één kamer kregen dat
te klein was voor een hele fami
lie.
„De ouderen moeten soms buiten
blijven om de kinderen onderdak
te kunnen geven," zegt Ephraim
Zwane, de plaatsvervangend
burgemeester van Osizweni en
eveneens een van de oud-inwo
ners van Charlestown die terug
willen. „Sommigen werden ziek
en sommigen stierven." Anderen
kregen compensatie. Op een ui
terst willekeurige manier. Zwa
ne kreeg 480 Rand voor zijn
uitgestrekte bezittingen, Tsha
balala kreeg 1.700 voor de zijne.
„Kinderen wier ouders toevallig
afwezig waren, kregen 20 Rand
en het bevel in de vrachtwagen
te stappen, anderen kregen hele
maal niets," vertelt Tshabalala.
Een rit met hem naar Char
lestown is een oefening in hoop
en wanhoop tegelijk. Er is niets.
Een paar hopen rommel wijzen
Tshabalala de plaats waar de
huizen van hemzelf en anderen
hebben gestaan. Alleen de bui
tenmuur van de oude katholieke
kerk staat nog overeind. Hij
wordt gebruikt door een blanke
boer als schuilplaats voor het
vee.
Van de school bestaat alleen nog
de fundering. Vroeger had deze
een goede reputatie tot hij in
1955 werd overgenomen door de
Nasionale Partij en het verplich
te Bantu onderricht ging geven.
Tshabalala wijst waar het soft-
ballveld is geweest, de hal en de
kamer van de conciërge. De
geesten uit het verleden leven
nog voor hem. Met het comité
dat de terugkeer heeft voorbe
reid, wil hij de school opnieuw
opzetten. Een fabriek die ooit
werk verschafte maar nu leeg
staat, wil zijn gebouw wel ver
huren. De huurprijs is echter
1.000 Rand in de maand en er is
niets in kas'. „We hopen hulp te
krijgen, van de nieuwe regering
en internationaal," zegt Tshaba
lala.
Tijdens een rit over de zandpa
den in de heuvels, komen we
langs een paar hutjes van men
sen die al zijn teruggekeerd.
Sommigen zijn aan het werk. Ze
maken het land rijp en proberen
wat te zaaien in de hoop dat ze
straks wat nieuw vee kunnen
kopen en hun leven opnieuw
beginnen. Tot voor kort was dit
weideland van blanke boeren.
Zij hebben nu op hun beurt het
veld moeten ruimen voor de
vroegere eigenaars.
Nimrod Methethwa is een van de
mannen die is teruggekeerd. Hij
heeft een paar koeien en geiten
en land om ze te weiden. Hij
heeft nu goede hoop op een rede
lijk bestaan voor hem en zijn
tien kinderen, maar nog steeds
denkt hij met pijn terug aan het
leven dat hij vroeger had. „Ik
had een taxibedrijf en raakte
alles kwijt. Toen we naar Osi
zweni gingen, kregen we te ho
ren dat we geen vergunning kre
gen voor een bedrijf."
De terugkeer naar het land is
economisch een hele toer voor de
Charlestownians. Het merendeel
is na verdrijving naar het
woonoord blijven steken in ar
moede en honger. Maar voor de
blanken in het gebied is het
eveneens een hele ingreep. De
meesten van hen verkopen nu
hun hebben en houden en ver
dwijnen. Slechts een enkeling
blijft.
Een van hen is Petrus Schoe-
man, een kleine handelaar, die al
40 jaar in het gebied woont. Hij
is intussen voorzitter geworden
van een commissie die verant
woordelijk is voor de levering
van openbare diensten. „We ge
ven ze nu een tank met water,"
zegt hij. „De aanleg van een
waterleiding komt later." De le
vering van elektriciteit staat nog
niet op het programma. Wat de
riolering betreft, wordt voorlo
pig een open afvoersysteem vol
doende geacht.
Over de deportaties van destijds
zegt Schoeman nu: „Het was de
regeringspolitiek. We dachten
toen dat het juist was. We wisten
dat mensen daar soms een prijs
voor moesten betalen, maar het
was voor een ideaal waarvan we
dachten dat het haalbaar was.
Maar misschien hield de uitvoe
ring niet altijd genoeg rekening
met degenen om wie het ging."
Een harde strijd ligt er voor de
terugkerende inwoners van
Charlestown nog in het verschiet
over de eigendomspapieren van
hun land. De regering wil dat zij
eerst de bedragen terugbetalen
die zij destijds als compensatie
hebben gehad. De gemeenschap
wil echter dat zij in plaats daar
van schadeloos wordt gesteld
voor al het geleden leed. Voordat
dit conflict is beslist, kunnen de
inwoners alleen aanspraak ma
ken op een principieel recht om
terug te keren, ze hebben geen
papier dat hun juridisch recht
BOTSWANA
geeft op welk stukje grond dan
ook. Tevergeefs hebben ze opge
roepen alle landtransacties in
het gebied te bevriezen. Daartoe
hebben ze de legale middelen
niet, werd hun verteld.
Deze en andere juridische ge
vechten, zijn symptomatisch
voor de problemen waar de hui
dige overgangsregering van
Zuid-Afrika mee wordt gecon-
fonteerd. Kwesties rond grond
bezit behoren tot de belangrijke
en grote politieke problemen
waarvoor een oplossing zal moe
ten worden gezocht.
