DE STEM 4We hebben ons visitekaartje afgegeven' Sluwe Richard III van Pierre Bokma Duo Roosen-Groot is een perfecte eenheid UIT gids Joop van den Ende niet ontevreden over Amerikaans avontuur met 'Cyrano' Prijs voor harpiste Godelieve Schrama 'Beatles maken plaat met stem John Lennon' Franz Berwald Nonetten Mozart Elvis Costello Frente! Bounty Killer Mark Lanegan D1 Zanger Nirvana uit ziekenhuis Eigenlijk zaten we de laatste jaren met z'n allen om een avondje NAC te springen" Kees Jansma Joop van den Ende signaleerde in Amerika ook belangstelling voor zijn tv-programma's. Door Koos Tuitjer Amsterdam - Afgelopen nacht heeft een zwarte Cyra no (Robert Guillaume) zijn entree op Broadway in New York gemaakt. Zondagavond beleeft deze Nederlandse musical in eigen land zijn tweede première binnen an derhalf jaar, met opnieuw Bill van Dijk in de hoofdrol. De New Yorkse voorstelling, waarin de Nederlander honderd maal Cyrano was, zal op afzien bare termijn wellicht haar fi nancieel draagvlak verliezen. Maar de kaartverkoop voor de tweede Nederlandse versie, die uitsluitend in Carré (Amster dam) te zien zal zijn, verloopt voorspoedig. Tegen de honderd duizend kaarten zijn in de voor verkoop verkocht. Producent Joop van den Ende, die het afgelopen jaar veertien keer de oceaan over vloog, ziet intussen zonder in paniek te zijn om en kijkt zoals een opti mist dat betaamt, de toekomst hoopvol tegemoet. „Ik heb naast alle stoute dro men over een succes op Broad way, van te voren óók een ver lies ingecalculeerd," zegt Joop van den Ende nu over zijn Broadway-avontuur. „Voor mij staat er een grens vast aan het verlies dat ik in Amerika met 'Cyrano' wil lijden. Het gaat nu foto dijkstra er om dat de dagelijkse produk- tiekosten niet langer tegenval len, maar omgebogen worden in winsten. En wie weet is daar plotseling ook sprake van. Één ding staat wel vast: mijn bedrijf mag nooit in moeilijkhe den raken door m'n Amerikaan se droom. Maar het gaat hier om een eenmalige investering. Je moet zo af en toe toch ook eens gokken. Overigens ben ik niet de enige die in het verlies deelt. Het risico wordt door een groot aantal personen gedra gen." En is er is hoe dan ook toch winst geboekt. Joop van den Ende schat de leerschool die hij in Amerika opdeed, hoog in. Dat geldt niet alleen hem per soonlijk, maar iedereen die van uit Nederland betrokken was bij 'Cyrano' in New York. Van den Ende: „We hebben ons visitekaartje afgegeven op een internationaal podium. We hoe ven nooit meer het gevoel te hebben dat we provincialen zijn. Nee: we tellen op hoog niveau mee. Iedereen heeft ge zien dat we een hoogwaardige produktie kunnen afleveren." Onrustig slapen doet Joop van den Ende niet naar aanleiding van 'Cyrano' op Broadway. Wél kan hij pissig worden over 'het onrecht, dat de Nederlandse produktie trof'. De producer he kelt de overdaad aan chauvinis me waarmee in de grote stad New York naar alles wat van buiten komt, gekeken wordt. Een treffend voorbeeld: niet zo dra was bekend dat een Ameri kaan (Robert Guillaume) voortaan Cyrano zou gaan spe len, of de media doken onge vraagd op dit gegeven af. Een televisiestation verzocht om een interview en de New York Ti mes trok ook een pagina voor Guillaume uit. Bill van Dijk was niet eens het nakijken waard gebleken. Evengoed heeft de sprong naar Amerika Van den Ende ook contacten opgeleverd die voor de toekomst van betekenis kun nen zijn. Er is Amerikaanse be langstelling voor formules van televisieprogramma's die in Aalsmeer bedacht zijn. En Joop van den Ende is ook gevraagd of hij geen co-producent wilde worden van een Amerikaanse theateronderneming. „En be paald niet alleen vanwege de financiële inbreng, ook voor de artistieke kant van de zaak," verzekert Van den Ende. De vraag is dan, of hij een tweede kapitein op een theater schuit kan zijn. Joop van den Ende zegt er geen problemen mee te hebben. „Door hier in Europa samenwerking met John de Mol aan te gaan, geef ik op zijn minst te kennen dat ik vergaand samen wil werken met anderen. Ook in mijn eigen be drijf laat ik het me bewust welgevallen, dat andere mensen werk doen, dat ik altijd zelf deed. Ja hoor, ik kan heel goed op de tweede plaats staan." Amsterdam (anp) - De Bre dase harpiste Godelieve Schrama heeft gisteren in het Amstel Hotel in Amsterdam de Philip Morris Finest Se lections 1994 gekregen in de categorie klassieke muziek. De Israëlische choreograaf It- zik Galili kreeg de prijs in de categorie eigentijdse dans. Er komt volgend jaar ook een Finest Selection voor de schilderkunst. De prijs, in 1991 voor het eerst Uitgereikt, is bedoeld voor ta lentvolle, jonge kunstenaars. De winnaars krijgen een sculptuur van Jan Verschoor en een project naar keuze betaald. Schrama's keuze is een opdracht aan de Nederlandse componist Willem Jeths. Hij gaat voor haar een iarpsolo componeren. Ook mag zij een cd opnemen met harpmu ziek. Galili heeft zijn oog laten vallen op een bepaalde camera. Daarmee kan hij zijn choreogra fieën registeren en de film in zijn werk integreren. Godelieve Schrama (1969) heeft al meerdere prijzen gewonnen. Vijf jaar terug kreeg ze onder meer de eerste prijs tijdens het concours van de Stichting Jong Muziektalent Nederland. New York (dpa) - Ze zijn nog maar met z'n drieën, maar binnenkort zingen ze weer met z'n vieren. Voor het eerst in een kwart eeuw tijd zullen de Beatles een nieuwe song opnemen, mét de stem van wijlen John Lennon. Paul McCartney, George Harrison en Ringo Starr willen een geluidsband ge bruiken waarop Lennon in 1980 het lied 'Free as a bird' opnam, aldus de Ameri kaanse krant USA Today maandag. Lennons weduwe, Yoko Ono, heeft hen de band geleverd. De drie Beatles zijn bezig het stuk opnieuw op te ne men en zullen daarbij de stem van Lennon mixen, meldt het tijdschrift 'Beat- lefan'. Volgend jaar ver schijnt het lied als onder deel van 'The Beatles Anthology', een tien tot vijf- hen uren durende videose- ne. Voor dit project waren de drie groepsleden voor het eerst sinds de Beatles in 1970 uit elkaar gingen, weer bijeen in de studio. DE ZWEEDSE componist Franz Berwald (1796-1868) leefde zo lang dat hij de grote muzikale stijlontwikkelingen van de 19e eeuw kon meema ken. Geboren één jaar voor Schubert, overleefde Berwald hem veertig jaar, veertig jaar waarin de muziek enorm evolu eerde. Toen Berwald werd geboren, was Joseph Haydn nog in de bloei van zijn leven, toen hij stierf had Wagner reeds Tristan en Meistersinger geschreven en waren Debussy en Mahler aan hun loopbaan begonnen. Berwald, hoe relatief onbekend ook, was geen epigoon, hij was juist iemand die voorop liep. Zijn Pianoconcert dateert uit 1855, toen Schumann nog leef de, maar het werk is geschreven in een stijl die Schumann ver vooruit is. Dit Pianoconcert is te vinden op een Berwald-cd, waarop ook de ouverture tot de opera De Koningin van Golconda staat: een subliem werk, evenals het stuk Bayadères-feest, dat een Mendelssohniaanse lichtvoetig heid combineert met Mahleri- aanse Wunderhorn-marstem- po's. Tussen de Skandinavische ge weldenaren Grieg (Noor), Sibe lius (Fin) en Nielsen (Deen) ver dient de Zweed Berwald zeker een plaats. Hij is een musicus van een formaat zoals bijvoor beeld in Nederland in de 19e eeuw niet voorkwam. (EMI 5 65073 2) HANS ROOSEBOOM VAN DEZELFDE generatie als bovengenoemde Berwald is de Oostenrijkse componist Franz Lachner (1803-1890). Maar an ders dan de progressief Ber wald is deze Lachner niet met zijn tijd meegegaan. De vroegromantische stijl van rond 1825 heeft hij zijn hele leven vastgehouden. Zo blijkt uit Lachners Nonet, daterend uit 1875. Aardige, ongecompliceer de muziek, die geheel is gemo delleerd naar het lichtende voorbeeld van Schuberts Octet van vijftig jaar eerder. Nóg een Nonet staat er op de zelfde cd: geschreven door Rheinberger (geboren in 1839 in Liechtenstein). Heel sympa thieke en vakkundige muziek, zij het ook van behoorlijk con servatieve snit, gemeten naar de tijd waarin het werd geschre ven. Deze twee nonetten vertegen woordigen de Weense klassiek/ romantische stijl. De uitvoering is van het Ensemble Wien-Ber- lin, bestaande uit solisten van de Wiener en de Berliner Phil- harmoniker. (Sony SK 58971) HR GEORGE MALCOLM en An dras Schiff bespelen vierhandig Mozarts eigen vleugel, zoals die staat in het Mozarteum te Salz burg. Het gaat hier om het laatste door de componist ge bruikte instrument, gebouwd in 1780 door de Weense bouwer Anton Walter. Mozarts piano forte is een 2,24 m lang instru ment van notenhout, met toet sen van ebbenhout en van ivoor (wit en zwart net andersom als nu). Dit zeer luxe en kostbare in strument is geheel in tegen spraak met de mythe van Mo zarts kommervolle omstandig heden. Hij, de beroemd piano virtuoos en componist, was in tegendeel de trotse bezitter van de beste vleugel die indertijd te verkrijgen was. Dat is nog ook nu nog te horen. Malcolm en Schiff geven op deze goed onderhouden Walter- vleugel interpretaties van een paar sonates en losse werken voor vier handen. Zeer virtuoze muziek, door Mozart indertijd geschreven voor hemzelf en zijn zuster Marie-Anne, doorgaans Nannerl genoemd. (Decca 440 474-2) HR BRUTAL YOUTH is Elvis Cos- tello's veertiende langspeler in zeventien jaar tijd. Al die pla ten en al die jaren lang heeft hij in wezen steeds hetzelfde ge daan: ingenieuze liedjes schrij ven en die op een simpele ma nier vertolken. Alsof die constante lijn nog eens onderstreept zou moeten worden, werkt Costello op Bru tal youth samen met Pete Tho mas op drums, Bruce Thomas op bas en Steve Nieve op toet sen, oftewel The Attractions uit de begintijd. In een paar num mers is Nick Lowe op bas van de partij, een muzikant die in Costello's begindagen op soort gelijke muzikale wijze voor het eerst van zich liet horen. Brutal youth komt drie jaar na het imposante Mighty like a rose. Vorig jaar verschenen The Juliet letters die Elvis samen met het Brodsky Quartet maak Wolfgang Amadeus Mozart. te, en de samen met Richard Harvey vervaardigde plaat Ori ginal music from the Channel Four series: GBH. Die twee platen waren meer dan hele mooie tussendoortjes, maar de echte Elvis Costello hoor je toch op zijn eigen pla ten. Brutal youth laat geen op zienbarende nieuwe gezichts punten zien, al is de baard afgeschoren en oogt de artiest op de recente hoesfoto's wat bedaagder. De verbetenheid en gedrevenheid zijn onveranderd groot. Het is haast onvoorstel baar dat hij iedere keer weer zoveel (15 dit maal) voortreffe lijke songs weet af te leveren. Waar je figuren als John Hiatt per plaat ouder en bedaagder hoort worden, daar blijft Cos tello vitaal en verpletterend ex pressief. En hij handhaaft niet alleen een bepaald niveau, hij voegt er iedere keer weer een verdieping aan toe. Veel arties ten zouden in hun handen knij pen als heel hun carrière zou bestaan uit het rijtje langspe- lers Spike, Mighty like a rose en Brutal youth. Elvis Costello daarentegen heeft inmiddels een veelvoud daarvan op zijn naam staan. (Warner Records) WXM VAN LEEST HET AUSTRALISCHE kwarter Frente! was in eigen land tame lijk succesvol met singles als Labour of love en Ordinary angels. Dat is niet zo verwon derlijk, want als je naar de nu ook hier verschenen debuut-cd Marvin the album luistert, hoor je dat Frente! hele toegankelij ke en vooral pakkende pop maakt. Sterkste troef in de band is zangeres Angie Hart die een wat kinderlijke stem heeft die prima past bij deze simpele popmuziek. Toch is die simpel heid bedrieglijk, want soms zit er geniepige diepgang in de me lodietjes. Op die momenten krijgt Frente! Prefab Sprout- achtige proporties. Bovendien hebben de teksten zo nu en dan veel meer inhoud dan het lief lijke stemmetje van Angie doet vermoeden en ook dat maakt de muziek van Frente! de moeite waard. Marvin the album is hoe dan ook een leuke plaat en als het even mee zit wordt Accindently Kelly Street een veelgedraaide single. (Mushroom Records, BMG) WVL DE IN Jamaica al jaren razend- populaire ragga-sound (rap en zang ondersteund door hiphop- beats en reggae-ritmes) dringt in Nederland maar mondjes maat tot de hitparades door. En als het eens gebeurt, gaat het om commerciële varianten als Boom-shack-a-lack van Apache Elvis Costello: verpletterend expressief. FOTO amelia stein Indian of Oh Carolina van Shaggy. Veel minder airplay krijgt de pure ragga waarbij de toeters en bellen zijn weggelaten. Deze (hardcore) variant heeft op de Jamaicaanse kids dezelfde uit straling als de ruige hiphop op de zwarte jeugd in de VS. Een zeer populaire ragga-man op het eiland is Bounty Killer en dat wil hij weten ook: Jamaica's most Wanted is de titel van zijn - inderdaad ijzersterke - cd. Bounty Killer windt er geen doekjes om maar nummers als Coppershot, Kill For Fun en Gun Thirsty klinken gevaarlij ker dan ze zijn. Bounty Killer wijst de jeugd juist op de geva ren van het gangsterdom. Zijn ragga is erg 'basic'. De pompen de bas, knallende beats en bub belende dubs staan op zich en worden naar believen aange vuld met samples van reggae- riffjes en blazers. Daaroverheen spuwt Bounty Killer zijn tek sten zo razendsnel de microfoon in dat hij bijna naar adem moe ten happen. Maar dat zullen de fans vast ook als ze er ruim drie kwartier van deze ruige ragga 'op hebben zitten. (Greenslee- ves/Munich). PAUL VERLINDEN VROLIJK FLUITEND komt hij binnen, maar al gauw slaat de sfeer om in melancholie en somberheid. Mark Lanegan, leadzanger van The Screaming Trees, gaf vijf jaar geleden op zijn fantastische solo-debuut The Winding Sheet al te kennen geen vrolijk baasje te zijn. Zijn somberheid kwam de inge togen nummers echter zeer ten goede. Nu is er dan eindelijk het vervolg daarop: Whiskey for the Holy Ghost en Lanegan buit zijn depressiviteit nog verder uit, zo blijkt. Zijn muziek wordt weieens om schreven als 'country-grunge', een mengeling van folk en felle gitaarrock. De aanwezigheid van een enkele jammerende viool en wat slide-werk onder streept die betiteling, maar eer der zit Lanegan in het muzikale straatje van Nick Cave of Lou Reed dan van bijvoorbeeld Neil Young. Lanegan is een soortge lijke angry young man als Cave en verwerkt in zijn teksten veel van zijn eigen rumoerige leven, dat vergeven is van drank, vechtpartijen en mentale chaos. Wellicht dat hier zijn strenge Baptistische opvoeding enige rol gespeeld heeft. Voor Whiskey for the Holy Ghost kreeg Lanegan de steun van enkele gerenommeerde mu zikanten en het is een wonder dat deze doorgaans zo luid ruchtige heren van Mudhoney, Dinosaur jr. en TAD zo'n inge togen mengeling van Delta blues, folk, gospel en grunge kunnen neerzetten. Pracht plaat. (SubPop/Rough Trade) GERARD VAN DEN BROEK WOENSDAG 9 MAART 1994 DEEL Toneelgroep Amsterdam in Breda Breda - Stadsschouwburg. 'Richard III' van Shakespeare door Toneelgroep Amsterdam. Regie: Gerardjan Rijnders. Gespeeld door o.a. Pierre Bok ma, Sigrid Koetse en Kitty Courbois. Gezien op dinsdag 8 maart. Door Marjan Mes De slechtheid van Richard III, het hoofdpersonage uit Shakespeares gelijknamige vroege koningsdrama, is zo immens dat het groteske vor men aanneemt. Daar kun je niettemin bloedserieus over doen en er mee naar actuele politieke misdaden verwij zen. Maar je kunt het stuk ook als historisch kunstwerk laten floreren door middel van de taal en en passant het groteske persifleren. Iets der gelijks heeft regisseur Ger ardjan Rijnders er bij Toneel groep Amsterdam mee ge daan. Op mij kwam die schitterend gekostumeerde en statisch geën sceneerde 'Richard III' vooral als humoristisch over en zeker niet als tragisch. Nu dankt dit stuk zijn kracht ook voornamelijk aan de intrigerende hoofdrol en de fraaie zinnen maar zeker niet aan de dramatische spannings opbouw en de meeslepende ka rakters. Er is een opeenstapeling van opkomsten met talloze persona ges wier identiteit en motivatie nauwelijks duidelijk worden voor een hedendaags publiek. Meeleven is niet mogelijk en zo had Rijnders het ook niet gere gisseerd. Wel als prachtige, sta tische tableaux vivants van ko ningen, koninginnen, edelen en voetvolk die vaak in slagorde waren opgesteld in een diep zwarte, tijdloze ruimte, die op geen enkele wijze een verbinding legde met onze tijd. De sluwheid waarmee Richard zijn lagen en listen weet uit te voeren ten koste van een hele familieschaar, die hem op weg naar de troon in de weg staat, kreeg in de vertolking van Pierre Bokma weinig sinisters of angst aanjagends. Hij speelde deze li chamelijk mismaakte vorst met zijn perverse ziel alsof hij hard op dacht, de taal voor zich doen sprekend, maar niet het karak ter. Een introverte rol met een uitge sproken komische ondertoon, die benadrukt werd door een aange plakte neus, een middel dat ac teurs vroeger gebruikten om hun karakter aan te zetten. Hij liet, met zijn kleine, gekromde ge stalte en zijn zachte maar in dringende stem telkens weer de scènes in dit lang niet altijd boeiende stuk schitteren. Opmerkelijk was de rolopvatting van de getergde vorstinnen in hun weelderige, felgekleurde, groteske japonnen en met hun komische haartorentjes. Lineke Rijxman (Lady Anne die door Richard verleid boven het lijk van haar man), Marjon Brands- ma, Kitty Courbois en vooral de furieuze Sigrid Koetse speelden hen op de emotionele manier van een voorbije acteursgeneratie. Het had iets van parodie maar gaf ook letterlijk kleur aan het ingehouden spel van het zwarte mannenensemble. Roosendaal. Schouwburg De Kring. 'In de schaduw van de zon'. Spel door Adelheid Roosen, George Groot en Mar- celle Meuleman. Gezien: dins dag 8 maart. Nog te zien: 26 maart in Breda. Door Sjef Huismans Het is niet de eerste keer dat zij samen in een produktie staan. En het zijn meestal niet platgetreden, voor de hand liggende items die zij in een specifiek jasje gestoken voor het voetlicht brengen. Maar wat steeds meer in het oog springt is de organieke synthese die deze twee acteurs ten toon spreiden. Natuurlijk, ongekun steld brengen zij de meest extra vagante dialogen en onderwer pen tot leven als speelden zij een alledaagse comedie. Zo ook vanavond bij 'In de scha duw van de zon' ,of zoals de eerste titel luidde: 'Endless ef forts'. En misschien dekte deze laatste titel de lading nog wel beter. Twee mensen doen heel het spel verwoede pogingen om elkaar te bereiken. Beiden zoeken be scherming en geborgenheid, maar tussen hen staat een muur van onbegrip. De oorzaak is dat beiden een scheefgegroeide psy che bezitten waarvan de schuld te zoeken is in het verleden. Zowel hij als zij hebben zich ingekapseld in een ivoren toren, van waaruit ze elkaar bestoken en belagen, maar geen streep tot elkaar komen. Hij heeft een haast kinderlijke drang naar vriendschap en sympathie, bij het ziekelijke af. En dat werkt bij haar, zijn on derbuurvrouw, als een lap op een stier. Deze vrouw is een gespleten persoonlijkheid die haar dualiteit meestal onbe heerst etaleert. Een kolfje naar de hand van het enfant terrible Roosen. Jammer is dat de dialogen veelal ontaar den in eindeloos psychologisch, of moeten we zeggen psychopa- tisch geleuter. Dat doet aan het stuk veel af breuk en maakt het spel verbaal zwak. Het is daarom des te meer een geluk dat de mimische kwa liteiten van Adelheid Roosen en het gedegen acteertalent van dit hechte koppel veel van de avond goed maken. Rome (ap) - Zanger Kurt Cobain van de grunge-band Nirvana heeft gisteren de Romeinse kli niek verlaten waar hij vrijdag in coma was opgenomen na het innemen van een hoge dosis van het slaapmiddel Rohypnol in combinatie met champagne. Een medewerkster van het Ame rican Hospital zei dat Cobain weer de oude is. De coma zal geen blijvende gevolgen hebben. Cobain was zaterdag weer ge heel bij bewustzijn. Hl FILMS GOES - Grand Theater 14 u. Aladdin. 20 u. Mrs. Doubtfire. HULST - De Koning van Engeland 20 u. Mrs. Doubtfire. 20 u. Carlito's way. 20 u. Demolition man. 20 u. Free Willy. 20 u. Tombstone. MIDDELBURG - Cinema 20 u. The piano. VLISSINGEN - Alhambra 1 34 en 20 u. Mrs. Doubtfire. - Alhambra 2 14 en 20 u. Free Willy. - Alhambra 3 14 en 20 u. Three musketeers. - Alhambra 4 14 u. Aladdin. 20 u. The house of the spirits. BERGEN OP ZOOM - Cinem'actueel 1-2-3 14 en 20 u. Mrs. Doubtfire. 14 en 20 u. The three musketeers. 14 u. Aladdin. 20 u. The piano. - Roxy 1 - 14 en 20.15 u. Free Wil ly- - Roxy 2 - 14 u. Beethoven's 2nd. 20 u. Heaven and earth. ROOSENDAAL - City 1-2-3 20 u. The three musketeers. 14 en 20 u. Mrs. Doubtfire. 14 u. Aladdin. 20 u. The house of the spirits. 14 u. Beethoven's 2nd. GENT - Decascoop 14.30 en 20 u. Schindler's list. 14.30, 17, 20 en 22.30 u.Ice runner. 14.30, 17, 20 en 22.30 u. Remains of the day. 14.30, 17 en 20 u. Cool Runnings. 20 en 22.30 u. Tombstone. 14.30, 17, 20 en 22.30 u. Free Willy. 14.30, 17, 20 en 22.30 u. Mrs. Doubtfire. 14.30, 17, 20 en 22.30 u. Striking distance. 14.30, 17, 20 en 22.30 u. The three musketeers. 14.30, 17, 20 en 22.30 u. The real McCoy. 22.30 u. Undercover blues. 20 u. Heaven Earth. 20 en 22.30 u. Mr. Jones. 22.30 u. A perfect world. 14.30 en 17 u. Aladdin (Ned. ver sie). KNOKKE - Beverly Sereens 15 en 20 u. Striking distance. 15 en 20 u. Mrs. Doubtfire. 15 en 20 u. Free willy. 20 u. Mr. Jones. 15 u. Aladdin. - Scharpoord 15 u. Tom and Jen i

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 17