KORTlOvcrskg staat weer op de kaart: na 24 jaar weer eigen stembureau
moestem
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 1994
A5
ARNEMUIDEN
uitslagen ZEEUWSE GEMEENTEN
AXEL
BORSELE
MSTRICHT
DUIVELAND
GOES
HULST
KAPELLE
MIDDENSCHOUWEN
BROUWERSHAVEN
HONTENISSE
MARIEKERKE
OOSTBURG
REIMERSWAAL
SAS VAN GENT
TERNEUZEN
VALKENISSE
VEERE
uitslagen WESTBRABANTSE GEMEENTEN
BRUINISSE
ZWOLLE
DOMBURG
DINTELOORD EN
PRINSENLAND
HALSTEREN
NIEUW-VOSSEMEER
OSSENDRECHT
PUTTE
STEENBERGEN
WILLEMSTAD
WOENSDRECHT
VLISSINGEN
WESTERSCHOUWEN
WESTKAPELLE
ZIERIKZEE
MAART 1994
DONDERDAG 3 MAART 1994
jïEN
ldaar
dsverkiezingen in 1990
nd opnieuw als eerste j
stemmen. Exact vijf
us om 19.00 uur maakte
procent van de 2597
in Renswoude bleef het
Tweede werd de WD
sme
rdam. Geen plaats voor
id met opgestoken mid-
het schrikaanjagende I
aarmee wil een groep
n-rechtse politieke par-
Ten onder de naam Grrr
ers tegen racisme - zijn
cht begonnen met het I
ts in de stad. Ook de
h laten horen.
eurstem uit
emmers kiest voor een
Uoehtone kiezers brengt
autochtonen is dat 54
?an de Regionale Steun-
eau Amrit.
van de autochtonen die
autochtone kandidaat
stemmen niet alleen op
hun stemmen ging naar
emde op een migrant.
het niet
Nederland, de 85-jarige
emeenteraad van Nijme- 1
isten Democraten, voor-
stemmen voor een zetel,
e partij met 9 zetels, een
els en komt op 8, Groen
itel en komt op 4, de SP
ens op 4 en de Groenen
D van mevrouw Cuypers
in Nijmegen meedeed.
»en slecht
e verkiezingen voor eenl
s ronduit slecht. Slechts]
chten hun stem uit. Dat is I
gemeenteraad in vorige
ag naar Turks voorbeeld,
leze nam heuse beslissin-
werden overgenomen. Zo
en allerlei milieuprojec-
iam nu ook een echte
oijeen zal komen en als
enteraad zal bestaan. De
igen was gisteren Partij 6
;oed voor tien zetels). Het
sprogramma van Partij
;n.
Bijna een kwart eeuw
joesten de inwoners van
[verslag zo'n zes kilome-
er verderop in Zuiddor-
l,e hun stem uitbrengen,
listeren konden zij voor
[et eerst sinds de herin-
|eiing van 1970 weer in
[un eigen dorp terecht,
i het buurthuis, voor-
leen de lagere school,
ie vroegere Overslagse
[nderwijzer H. van Dam-
Be hield als lid van het
jtembureau nauwgezet
[antekening van elke
Lezer die zich meldde.
[Een eigen stembureau
Lorde 164 kiezers. Een
(tukje erkenning van on-
gemeenschap. Wij
lebben weer wat van on-
i eigenwaarde terug,
((verslag staat weer op
Ie kaart."
loor onze redacteur
[jinvan der Helm
bals vroeger wordt het nooit
or de jaren zeventig kreeg het
|tine Overslag, met zijn enkele
onderden inwoners, tijdens ver
engen steevast landelijke be-
ndheid via de televisie. Het
bijna traditie dat de uitslag
Overslag als eerste over het
Irherm rolde.
laar we zullen ons best doen
in ieder geval als eerste
stembureau van de gemeente
Axel de uitslag bekend te ma
ken," zegt voorzitter Co van
Meurs. Samen met Van Damme
en Alex van Bambost vormt hij
het trio dat de kiezer in buurt
huis 't Hoeksken ontvangt.
Een kiezer die dikwijls een ver
trouwd lokaal binnenstapt. Tot
1980 werd er immers schoolge
gaan. Extra vertrouwd ook door
de aanwezigheid van Van Dam
me, de laatste hoofdonderwijzer
van Overslag.
„Dag meester," zegt een vrouw,
voor zij haar stembiljet in ont
vangst neemt. „Dag Marja," zegt
Van Damme. Terwijl zij plaats
neemt in een van de twee stem
hokjes adviseert Van Meurs haar
even de bril te gebruiken. „En
maar eentje invullen, hè". „Ja,
ja," klinkt het vanuit het stem
hokje. Even later verdwijnt het
biljet in de stembus. „En het
waterschap?" Het trio verwijst
haar naar het andere lokaal.
Machtiging
Even later meldt zich een jonge
vrouw. „Waar is de machtiging
van je man?" vraagt Van Dam
me, quasi-streng als een echte
schoolmeester. „Die komt zelf
stemmen." Prima, zie je Van
Damme denken. „Wij willen een
zo'n hoog mogelijk opkomstper
centage hebben," zegt hij. Alex
van Bambost turft punctueel elk
bij hem ingeleverde verkiezings-
kaart. „Want het moet vanavond
wel kloppen."
Het ging niet slecht, gistermor
gen. Even voor elf zelfs vier
kiezers tegelijk. „Het opkomst
percentage stijgt weer met 2,5
procent," constateert Van Meurs
tevreden. „De mensen vinden het
leuk, dat ze weer in eigen kern
kunnen stemmen. We mogen
weer echt stemmen, zo zei er
zelfs een die het stemmen in
Zuiddorpe maar iets oneigens
vond. Het was een van de wen
sen die is opgenomen in het
dorpsplan," licht hij toe.
„Het was een van de knelpun
ten," verbetert Van Damme.
„Het is vooral voor de oudere
inwoners een uitkomst. Ze hoe
ven niemand meer te machtigen
om te gaan stemmen, maar kun
nen het nu zelf doen als ze dat
willen."
Dorpsplan
Het dorpsplan, dat de raad Axel
vorig jaar voor Overslag vast
stelde, heeft veel goed gedaan.
Niet alleen was er gisteren het
eigen stembureau. De hele kern
krijgt een face-lift. Een heuse
verkeersremmer dwingt aan de
ingang van het dorpje de al te
snelle automobilist tot aan
vaardbare snelheid. En Overslag
krijgt kabeltelevisie. Weliswaar
geleverd door de zuiderburen.
„Zonder VTM en zonder RTL.
Maar voor dat laatste wordt wel
een oplossing gevonden."
En de eeuwenoude kasseien ma
ken plaats voor modern asfalt.
„Een stukje nostalgie weg?"
vraagt de belangstellende bezoe
ker. „Niet echt," zegt Van Bam
bost. „Het waren ondingen.
Schots en scheef, hoog en laag
door elkaar."
Tussen de druppelsgewijs bin
nenkomende kiezers door heeft
het stembureau alle tijd Over
slag te promoten. „Een prima
plek om te wonen, met veel ge
meenschapszin. Wij vormen een
geheel met Belgisch Overslag,
hoewel in 1648 bij de Vrede van
Munster de grens dwars door het
dorp is getrokken. Voor ons
pintje trekken we naar de andere
kant van de schreve, voor mu-
ziekrepetities is men op ons ge
bouw aangewezen".
Een uit 1903 daterend vaandel
van de Fanfare Concordia siert
het stemlokaal. Het is duchtig
gehavend. Alleen de Belgische
vlag is nog goed herkenbaar.
Van de Nederlandse vlag reste
ren nog drie kleurloze banen.
„Restaureren is niet te betalen,
jammer," zegt Van Damme.
Eerste
Er meldt zich weer een kiezer, de
vijfenveertigste van die ochtend.
Met een machtiging. „Van zijn
moeder, die is 97, de oudste van
Overslag." Het opkomstpercen
tage is inmiddels al gestegen tot
25.
Drie uur 's middags. Er komt
koffie, verzorgd door een bedrijf
uit Zuiddorpe; om 15.00 uur,
precies volgens afgesproken
schema. Het aantal inmiddels
opgedaagde kiezers is 84. „Meer
dan de helft. Het gaat goed. We
halen de zeventig procent,"
voorspelt Van Damme.
's Avonds 19.00 uur. Het stem
bureau in Overslag sluit. Telling
levert 118 kiezers op. Opkomst
percentage: 73 procent. Er klinkt
iets van spijt in de stem van Van
Meurts. „Zuiddorpe had 78 pro
cent, we scoren niet het hoogst.
Maar... we hadden wel het eerst
de uitslag bij het hoofdstembu
reau."
In het buurthuis van Overslag - voorheen de lagere school
alle kiezers en 'ex-leerlingen'.
ontvangt ex-hoofdonderwijzer en huidig burgemeester H. van Damme
foto camile schelstraete
921
nw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
11
2639
77,6
82,9
11
MA
3
688
26,1
27,7
3
CDA
2
465
17,6
24,7
3
itP
3
605
22,9
24,1
2
1PF
2
589
22,3
16,5
2
1
1
292
11,1
7,0
1
;emmers
ijken ook weinig vertrou-
n analyse van het bureau
al niet-stemmers onder de
De trouwéte stemmers zijn
85 procent maakte de gang
irocent yan de Nederlands I
ooms-Katholieken en 61
an vrouwen
er gestemd dan vrouwen,
sch onderzoek van bureau
procent gestemd, van de j
de niet-stemmers leert dat
uit vrouwen en voor
om mensen niet zijn gaan I
nt, geeft op geen interesse
procent zegt niet te weten
13 procent had geen tijd.
n omdat 'mijn stem er niet
ïgerechtigden is stomweg
md, anderen hadden geen
2154
m
zet
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
15
6305
66,9
68,0
15
IDA
4
1714
27,2
37,4
6
WO
4
1627
25,8
25,2
4
MA
3
1421
22,5
20,0
3
SN/SGP
2
915
14,5
13,0
2
B
2
628
10,0
-
-
Wg90
-
-
-
4,4
0
1994
zet stemmen
1990
zet.
Komst
19
10424 66,8 70,0 19
6 3209 30,8 32,6
I
2520 24,2 32,1 7
l&'GP/RP
1932 18,5 17,0
1516 14,5 9,5
1247 12,0 8,8 1
5736
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
11
3193
76,6
79,1
11
SGP/RPF
4
1096
34,3
34,1
4
PvdA
3
809
25,3
25,6
3
CDA
1
491
15,4
21,3
2
WD
3
797
25,0
19,0
2
33283
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
23
16262
63,0
60,2
23
CDA
6
3748
23,0
30,8
7
PvdA
5
3083
19,0
25,2
6
SG/GP/RP
3
2352
14,5
14,1
3
WD
4
2642
16,2
12,8
3
D66
3
2109
13,0
8,9
2
GRLINKS
2
1715
10,5
8,2
2
CP'86
0
613
3,8
-
-
18770
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
17
10346
71,4
73,1
17
GH/GB
6
3458
33,4
36,6
6
CDA
4
2368
22,9
24,9
4
PvdA
3
1652
16,0
18,0
3
WD
2
1481
14,3
10,2
2
BRUGGEMA
1
802
7,7
5,5
1
D66
1
585
5,7
-
-
0verig90
-
-
-
4,8
1
10587
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
15
5699
72,1
70,4
15
CDA
4
1596
28,0
36,7
6
PvdA
2
904
15,9
20,9
3
GemBel
4
1477
25,9
16,0
2
WD
3
955
16,7
13,7
2
SGP
2
767
13,5
12,7
2
2597
1994
1990
inw
zet.
stemmen
zet.
Opkomst
9
1512
73,5
74,4 7
CDA
3
439
29,0
31,9 2
WD
3
524
34,7
29,1 2
PvdA
2
327
21,6
23,7 2
SGP/RPF
1
222
14,7
15,3 1
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
39
57572
60,1
56,4
39
11
14748
25,6
35,3
15
9
11925
20,7
32,8
13
6
8604
14,9
10,1
4
4
5112
8,9
8,5
3
3
4842
8,4
5,9
2
5
6433
11,2
4,8
2
0
457
0,8
-
0
1250
2,2
0,7
O-
0
544
0,9
1,3
0
1
2532
4,4
-
-
0
1125
2,0
-
1994
zet stemmen
1990
zet.
MM
2137 71,0 68,3 11
567 26,5 43,5
581 27,2 27,4
376 17,6 19,2
l/SG/RP
216 10,1 9,9 1
397 18,6
7732
inw
zet
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
13
4969
81,3
83,4
13
CDA
4
1436
28,9
26,2
3
PMangnus
2
660
13,3
19,5
3
AlgBel
4
1577
31,7
18,9
3
LMangnus
2
717
14,4
17,9
2
ProgrHon
1
579
11,7
-
-
0verig90
-
-
-
17,5
2
3946
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
11
2357
88,1
88,2
11
SGP/RPF
5
1010
42,8
41,6
5
GemBel
4
827
35,1
32,1
3
CDA
2
520
22,1
26,3
3
17875
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
17
9078
63,7
64,4
17
DorpsBel
6
2848
31,4
27,4
5
PvdA
3
1477
16,3
25,1
4
CDA
3
1761
19,4
24,3
4
WD
4
1963
21,6
23,2
4
SG/RP/GP
0
351
3,8
-
-
D66
1
678
7,5
-
-
20125
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
19
11138
76,0
78,2
17
SGP
6
3416
30,7
30,2
5
CDA
4
2065
18,5
23,5
4
BBR
4
2560
23,0
19,5
3
PvdA
3
1768
15,9
18,0
3
WD
2
1329
11,9
8,8
2
8686
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
13
4224
63,0
62,9
13
CDA
3
945
22,4
31,4
4
GemBel
4
1371
32,4
30,8
4
PvdA
2
678
16,0
24,7
3
WD
2
615
14,6
13,1
2
D66
2
615
14,6
-
-
35582
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
25
15744
57,9
57,9
25
CDA
7
3916
24,9
32,0
9
PvdA
5
2777
17,6
21,1
5
WD
4
2752
17,5
14,4
4
GRLINKS
2
1649
10,5
9,6
2
D66
3
2050
13,0
8,8
2
SGP
2
1213
7,7
7,3
2
GPV/RPF
2
1387
8,8
6,8
1
SGP en GPV/RPF lijstencombinatie
6114
1994
1990
inw
zet.
stemmen
zet.
Opkomst
13
3221
67,4
68,7 13
CDA
5
1121
34,8
42,1 6
WD
3
798
24,8
25,5 3
PvdA
2
585
18,2
22,8 3
SGP
1
291
9,0
9,6 1
D66
2
426
13,2
5005
1994
1990
inw
zet.
stemmen
zet.
Opkomst
11
2868
75,3
80,8
11
CDA
4
990
34,5
34,8
4
WD
2
616
21,5
20,2
2
SG/GP/RP
2
553
19,3
16,9
2
D66
3
709
24,7
11,1
1
0verig90
-
-
-
17,0
2
0,6 9
nsl lijstencombinatie
1994
zet stemmen
1990
zet
pitst
2006 78,1 79,6 11
1994 1990
zet, stemmen zet:
37 49924 65,0 59,4 37
8414 16,9 26,3 jg
10003 20,0 26J]2
6237 12,5 12,1 J
J655 11,3 11,5 2
J
2
4169 8,3 6,7
6931 13,9 6,0
2780 5,6 5J2
2909 5,8 4,1
1253 2,5
1573 3,2
1,5
ncombinatie
«P/RPF
ir~
J/PvdA
734 36,6 32,4
530 26,4 25,2
19,8 22,0 2
344 17,2 20,4
1994
zet. stemmen
1990
zet
fcnst
l'Gtoep
2483 81,3 80,6 11
885 35,6 31,3
377 15,2 22,1
506 20,4 21,8
349 14,1 14,6
222 8,9 10,2 1
144 5,8
5607
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
11
3099
70,6
77,1
11
DPD
4
1006
32,5
36,4
4
CDA
2
662
21,3
22,0
2
SGP/RPF
2
406
13,1
14,1
2
WD
2
635
20,5
13,7
1
PvdA
1
390
12,6
13,8
2
13026
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet
Opkomst
15
7545
74,4
70,6
15
Leefbaar
6
2858
37,9
35,2
5
GemBel
3
1648
21,8
21,5
3
CDA
2
782
10,4
14,2
2
Werknem
2
1190
15,8
14,0
2
PvdA
1
404
5,3
8,7
2
WD
1
473
6,3
6,4
1
LINSSEN
0
190
2,5
-
-
2284
inw
zet.
1994 1990
stemmen
zet.
Opkomst
9
1401 75,6 78,9
7
AlgWerkn
2
370 26,4 26,0
2
DorpsBel
1
172 12,3 24,8
2
AlgBel
4
627 44,7 22,7
2
Eendrach
2
232 16,6 16,1
1
0verig90
-
- 10,4
0
5047
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
11
2861
70,9
73,5
11
LEEFBAAR
4
979
34,2
33,0
3
CDA
3
688
24,1
26,3
3
PvdA
2
544
19,0
16,7
2
WD
1
212
7,4
15,1
2
WERKNEM
1
307
10,7
8,9
1
D66
0
131
4,6
-
-
3666
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
11
1924
67,2
74,6 11
CDA
3
511
26,6
26,6 3
DorpsBel
3
482
25,0
21,9 2
PutsBel
1
265
13,8
14,5 2
WD
1
241
12,5
11,0 1
PvdA
1
133
6,9
10,2 1
D66
2
292
15,2
7,7 1
Overig90
-
-
-
8,1 1
PutsBel en PvdA lijstencombinatie
14574
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
15
7344
64,2
64,9
15
CDA
3
1525
20,8
31,3
5
PvdA
2
852
11,6
14,0
2
Werknem
2
868
11,8
13,9
2
WD
3
1423
19,4
11,3
1
D66/GB
5
2676
36,4
17,9
3
0verig90
-
-
-
11,6
2
3396
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
11
1935
74,7
75,0 11
CDA
5
781
40,3
49,1 6
WD
2
429
22,2
21,8 2
D66
1
189
9,8
-
PrgrWill
3
536
27,7
-
0verig90
-
-
-
29,1 3
10068
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
15
5037
63,6
62,7 15
AlgBel
7
2454
48,7
42,2 6
CDA
3
1109
22,0
23,9 4
PvdA
2
668
13,3
19,1 3
WD
3
806
16,0
14,8 2
44200
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
27
19841
57,6
52,6
27
PvdA
7
4924
24,8
34,5
10
CDA
5
3363
16,9
26,5
7
WD
4
3229
16,3
16,4
4
D66
4
3205
16,2
13,9
4
RPCU
2
1619
8,2
7,0
2
CD
3
1969
9,9
-
-
GRLINKS
2
1532
7,7
-
0verig90
-
-
-
1,7
0
6047
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet
Opkomst
13
3484
72,4
74,6
11
WD
4
1174
33,7
30,7
4
PvdA
4
977
28,0
29,3
3
CDA
3
860
24,7
28,1
3
SG/RP/GP
2
473
13,6
11,9
1
2704
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
9
1681
81,0
84,5
7
PvdA
3
540
32,1
37,8
3
CDA
2
423
25,2
24,9
2
SGP
2
344
20,5
18,9
1
WD
2
374
22,2
18,4
1
10059
inw
zet.
1994
stemmen
1990
zet.
Opkomst
15
5272
66,8
69,0
13
PvdA
4
1556
29,5
40,4
5
CDA
3
1200
22,8
30,8
4
WD
3
956
18,1
19,9
3
SG/RP/GP
2
658
12,5
8,9
1
D66
3
902
17,1
-
-
