Het maatpak
van de milieucrimineel
Artsen mogen
onderzoek doen
met embryo's
WD: 'Wins
goed vooru
CDA-leider B)
6Ik baal als ee
Het grote ongen
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Al
Koffie
-DE STEM-
CDA betreurt
achterwege
blijven
discussie over
omstreden
kabinetsbesluit
DE STEM
Kater voor Amster
DE STEM
DONDERDAG 3 MAART 1994
We gaan een lek
ker kopje koffie
drinken. Dat kan
tegenwoordig hier in Ameri
ka, waar tot voor kort onder
de titel koffie alleen maar een
substantie te krijgen was die
nog het meeste weg heeft van
veel te lang getrokken thee en
die als je er cream in doet een
gedaante krijgt die me altijd
herinnert aan die sloot in Ne
derland toen boze boeren
daar de melk in hadden gekie-
perd.
Je kunt die 'koffie' overal in
Amerika vinden, in restau
rants waar ze 'm in kolossale
mokken storten en in alle
winkels en benzinestations
waar je 'm zelf uit de altijd op
het warmhoudplaatje klaar
staande glazen kan in een
schuimplastic beker kunt gie
ten.
Vandaag de dag echter is er
een alternatief. We kunnen
hier nu echte Italiaanse koffie
krijgen in de waarachtige kof
fieshops die alom in het reus
achtige land als paddestoelen
uit de bodem komen. Er is
sprake van een krachtige
trend, waarin zich een interes
sante ontmoeting tussen de
Amerikaanse en de Italiaanse
cultuur voordoet en waarvan
ik u niet wil onthouden hoe
onze regelmatige blootstelling
eraan pleegt te verlopen.
Vooraf moet ik nog even zeg
gen dat Amerikanen geen en
kel woord buitenlands plegen
te kennen. Enige uitzondering
vormden tot onlangs de' aan
duidingen van een paar Fran
se druivesoorten. De exoti
sche vocabulaire van de ge
middelde Amerikaan beperk
te zich tot de nogal vettig
uitgesproken klanken Bozjo-
leej en Sjardonneej. Daar is
nu een flinke Italiaanse woor
denschat bijgekomen.
Goed, we gaan dus een lekker
kopje koffie drinken hier in
Washington.
„Hi!," roept de jongeman
achter de toonbank bij Star
bucks - zo heet de grootste
landelijke keten van Italiaan
se koffieshops - enthousiast,
„how are you guys doing to
day?"
Het gaat prima met ons.
„What can I get you today?"
Wij dachten aan 'n cappucci
no en 'n caffè latte.
Ja, ja, dat dachten we. Maar
we zijn hier wel in Amerika.
Of we onze wens wat kunnen
nuanceren: „You wanna regu
lar or a décaf keppoetsjie-
now?"
Doe maar décaf en doe de
caffè latte maar regular.
En of we een double shot
espressow er in willen of een
single.
Zij double en ik single graag.
Vervolgens luidt de keuze of
de bestelling for here (in een
echte kop) of to go (in papie
ren beker met deksel) is be
doeld.
't Is om mee te nemen.
Dan komt de beslissing aan
de orde over de maat van het
brouwsel. Willen we short,
tall of grandeej.
De cappuccino grande en de
caffè latte short please.
We willen 't toch toevallig
niet koud hè, want 'iced', dat
kan ook.
Nou ja, dat is eigenlijk ook
best lekker en het is al warm
buiten. Weet je wat, doe voor
haar de caffè latte maar iced
en voor mij de cappuccino
gewoon warm.
„So yóü wanna short regular
double shot iced caffeej lat-
teej to go and yóü wanna hot
décaf single grandeej kep-
poetsjienow also to go?," re
peteert onze vriend even tus
sentijds.
Tussentijds inderdaad, want
we zijn er nog niet.
De aard van de melk dient
ook nog bepaald. We hebben
magere (skim milk) en volle
(full).
Door Mare de Koninck
Ik skim, zij full.
Als tenslotte ook nog is vast
gesteld wie er nootmuskaat
(nutmeg) en wie kaneel (cin
namon) op het schuim wil,
gaat onze koffiezetter aan het
werk en kunnen wij even het
interieur van de zaak bekij
ken. Er is een hele kast met
boeken, atlassen en folders
over alle geheimen van zowel
de koffieboon als van de
uitheemse streken van her
komst en de kunst om uitein
delijk de nobelste drank met
precies de gewenste eigen
schappen (smaak, aroma,
neus, complexiteit, karakter,
body, balans, zuurte, stroop
te, olie-te) in 'n kop te krij
gen.
Verder biedt de winkel na
tuurlijk in oneindige variëteit
espresso-apparaten, koffie
molens, diverse 'lijnen' de
sign-mokken en -thermoskan-
nen, T- en sweatshirts en ca
deaupakketten te koop aan.
En dan... is er koffie!
„O.K, folks," klinkt het, „he
re's one short regular double
shot iced full milk caffeej lat-
teej nutmeg to go and here's
one grandeej hot décaf single
skim milk keppoetsjienow
cinnamon also to go. Enjoy!"
En genieten doen we. Het is
een heel smakelijk bakje. En
het was weer een leuke Ame
rikaanse ervaring om 't te be
stellen. Maar toch smaakt 't in
de verte naar heimwee naar,
hoe zal ik het zeggen, naar
een eenvoudiger genot. Niet
eens per se naar een kleine
koffiebar in een eeuwenoude
Italiaanse straat, waar ze de
cappuccino slechts in die éne
soort hebben: de goddelijke.
Misschien is 't heimwee naar
veel te lang getrokken thee in
een eerlijk Amerikaans benzi
nestation. En naar een Hol
landse sloot met boze melk.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stern B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis) ma. t/m vrij. 8.00-17.00
uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom
Etten-Leur, Markt 28, S 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13,30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen per 1 januari 1994
(bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per halfjaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Gin-
nekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00
uur 076-236881, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-
236242/236911.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
„We staan voor een mi-
lieuhandhavings-in-
farct," luidde de conclu
sie van een vernietigend
onderzoeksrapport over
de bestrijding van de mi
lieucriminaliteit. Minis
teries haastten zich om
met het onderzoek de
vloer aan te vegen.
De milieuregels dateren
uit de beginjaren tachtig.
Gemeenten en provincies
zien pas drie jaar conse
quent toe op naleving
van die wirwar aan re
gels. 'Kinderziektes' bij
de handhaving mogen
dan ook geen verbazing
wekken, vindt D. van Ze-
ben, de hoogste baas van
het Milieubijstandsteam
(MBT). Een kwestie van
tijd, een paar jaar nog en
het aantal milieudelicten
daalt, durft hij te voor
spellen.
Van Zeben: 'In Nederland
zijn het keurige burgers die
zijn veroordeeld voor milieu
delicten'. FOTO DE STEM
Door onze redacteur
Hans van den Broek
De milieuwetgeving is nodeloos
ingewikkeld, vergunningen blin
ken niet uit in eenvoud, conve-
nanten met het bedrijfsleven zijn
soms opvallend vaag, straffen
zijn nog betrekkelijk laag. En
zonder precies te weten wat mi
lieucriminaliteit is, wat straf
baar is, wordt het knap lastig
misdadigers op te sporen en te
vervolgen.
In een recent onderzoek in op
dracht van twee ministeries heet
dé remedie tegen deze kinder
ziektes: gooi alle milieuregels op
de schroothoop en begin met een
schone lei. Deze radicale oplos
sing kan rekenen op zeer weinig
waardering van de rijksoverheid.
'Niet realistisch' heette het in
een even kort als dodelijke com
mentaar.
D. van Zeben, hoofd van het
Milieubijstandsteam van het mi
nisterie van Vrom: „Zo'n onder
zoeksrapport is in twee dagen te
schrijven. Daar kunnen we niets
mee. Het werkt demotiverend op
al die provincies, gemeenten,
agenten en officieren van justi
tie, die zich inzetten voor de
milieuhandhaving. Bovendien, er
wordt achter de schermen druk
gewerkt aan verbeteringen".
Nauwere samenwerking tussen
de 'spelers in het veld', informa
tie- uitwisseling en vereenvoudi
ging van de milieuregels moeten
voorkomen dat de milieumaffia
vaste grond onder de voeten
krijgt. Sterker, Van Zeben ver
wacht dat de kleine en middel
grote milieumisdaad de komende
jaren zal dalen, dankzij 'een
maalstroom van handhavingsre-
gels, waar geen ontkomen aan
is'.
Het in 1985 opgerichte Milieu
bijstandsteam (MBT) laat de
kleine overtreders dan ook met
een gerust hart over aan de poli
tieregio's. Van Zeben en zijn
honderd ambtenaren gaan zich
nadrukkelijk richten op de lan
delijke en internationale afval-
criminaliteit. Op, zeg maar, 'de
zware jongens'. Over de omvang
van deze vorm van milieumis
daad zijn geen cijfers bekend,
maar 'de ernst moet niet worden
onderschat'.
Met het illegaal storten van af
val zijn per slot van rekening
miljoenen guldens gemoeid. Af-
valcriminaliteit zal in de jaren
negentig de boventoon blijven
voeren, maar 'het afvalprobleem
wordt langzaam maar zeker be
heersbaar - het aantal verwer
kingsfabrieken breidt zich uit -
dus de winsten worden minder',
luidt de redenering van Van Ze
ben.
Nieuwe markten voor de milieu
criminelen dienen zich al aan.
Het algehele verbod op het ge
bruik van cfk's (chloorfluorkool-
stoffen) maakt zwarte handel lu
cratief. Van Zeben: „Dat zie je
aankomen. De bouw ziet isola
tiemateriaal duurder worden. En
malafide ondernemers gaan dat
spul dan betrekken uit Polen of
Duitsland. Daar is de produktie
(nog) niet verboden."
De zware milieumisdaad in Ne
derland is synoniem met zogehe
ten organisatiecriminaliteit: gro
tere bedrijven die zich naast le
gale ook met illegale activiteiten
bezighouden. De gedachte dat de
onderwereld greep krijgt op mi
lieubedrijven ontzenuwt Van Ze
ben. „We hebben niet te maken
met cowboys die schietend rond
lopen, mensen afpersen of be
dreigen. Er doen af en toe wel
eens spannende verhalen de ron
de dat criminelen in een haven
een schip met hasj lossen en op
de terugtocht een container met
chemisch afval meenemen om
het spul op zee te dumpen."
„Maar voorlopig zijn die verha
len niet gebaseerd op feiten.
Voor de onderwereld is het te
moeilijk om zich met milieucri
minaliteit bezig te houden. Je
moet goed met het bestuur kun
nen omgaan, in de afvalverwer-
kende industrie terecht komen,
en vergunningen hebben. Bedrij
ven opkopen? Zo slim zijn die
mensen helemaal niet. Het kost
te veel tijd en energie om zich in
die wereld in te werken. In lan
den als Rusland en Italië ligt dat
anders, omdat daar het open
baar bestuur op z'n gat ligt. In
Nederland gaat dat niet op.
Mensen die in ons land veroor
deeld zijn om milieudelicten,
zijn hele normale, keurige bur
gers," aldus een zelfverzekerde
Van Zeben.
Onderzoeker Van den Berg van
het Wetenschappelijk Onder
zoek- en Documentatiecentrum
(WODC, onderdeel van het mi
nisterie van Justitie) bevestigt
het beeld van de milieucrimineel
in maatpak. Dat wil zeggen:
„Het vermoeden bestaat dat het
hier veelal om witte-boordencri-
minaliteit gaat. Daders zijn
waarschijnlijk eerder te vinden
op de golfbaan dan in louche
kroegen." In een onderzoeksrap
port schreef zij twee jaar gele
den: „Handhavingspartners
wachten af of spelen elkaar de
zwartepiet toe."
Haar kritiek is nooit helemaal
verstomd. De grootscheepse re
organisatie bij de politie is geen
onverdeeld succes voor zover het
de aanpak van milieumisdaad
betreft. Van den Berg: „Het is
belangrijk dat handhavers prio
riteiten stellen. Dat garandeert
een betere inzet van beschikbare
agenten. De politie moet nu sco
ren. Zij blijft daarom nogal eens
te lang op informatie van tipge
vers zitten in plaats van het
MBT of de CRI (Centrale Re
cherche Informatie) in te schake
len."
Op verzoek van de CRI start het
WODC op korte termijn een on
derzoek naar de risico's van on
der andere doelgroepenoverleg.
Dat overleg mondt veelal uit in
afspraken met bedrijfstakken
over het terugdringen van mi
lieu-overlast. Onder 'doelgroe
pen' vallen onder andere de boe
ren, de consument, de tuinders,
de chemie en de metaalindustrie.
Deze aanpak benadrukt sterk de
eigen verantwoordelijkheid van
het bedrijfsleven.
Een van de risico's is dat het
bedrijfsleven te veel zeggen
schap krijgt over het rijksbeleid,
meent Van den Berg. „Sorrmiij
bedrijven hebben baat bij mes
regels. Een voorbeeld: een afval
inzamelaar komt met de suggei
tie om koffiebekertjes te gas
verwerken en bepleit dat ande
ren hun bekertjes bij hem inlew
ren. Dat zou zelfs in een rijksrt
geling vastgelegd kunnen wor
den," aldus de onderzoeker.
Zij wijst verder op de kennis e
kunde van bedrijven, waarbi
het gevaar op de loer ligt
milieu-ambtenaren zich late
'overrulen', speelbal worden ii
de handen van ondernemers. „E
zal een redelijke afstand moete
zijn tussen de ambtenaar en ie
bedrijf met wie hij onderhandel!
Het kan niet zo zijn dat
regelmatig gezellig met elkaai
een borrel gaan drinken."
Van Zeben onderstreept dat
zogeheten zelfregulering 'de con
troleerbaarheid van bedrijvei
een reëel probleem is'. „Over
heidstoezicht moet je niet v
geven. Maar het gaat hier
een moeizaam proces: enerzijf
wil je het bedrijfsleven de mi
lieuproblemen laten oplossen dii
ze zelf veroorzaakt hebben
tegelijkertijd moet je de zaal
wel beheersbaar en controleer
baar houden. Het is zaak on
daarom convenanten en milieu
vergunningen zo concreet
lijk te maken."
Voor corruptie en infiltratie var
milieucriminelen moet de over
heid niet te bang zijn, vindt Var
Zeben. „Corruptie is van alk
tijden. Maar dit verschijnsel
helemaal niet kenmerkend voor
het milieu. Het komt overal
voor: bij de politie, bij justitie
gemeenten, provincies, alle de
partementen. Er zal ongetwijfeli
ook corruptie bij Vrom voorko
men. We hebben hier onze eig
dienst Recherchezaken en ki
nelijk heeft die werk genoeg".
„Maar corruptie is makkelijk tl
ontdekken. Dan is er sprake var
een kortdurend schandaaltje, er
is de zaak weer opgelost. Cor
ruptie komt altijd uit. De over
heid moet er wel voor zorgen da
regelgeving geen mogelijkheden
tot misdadig gedrag biedt. Re
gelmatig veranderen van b
en het opstellen van heldere
dragregels zijn enkele waarbor
gen om corruptie te voorkomen"
Door Carla Joosten
Reageerbuisbevruchting (ivf)
is vandaag de dag heel ge
woon. In 1992 werd in Neder
land een op de 180 borelingen
verwekt in het laboratorium.
Maar ivf (in vitro fertilisatie)
biedt meer mogelijkheden
dan alleen bestrijding van
ongewenste kinderloosheid.
Het heeft de deur open gezet
voor toepassing van nieuwe
medische technologieën.
Enkele daarvan zijn de afgelo
pen tijd in het nieuws geweest.
Vrouwen van boven de vijftig
werden zwanger door middel
van reageerbuisbevruchting; in
Engeland werd een kliniek geo
pend waar toekomstige ouderpa
ren kunnen kiezen of ze een
jongetje of een meisje willen; en
zelfs de kleur van het nageslacht
kan worden gekozen, bleek toen
een zwarte vrouw ervoor koos
een blank kindje uit een eicel
van een blanke vrouw en de
zaadcel van haar eigen blanke
man - te krijgen.
Met ivf is het embryo in het
prilste stadium beschikbaar ge
komen. Het zit immers niet in de
baarmoeder. Er kan die eerste
uren en dagen na zijn ontstaan
van alles mee worden gedaan.
Het kan worden ingevroren en
worden bewaard, maar er kan
ook onderzoek mee worden ge
daan. Zo kan het embryo wor
den onderzocht op ziektes alvo
rens het wordt ingeplant in de
baarmoeder. Die pre-implanta-
tiediagnostiek (PID) biedt nieu
we mogelijkheden, bijvoorbeeld
aan families met erfelijke afwij
kingen. Omdat voor dat onder
zoek splitsing van het embryo
nodig is, is het onderzoek om
streden.
Dat hebben onderzoekers van
het Academisch Ziekenhuis
Maastricht ondervonden. Zij
ontwikkelden een techniek,
maar moesten voor de toepas
sing naar Engeland, waar PID is
toegestaan.
De Maastrichtse onderzoekers
brengen via reageerbuisbevruch
ting een eicel en een zaadcel bij
elkaar. Zo ontstaat er een be
vruchte eicel: een embryo. Bin
nen 72 uur ontwikkelen zich in
dat embryo verschillende em
bryo-cellen. Na die periode
wordt een van de embryo-cellen
weggezogen. Blijkt die cel 'fout'
dan wordt het embryo niet inge
plant.
In Nederland is lang gedubd of
onderzoek op nog niet ingeplan
te embryo's toelaatbaar moest
zijn. De politiek kan de techni
sche ontwikkelingen nauwelijks
bijbenen. Weliswaar waken in de
ziekenhuizen medisch ethische
commissies over het doen en la
ten van de artsen en weten
schappers, wettelijke regels ont
breken veelal. Zo ook over han
delingen die geoorloofd zijn met
menselijke embryo's en ge
slachtscellen.
Al in de vorige kabinetsperiode
stelde de CDA-fractie in de
Tweede Kamer vragen over de
ontwikkelingen in Maastricht.
Pas het huidige kabinet besloot
vorige maand om PID toe te
staan.
Regeringsfractie CDA is daar
helemaal niet blij mee. In het
verkiezingsprogramma van deze
partij wordt gepleit voor een
verbod op PID. Woordvoerster
Frouwke Laning-Boersema zegt
het zeer te betreuren dat er niet
eerst een maatschappelijke dis
cussie is gevoerd over de vraag
of embryo-onderzoek wel moet
worden toegestaan. Zij vreest
dat het kabinetsbesluit de weg
vrij maakt naar selectie en
'wensgeneeskunde'. Die genees
kunde gaat niet uit van de medi
sche noodzakelijkheid van be
handelingen, maar van de wen
sen van individuele patiënt.
„Het is begrijpelijk dat mensen
een gezond kind willen. Als je in
een televisieprogramma over dit
onderwerp een stralende moeder
met een gezond kind ziet, dan is
het moeilijk te stellen dat we
met dit onderzoek op de verkeer
de weg zijn," zegt Laning, „maar
het is de vraag of we deze rich
ting wel in willen slaan. Vorig
jaar is er enorme rel ontstaan
toen onderzoekers in Amerika
uit een embryo een identieke
embryo, een kloon, hadden ge
kweekt. Maar wat het kabinet
nu toestaat, is niet veel anders.
Je creëert een tweede embryo
door een cel uit een embryo te
halen. Die wordt onderzocht en
als het embryo niet goed is,
worden beide vernietigd. Zo of
fer je dus embryo's op."
Het kabinetsbesluit bindt PID
aan strenge voorwaarden. Zo
wordt het onderzoek alleen toe-
Reageerbuisbevruchting.
gestaan voor diagnostiek ter
voorkoming van erfelijke aan
doeningen met een hoog risico
van herhaling binnen het gezin
en die zo ernstig zijn dat het
kind op jeugdige leeftijd kan
overlijden. Gedacht wordt aan
spierdystrofie of taaislijmziekte.
Laning vraagt zich af of de over
heid nu gaat bepalen welke ziek
te ernstig genoeg is. „Je moet je
voorstellen dat je zelf die ziekte
hebt en er wordt gezegd dat je er
beter niet had kunnen zijn. Deze
ontwikkeling gaat in de richting
van het elimineren van alles wat
ziek en gehandicapt is. Nu al
hebben gehandicapten of ouders
van gehandicapten vaak het ge
voel dat andere mensen hen niet
accepteren, omdat ze denken:
dat hoeft toch niet meer voor te
komen. Daar kun je toch wat
aan doen. En hoe gaat dat ver
der? Wat accepteer je wel en wat
niet? Helemaal perfect is een
kind nooit."
Dat behalve de handtekening
van (toen nog) PvdA-staatsse-
cretaris Simons (Volkgezond
heid) ook die van CDA-minister
Hirsch Ballin (Justitie) onder het
kabinetsbesluit prijkt, betreurt
Laning zeer. „Maar dat is de
verantwoordelijkheid van de re
gering. We leggen ons daar niet
bij neer." Het kabinet krijgt op
dit moment echter de steun van
een kamermeerderheid.
Want niet alleen coalitiepartner
PvdA, ook oppositiepartijen
WD en D66 vinden dat PID
mogelijk moet zijn. Voor de Pv
dA gaat het kabinet eigenlijk
nog niet ver genoeg. Kamerlid
Tineke Netelenbos vindt dat ook
wetenschappelijk onderzoek mo
gelijk moet zijn met embryo's,
die bij reageerbuisbevruchting
overblijven. Bij ivf worden im
mers meer embryo's gekweekt
om de kans op een succesvolle
bevruchting te verhogen. Het
kabinet wil niet dat die rest-em-
bryo's gebruikt worden. „Maar
ik zie geen verschil tussen het
niet gebruiken van embryo's of
het doen van onderzoek met die
embryo's," zegt Netelenbos.
Ze deelt de bezwaren van La
ning dan ook helemaal niet. Het
PvdA-kamerlid: „Ik vind een
abortus veel ingrijpender
pre-implantatiediagnostiek.
Abortus is veel belastender."
Toch zijn ook in PvdA-kring
bedenkingen te beluisteren. Ne
telenbos' partijgenoot Huub
Schellekens, medisch microbio
loog, gaat reageerbuisbevruch
ting zelf eigenlijk al te ver. Over
embryo-onderzoek schrijft hij op
persoonlijke titel in het boek
'Het perfecte kind': „De weten
schap zal voortschrijden. Ik heb
er moeite mee dat er straks niet
voor ernstige erfelijke aandoe
ningen, maar om heel andere
redenen zal worden geselecteerd
bij bevruchtingen en zwanger
schap. Ik denk dan aan kenmer
ken als haarkleur, kleurenblind
heid en een hazelip. Een baby op
bestelling ligt in het verschiet.
Er zijn altijd wel een paar han
dige jongens die op dit soort
wensen willen inspelen en zeg
gen dat ze het maakbare of per
fecte kind kunnen leveren."
Van onze verslaggevers
Rotterdam - Op de daktuin van het
hadden de toegestroomde CDA'eri
met een nederlaag. Maar de klap ko
als een stekker," bekent landelijk lij
Een zigeunerorkestje kan weinig
veranderen aan de bedrukte
stemming. De litanie van slechte
uitslagen kan niet worden over
speeld. Steeds meer CDA'ers ge
ven zich in de loop van de avond
over aan sombere bespiegelin
gen. De schuld ligt volgens velen
bij de aow-affaire, de beroerde
boodschap van het CDA voor de
-plussers, die vier jaar lang
niet op meer pensioen mogen
rekenen.
Voor het kamerlid Van der Hey-
den ligt het aan het kabinetsbe
leid. Niet aan CDA, noch aan
PvdA, maar aan de compromis
sen van beide partijen. „Eigen
lijk had alleen het eerste kabinet
van Lubbers spirit," zegt het
kamerlid.
Ejlco Brinkman kan hem maar
deels gelijk geven. „De kiezer
loopt uit het midden weg, naar
radicale partijen. Kennelijk zijn
we niet duidelijk genoeg. Als de
beide regeringspartijen samen
meer dan 30 zetels verliezen, dan
kun je dat moeilijk uitleggen als
steu
Toe
leid
hebl
pari
lijk
gem
scor
als
een
Beti
met
verf
om
wat
De
gen
CD/
verc
heei
Min
de
heb
vrol
voel
mee
legg
CD/
maa
van
Almere - Slechts enkele WD'ers
Almere gekomen om de winst van 4
te vieren. Lijsttrekker Bolkestein, d:
uurtje aandeed, noemde de winst
mei'.
De kantine van het stadhuis van
Almere blijft kaal ogen, ook al
kijken de WD'ers uiterst tevre
den. WD-lijsttrekker Bolkestein
t het nog maar eens: de WD
moet de tweede partij van het
land worden. Er blijft nog veel te
wensen.
Waarom profiteert de partij van
Frits Bolkestein en Erica
Terpstra niet meer van het stevi
ge verlies van de regeringscoali
tie, van CDA en PvdA? Het blijft
onhelder. Voor diepgaande be
spiegelingen hebben ze even
geen tijd, voor optimistische toe
komstverwachtingen des te
meer.
Voormalig zwemster en WD-co-
tyfee Terpstra heeft er toch nog
even over nagedacht. „De drem
pel naar de WD is kennelijk
toch te hoog," vermoedt ze. „De
kiezers maken een proces van
onthechting door, weg van de
traditionele partijen." Als dat
moei
is, z
variz
Aan:
Henl
derk
hij
toch
PvdA
ring
kijkt
de ra
Over
demi
ber.
lever
acht
Ook
polit
deba
„Hel
lijke
ten
lang
het
Amsterdam (anp) - De PvdA als grote o
winst. Daarop had niemand - inclusief dt
een gokje durven wagen in de afgelope:
druiven erg zuur. Volgens de peilingen
kans om de grootste partij van Amsterda:
daarvan kwam de kater door het verlies
raad krijgt D66 er nog slechts acht terug.
De PvdA gaat nu de college-onderhande
opgelucht' is de Amsterdamse PvdA-lijs
Laan. Terwijl de sociaal-democraten in c
steeds bleven steken op 9 zetels, zijn de
Laan het bewijs dat 'het vertrouwen va
terug is.
KIEZER heeft ongekend fel ge
9emeenteraadsverkiezingen aangegre
°ver de landelijke politiek en het dac
aan opgehangen plaatselijke bestuursi
Vooral de coalitiepartijen hebben d<
ongenoegen gepresenteerd gekrege
9emeenteraadsfracties van CDA en P
eerder vertoond.
voor een deel heeft de onvrede te r
maatregelen die momenteel in Den I
sociale voorzieningen staan op de
subsidies en er wordt zelfs gemori
heilige' aow.
Dat dit tot heftige reacties zou leiden v
Politici hebben duidelijk niet gerekenc
Pie vooral de discussies over de wao
üebracht. Waarmee voor de zoveel
Politiek de voeling met de achterbar
aanstaand PvdA'er van de oude stei
ferkant: „De huidige politici weten
keft, ze zijn het contact met de straat I
De aardverschuiving van gisteren he
"anten. Er is niets mis met de winst
Politieke groeperingen die het plaal
vaandel dragen. De representanten v
Protest-partijen kunnen voor een ver
herkenbaar geluid zorgen. Bovendie
9edachte dat ook zij na vier jaar
geoordeeld.
^eel ernstiger is de winst die extree
"et hele land is de CD fors vooruit
s'eden van Zuidwest-Nederland is die
0rr> de bestaande onvrede uit te
skoeperingen die nagenoeg hetzelfc
j|ls de CD uitdragen, hebben verb
^haald.
De opkomstcijfers geven enige hooi
bij de vorige gemeenteraadsverk
'ik hoger dan de laatste peilingen d
stelling dat die kiezer-van-het-laats
xheem rechts heeft getemperd, is
Politieke tijden geeft die gedachte de
