Weekend
IISTRATIEF
[k(st)ers
ÏGELEID1NG
DE STEM
Ondanks de oorlog in Bosnië
reizen nog regelmatig pelgrims
naar het bedevaartsplaatsje
Medjugorje in het Kroatisch deel
van deze voormalige
Joegoslavische republiek. In het
dorpje vlak bij Mostar verschijnt
sedert 1981 Maria aan zes jonge
zieners. Ongeveer 130
Nederlandse pelgrims gingen
onder de hoede van pater
Koopman s.s.s. naar Bosnië, om
te bidden voor de vrede en de
bekering van Nederland.
Ondanks de oorlog
reizen nog
regelmatig
pelgrims naar
Medjugorje
Ill het verscheurde
Bosnië liggen
haat en
liefde dicht
bij elkaar
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1994
""J
htwoordelijk voor de marketing
llastic grondstoffen aan indus-
themicals heeft vestigingen in
fd.
april a.s. zal vestigen in het
zoek naar een:
fsussen
i over goede contactuele ei-
frsteuning c.q. „back-up" t.b.v.
^porteurs
bieten
ming snel groeit, biedt het be-
riftelijk te sturen aan: E B
35,3330 AA Zwijndrecht.
>uwberg 9 en 13 in Rijsbergen
zeer ernstig verstandelijk
jd van 0 - 20 jaar. De bouw
ining is zodanig dat in sub-
irs gewerkt kan worden. Per
a 8 personen beschikbaar
rzorging van de bewoners,
sterk verzorgend karakter.
wij nog op zoek naar een
idsniveau.
it om 3 medewerk(st)ers die
reken een dienst van 4 uur
Ie ochtend op zowel week- als
iet om 4 medewerk(st)ers die
reken een dienst werken,
ir in de ochtend en op
raagt.
erk(st)ers kan een dienst-
rden met een flexibel karakter
j%.
n wij aan enthousiaste mede
ding op het 2e deskundig-
5GO-VP of-AW, KV/JV of
functiegroep 35 met een
.763,- bruto per maand op
e arbeidsvoorwaarden zijn
Ziekenhuiswezen.
unt u zich wenden tot de
jers, tel. 01606-4648.
nen twee weken na het ver-
entie richten aan de dienst
inisatievan Piusoord,
burg.
Door Hans Rube
edjugorje, Bosnisch
bedevaartsplaatsj e
twintig kilometer
van het bloederige
strijdtoneel in
Mostar. Reine
plaats van vrede, recht in de katho
lieke leer.
Als de ruim honderddertig Neder
landse pelgrims die hier rond de
Mariaverschijningen zijn verza
meld, zich na hun gebed voor de
bekering van Nederland te ruste
hebben begeven, vullen zich de
spelonken achter de kerk. De duis
tere bar 'Be Bop' ziet blauw van de
rook. Tientallen Bosnisch-Kroati-
sche militairen laten zich vollopen,
zingen nationalistische liederen en
heffen hun arm. Ze schreeuwen
leuzen vol haat tegen buitenlan
ders.
Medjugorje, dorp vol extreme te
genstellingen. Tientallen interna
tionale humanitaire instanties be
volken de leegstaande pensions en
vakantiebungalows. Het Spaanse
VN-bateljon verblijft er, de UNH-
CR heeft een -groot pand aan de
invalsweg, journalisten trekken
vanuit Medjugorje naar Mostar.
's Nachts arriveren grote Oosten
rijkse trucks met meel voor vluch
telingen in en rond het dorp. Over
dag sjouwt ook de bevolking van
het dorp hulppakketten mee naar
huis.
Elke familie heeft zonen en vaders
in het leger. Zij die in het buiten
land werken, storten 300 Duitse
marken per maand in de legerkas.
Verhalen over de gruwelen van de
oorlog zijn uit elke mond op te
tekenen.
Hier, in dit dorp, bidden Elly uit
Brunssum, Mia uit Kaatsheuvel,
Constant uit Den Bosch, Fietje uit
Nijmegen en al die anderen die
zich gedurende een week onder de
hoede van pater Koopman s.s.s.
hebben gesteld. Elke dag prevelen
ze tientallen malen de Rozenkrans
en Rozenhoedjes in de kerk waar
Maria aan de zieners verschijnt. Ze
beklimmen barrevoets de Kruis
berg, vlak buiten het dorp, of de
Podbrdo, de heuvel waar de Gospa
- de Heilige Maagd Maria - voor
het eerst is verschenen.
Hun reis begon met een idee van
anti-abortusactivist Koopman. De
pater wilde, op de plaats waar
Maria sinds juni 1981 aan kinderen
van Medjugorje verschijnt, bidden
om het morele verval van Neder
land te keren. Theo van den Heu
vel, uit het Brabantse Esch al vele
malen aanwezig in Medjugorje, or
ganiseerde de reis. Enkele adver
tenties waren genoeg om een vlieg
tuig van Croatian Air te vullen met
pelgrims. Maria-aanbidders, door
gewinterde bedevaartgangers die
stuk voor stuk reeds Fatima, Lour-
des en sommigen zelfs de meest
exotische oorden in Zuid-Amerika
bezochten.
SSWt -T*.-
Een dorp van tegenstellingen
Als het vliegtuig op vrijdag de
daling naar Split inzet, stijgt reli
gieus gezang op. De hemelse ver
voering duurt tot en met de busreis
van drie uur naar Medjugorje. On
derweg wordt gebeden voor de
priesters en de bisschoppen in Ne
derland, 'om hen moed en doorzet
tingsvermogen te schenken'. Maar
ook 'voor allen in Joegoslavië die
zelf niet kunnen bidden.'
Al op de mooie kustroute tussen
Split en Dubrovnik dienen zich de
eerste tekenen van de oorlog aan.
Het land lijkt terug bij af, de tijd
van het communistische regime.
Opnieuw, zoals vijfentwintig jaar
geleden, blokkeren aan de Dalma-
tische kust politieposten de weg.
Daar waar in de bergen Kroatië
overgaat in Bosnië, zijn weer echte
grenscontroles. Als de bussen daar
op vrijdagavond arriveren, is het
laat en koud. Ze mogen doorrijden.
Slingerend daalt de weg naar de
'Oase van de Vrede'. Donker ligt
Medjugorje aan de voeten van de
pelgrims, een verlaten dorp zonder
zichtbare vreugde.
De volgende ochtend blijkt pas
goed wat de oorlog ook hier heeft
aangericht. Medjugorje mag dan
'Oase van de Vrede' heten, de ar
moede heeft keihard toegeslagen.
Vrijwel niemand heeft werk, de
metaalindustrie in de regio waar de
meeste mannen hun brood verdien-l
den, met name in Mostar, ligt stil.'
W-aanwezigheid langs een weg in Medjugorje.
Het dorp staat vol half-afgebouw-
de huizen. Sinds drie jaar geleden
de oorlog in Bosnië begon ligt het
werk stil.
Het bedevaartsplaatsje ligt in een
vallei van het Karstgebergte van
het voormalige Bosnië Hercegovi-
na. Centraal staat de kerk, rondom
het plein zijn in de afgelopen jaren
talloze winkeltjes verrezen. De van
oorsprong arme boerenstreek waar
men leefde van druiven en tabak
steelt, bloeide op.
Tegenwoordig zijn de meeste win
kels gesloten. Mariabeelden blijven
onverkocht. Eind jaren tachtig trok
Medjugorje in topweken 200.000
pelgrims, nu is de middenstand blij
met drie bussen Nederlanders.
Oude vrouwtjes leuren langs de
straat met hun gehaakte kleedjes.
De plaatselijke economie is ver
woest. Soms proberen mensen wat
bij te verdienen door him pension
te huur aan te bieden aan charita
tieve organisaties. Drago Ostojic,
eigenaar van een groot nieuw pen
sion met 63 kamers, ging in zee met
een particuliere Franse instantie.
Het pakte fataal uit. In zijn pen
sion werden zwangere vrouwen en
hun kinderen opgevangen. Op zol
der ontstond brand, de bovenste
twee verdiepingen van het pand
brandden uit. „En omdat dit
Bosnië is, dekt de verzekering de
schade niet. Ze innen wel mijn
premie, 6500 mark per jaar, maar
wijzen nu op de clausule waarin
staat dat in tijden van oorlog niets
hoeft worden uitbetaald."
Drago en dorpsgenoot Nikolaj wij
zen - in de week die volgt - de weg
naar een vluchtelingenkamp in Ca
piljina. Het stadje is een oude le
gerplaats van de Bosnische krijgs
macht. Voor de oorlog stonden hier
enkele fabrieken. Capiljina is in
middels 'gezuiverd'.
De legerbasis is bezet door eenhe
den van het Bosnisch Kroatische
leger, de HVO. Het stadje biedt een
macabere aanblik. Zeer selectief
zijn huizen verwoest, daar waar de
Kroatische vlag niet wappert, staat
met dikke letters HVO op de gevels
gekalkt. Capiljina is helemaal
Kroatisch, de moslims zijn naar
Mostar gedreven, de Serven liggen
vijf kilometer buiten de stad. Op
hun vlucht vernietigden zij alles:
de brug, hotels, en complete dor
pen.
Op het Station Wagone Naselje van
Capiljina leven vierhonderd gezin
nen, voornamelijk vrouwen en kin
deren, in drie oude treinstellen van
de Duitse post. De wagons zijn met
Engelse humanitaire hulp omge
bouwd tot mini-huisjes. Kinderen
spelen zo goed en kwaad als het
kan tussen de treinen. In een van
de vrachtwagons staat voor hen
een tafeltennistafel. De leefwagons
hebben water en een houtkachel.
De mensen hebben het hier 'nog
redelijk', zegt Fabjan Macolja uit-
Cvravnik. Hij is kleermaker, door
moslims uit zijn dorp verdreven,
onder vrijgeleide van de Serviërs
naar Capiljina gekomen. Hij heeft
niets meer, geen werk, geen bezit
tingen 'maar het is tenminste nog
warm.' Twee cabines verder wonen
drie vrouwen en twee mannen. Niet
eens familie. Zij zijn uit midden-
Bosnië gevlucht voor de Serviërs en
werden door oorlogsbied geloodst
door moslims.
Voor de Nederlandse pelgrims
staat vast dat de voorzienigheid en
de liefde van Maria Medjugorje
hebben beschermd tegen de ver
schrikkingen van de oorlog. Devoot
ondergaan ze de wonderen van
'Onze Lieve Vrouw, Koningin van
de Vrede'.
Vurig vertelt men een legendarisch
verhaal uit het Begin van de oorlog.
Hoe een Servische piloot de op-'
dracht kreeg het dorp te bombar
deren. Op onverklaarbare wijze
dekte op die mooie heldere dag een
dichte mist de vallei af. De missie
van de piloot faalde. Hij werd
geëxecuteerd. Op geen enkele wijze
viel voor de piloot te bewijzen dat
het die dag rond Medjugorje slecht
weer was geweest.
Rond de boodschappen van Maria
verdiept zich het zuivere katho
lieke geloof in Medjugorje. Vicka is
een van de zes jongeren die in 1981
Maria op de berg achter haar huis
zagen verschijnen. De nu ongeveer
dertigjarige vrouw krijgt nog dage
lijks boodschappen door. Voor haar
woning spreekt ze de pelgrims toe.
Ze vertelt hen dat Maria wil dat de
mensen veel bidden, dat alleen op
die manier geluk en de vrede kun
nen worden bereikt. „Onze Lieve
Vrouw is onder de mensen geko
men opdat de mensen verzoend
zullen worden. Met elkaar en met
God. Als we ons leven dagelijks
opdragen aan God en Hem in ons
hart sluiten, lukt dat."
Vicka straalt, de mensen zijn aan
haar lippen gekluisterd. Na de bij-
eenkomst legt de zieneres tiental
len mensen de hand op. Ze neemt
geschreven intenties aan, die zij 's
avonds in de kerk aan zal bevelen
bij Maria.
Liefde en haat, oorlog en vrede.
Door Medjugorje loopt een trans
parant scherm. Aan de ene kant
verkondigt de mens de liefdevolle
boodschap van God, aan gene zijde
belijdt men openlijk het aan fascis
me grenzende nationalisme.
Bij een bruiloft in het dorp gaat
een auto met een wapperende
Kroatische vlag voorop. De woord
voerder van het Kroatische persbu
reau dat buitenlandse journalisten
in het plaatsje van oorlogsnieuws
voorziet, hoopt dat binnenkort alle
Serven worden platgebombar
deerd. En Drago verklaart in rusti
ge bewoordingen dat de oorlog in
Bosnië slechts dan zal stoppen, als
alle moslims bijeen zijn gedreven
en op vrachtschuiten naar Afrika
worden verscheept. „Want de islam
is geen godsdienst voor Europa."
's Avonds bidden zij allen 'Wees
gegroet Maria, vol van Genade'.
Voor de Nederlandse pelgrims
speelt de oorlog in Bosnië geen rol.
Sommigen ontkennen de rol van de
Kroaten, dat alle moslims en Ser
viërs Medjugorje hebben verlaten
wekt verbazing, maar over de re
den wordt verder niet nagedacht.
Medjugorje is 'rein' zegt Drago.
De Nederlanders zijn hier louter
voor hun geloof. Om samen te bid
den, voor de vrede in de wereld en
speciaal ook voor Nederland, tegen
abortus en euthanasie. Zij zoeken
Jezus in hun hart en hopen op de
bekering van de mensheid. Voor
velen, zoals een oudere man uit
Australië, gaat een levenslange
wens in vervulling.
Met ontroering in hun ogen luiste
ren de pelgrims naar zuster Ruth
Maria, een bekeerde ziekenhuisla-
borante. Ruth Maria is drie jaar
geleden neergestreken in een cara
vankampje aan de voet van de
verschijningsberg, de Oase del Pa
ce. Ze verruilde haar werk in het
Academisch Ziekenhuis in Utrecht
voor een bestaan van armoede en
toewijding aan Maria.
Voor de Nederlandse pelgrims
speelt de oorlog geen rol. Sommi
gen ontkennen de rol van de
Kroaten, dat alle moslims en Ser
viërs Medjugorje hebben verla
ten, wekt verbazing, maar er
wordt verder niet nagedacht. Ze
zijn hier louter voor hun geloof.
FOTO RUUD STROBBE
Terwijl de sneeuw in dikke vlokken
neerdwarrelt legt ze uit dat haar
leven voller is dan ooit. Samen met
de tien andere bewoners van de
Oase bidt Ruth Maria acht uur per
dag, voor de mensheid. Voor Theo
van den Heuvel is deze bedevaart
'een groot succes'. In mei gaat hij
met twee vliegtuigen vol pelgrims
terug naar Bosnië.
Tijdens een wandeling door het
dorp passeert een Nederlandse VN-
jeep. De militairen gaan hulp halen
bij 'Span-bat', de Spaanse VN-mi-
litairen. Een van de Nederlandse
trucks is van een helling gegleden.
Elders in het dorp wordt een nieu
we vrachtwagen met achttien ton
meel gelost. Italianen, Britten, Ie
ren, Amerikanen, Fransen, Duit
sers: iedereen helpt Bosnië.
„Maar waarom komt er geen einde
aan de oorlog?," vraagt pension
houdster Jaclina wanhopig. Ze is
getrouwd met een militair, ze heeft
twee kinderen en is in de zevende
maand van haar derde zwanger
schap. „Dit is een oorlog van poli
tici, zij willen hun naam groot in
de geschiedenisboeken. Morgen'
kust mijn man mij en mijn meisjes
vaarwel, dan zie ik alleen nog maar
zijn rug."
Op het station van Capiljina leven vierhonderd gezinnen, voornamelijk vrouwen en kinderen, in drie
oude treinstellen van de Duitse post. De wagons hebben water en een houtkachel.
