tart!
DE STEM
Olympic Aid
rode draad
Heksenjacht IOC op sluikreclame
ELDE
Van Dorst Chrysler
Ard Schenk blijft geboren optimist
H Bosnische blinde tiener Sead Bekric middelpunt sluitingsceremonie Spelen
ENE COLTOF
ibOS
KWALITEIT LEASEN?,
CHRYSLER LEASEN
B
t^een goud voor Nederlandse ploeg bij Winterspelen
lers:
Speelhuislaan 156 - Breda - Tel. 076-715511 I
Sport
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1994 DEEL
Van onze verslaggever Rob van
Deursen
Hamar - Chef de mission na
mens Nederland tijdens de
17e Olympische Winterspe
len, Ard Schenk blijft een
geboren optimist. „Een nieu
we dag, nieuwe kansen," lijkt
hij te zeggeji nu morgen in
Lillehammer het mega-eve-
nement wordt afgesloten. En
het vervolg over vier jaar in
het Japanse Nagano plaats
vindt. Dat Oranje het zonder
goud moet doen - de oogst
bedroeg immers slechts een
zilveren en drie bronzen me
dailles - stoort Schenk niet
eens zo erg.
Ard Schenk (midden): „De
eerste zondag, de vijf kilometer
voor de mannen, deed ons de
das om." fotoanp
„We hadden de pech dat we ene
meneer Johann-Olav Koss bij
het schaatsen tegenkwamen. Hij
stond er op het juiste moment.
Die kerel bleek uniek," zo neemt
de Noordhollander afstand.
Schenk bekent dat hij wel even
drie maal behoorlijk moest slik
ken bij de goldrush van de
25-jarige Noor. „Natuurlijk ben
ik sterk betrokken bij wat de
Nederlanders presteren. Die
Koss betekende voor mij per
soonlijk een behoorlijke tegen
valler. Ik rekende tevoren op
minstens een keer goud voor ons.
Van wie? Falko Zandstra schatte
ik op het hoogste niveau in."
Volgens Schenk faalde de Ne
derlandse afvaardiging in Ha-
mar en Lillehammer (bobbers én
free-style-ski) niet. „De eerste
zondag, de vijf kilometer voor de
mannen deed ons de das om.
Koss en Störelid gaven ons toen
een fikse afstraffing en dat heeft
in de gehele ploeg doorgewerkt.
Die klap zijn we nooit meer te
boven gekomen.
Treuren zal Schenk er niet al te
lang om. „Olympische Spelen
zijn een raar iets. Mij zijn de
WK's en de EK's, die ik won me
altijd even lief geweest als de
drie gouden plakken in Sap-
poro'72. Die instelling heb ik
nog. Ik vind het winnen van een
grote meerkamp over de vier
traditionele afstanden een grote
re prestatie dan het winnen van
één onderdeel. Ik kijk liever
twee dagen naar een WK dan
een dag naar een Olympische
afstand. Ik mis dan wat, maar zo
zitten wij Nederlanders nu een
maal in elkaar."
De enige Oranje-klant in Noor
wegen, die Schenk echt tegen
viel, was short-tracker Erik
Duyvelshof. „Die vertoefde niet
hier, maar thuis met zijn ge
dachten. Op deze manier had hij
moeten bedanken voor zijn
Olympische selectie. Hij reed
veel te laks, te afwachtend. Tij
dens zijn heat op de duizend
meter bleef hij maar steeds twee
meter achter zijn tegenstanders
hangen. Ik had toch van hem
mogen verwachten dat hij mini
maal een keer zou aanvallen.
Dat-ie z'n ellebogen er tussen
gesmeten had. Hij bracht geen
enkele motivatie in. Dat stoorde
me enorm. Zo sloom."
De 17e Winterspelen als geheel
beschrijft Schenk als meer dan
geslaagd. „Veel beter dan Al-
bertville twee jaar terug. Het
waren echte Winterspelen, met
de nadruk op winter. De organi
satie had ook nog eens het weer
mee. Vanaf de openingsceremo
nie scheen de zon. Ik heb me
alleen soms gestoord aan het
felle chauvinisme van het Noorse
publiek. Zodra een Nederlander
boven het schema van Koss
doorkwam, begon het juichen.
Heel anders dan in Thialf Hee
renveen. En die sentimenten
rond zo'n gouden plak van de
Amerikaan Dan Jansen spreken
me ook niet aan. Een ereronde
met z'n dochtertje op z'n arm,
nee, dat hoeft van mij beslist
niet... Dan ga ik zo snel mogelijk
het stadion uit."
hting van de officiële
kunt u nii reeds een
r een vrijblijvend bezoek
in het weekend van
invullen voor toezending
n ook.
bellen, ook op zaterdag
tot 16.00 uur.
van de eerste keus
Funderingstechnieken
initiatief genomen tot dit
HEER B
eve projekten langs de
cente smaakmakers zijn
IJmuiden (grootste en
ichthaven in wording),
H Helder (opvallende
Dn en boven het water
a het Bolduc
Port Poseidon, Den Helder
Lillehammer - De Bosni
sche, aan beide ogen blin-
tiener Sead Bekric
wordt morgenavond tij
dens de sluitingsceremonie
van de 17e Olympische
Winterspelen in Lilleham
mer het middelpunt tussen
publiek. Zodra tegen
eind van het sobere
leest de Olympische vlam
looft, ontsteekt Sead
Bekric zijn zaklantaarn en
direct na hem de overige
toeschouwers. Het
van Sedric moet het
symbool worden van het
motto van dit af te sluiten
-evenement: 'Denk
aan Sarajevo'.
len Amerikaans bedrijf stelde
Ie lampjes beschikbaar. En
iracht Sead Bekric van de Vere-
Staten over naar Lille-
lammer. De jongen kreeg we-
ïldwijd bekendheid door een
Ito op de cover van het gere
nommeerde weekblad News
week, waarop hij te zien valt met
waar bebloed verband voor zijn
igen, die tijdens een Servische
aval op een schoolplein in
Screbenica door granaatsplin-
ta geraakt werden. Bekric
in het ziekenhuis van Tu
la eerste hulp, maar daar kon
en de doktoren door gebrek aan
tedicijnen en verband weinig
voor hem doen.
'ia de zakenman Tony Maglica
am Sead Brekric uiteindelijk
'oor behandeling in Californië
jterecht, waar de doktoren van
Jules Stein Oog Instituut er
eet in slaagden het licht in zijn
gen te redden, maar er wel voor
wgden dat hij lichamelijk ver-
Ier honderd procent herstelde.
Harald Ogaard is de
fust van Sead Brekic naar de
'taitingsceremonie en diens
voorname rol daarbij hét voor
beeld van hoe in Noorwegen ge
dacht wordt over het verlenen
van hulp. Hoe de 4.3 miljoen
Noren daar aandacht voor vra
gen. En dan speciaal het Olym
pic Aid-programma, dat als een
rode draad door de 17e Olympi
sche Winterspelen liep. Het uit
stapje tijdens de Spelen van
IOC-voorzitter Antonio Sama
ranch naar Sarajevo wordt in
Noorwegen gezien als een goed
kope publiciteitsstunt. „Wij zijn
niet vergeten dat de sluitingsce
remonie van morgen slechts tien
jaar geleden in Sarajevo bij de
14e Winterspelen plaatsvond.
Dat Samaranch daar ook, zoals
hij morgen in Lillehammer meer
dan waarschijnlijk zal doen, op
riep tot vrede op deze wereld. En
dat de mensheid daarin faalde,"
zegt Ogaard met nadruk.
Loze woorden
Loze woorden noemt hij Sama-
ranchs oproep tot wereldvrede.
Woorden om de woorden zelf,
niet om de inhoud. Svein Tornas
en Nita Kapoor zijn het daar
volmondig mee eens. Die twee
vormen de drijvende kracht ach
ter 'Olympic Aid, action for glo
bal Solidarity'. De eerste voor
zitter, de tweede fanatiek PR-
vrouwe. Kapoor: „Om onze goe
de zaak niet te schaden, houden
we ons wat commentaar op Sa
maranch en zijn mensen betreft
op de achtergrond. Het zou niet
verstandig zijn om in de IOC-vij-
ver stenen te gaan gooien. Ik
weeg mijn uitspraken heel be
hoedzaam af. Daarom zwijg ik
liever over Samaranch. Kan ik
ook geen vergissingen begaan."
Voor Olympic Aid, dat in Saraje
vo, Afghanistan, Eritrea, Beiroet
en Guatamala ontwikkelings
projecten steunt, werd de afgelo
pen tijd tijdens de Spelen zo'n 25
miljoen Amerikaanse dollars (46
miljoen gulden) bijeen gebracht.
Geld, dat vooral vrij kwam toen
schaatser Johann-Olav Koss na
diens overwinning op de 1500
meter zijn bonus van 250.000
Noorse kronen spontaan be
schikbaar stelde. „Koss is het,
die ons de benodigde publiciteit
gaf. Niet Samaranch," zegt
Svein Tornas in zijn kantoor in
het hoofdperscentrum van Lille
hammer fel. „We zijn Koss on
eindig dankbaar. Hij zorgde voor
de goodwill, die we zelf nooit en
te nimmer hadden kunnen af
dwingen."
Tornas geldt als de luis in de
pels van de Noorse, Olympische
organisatie, ook wel met LOOC
aangeduid. Bij de ex-leraar en
ontwikkelingswerker uit Oslo
ging een licht op tijdens de Zo
merspelen van Barcelona'92. „Ik
zag steeds twee dingen. Een fel
gevecht om goud plus een vrese
lijke commerciële entourage. Ik
vroeg me af of dit nu alles was
wat de Olympische beweging de
wereld te bieden had. 'Barce
lona' bezorgde me een vieze
smaak in mijn mond."
Handvest
Kordaat stapte Tornas de biblio
theek van Oslo binnen en vroeg
naar het Olympisch Handvest.
Onder punt zes van de statuten
trof hij aan waar hij naar zocht.
„Daar stond dat de Olympische
beweging zichzelf opdroeg om te
ijveren voor vrede, solidariteit
en rechtvaardigheid. Ik zei di
rect tot mezelf: 'Goh, daar komt
dus niets van terecht. Nu heb ik
De cover van Newsweek, met daarop de zwaar gewonde Sead Bekric.
iets in handen waarmee ik de
mensen van Lillehammer om de
oren kan slaan."
In het Olympische stadje aan het
noordelijk eind van het Mjösa-
meer kregen Tornas en Kapoor
steun uit een onverwachte hoek.
Line Urke, PR-functionaris van
LOOC, trok het idee van het
tweetal naar zich toe. „Zij stelde
voor om een solidariteits-actie
voor Sarajevo te starten. En toen
waren we binnen en eerlijk ge
zegd zijn we nooit meer wegge
gaan," herinnert Tornas zich la
chend. Tussen augustus '92 en
maart '93 reisde hij vele malen
van Oslo naar Lillehammer en
terug. „Om de commerciële deu
ren open te rammen. Dat kostte
moeite, maar het lukte. We had
den op een dag zelfs een eigen
kantoor."
Olympic Aid ging hartstochtelijk
aan de arbeid. Koss trok zich het
lot van de kinderen in Iritrea
aan, de Noorse schaatslegende
Hjalmar 'Hjallis' Andersen ver
bond zijn naam aan een actie in
Afghanistan en de langlaufer
Vegard Ulvang trok met een
konvooi van het Rode Kruis per-
foto de stem/johan van guftp-
soonlijk naar Sarajevo. En adop
teerde daar het Kosevo-zieken-
huis.
Het motto 'En utstrekt hand'
(Een uitgestrekte hand) deed op
gang in Noorwegen. Met als
voorlopig hoogtepunt de 17e
Olympische Winterspelen. Tor
nas: „We bouwen onze organisa
tie wereldwijd uit. We geven de
fakkel door aan Atlanta'96 en
Nagano'98.- De volgende Zomer
en Winterspelen. De Spelen zul
len altijd blijven draaien om
goud en geld. Veel geld. Wij
proberen een brug te slaan naar
de brandhaarden op deze we
reld. De sportwereld moet maat-
schappijbewust worden. En snel
ook. Olympic Aid staat in feite
nog aan het begin."
Morgenavond zijn de 17e Olym
pische Winterspelen van Lille
hammer alweer geschiedenis.
Het zouden de groene Winter
spelen worden, die van het mi
lieu. De Noren zullen wat dat
betreft tevreden kunnen zijn. Al
komt de rekening misschien la
ter. De E6 van Oslo naar Trond-
heim voert'langs Hamar en Lil
lehammer. Normaal zijn de be
sneeuwde randen van die door
gaande route maagdelijk blank,
omdat de Noorse overheid wei
gert pekel te strooien tegen de
gladheid en er de voorkeur aan
geeft de automobilisten hun
snelheid aan de omstandigheden
te laten aanpassen. Na veertien
dagen Spelen ogen de sneeuw-
randen echter grauw en grijs,
bijna zwart.
Het vele busverkeer heeft zijn
smerige tol geëist. Zodra de
sneeuw voor de lentezon moet
wijken, zullen de resten van de
diesel-uitlaatgassen toch onver-
biddellijk in het milieu terecht
komen. Een prijs, die betaald zal
móeten worden. Al valt dat in
het niet bij het bestek van maïs,
de borden van aardappelschil
len. Prachtige vindingen, die
zonder problemen terug aan de
'natuur' in de vorm van veevoe
der gegeven konden worden.
Toch blijkt Sigmund Haugsja,
directeur Milieuzaken van
LOOC, niet tevreden met de af
loop. „We zijn er in geslaagd de
Spelen iets minder schadelijk
voor het milieu te maken. De
groene doelstelling bleek on
haalbaar. De luchtvervuiling is
in twee weken tijd meer dan
verdubbeld, een veeg teken. Het
beste wat deze Spelen ons Noren
opleverde, is eigenlijk Olympic
Aid. Daarmee konden we ons
hart aan de wereld tonen."
De naakte waarheid, maar alles
bij elkaar maakten de Noren er
de groene, vriendelijk Winter
spelen van. Morgenavond klinkt
op z'n Noors: 'Farwel Lilleham
mer, welkommen Nagano', waar
dus in 1998 de 18e Winterspelen
uit de historie van het Interna
tionale Olympisch Comité gesi
tueerd zijn. Luider zullen de
miljarden TV-kijkers echter met
de neus op de feiten gedrukt
worden door 'Remember Saraje
vo'. En dat zijn beslist geen loze
kreten.
emmg,
underingstechnieken met
moeilijkheidsgraad,
oncertgebouw, het
rum in Rotterdam en het
DOgste kantoorgebouw
jn recentelijk
lehammer - Je kunt dezer
in Noorwegen nog
>een pak melk openmaken of
r blik valt op het Olympi-
ffle logo op de verpakking.
Miten voor de zeventiende
Winterspelen kan niet meer,
Win Noorwegen tenminste,
je moet twee weken geen
;elk drinken, geen druppel
"ie tanken en het openbaar
JJht'oer mijden. Kortom, al-
ïeen eenzame opsluiting wil
itsschien nog helpen.
fie' bedrijf tast diep in de
r™e' om te profiteren van de
Positieve uitstraling van de
p'ympische Spelen. Op slinkse
F1® Proberen ze een graantje
ee te pikken. Ze doen zich voor
s sponsors van de Spelen, ter-
1 '1' ze geen cent afdragen aan
«reus van Juan Antonio Sa-
faranch,
Oeinzieiig vindt Richard
Swirl ma*keting-directeur van
L ';,C' dat. Hij verafschuwt
I Al. ?erSe'tjke koopmansgeest.
|L~et miJn bedrijf zou zijn,
t ime schamen om geïdenti-
I te worden met dergelijk
ïp.iL ai,r gedrag, of ik nu aan-
r «ouder, directeur of werkne-
IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch
mer zou zijn. Dat soort bedrijven
zijn uit op een gratis ritje. Het is
oneerlijk, niet ethisch en niet
goed te praten." Pound is voor
zitter van de IOC-commissie die
tot taak heeft nieuwe bronnen
van inkomsten aan te boren.
In Nederland noemen we het
sluikreclame, Amerikanen pra
ten over 'ambush marketing',
marketing vanuit een hinder
laag. Een notoire ambush-mar-
keter is American Express. Op
alle mogelijke manieren heeft de
foto anf>
creditcard-gigant geprobeerd om
de officiële status van concur
rent Visa als Olympische sponsor
te ondergraven. In 1986 gaf
American Express in Azië een
collectie munten uit onder de
naam Olympisch Erfgoed-me
dailles, zogenaamd bedoeld om
het internationale Olympische
erfgoed-comité te steunen. In
Zwitserland bleek inderdaad een
bedrijf gevestigd te zijn onder
die naam, maar dat had absoluut
niets van doen met de Olympi
sche beweging. Het IOC hoefde
maar met gerechterlijke stappen
te dreigen of binnen twee uur
had American Express zijn ad
vertentiecampagne voor de
Olympische muntstukken stilge
zet.
Twee jaar later bedachten sluwe
marketingmensen voor Ameri
can Express een nieuwe truc.
Tijdens de Zomerspelen van Se
oul gebruikte de onderneming in
advertenties een foto van de
openingsceremonie in het Olym
pisch stadion. Het betrof hier
niet de opening van de Olympi
sche Spelen, want daarmee zou
American Express in overtreding
zijn, maar van de Aziatische
Spelen in hetzelfde stadion.
Doodsteek
Volgens IOC-marketingdirecteur
Michael Payne is 'ambush mar
keting' geen spelletje. „Het is
een doodserieuze zaak. Het kan
de doodsteek betekenen voor de
sponsoring. Als we niets onder
nemen tegen die parasieten, zal
onze belangrijkste bron van in
komsten ondermijnd worden.
Sportorganisaties moeten leren
hun rechten en de exclusiviteit
van hun sponsors te beschermen,
in hun eigen belang."
Het Internationaal Olympisch
Comité heeft acht zogeheten
Top-sponsors gestrikt a raison
van 40 miljoen dollar (ongeveer
tachtig miljoen gulden) per stuk
voor een periode van vier jaar.
De commerciële activiteiten van
de acht bijten elkaar niet. Het
lijkt een hoge prijs voor een
beetje exclusiviteit. Ze krijgen er
ook een hoop aanzien voor terug,
beweert het IOC. Volgens een
recente opinie-peiling be
schouwt meer dan vijftig procent
van de ondervraagden Olympi
sche sponsors als industrielei
ders en als toegewijde, sociaal
verantwoordelijke en vernieu
wende bedrijven. Een gezonde
dosis achterdocht bij deze on
derzoeksresultaten is op zijn
plaats, want ze zijn afkomstig
van het eigen reclame-bureau
van het IOC.
Met vereende krachten vechten
Samaranch en de zijnen tegen de
sluikreclame. Ook de nationale
Olympische comité's wordt ge
vraagd attent te zijn op overtre
ders in eigen land. Het NOC van
Australië belegde vier jaar gele
den zelfs een persconferentie om
publiekelijk een onderneming
zwart te maken die in adverten
ties ten onrechte de suggestie
wekte verbonden te zijn met de
Olympische ploeg van Australië.
Het Australisch Olympisch Co
mité maakte bekend daarvan
veel hinder te hebben ondervon
den bij het zoeken van geld
schieters.
Het nieuws haalde de voorpagi
na's in Australië. Het betreffen
de bedrijf zag de verkoopcijfers
schrikbarend teruglopen. Het
herstel zette zich pas vier jaar
later in, toen hetzelfde bedrijf
een van de belangrijkste (offi
ciële) sponsors was van de Au
stralische selectie voor de Spelen
van Barcelona.
De TOP-sponsors van het IOC
mogen dan wel exclusiviteit be
dongen hebben, in de Olympi
sche stadions worden ook zij aan
banden gelegd. Reclame-uitin
gen zijn nog altijd taboe in de
arena's in Lillehammer. In de
heksenjacht op sluikreclame
gaat het IOC zelfs zo ver dat
Arjan Schreuder dreigde gedis
kwalificeerd te worden voor de
1000 meter als hij de naam van
bondssponsor Aegon op de muts
van zijn schaatspak niet af zou
plakken. Schreuder stond al
klaar voor de start toen de be
treffende fax vanuit een contro
le-post van het IOC in Lilleham
mer binnenkwam.
Kennelijk was het de IOC-spion-
nen ontgaan dat de Nederlandse
schaatsers de voorgaande vier
afstanden nog ongestraft recla
me hadden kunnen maken voor
de verzekeringsmaatschappij uit
Den Haag. „Dat was even een
vervelend moment," vindt Olaf
Dobloug, die tijdens de Winter
spelen de hoogste baas is in het
Vikingschip van Hamar. „Bij el
ke loting hebben we de coaches
gewezen op de reclame-regels.
Die zijn hen bekend. Alleen de
naam van de fabrikant van de
kleding mag zichtbaar zijn. Als
wij ze daar op gewezen hebben,
dragen trainers en schaatsers
zelf de verantwoordelijkheid. Ik
ben geen politie-agent. Ik ben er
wel verantwoordelijk voor dat
de toeschouwers geen ongeoor
loofde uitingen van reclame het
stadion binnensmokkelen. In dat
opzicht heb ik wel een politie
taak," aldus Dobloug.
Spandoeken
Sigurd Vik is er speciaal voor
ingehuurd om erop toe te zien
dat het Viking-schip twee weken
reclame-vrij blijft. „Er hebben
zich wat kleine probleempjes
voorgedaan, vooral met Neder
landse sporters. We hebben wat
spandoeken afgenomen met re
clame-teksten of logo's erop. Na
afloop konden ze die weer terug
krijgen. Hier en daar hebben we
ook wat afgeplakt."
x
sur «manna»j* t
nïEsaij g
