Politiek tussen
aanrecht en feminisme
'Broeder Johannes' Rau optimistisch over presidentskansen
Estland eerste succes
in vroegere Sovjetunie
A6
Live Sex
,{lSTEM
BUITENLAND
A7
Dochter van Franz-Josef Strauss ster aan Beierse politieke hemel
'Mausi's'
'Wia der Oide'
First Lady
Abortus
Neo-nazi's
Eerst 40 worden...
Perverse sex
06-340.350.60
06.320.327.67
06-340.340.21
München
\G 24 FEBRUARI 1994
DONDERDAG 24 FEBRUARI 1994
32.50
54,00
74,50
10,90
99,20
68,50
80,30
37,70
18,30
55,50
39,00
|00
57,90
l?0
29,60
1.90
knn
31,80
l.UU
),50a
1,00
1.00
660,00
loo
1.50
bod
58,00
5,30
5,30
f,80 d
47,20
f,00
00
38,30
,00
43,00
.00
.50
66,50
.00
Loo
),00
60,00
1,10
14,40
',00
17,00
0,00
40,10
f,30
15,10
4,00
23,50
8,50
100,00
18/02
23/02
m
78%
34%
34%
53%
53
52%
52%
25%
25%
22%
22%
47%
47
17%
na
17
0054
00
15%
ooy>
16%
57
57
41%
41
29%
OQ
29%
0034
43
54%
4Ö1Ï
54%
42
41%
66%
66%
64%
64%
gen. electric
gen. motors
goodyear
hewfett-pack.
int. bus mach,
int. tel.tel.
kim airlines
mcdonnell
merck co.
mobil oil
penn central
philips
royal dutch
sears roebuck
sfe-south.pac
texaco inc
travelers
united tecbn.
westinghouse
whitman corp
woolworth
Goud
10!
10!*
45
so* 9l!i
53*
99* 9g
12!* uik
J2
80* jo*
28 25
24* 23*
ioi* J
4!* 46*
23* 22»
38*
6)*
14* is
16 16 i
a 23*1
onbewerkt 23,250-23,850 na,i„.
bewerkt 25.450 per kg. 8
Zilver
zilver onbewerkt 285
bewerkt 400 laten per kg.
vk vorige koers
sk slotkoers gisteren
a laten
b bieden
c ex claim
e gedaan/bieden
d ex dividend
f - gedaan/laten
g bieden en ex dividend
h laten en dividend
k gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
■pr
70,00
257
2,10
2,80 b
■pr
72,50
323
1,30 b
1,70
75,00
460
1,50
2,10
50,00
241
2,80
3,20
Bm
220,00
229
3,30 a
3,00 a
■pr
190,00
208
5,90 a
5,80
Bin
205,00
420
1,60 a
1,30
Bm
420,00
487
9,00
11,20 b
Bm
425,00
734
6,50
8,30
Bm
430,00
633
4,40
5,80
Bm
435,00
370
2,70
4,00
Bpr
425,00
939
10,30
12,40
Bm
415,00
375
4,70 a
3,20
Imrt
420,00
694
6,30
4,30
Inrt
425,00
664
8,50
6,20
8,60
Brm
430,00
234
11,70
Inrt
435,00
416
15,50
12,00
ftpr
400,00
202
3,70
2,90
ppr
420,00
319
9,00
7,50
fep r
425,00
1432
12,00 a
9,50
fepr
55,00
300
3,00
3,00
4,80
fnrt
380,00
361
7,80 a
jmei
370,00
506
6,30
6,50 b
10,00
feug
370,00
210
12,00 a
fepr
90,00
471
1,90
2,70
Imrt
47,50
500
2,90 a
1,80
ppr
47,50
278
1,40
1,90
bpr
50,00
250
1,00
1,20
ppr
55,00
203
18,30 a
18,30
ppr
70,00
665
6,30
6,80
bpr
72,50
250
5,00
5,30
hei
110,00
20000
0.40 a
0,21
pug
112,00
260
1,70
2,00
mei
116,00
250
1,30 a
1,20
apr
210,00
342
5,30
5,50
apr
220,00
317
2,00
1,90
jul
190,00
650
2,50
2,50
[ul
220,00
255
17,50 a
16,50
apr
47,50
463
1,90
1,90
apr
45.00
376
1,40
1,50
mrt
790,00
229
9,50
8,50
mrt
225,00
311
2,80 a
2,30
apr
220,00
345
7,50
6,70
apr
230,00
330
3,40
2,80
apr
240,00
210
1,20
0,90
apr
210,00
1284
1,50
1,80
apr
220,00
324
4,40 a
5,20
mei
130,00
249
1,10 b
2,10
nov
1010
2,19
8,40 a
2,30 b
dec
370
8,47 b
„„nze correspondent
Wijnands
[ünchen - „Ik wil en ik kan
3 niet imiteren. Dat zou
'Ook niet hebben gewild. Ik
it in de politiek m'n eigen
gaan, gebruik makend
ijn voorbeeld en lessen."
zegt Monika Hohlmeier,
,i,oren Strauss. Inderdaad,
dochter van Franz-Josef
jjauss; de laatste 'koning
Beieren'. De man die op
je wandelingen en klim-
utijen met Helmut Kohl' de
itegie van de christen-de-
oatische unie uitstippel-
r die wist dat er zonder
politiek maar weinig in
jin gebeurde.
Ajn enige dochter Monika is een
piek talent, dat willen zelfs
Jsr politieke tegenstanders wel
(tgeven. Een charmante, goed
ige 'mannetjes-putter' van
Is 1 meter 80, inmiddels vice-
loizitter van de CSU, de Beier-
Ti zusterpartij van de landelijke
jol'. Zonder haar vrouwelijk-
[):d ook maar een seconde te
ïjloochenen, meent ze hardop,
je in de politiek 'ge-
tachtsloos' moet zijn. Het gaat
torn wat je presteert en wat je
(leikt. Of je nu man of vrouw
at.
Beieren?" In dat land waar
ji mannen traditioneel overal de
|enst uitmaken; thuis en in de
k. Ik realiseer me dat ik te
moeite doe om m'n ver-
j te verbergen. „In de
fcSP?" Een partij die zó intens
teers is; die de Oostfriezen en
bilanders bijvoorbeeld alleen
W zien als een folkloristische
(clkspartij, met veel blauw-wit-
'wybertjes'-vlaggen, emmers
i» en een even onovertroffen
ssoms onverstaanbaar chau-
lame.
Ilitslraling
Jlonika Hohlmeier weet al van
paisafaan hoe er buiten Beie-
d over de CSU wordt gedacht
at. Het stoort haar niet.
I.ïij zijn een partij die welis
waar in Beieren geworteld is,
aar met een landelijke uitstra-
|'t«gen invloed."
tijde van Franz-Josef
IStrauss was dat zeker zo. Toen
pas de CSU regelmatig het op-
e, soms lastige, maar ten-
lootte altijd loyale zusje van de
1DU. Dat laatste klopt nog
maar het sabelgerinkel
Ja*. Beieren klinkt in Bonn zel-
liennog echt verontrustend.
■Be CDU zou wel eens meer meer
■profiel naar de kiezers kunnen
lien, vinden ze in München.
(lonika Hohlmeier-StrauB doet
pet anders. „Je moet in de poli-
pk eerlijk kunnen en durven
Monika Strauss op een oude familiekiek naast haar vader: 'In de politiek moet je geslachtsloos zijn'.
FOTO VNU
zijn. Ook al kun je die eerlijk
heid soms diplomatiek verpak
ken. Maar als ik op een partij
bijeenkomst zeg, dat er materieel
de eerstkomende drie, vier jaar
niets te verdelen valt en dat we
tevreden moeten zijn met wat we
hebben, waarderen de mensen
dat méér dan dat je om de harde
werkelijkheid heen fantaseert.
Ook al vinden ze de boodschap
die je hebt, niet aangenaam."
Laten zien dat je als partij de
mensen serieus neemt, naar ze
luistert, wat voor ze doet of dat
tenminste eerlijk probeert. „Dan
krijg je als partij ook weer het
vertrouwen en de stemmen van
de niet-kiezers terug," meent ze.
Vier jaar geleden kwam Monika
Hohlmeier terug in de politiek.
Niet uit een soort posthuum eer
betoon aan haar vader. „Dat zou
een vals motief zijn geweest."
Het was geen eenvoudige beslis
sing voor de jonge moeder van
toen pas 28 jaar met twee peu
ters - 'Mausi's' zoals ze noemt -
thuis, en een man met een druk
bezette baan als economisch on
derzoeker.
„Ik heb het tenslotte toch ge
daan, omdat ik van mijn vader
vooral één ding heb geërfd, en
dat is de hartstocht voor de
poltiek. Aan de top werken en
tegelijk tussen de mensen staan,
iets voor hen te kunnen doen.
Top en basis met elkaar in con
tact houden."
Net als haar vader is ze ver
slaafd aan debatteren en dicus-
siëren. „Proberen anderen van
mening te doen veranderen. En
als ze daar te koppig of kortzich
tig voor zijn, om ze dan minstens
zo ver te krigen dat ze ander
mans mening respecteren."
Nu al heeft ze haar beroemde en
in Beieren nog steeds betreurde
vader overtroefd: haar politieke
carrière is nog sneller verlopen
dan de zijne, ook al bereikte hij
tenslotte hoge treden. Monika
Hohlmeier zit sinds 1990 in de
Beierse Landdag en in het ge
meentebestuur van haar woon
plaats, een voorstad van Mün
chen.
Kortgeleden werd ze met over
weldigende meerderheid geko
zen tot plaatsvervangend CSU-
voorzitter, achter Theo Waigel.
Sinds juni vorig jaar is ze tevens
staatssecretaris van het Beierse
ministerie van Onderwijs en We-
tenschappem, Kunst en Cultuur
en waar ze zich vooral bezig
houdt met het scheppen van be
tere ontplooiingskansen voor
kinderen.
Met haar hogere hotelschoolop
leiding en taalcursussen Frans
en Spaans, werd ze aanvankelijk
achterdochtig bekeken in die po
litieke wereld waar het Beiers de
voertaal is. Maar ze kreeg ook
het compliment van 'professio
nele StrauB-dochter'.
'Wia der Oide', wat in hoog-
Duits vertaald betekent 'zoals de
oude'. Haar vader dus. 'Ze zou
de ideale representatrice voor
haar partij kunnen zijn, maar ze
is de geïdealiseerde reproduktie
ervan', schreef onlangs het
weekblad Die Woche, en dat
klonk minder complimenteus.
Tien jaar geleden overleed haar
moeder Marianne bij een ver
keersongeval. Voor Franz-Josef
en de kinderen Max, Franz-Gre-
gor en Monika een onherstelbare
klap. Alsof ze intuïtief aanvoelde
dat haar vader haar op dat mo
ment het hardste nodig had,
werd zij zijn vaste begeleider.
Op officiële buitenlandse reizen,
bij ontvangsten en op recepties,
bij huiselijke feesten en op ver
kiezingsbijeenkomsten in over
volle biertenten. Drie jaar lang
was zij de 'first-lady' van Beie
ren, waar haar vader, na enkele
ministers-posten in Bonn, minis
ter-president was geworden. Ze
ontmoette wereldleiders en in
uren-, soms dagenlange gesprek
ken wijdde haar vader haar in de
geheimen van de grote en kleine
politiek in.
Toen Franz-Josef Strauss in
1988 plotseling stierf, leek de
politiek voor dochter Monika op
slag een definitief afgesloten
hoofdstuk. Maar het bloed kroop
al snel waar het kennelijk hoor
de. Gedreven door een aangebo
ren passie kwam ze terug in de
politiek. In tegenstelling tot haar
broers die politiek niet actief
zijn, maar hun zus niettemin met
raad en daad terzijde staan. Als
een 'trio infernale', zoals wel
eens wordt gezegd.
Een politica tussen aanrecht en
feminisme. Niet extreem behou
dend of progressief. Wel strijd
baar en duidelijk. Over abortus
bijvoorbeeld. Geen gemakkelijk
bespreekbaar onderwerp; in Bei
eren.
„Uitgaande van de onaantast
baarheid van de menselijke
waardigheid kun je de waardig
heid van de vrouw niet uit het
oog verliezen. Ook al erken je
het recht op leven van het onge
boren kind. Het gaat er mij om,
dat de vrouw niet alleen gelaten
wordt met haar ongelooflijk
zware beslissing. Dat ze hulp
krijgt, leert om zichzelf te zien,
leert verantwoordelijkheid te ne
men voor dat kind. Maar dan
nog vind ik dat er voor een
vrouw psychische redenen kun
nen zijn om de zwangerschap af
te breken."
„Het is niet aan ons te oordelen
over een vrouw die dan - on
danks alle aangeboden, ook wet
telijke hulp - tot abortus be
sluit." Een standpunt waarover
in de katholieke burcht Beieren
toch minstens de wenkbrauwen
worden gefronst.
Beieren en rechts; extreem
rechts. In München begon Hitier
zijn verderfelijke 'carrière'. Zijn
de neo-nazi's neergestreken op
het historische nest? Franz
Schönhuber bijvoorbeeld, met
zijn extreem-rechtse Republika-
ner. „Als Schönhuber succes
heeft moet je hem nadoen," is
binnenskamers de verkiezings
strategie van een aantal CSU-
kopstukken.
„Schönhuber roept alleen maar.
Hij lost niets op. Wij kunnen ook
niet alles, maar we vertellen ten
minste duidelijk waarom de din
gen lopen zoals ze lopen. Uitleg
gen waarom de bomen niet tot in
de hemel kunnen groeien; waar
om ook buitenlanders bij ons een
baan moeten kunnen vinden on
danks de werkloosheid. De bur
gers steunen in hun afkeer van
die onpersoonlijke Brusselse bu
reaucratie, waar ze van boven
naar beneden denken. Maar het
Europese integratieproces moet
precies omgekeerd verlopen; van
beneden naar boven. Wat op
gemeentelijk niveau wordt gere
geld moet daar ook blijven."
Maar zelfs de meest hartstochte
lijk uitgesproken eerlijkheid
houdt niet alle Beierse kiezers
bij de Republikaner vandaan.
Een coalitie dan maar? Voor Mo
nika Hohlmeier is het bijna een
beledigende vraag. „Nooit. Net
zo min als met de SPD."
Een loopbaan in Bonn, straks in
Berlijn? Ze staat er uitermate
sceptisch tegenover. Al was het
alleen maar omdat ze weet, dat
dat ten koste zal gaan van het
laatste restje vrije tijd die ze nu
voor man en kinderen reserveert;
steevast elk weekend. „Ik zie het
niet zo zitten als een moeder vijf
volle dagen van huis is.
„Bovendien is er dichter bij huis
toch de mooiste politieke baan
van de hele wereld; die van mi
nister-president van de Vrijstaat
Beieren," zegt ze lachend. Jam
mer alleen dat de Beierse Grond
wet voorschrijft dat je voor dat
ambt 40 jaar moet zijn. Monika
is pas 32
Kontact met
liwen. Bel!
|5cpm)
vrouwen
Im-Sexkon-
I (75cpm)
Jitakt voor
p9, Mannen
pm)
eenzame
In 'n vlug-
|75cpm)
GRATIS telefoonsex voorl
vrouwen. Dames bellen
gratis 06-4300. Mannen
bellen via 06-9512 (75cpm)
PRIVÉ telefoonnrs van hete:
vrouwen thuis! (75cpnn)
'06-9502
HOMO-KONTAKTEN direct]
apart Brabant/Zeeland.
06-9614 (Nu 50cpm)
bating Sex-
pame vrou-
Ocpm)
m. jonge vrouwen.
06-340.340.90
Eneiïi SM
1320.329.99
|ENZoek
jongen?
f5cpm)
bexadresjes
Bel nu
jsexgesprek
|fe vrouw
röcpm)
PS Hoor ze
gaan.
F5c/m)
(50cphm) Ze lag naakt te
zonnen en werd begluurd
door 't zoontje v. haar
vriendin "Kom hier knul, ik
zal je leren wat sex is!"
Sex"0"foon Kies: 1 Hete
Stories, 2 Sexafspraakjes, 3
Striptease, 4 Hoogtepunten
1 gpm. Hete tieners/rijpe
vrouwen
br vrouwen:
(ren bel
|5cpm)
zoeken
Bel
bij jou in
1-320.325.80
GEHEIM: Zeer extreem 1
gpm. 06-320-327-97. Ver
boden lusten.
(75 cpm) "Is vanachteren
een standje" vroeg het
onervaren meisje. "En wat
is klaarkomen?"
BSzoeken
Intakt. Bel
r>
fjes zoeken
kt! Bel nu
Irs van hete
•I (75cpm)
hete
regio. Bel
|pm)
et vrouwen.
■4300, man-
'57 (75cpm)
iirekt apart
:l 06-9701
de heetste
noteljbed in!
(100cpm)
06-350.320.90
Geen wachttijden
1 gpm.
ONE on One 06-9891.
Direct Apart met 'n iew-
meisje, 75cpm.
JONG, ondeugend meisje
21 jr. verwent U privé, ma-
t/m vr. 12-20 u. Dingena-
donk 36, Roosendaal.
01650-50887.
WENDY ook Escort ook
grieks en sm.
Tel. 076-205456
JONGEDAME, 28 jr.
echt privé, ma. t/m vnj.
12-21 u. Tel. 01650-4091°^
NISPEN, Silvia 24 j. blond,
ma. t/m vrij. v.a. 11.00 u-
Tel. 01656-5803.
'an onze correspondent
[Rans Wijnands
ionn - Johannes Rau als op-
yolger van de in mei terugtre
dende president Richard von
pizsacker. De Duitse SPD
tan er lyrisch over worden:
pdelijk weer een socialist in
hoogste, zij het politiek
N machtigste ambt. Nu nog
pkozen worden.
63-jarige Rau is overtuigd
Riaal-democraat maar heeft
jongs af aan een hekel gehad
Pn het woordje 'kameraad'.
[Partijgenoten noemden hem
ljaarom, goedmoedig spottend,
'roeder'. „Broeder Johannes,
- de katholieke gewoonte
I ae voornaam te gebruiken. In
[evangelische kringen zou ik
l'toeder Rau' zijn genoemd."
"ordt 'Bruder Johannes' straks
I 'Ster'? Niet meer Landesvater
Mi Noordrijn-Westfalen, maar
r® heel Duitsland.
Zelfverzekerd
SPD vindt Johannes Rau de
■etst geschikte man; Rau zelf
RWens ook, in ontwapendende
^verzekerdheid. ®j leunt op
volt 6 s7mPathie; bij de be-
k„, ng, in andere partijen in
oosten van Duitsland. Maar
n.a„r §aat het in mei niet om.
j e"en alleen de stemmen en
dat ^au ^an rekenen, weet hij
L" moeilijk zal worden de
tanü j te behalen tegen de
«nmdaat van de CDU/CSU, op-
li n fr ^oman Herzog.
niot h wordt de president
tstreeks door het volk
K®' maar door de 'Bun-
de cfiJs,aniim'ung\ bestaande uit
'oden van de Bondsdag en
voor I gekozen
evenveel afgevaardigden uit de
deelstaat-parlementen. Van die
1342 stemmen heeft de CDU/
CSU er 620, de SPD maar 500.
Rau kan rekenkundig nooit wor
den gekozen zonder massale
steun van anderen. Maar van
wie?
Herzog heeft al gezegd het ambt
niet te zuilen aanvaarden, als de
stemmen van de ultra-rechtsen
daarbij doorslaggevend zijn. Rau
weet zich verzekerd van heel
links. Wijst hij de stemmen van
extreem-links, de neo-commu-
nistische PDS, af? „Ik ga niet
tevoren onderhandelen, of spe
culeren. Ik wil met democrati
sche meerderheid worden geko
zen en bij een geheime stemming
weet je nooit precies van wie de
stemmen afkomstig zijn," vindt
Rau.
Hij hoopt op stemmen van de
hem welgezinde liberalen en
christen-democraten. Maar hoe
ijdel is dat? Het ziet er namelijk
naar uit, dat de huidige coalitie
van CDU/CSU en FDP het
zwaar zal krijgen bij de Bonds
dagverkiezingen in het najaar.
De kans dat de SPD-voorman
Scharping de nieuwe Bondskan
selier wordt, neemt met de dag
toe. Dat beseffend, zullen de
christen-democraten minder snel
geneigd zijn het presidentschap,
als een soort van troostprijs,
naar een socialist te schuiven.
Ook al heeft Helmut Kohl enige
tijd geleden gezegd, dat hij zich
een sociaal-democraat in het
hoogste staatsambt kon voor
stellen. „Hij heeft nooit toege
zegd dat 'ie me daarbij door dik
en dun zou steunen," geeft Jo
hannes Rau toe.
Sinds het aantreden van Theo-
dor Heuss, in 1949, als eerste
Bondspresident is er tot nu toe
Johannes Rau, de voorzichtige maar toch zelfverzekerde verzoener van de Duitse politiek, foto epa
van de zes presidenten maar één
afkomstig geweest uit de socia
listische rijen. Dat was Gustav
Heinemann, van 1969 tot 1974.
Heinemann was Rau's politieke
voorbeeld en peetvader.
Twaalf jaar geleden trouwde de
toen 51-jarige Johannes Rau een
kleindochter van Heinemann,
Christina (nu 36), die hij nog als
baby op schoot had. „Ik trouw
toch zeker niet met een vreem
de," schertste hij indertijd tegen
vrienden.
Het echtpaar heeft drie kinde
ren; van 10, 9 en 7 jaar. De
oudste dochter Anna maakt zich
enige zorgen hoe ze straks - als
papa president is - dagelijks van
Berlijn naar haar school in Wup-
pertal moet komen. „Ik zoek nu
nog geen scholen voor mijn kin
deren in Berlijn. Ook geen wo
ning. Ik vermijd alles om op de
onzekere toekomst vooruit te lo
pen."
Het tekent de voorzichtige poli
ticus Rau die bijvoorbeeld nooit
privé-post via zijn kantoor ver
stuurt. Liever koopt hij de post
zegels daarvoor zelf, wetende
dat zelfs de meest populaire po
liticus in een glazen huisje zit.
Rau heeft als levensmotto 'ver
zoenen in plaats van scheiden'.
Hij groeide op in een evange-
lisch-burgerlijk milieu. Zijn be
langstelling voor de religie heeft
hij nooit verloren. Hij heeft zich
altijd bijzonder aangetrokken
gevoeld tot de Grieks- en Rus
sisch orthodoxe kerken, en tot
Israel en het jodendom. „Wie de
voordelen van zijn volk ervaart
mag zich voor de belasting die
dat volk meedraagt, niet afwen
den," is zijn boodschap aan de
jonge generatie Duitsers.
Of zoals Theodor Heuss het for
muleerde: het Duitse volk draagt
geen collectieve schuld, wel col
lectieve schaamte. Rau vindt dat
Duitsland in deze tijd het van
vitaal belang moet vinden om
niet alleen te blijven in het ver
anderende Europa.
Rau heeft zijn populariteit ge
bouwd op zijn talent om de
meest verschillende mensen met
hun uiteenlopende achtergron
den en gedachten, voor zich in te
nemen en te streven naar ge
meenschappelijke doelen. Hij
heeft van het katholieke Noor-
drijn-Westfalen een socialistisch
bolwerk gemaakt. Ondanks de
enorme economische problemen
in zijn deelstaat heeft hij nog
steeds het vertrouwen van het
gros van de bevolking.
Nog niet zo lang geleden stond
Rau geruime tijd op non-actief;
herstellende van een kanker-
operatie. Velen vreesden, ande
ren hoopten dat hij zich om
gezondheidsredenen uit de poli
tiek zou terugtrekken. Maar
'broeder Johannes' is er weer.
Dit keer niet als uitdager van
Kohl, zoals bij de verkiezingen
van 1987, maar als kansrijke
kandidaat voor het Bondspresi
dentschap.
München is niet al
leen de hoofd
stad van de Vrij
staat Beieren. Maar ook
'hoofdstad van de Duitse
kunst', en van 'de Beweging'.
De provincialistische metro
pool kreeg die ere-titels in
1933 en 1935. Niemand die er
nog over praat. Maar er leven
nog heel wat Münchenaren
die zich moeten kunnen her
inneren hoe trots ze indertijd
op de voortrekkersrol van
hun stad in de nazi-beweging
waren. En zich vooraan dron
gen bij de showparades van
de nieuwe machthebbers bij
de Feldherrnhalle.
De kunst in München is Duits
van karakter gebleven. Tradi
tionele musea en een klassiek
opera-repertoire vormen de
basis van het culturele leven.
Vernieuwing moet je niet in
München zoeken. De
'NSDAP-Beweging' van toen
is in bloed en puin ten onder
gegaan. Al vraag je je, uitge
rekend in München af, hoe
bewegingloos het nationalis
me is.
Boven de ingang van het mi
nisterie voor Economische
Zaken aan de Prinzregenten-
strasse staan twee versteende
rijksadelaars. Ze hebben zich
de hakenkruisen uit de klau
wen laten nemen, maar zich
niet laten verjagen. De dakgo
ten van het hoekige gebouw
rusten op gebeeldhouwde
'Stahlhelmen'; ook die vallen
onder Monumentenzorg.
Vroeger was hier het hoofd
kwartier van de Luftwaffe ge
vestigd. Het verleden wordt
niet uitgepoetst maar ingepast
in het leven van vandaag, in
de nieuwe tijd. En nu zelfs ten
toon gesteld.
Tot eind maart loopt in het
Stadtmuseum een boeiende
expositie over 'Hitier en Mü
nchen'. De stad waar hij de
NSDAP oprichtte, waar hij
met een mislukte coup de
macht in handen probeerde te
krijgen, waar hij met Hess,
Himmler en Göring protserig
paradeerde, in het Hofbrau-
haus de onvermijdelijke liter
pullen heeft leeggedronken.
De stad waar hij zijn stede-
bouwkundige grootheidswaan
voornamelijk in maquettes
gestalte gaf, waar hij het ver
maledijde verdrag met de Eu
ropese grootmachten sloot; de
stad waar Mussolini graag
kwam en waar internationale
paardenrennen werden ge
houden om 'het bruine lint
van Duitsland'. En waar het
begrip concentratiekamp voor
't eerst onbarmhartig in prak
tijk werd gebracht: Dachau
ligt maar een handvol kilome
ters van het Münchener stads
centrum.
Het is bijna nog interessanter
om de bezoekers van de ten
toonstelling te bekijken dan
de ruim 2000 tentoongestelde
voorwerpen waar het om be
gonnen is. Opvallend veel
jonge mensen, velen in klasse-
verband. Benieuwd naar een
verleden dat ze hooguit ken
nen van horen zeggen. Maar
wie praat er in het Hofbrau-
haus nog over de NSDAP?
Je komt er nauwelijks boven
de gladde hoempa-herrie van
het orkest uit. Geen plaats om
te praten, maar om te drin
ken, te zuipen. Om te zingen,
te lallen. Waar je op Beierse
feestdagen vooral niet moet
komen. Dan krijg je in drei
gend dialect te horen dat je er
niet bijhoort, en dus ook nau
welijks welkom bent. Beieren
voor de Beieren.
Door Frans Wijnands
In München is een plein ver
noemd naar de slachtoffers
van het nationaal-socialisme.
Ondergronds - alleen toegan
kelijk voor wetenschappers
met vergunning - worden
honderden doeken nazi-kunst
bewaard. Twee keer per jaar
worden in een veilinghuis cu
riosa en kunstvoorwerpen uit
de nazi-tijd geveild. Er is veel
interesse voor en er wordt
grof geld geboden. Maar, oh
zo discreet. De veilingen zijn
eigenlijk 'besloten'; toeganke
lijk voor vaste klanten, verza
melaars van het hartstochte
lijke soort.
In het Stadtmuseum staan een
paar authentieke vaandels te
kijk; licht verkleurd, vergrijsd
door onzichtbaar stof. Een
paar straten verder zijn bij de
rijke uitgever Gerhard Frey
- tevens voorzitter van de
rechts-extreme Deutsche
Volks Union- gloednieuwe
nazi-vlaggen en allerlei ande
re nagemaakte nazi-relikwie-
en te koop. Voor verzame
laars van politiek uiterst laag
allooi.
München is niet de hoofdstad
van het nieuwe bruine Duits
land, of Beieren. Wèl een stad
waar het heden voortdurend,
in talloze tinten bruin, een
schimmenspel met het verle
den opvoert. En dat stemt
niet altijd even vrolijk.
Door Michael Tarm (ap)
Tallinn - Estland, dat in 1991 zijn onafhankelijkheid terug
kreeg, kan worden beschouwd als een van de jongste landen
van Europa. Het land heeft een regering die goed bij die titel
past. De ministers van Buitenlandse Zaken, Defensie, Econo
mie, Financiën, Binnenlandse Zaken en Justitie zijn allen
mannen van tussen de 27 en 36 jaar oud.
De 33-jarige premier Mart Laar, vormingen door te voeren.
die een fan is van Guns N' Roses
en graag in rokerige cafes temid
den van popmuzikanten ver
toeft, geeft toe zich wel eens te
hebben afgevraagd of de gemid
delde leeftijd in zijn kabinet niet
te laag was.
„Toen ik, nadat hij al was beë
digd, las hoe oud mijn minister
van Binnenlandse Zaken was,
dacht ik: 'Mijn God, hij is pas
28'," zegt Laar. „Hij zag er
ouder uit."
Laar is er inmiddels echter vast
van overtuigd dat de jeugdigheid
van zijn ministersploeg Estland
goed heeft gedaan. Het land, dat
1,6 miljoen inwoners heeft,
wordt alom beschouwd als het
eerste succesverhaal in de voor
malige Sovjetunie: het heeft een
stabiele munt, een relatief lage
inflatie, een sluitende begroting
en geen gebrek aan buitenlandse
investeerders.
„Er bestaat een zeer nauw ver
band tussen de jeugdigheid van
deze regering en haar succes,"
zegt Laar, gemakkelijk achtero
verleunend in een grote zwarte
stoel in zijn kantoor in Tallinn,
de hoofdstad.
„Jongere mensen waren bereid
en in staat zich de principes van
de vrije markt eigen te maken,"
aldus Laar. „Soms kun je oude
honden gewoon geen nieuwe
kunstjes leren."
Rusland en de meeste andere
voormalige Sovjet-republieken
worden geregeerd door mannen
van in de 50 en in de 60, die
kunnen terugzien op een lange
carrière in de communistische
partij of bij een staatsbedrijf. De
Russische president Boris Jeltsin
had een paar jonge hervormers
in zijn kabinet, maar die zijn uit
onvrede met het beleid van de
regering opgestapt.
De Estlandse minister van De
fensie Indrek Kannik (28) gelooft
dat jonge ministers eerder bereid
zijn om vergaande, pijnlijke her-
„Omdat jonge mensen hun hele
leven nog voor zich hebben, zijn
ze eerder bereid tot het nemen
van impopulaire beslissingen,"
zegt Kannik. „Deze regering
heeft een heleboel impopulaire
beslissingen genomen en is eer
lijk gezegd tamelijk impopu
lair."
Een golf van kritiek naast zich
neerleggend, vooral van de boe
ren, heeft de regering Laar vrij
wel alle subsidies overboord ge
gooid en eenzijdig de heffingen
op vrijwel alle importartikelen
afgeschaft. Haar compromisloze
marktbeleid heeft lof geoogst
van Westerse leiders, het Inter
nationaal Monetair Fonds en de
Wereldbank.
In eigen land echter is de rege
ring, zoals Kannik al zei, niet zo
geliefd. Veel Estlanders zeggen
het nog nooit zo moeilijk te
hebben gehad. Volgens opinie
peilingen heeft de regering de
steun van slechts ongeveer tien
procent van de bevolking.
Als Laar naar de impopulariteit
van zijn regering wordt ge
vraagd glimlacht hij slechts en
zegt hij het tempo van de her
vormingen nog te willen verho
gen.
De jongste minister van de Est
land, de 27-jarige Juri Luik
(Buitenlandse Zaken), wijst kri
tiek over zijn onervarenheid van
de hand.
„De vraag is wie in dit land de
ervaring heeft om de huidige
problemen aan te pakken. Nie
mand," zegt Luik, die de meeste
van zijn collega-ministers nog
kent van de elitaire Tartu-uni-
versiteit. Luik zegt dat hij en
zijn collega's zeer zijn beinvloed
door kapitalistische economen
als Milton Friedman. „Wij heb-|
ben tenminste nog ervaring ver-i
gaard uit Westerse boeken erif
wat we nu doen is proberen dezei
ideeën in de praktijk te bren„ i
gen," zegt hij.
