Via psychologen naar goud
WO1
DE STEM
Ritsma valt aan en verliest
Zeeuwse o
Een moment van stilte
om nooit te vergeten
Minister Mi
Johann-Olav Koss maakt zondag voor Noren helemaal goed
Schenk wint eerste slag
Knip
UITSLAG 5000 METER
WERELDRECORD
5000 METER
Eigen Spelen van
Bosnische Serviërs
HISTORIE 5000 METER
Bronzen medaille nauwelijks pleister op de wonde
Lubbers
troost
schaatsers
RAMEN - DEUREN
Politie Goes losf
Sport
1. Koss (Noo) 6.34,96 (wereldre
cord), 2. Storelid (Noo) 6;42,68, 3.
Ritsma (Ned) 6.43,94, 4. Zandstra
(Ned) 6.44,58, 5. Veldkamp (Ned)
6.49,00, 6. Itokawa (Jap) 6.49,36, 7.
Radke (Pol) 6.50,40, 8. Dittrich (Dui)
6.52,27, 9. Hadschieff (Oos) 6.53,02,
10. Eminger (Oos) 6.53,18, 11. Anoe-
frijenko (Rus) 6.53,23, 12. Schön
(Zwe) 6.53,39, 13. Sato (Jap) 6.54,83,
14. Bengtsson (Zwe) 6.57,37, 15. Sig-
hel (Ita) 6.57,70, 16. Biksjentajev
(Kaz) -6.58,17, 17. Marshall (Can)
6.58,44, 18. Zygmunt (Pol) 6.58,91,
19. Sanarov (Kaz) 6.59,02, 20. Hor-
vath (Roe) 6.59,04, 21. Sjoelga (Oek)
6.59,32, 22. Hall (Can) 6.59,58, 23.
Baumgartl (Dui) 6.59,64, 24. Aoya-
nagi (Jap) 6.59,88, 25. Kah (Aus)
7.00,02, 26. Vaarvik (Noo) '7.00,83,
27. Savjoetin (Kaz) 7.01,93, 28. Fei-
genwinter (Zwi) 7.02,12, 29. Kumm
(Dui) 7.02,18, 30. Wanek (VSt)
7.05,95, 31. Pavlov (Rus) 7.07,09, 32.
Novisjenko (WRu) 7.17,55.
Tussentijden wereldrecord
5000 meter.
Eerste kolom: Koss 13-2-'94, tweede
kolom: Koss 4-12-'93
200
18,77
18,73
600
49,63
49,55
1000
1.21,06
1.20,54
1400
1.52,03
1.51,65
1800
2.22,95
2.22,51
2200
2.54,13
2.53,64
2600
3.25,38
3.24,75
3000
3.56,63
3.55,88
3400
4,27,91
4.27,13
3800
4.59,56
4.58,70
4200
5.31,19
5.30,61
4600
6.02,95
6.02,89
5000
6.34,96
6.35,53
Pale (rtr) - De Bosnische
Serviërs, die niet welkom
zijn bij de Olympische Win
terspelen in Lillehammer,
houden deze week hun ei
gen Spelen in de bergen
rond het belegerde Saraje
vo.
De Serviërs hebben het pro
gramma van hun Spelen be
perkt tot slalom, reuzensla
lom, skilopen en biathlon.
Men verwacht zo'n honderd
deelnemers uit de Bosnisch-
Servische Republiek, de
door de Serviërs beheerste
enclave van Krajina in
Kroatië, Montenegro en
Servië zelf.
Koss viert zijn overwinning, met 'zilveren' Störelid in zijn
kielzog. foto epa
7.08,92
Kondakov(Rus)
Alma Ata
24-03-75
7.07,82
Van Helden (Ned)
Davos
30-01-76
7.04,86
Kleine (Ned)
Inzeil
05-03-76
7.02,38
Kleine
Inzeil
12-03-76
6.56,90
Stenshjemmet (Noo)
Alma Ata
19-03-77
6.54,66
Baranov (Rus)
Alma Ata
18-03-82
6.49,15
Sjasjerin (Rus)
Alma Ata
22-03-84
6.47,01
Visser (Ned)
Heerenveen
14-02-87
6.45,44
Karlstad (Noo)
Heerenveen
22-11-87
6.43,59
Karlstad
Calgary
04-12-87
6.41,73
Koss (Noo)
Heerenveen
09-02-91
6.38,77
Koss
Heerenveen
22-01-93
6.36,57
Koss
Heerenveen
13-03-93
6.35,53
Koss
Hamar
04-12-93
6.34,96
Koss
Hamar
13-02-94
Hamar - Johann-Olav Koss. Fantastisch toneelspeler of
super-perfectionist. Dat vroeg eenieder zich gisteren af
na de gouden greep van de 25-jarige Noor in het
Vikingschip van Hamar.
Heeft de derdejaars student me
dicijnen de concurrentie vele
weken lang zand in de ogen
gestrooid of werkte hij juist ui
terst secuur naar zondag 13 fe
bruari 1994 toe? Hij wist uiter
aard dat op die datum 'zijn'
afstand op het Olympisch pro
gramma van de zeventiende
Winterspelen prijkte. De 5000
meter, het schaatsnummer waar
hij de laatste jaren in 'woonde'.
Steeds weer stelde hij het we
reldrecord scherper en scherper.
Voorlopig blijft hij op 6.34,96
steken. Koss startte zijn reeks op
9 februari 1991 in Heerenveen
met 6.41,73 en kwam via drie
verbeteringen gedurende het af
gelopen jaar (6.38,77, 6.36,57 en
6.35,53) gisteren voor eigen volk
op die nieuwe snelste tijd ooit
uit. Gelijk goed voor goud. Met
dank aan Heidi en Bente Ihlen,
de twee sport-psychologen, die
er de laatste dagen voor het
begin van de Spelen in twee
sessies in slaagden Koss' hoofd
'leeg' te maken.
Daarin bleek Johann-Olav Koss
dus inderdaad de absolute per
fectionist. De topper met het
scherpe oog voor details. „Ik
moest proberen in m'n hoofd zo
ver en zo lang mogelijk van die'
vijf kilometer weg te blijven,"
vertelde een opgeluchte Koss, na
de huldiging, die hij met landge
noot Kjell Störelid (zilver) en
Rintje Ritsma (brons) met een
trotse glimlach op het gezicht
onderging. Een Noorse dubbel
slag temidden van een haast uit
zinnig Noors publiek, dat met
het goud van Koss de teleurstel
ling over het zilver van ski-top
per Aamodt gretig wegspoelde.
„Ik heb wat recht gezet," wist
Koss zeker. „Mijn landgenoten
kunnen rustig gaan slapen."
Koss ontkende met klem, dat hij
zich, sinds hij op 4 december
vorig jaar het wereldrecord op
de 5000 meter naar 6.35.53 om
laag haalde, had verstopt. „Nee,
het ging wel degelijk behoorlijk
mis. Tijdens de wereldbekerwed
strijden in Davos was ik nog één
hoopje ellende. Ik wist geen uit
weg. De groep steunde mij, dat
hield me overeind. Maar mijn
techniek stokte in de bochten,
mijn-kracht vloeide tijdens de
races onverklaarbaar uit mijn
benen en mijn rechter knie stak
als de hel. Ik hield me alleen op
de vlakte, omdat zulke zaken in
Noorwegen altijd enorm worden
opgeblazen. Dus zocht ik zelf
mijn oplossingen, zonder daar
veel ophef over te maken." Het
lukte Koss wonderwel.
De eerste Noorse winnaar van
goud tijdens de Winterspelen
mocht dan uiterst tevreden zijn -
om het zo maar eens uit te
drukken - het feit dat Kjell Stö
relid het zilver voor de neus van
het Nederlandse trio Ritsma,
Zandstra (4e) en Veldkamp (5e)
weggriste, deed hem zo mogelijk
nog meer deugd. En daarna
speelde Koss toch weer toneel.
„De Nederlanders zijn de grote
favorieten voor de 1500 metei
van woensdag. Ik ben niet con
stant genoeg: Dat heb ik toch
afdoende bewezen. Of niet
soms?"
Lillehammer - De joik van Nils-Aslak Valkeapaa, die een
staaltje jodelen op z'n Samies ten beste gaf, ging door merg en
been. De typische Hardanger bruiloft was uitnodigend.
Schansspringer Stein Gruben zorgde voor een spectaculaire
entree van de Olympische vlam. Het gekrioel en gekronkel van
de vetter, de aardwezentjes, deed koddig aan. Maar wat
iedereen, die zaterdag in het Lysgardsbakken-stadion van
Lillehammer was, bij zal blijven, was het moment dat
iedereen zweeg.
Eigenlijk had Juan-Antonio Sa
maranch al te veel gezegd. Maar
de emotie die doorklonk in de
oproep van de voorman van het
Internationaal Olympisch Comi
té aan de strijdende partijen in
Bosnië-Hercegowina om de wa
pens neer te leggen, was echt.
„Stop het vechten. Stop het
moorden," sprak Samaranch
met trillende stem.
Natuurlijk is het waanzin wat er
gebeurt in en rondom de stad,
die nog maar tien jaar geleden
gastheer was van de Olympische
Winterspelen. Maar is het niet
waanzinniger te geloven, dat ze
in Sarajevo nu aandacht hebben
voor wat er in Lillehammer ge
zegd en gepresteerd wordt? Sa
maranch gelooft kennelijk nog
steeds in de Olympische Spelen
als een feest van verbroedering.
De Joegoslavische broeders, die
in 1984 met z'n allen feest vier
den rondom de Olympische fak
kel, slaan elkaar nu de hersens
in.
Met zijn verzoek tot stilte, zijn
smeekbede om vrede, wist Sa
maranch de Noren voor zich in
te nemen. Een enquête aan de
vooravond van de zeventiende
Winterspelen had nog uitgewe
zen, dat de meerderheid van de
Noren Samaranch niet echt gun
stig gezind is vanwege zijn han
del en wandel ten tijde van het
fascistische bewind van generaal
Franco. De bejaarde Spanjaard
werkte tevens op het gemoed
van de Noren door de overleden,
sportgekke koning Olav te ge
denken in zijn speech.
Zijn zoon Harald V mocht nu de
openingswoorden spreken. Zijn.
kleinzoon Haakon Magnus was
de eer gegund het vuur te ontste
ken. De kroonprins ging voor
deze gelegenheid gekleed in een
typisch Noorse dracht. Sowieso
was het Noorwegen-gehalte
groot tijdens de openingscere
monie. Regisseur Bentein
Baardson had veel plaats inge
ruimd voor folklore. Hij wilde
duidelijk maken dat de Olympi
sche Spelen niet alleen een
sport-, maar ook een cultureel
feest zijn. Baardson putte uit het
rijke verleden van Noorwegen,
waar zijn Franse collega twee
jaar geleden koos voor een futu
ristisch schouwspel, vol techni
sche hoogstandjes. Per slot van
rekening rukt in de moderne
sport de techniek ook steeds ver
der op.
Critici deden de opening van
Albertville af als een hoop kou-
we drukte om niets. Het familie
feest van Lillehammer deed za
terdag warm aan.
Falko Zandstra (links) troost de totaal uitgeputte Rintje Ritsma na diens vijf kilometer, foto»
Christine Aaftink loopt voorop met
Lillehammer.
Nederlandse vlag tijdens de openingsceremonie in
FOTO ANP
Van onze verslaggever
Rob van Deursen
Hamar - De druiven bleken later
op de avond wel degelijk erg
zuur. Op het moment dat de
werkelijke omvang van de
machtsgreep van de Noren Jo
hann-Olav Koss en Kjell Störe
lid op de 5000 meter doordrong
in het Nederlandse kamp, heer
ste er slechts stilte.
Kunstmatig trachtten diverse
mensen in het vlakbij het Vi
kingschip gelegen Holland Hou
se nog wel een feestje rond het
brons van Rintje Ritsma - diens
eerste Olympische plak in zijn
carrière - te bouwen, maar echt
lukken, nee, dat deden die dap
pere pogingen niet.
De Noorse uppercut vol op de
kin, gevolgd door een zuivere
rechtse directe, kwamen hard,
keihard aan. Zelfs de Delta-hoe
zen, die Ritsma tegen de zin van
coach Ab Krook toch rond zijn
schaatsen trok, konden de op
mars van de Noren niet stoppen.
Verbaasd, verslagen en een tik-1
keltje wanhopig krabden Rintje
Ritsma, Falko Zandstra en Bart
Veldkamp zich eens achter hun
oren.
„Koss en Störelid hebben wat
mij betreft geen klap uitgedeeld,
maar er zit wel een flink gat in
de Nederlandse bres," zo pro
beerde Ritsma er voor woensdag,
als de 1500 meter in Hamar op
het programma staat, enigszins
de moed in te houden.
De 23-jarige Lemster schaatser
toonde zich gisteren, nadat Koss
in de vierde rit dat fantastische
wereldrecord van 6.34,96 had
neergezet, nog het moedigst van
allemaal. Na 19.02 over de eerste
200 meter opende hij met een
volle ronde van 29.90 seconden,
nog nimmer vertoont in het in
ternationale schaatscircus.
Daarna volgden nog omgangen
van 30.23, 30.70 en 30.94 en toen
was de koek met 31.66 (Koss
daar 30.92) op. Totaal. Het sinds
het EK zo zorgvuldig opgebouw
de, blonde schaatsmonument
stortte genadeloos in elkaar.
„Tsja, wat moet ik dan," zo
vroeg Ritsma zich oprecht af.
„Natuurlijk, als ik behoudender
gestart was, had ik zilver kun
nen pakken. Maar twee of drie,
dat maakt niets uit. Het gaat
hier alleen maar om het goud.
Het was de dood of de gladiolen.
Het werd de dood."
Dat Koss zo vernietigend uit
haalde, daar had Ritsma niet op
gerekend, maar helemaal verba
zen deed hem dat niet. „Je weet
dat hij een beresterke vijf kilo
meter neer kan zetten als hij zijn
dag heeft. Ik dacht echt dat ik
hem er nog vanaf zou kunnen
rijden. Dat snelle begin, dat
voelde ik niet echt. Maar ineens
liepen mijn benen vol. Zo van
het ene op het andere moment.
En toen was het harken gebla
zen. Op m'n punten door de
bochten. Een ramp. Na afloop
voelde ik tien tot vijftien minu
ten mijn benen niet meer. Raar,
want dat heb ik nog zelden mee
gemaakt. Maar het geeft wel
aan, dat ik tot het uiterste ben
gegaan. En dan kan ik vrede met
•mijn brons hebben. Al is het
nauwelijks een pleister op de
wonde."
Hamar (anp) - Premier Lub
bers poogde zondag na de
Olympische 5000 meter de
Nederlandse verliezers te
troosten. De schaatsers kon
den die belangstelling maar
net appreciëren.
„Goed bedoeld, maar hij
heeft net zoveel verstand
van sport als ik van poli
tiek," zei Bart Veldkamp.
„Lubbers vroeg me twee da
gen geleden nog of ik er
twee jaar geleden ook al bij
was." De Hagenaar won in
Albertville de 10.000 meter.
Lubbers verbleef met zijn
vrouw Ria afgelopen week
einde in Noorwegen op uit
nodiging van zijn Noorse
collega Brundtland.
Ritsma kreeg ook nog eens
z'n kop van collega Bart Veld
kamp. „Hij had dat zilver
ten pakken. Wie gaat er mils
een idioot starten," foeterdedt
Hagenaar, alsof hij daarmee zijn
eigen falen probeerde te verdot-
zelen. „Nee hoor, op mezelf ben
ik ook verschrikkelijk boos, Htl
ging van geen kanten. Na vit:
vijf rondjes moet je op de 5i
meter door een barrière. Endaa
slaagde ik niet in. Lichameliji
zit het goed bij me, maar mes-
taal ben ik er niet helemaal. Ei
zaten meer wiskundige formule
in m'n hoofd dan dat ik
ste. Belachelijk."
Falko Zandstra blikte als altijc
blij en vrolijk de wereld in.
dit keer, na zijn tegenvallen»
vierde plaats. „Ik ben in vorm,'
klonk het verrassend. „Ik kaï
hier ook een potje gaan huilen
maar ik zou niet weten waarom
Er komen voor mij nog twet
afstanden en die Koss zal t<
Onze Lieve Heer niet zijn?
kan al het negatieve snel over
boord gooien."
Coach Ab Krook stond erbij
keek ernaar. Geen gezicht
onweer bij de Loosdrecht»
maar louter gevoel voor d(
naakte werkelijkheid. „Koss is:
deze vorm is onklopbaar voor
ons," stelde Krook nuchter vast
„Hij beschikt over een
tolerantie-grens wat verzuring
betreft. Dat werd eerder al aas-
getoond. Ik heb ervoor
schuwd. Koss in problemen,
Koss uit de tweede lijn is a
op z'n gevaarlijkst."
Hamar - Er was onder het dak van het Vikingschip in Hamar
geen streep serieus geschaatst, of Ard Schenk had zijn overwinrt
al binnen. Met steun van de Noorse, Duitse, Canadese en Roemeens5
afgevaardigden slaagde de Nederlandse chef de mission erin
verhinderen, dat er gistermiddag tijdens de ritten op de 5000 me'8
muziek ten gehore werd gebracht.
„Muziek is niet noodzakelijk bij het schaatsen," zo legde Schenk
zijn geslaagde ingreep uit. „Als het wel wordt gedaan, kan M
competitie-vervalsend werken. Sommige jongens en meisjes puWr
een extra stimulans uit een bepaald ritme." En Krook: „Voow
verkeerde muziek kan funest zijn. Dan ergeren de jongens zich dsa-
kapot aan en raken ze uit hun ritme. Maar ach, waar maken we c"
nu na afloop nog druk over. Met of zonder muziek, Koss was gewo
de aller-, allerbeste."
Tegen het langzaam aan kracht afnemende tromgeroffel bij de st,
maakte de vaderlandse delegatie geen bezwaar. „Dat hoort erbij-t
beetje spektakel kan geen kwaad," zo vond Schenk, die sprintcoa
Wopke de Vegt gisteravond bijstond bij diens pogingen vandaag
de 500 meter voor mannen een heus startpistool bij de starts
krijgen. De Noorse organisatie wil tijdens de korte afstanden werk»
met een soort computer-rinkel, maar daar hebben De Vegt en
meeste van zijn collega's bezwaar tegen. „We willen een agressi
schot," aldus De Vegt, die ook namens de deelnemers sprak.
Vandaag zal blijken of het verzoek van De Vegt wordt inj
De Noren hebben bezwaren tegen de kruitdampen die
startschoten vrijkomen. Die zouden het milieu aantasten en
zijn voor de longen van de in de nabijheid van de start verblijd
toeschouwers.
bijl
kunststof
Bezoek onze showroof/
Vincent van Goghstraat 23 Breda of voor
Van onze verslaggever
middelburg - Een derde van
ondernemers heeft belangstelli:
te volgen op het terrein van
Dat blijkt uit een onderzoek va
VMC Zeeland, de Zeeuwse raad
zondheid, Maatschappelijke on
Cultuur.
Het onderzoek is uitgevoerd in o
Van onze verslaggever
Den Haag/Terneuzen - De
aanleg van de Wester-
schelde Oeververbinding
(WOV) is een flinke stap
dichterbij gekomen. Minis
ter Maij-Weggen van Ver
keer en Waterstaat is na
melijk bereid tussen de 51
en 54 miljoen jaarlijks
voor het project uit te
trekken.
Deze bijdrage is beduidend ho
ger dan de eerder toegezegde
41,1 miljoen gulden per jaar. De
minister verwacht wel dat ook
de provincie een hogere duit in
het zakje doet. De provincie
heeft nu vier miljoen per jaar
toegezegd. Een woordvoerder
van de minister maakte dat gis
teren bekend.
De realisatie van de WOV kost
totaal 1,178 miljard gulden. De
rijksbijdrage van tussen de 51 en
54 miljoen gulden zal gedurende
dertig jaar jaarlijks worden uit
gekeerd.
Veerdiensten
Volgens de woordvoerder wil de
minister een hogere bijdrage ge
ven omdat na een herberekening
bleek dat het in stand houden
van de veerdiensten het Rijk veel
meer geld kost.
De minister stelt wel twee be
langrijke voorwaarden aan de
hogere 'rijksbijdrage. Het Ko
ninklijk Besluit over het beroep
van de gemeente Borsele tegen
de provincie moet positief voor
Zeeland uitvallen. Het Borselse
bezwaar richt zich tegen de be
stuurlijke dwang van de provin
cie aan de aanleg van.de tunnel
van Ellewoutsdijk naar Terneu-
zen mee te werken. Als Borsele
gelijk krijgt, dan wordt het hele
project tegengehouden. Verant
woordelijk gedeputeerde Henne-
keij verwacht deze maand de
beslissing van de Kroon.
En' daarnaast wil de minister
zeker weten dat de risico's die de
aanleg en exploitatie van de
WOV met zich meebrengt door
de provincie voldoende zijn af
gedekt. De provincie onderzoekt
dit momenteel. Hennekeij over
legt ook met minister Kok van
Financiën om de terugvordering
van de btw zwart op wit te
krijgen. Die moet worden be
taald over het totale rijksbedrag,
he terugvordering, dat al gauw
zo'n tweehonderd miljoen gul
den scheelt, is alleen mogelijk
via een publieksrechtelijke fi
nanciering.
Snel contact
Gedeputeerde Hennekeij zei gis
teren in een reactie nog niet op
de hoogte te zijn van de bereid
heid van de minister meer geld
te geven. „Ik heb nog niets zwart
op wit gezien. Ik neem in ieder
geval zo snel mogelijk contact op
■net de minister."
Hennekeij zei eerder te verwach
ten dat de minister met een
hogere bijdrage over de brug zou
komen. Het Rijk ging namelijk
akkoord met een bouwvariant
die ook de voorkeur van Zeeland
heeft. Hennekeij slaagde erin bij
de aannemerscombinatie Kom-
binatie Middelplaat Wester-
scheldè tweehonderd miljoen
van de offerteprijs af te krijgen,
hat was in oktober vorig jaar de
opdracht van minister Maij.
van onze correspondent
Goes - Met de aanhouding
Politie een goede slag r
^braken en diefstallen.
eide mannen, 28 en 30
aangehouden toen ze zich
wof?' ^un belangstelling
ÏÜw® arSwaan bij
Politie. De mannen
gehoord. Daarbij bek
kort zich schuldig te r
daartoe van a
diefstallen in winkels en
0 van t\
geslagen.
enkele
werden
bekenden
hebben
auto's.
