'Seizoenarbeid goedkoper maken'
Doorbraak Philips in autoverlichting
ij ons
is op
lentijns-
dag
arten
troef.
'Wet gelijke behandeling benadeelt zeevaart'
KORT
Algemene staking in
Duitse metaal dreigt
Te koud
Campagne moet export
naar Japan bevorderen
A4
van moord
erika
sactivisten
?d-Somalië
en
de Holland Casino's
im je ogen tekort.
lOLLAND
"AS I NOS.
DE STEM
ECONOMIE
A5
De Vries: Tuinbouw helpen door over loon vier weken geen premies en geen belasting te heffen
'Verslag verplicht
voor vervuilers'
Zeelieden uit lage-lonen-landen moeten volgens Nederlandse normen worden betaald
ECONOMIE KORT
AT&T schrapt 15.000 banen
Vervolg staatslening 5,75 procent
Werk uitzendbureaus gedaald
KNP BT beperkt verlies
ARI 1994
n twee skinheads
an moord op een
verdachten werden
slechtziende man
ebben toegetakeld
ar ministerie had
jaar en drie maan-
ngsgebouwen in de
gisteren gesloten
ote delen van het
eep van de winter,
r de centimetersho-
lden zijn dicht. Het
fgelopen drie dagen
lijke vakbond SBSI
opgeroepen tot een
egen arbeidswetten,
ordat de Verenigde
van de rechten van
emt over het al dan
Indonesië nu nog
"O*
j dagochtend om het
lans in de zuidelijke
de gevechten tussen
militairen van de
cidenten betrokken,
eropleving van de
ordt betwist door de
Hersi en zijn rivaal
t in Straatsburg een
voor meer vrouwen
se Europarlementa-
remier Lubbers als
'uropese Commissie
n meer vrouwelijke
van de Vrouw in het
in Straatsburg een
wordt de Europese
n voor werving en
Hingen.
t u het vergeet: maandag
weer zover. Valentijnsdag,
u die ene kaart nog op de
loet doen, vandaag kan het
Aaar u kunt hem of haar
lijk ook op een andere
r verrassen.
bijvoorbeeld door maan-
et z'n tweeën naar één van
Holland Casino's te gaan.
>p Valentijnsdag kan ieder-
ons z'n hart ophalen,
in gaat u met 'n verrassend
utje de deur weer uit (als u
bent natuurlijk, want de
ad is beperkt).
Mocht u ook uw hart heb-
ïrpand aan Chinees Nieuw-
an hebben we goed nieuws
Want tot 22 februari wordt
;st bij ons gevierd. Hierover
meer informatie krijgen in
isino.
U moet wel 18 jaar of ouder
'n geldig legitimatiebewijs
lemen en correct gekleed
Ie receptie verschijnen,
'n Stropdas met hartjes d'r
at mag van ons.
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1994
Den Haag (anp) - Minister De Vries
(Sociale Zaken en Werkgelegen
heid) wil seizoenarbeid goedkoper
maken. Per kalenderjaar mag ieder
een vier weken tijdelijk werk ver
richten zonder daarover sociale pre
mies en loonbelasting te betalen.
pe Vries zal de Sociale Verzekerings
raad en de Ziekenfondsraad binnenkort
om advies vragen over zijn voorstel. De
minister wil daarmee een oplossing bie
den voor de personeelsproblemen in de
land- en tuinbouw. Deze bedrijfstak
heeft gedurende korte perioden behoef
te aan veel personeel om de groente- en
fruitoogst binnen te halen. In totaal
werken er 300.000 seizoenarbeiders in
de tuinbouw.
De oogstproblemen in de agrarische
sector vormen al lange tijd onderwerp
van gesprek tussen kabinet en sociale
partners. In principe moet in Nederland
voor iedere werknemer premies en be
lastingen worden betaald.
Tuinders klagen echter dat seizoenar
beid daarmee te duur wordt, hetgeen de
verleiding vergroot om illegaal buiten
landse werknemers in te zetten. Jaar
lijks melden zich bij de tuinbouwbe
drijven grote aantallen Polen die op
zoek zijn naar werk. In de glastuinbouw
wordt daarnaast op grote schaal ge
werkt met malafide loonbedrijven, die
al evenmin premies en belastingen af
dragen.
De Vries diende vorig jaar het voorstel
in om studenten en scholieren in de
land- en tuinbouw 1500 gulden vrij te
laten verdienen. Dat idee is door de
Raad van State echter afgeschoten,'zo
dat de minister op zoek moest naar een
andere oplossing.
Dat wordt nu de 'vier-wekenregeling'
die op 1 januari 1995 moet ingaan.
Afgelopen week heeft De Vries daar
over overleg gevoerd met werkgevers en
werknemers. De Voedingsbond FNV
voelt vooralsnog niets voor de regeling
uit angst dat korte dienstverbanden
daarmee de voorkeur krijgen boven lan
gere arbeidscontracten.
De vier-wekenregeling biedt nog geen
oplossing voor de oogst van 1994. De
tuinbouw bepleit een soepele over
gangsregeling. Premier Lubbers beloof
de protesterende tuinders deze week in
Bleiswijk zich in te zullen zetten voor
een goede tijdelijke regeling. Het CDA
in de Tweede Kamer wil dat die binnen
twee weken op tafel ligt. Voor de asper
ge- en fruitteelt zal waarschijnlijk de
zelfde regeling gelden als vorig jaar.
Dat betekent dat huisvrouwen in deze
sectoren gemakkelijk aan de slag kun
nen.
De Vries wil de regeling voor seizoenar
beid nadrukkelijk verbinden aan het
zogeheten Tuinbouwakkoord dat vorig
jaar is gesloten. In dat akkoord ver
plichten alle betrokken partijen zich
ertoe zwart werk uit te bannen. Zo
moeten werkgevers de garantie geven
dat ze geen gebruik zullen maken van
malafide loonbedrijven. Tot nu toe
komt van die garantie nog niet veel van
terecht, meldt de Voedingsbond FNV.
Darmstadt (dpa/rtr/anp) - Een algehele staking bij de Duitse
metaal- en elektrobedrijven is onvermijdelijk, aldus conclu
deerde vakbondsvoorzitter Klaus Zwickel van IG Metall.
Het overleg gisteren met werk
geversvoorzitter Hans-Joachim
Gottshol heeft niet het gewenste
resultaat opgeleverd.
Afgelopen maandag was een
ontmoeting tussen werkgevers
en werknemers ook al op niets
uitgelopen. Daarom was de ont
moeting tussen de voorzitters
van beide partijen gisteren voor
af bestempeld als de laatste kans
om een algehele staking in de
Duitse metaalsector met zijn 3,6
miljoen werknemers te voorko
men.
Eerder deze week had Zwickel
een ultimatum gesteld dat over
tien dagen afloopt. Hebben de
werkgevers dan geen betere
voorstellen gedaan, dan zal IG
Metall zijn 3,2 miljoen leden la
ten stemmen over het houden
van landelijke acties.
De afgelopen twee weken heb
ben enkele honderdduizenden
mensen in vele bedrijven al
waarschuwingsstakingen gehou
den. Om de druk op de ketel te
houden legden gisteren ruim
130.000 arbeiders in meer dan
vierhonderd ondernemingen het
werk voor korte tijd neer.
De werktijden vormden het taai
ste gespreksonderwerp. De
werkgevers hameren al geruime
tijd op een veel flexibeler inzet
van hun werknemers. Het aantal
werkuren per week zou op een
gemiddelde van 36 kunnen ko
men te liggen, waarvan afhanke
lijk van de werkdruk naar boven
en naar beneden afgeweken kan
worden. Over de mate waarin
langer of korte gewerkt moet
worden en de beloning van over
werk liggen beide partijen nog
overhoop.
De werkgevers willen verder
drastisch korten op het vakan
tiegeld en weigeren elke loons
verhoging. Zij willen de produk-
tiekosten met dertig procent te
rugschroeven om internationaal
hun concurrentiepositie niet te
laten verslechteren.
Inkomensdaling
De werknemers voelen hier niets
voor. Zij vrezen dat dergelijke
ingrepen op een inkomensdaling
van tien procent zullen neerko
men. IG Metall, die bij het begin
van de onderhandelingen een
looneis van 5,5 tot 6.procent had
ingediend, is bereid loonsverho-
in te ruilen tegen garanties
voor het behoud vanarbeids
plaatsen.
Bonn heeft voorzichtig op beide
partijen druk uitgeoefend om
staking te voorkomen. Zowel de
Duitse bondskanselier Kohl, die
al eerder had opgeroepen om de
onderhandelingen vreedzaam af
te sluiten, als de minister van
Economische Zaken Günther
Rexrodt wezen in hun uitlatin
gen op het resultaat dat vorige
maand in de chemiesector was
bereikt. Daar kwam men een
bescheiden loonsverhoging van
twee procent overeen.
Den Haag (anp) - Bedrijven die
het milieu belasten, moeten in de
nabije toekomst jaarlijks een mi
lieuverslag uitbrengen. Dat moet
informatie bevatten over de ma
te waarin het bedrijf het milieu
vervuilt en wat het doet om de
de vervuiling te verminderen.
Het kabinet ging gisteren ak
koord met een wetsvoorstel van
minister Alders (Milieubeheer)
om het milieuverslag verplicht te
stellen. Het wetsvoorstel moet
nog door de Raad van State en
het parlement worden goedge
keurd.
Het kabinet denkt dat het open
baar maken van gegevens de
bedrijven stimuleert tot extra in
spanningen.
Een aardbeienteler in Hoeven bedekt zijn planten met een zeil. De vorst die voor de komende dagen is voorspeld, kan anders zijn
hele oogst teniet doen. foto anp
Van onze verslaggeefster
Rotterdam - De wet gelijke behande
ling lijkt de Nederlandse zeevaart te
duperen. Zeelieden uit lage-lonen-
landen moeten volgens deze wet be
taald krijgen naar Nederlandse cao's.
De voornamelijk Filipijnse matrozen
worden te duur. Het mogelijke ge
volg: meer Nederlandse schepen on
der vreemde vlag.
De Koninklijke Vereniging van Neder
landse Reders, de KVNR, heeft een
brandbrief gestuurd naar minister Maij
van Verkeer en Waterstaat. Daarin wijst
de vereniging op de onverwacht desas
treuze gevolgen van de wet voor Neder
landse scheepvaart. Minister Maij is nog
in overleg met de ministeries van Justitie
en Binnenlandse Zaken.
In 1987 heeft de Tweede Kamer een motie
aangenomen die toestaat dat Nederlandse
reders zeevarenden uit lage-lonen-landen
op hun eigen arbeidsvoorwaarden aanne
men. Deze motie werd destijds ingediend
door Jorritsma (WD) en Tegelaar (CDA)
en is, vrezen de reders, in tegenspraak
met de wet gelijke behandeling.
De Federatie van Werknemersorganisa
ties in de Zeevaart, de FWZ, gaat ervan
uit dat de wet gelijke behandeling geen
invloed heeft op de zeevaart. „De wet
verbiedt achterstelling op grond van na
tionaliteit. De mensen waar het hier om
gaat, wonen in de Aziatische landen en
vallen onder de cao's die daar gelden. De
bonden in die landen moeten maar betere
loonafspraken maken," vindt E. Sarton
van de zeeliedenbond.
Wanneer de voornamelijk Filipijnse en
Indonesische gezellen Nederlandse lonen
krijgen, worden ze te duur. Dus vlaggen
de schepen uit. Dat wil zeggen dat ze een
andere nationaliteit aannemen en zo on
der de Nederlandse belasting- en loon-
wetgeving uitkomen.
Volgens P. van Agtmaal van de KVNR
zal, wanneer meer schepen uitvlaggen,
ook het (hoog gekwalificeerde) Neder
landse personeel van de schepen verdwij
nen. „Overigens heeft de Nederlandse
zeevaart altijd al buitenlandse werkne
mers gehad voor laag gekwalificeerd
werk."
Zowel de vakbond als de vereniging van
reders stellen voor de loonbelasting op
het loon van zeevarenden af te schaffen.
Nu hebben de rederijen al een fiscaal
voordeel, maar dat zou niet genoeg zijn
om het hoofd te bieden aan de wereldwij
de concurrentie.
Van Agtmaal vindt het afschaffen van de
loonbelasting gerechtvaardigd omdat
zeevarenden vaak lange tijd niet in Ne
derland werken. Bovendien vormen zee
varenden 'een groep die haar gelijke niet
kent' zegt hij: „We opereren op de we
reldmarkt en we worden geconfronteerd
met de lage-lonen-landen. Denemarken
heeft deze belasting al afgeschaft, in
Luxemburg bedraagt deze vijf procent. In
Engeland betaal je geen belasting wan
neer je zes maanden naar het buitenland
bent."
Wanneer de loonkosten, die een groot
deel uitmaken van de totale rederij-kos
ten, worden verminderd, kan de zeevaart
volgens Van Agtmaal gaan denken aan
uitbreiding. Dat is ook goed voor de
scheepsbouw.
Met lagere loonkosten verdwijnt de nood
zaak om goedkope, buitenlandse werkne
mers aan te trekken, zegt Sarton. Volgens
de vakbondsman is de kwaliteit van het
werk dat de goedkopere Aziaten afleve
ren onvoldoende. „Nederlanders zijn niet
de enige goede zeelieden, maar het oplei
dingsniveau daar is lager. Bovendien is er
zoveel vraag naar Indonesiërs en Filipij-
nen dat daar de hand wordt gelicht met
papieren. Reders zouden meer naar de
kwaliteit moeten kijken".
Van Agtmaal is het daar absoluut niet
mee eens. Hij kent de verhalen: er worden
fouten gemaakt door krachten die papie
ren hebben gekocht of gewoon ongeschikt
zijn. Deze verhalen doet hij af als 'inci
denten'. „Op de Filipijnen en op Indone
sië zijn goede opleidingen. Er worden in
samenwerking met de overheid zelfs
scholen opgezet voor de Noorse en Japan
se vloot. Internationaal gezien probeert
iedereen ongeschikt personeel te weren.
Want daar hebben we geen baat bij."
De FWZ wil het uitvlaggen tegengaan om
de werkgelegenheid in Nederland op peil
te houden, maar ook de veiligheid speelt
een rol. „Wij willen de normen opschroe
ven. De controle op de kwaliteit, diplo
ma's en sociale toestanden is niet in alle
Europese landen even serieus maar wordt
beter," zegt Sarton. „Wij willen een soort
fort Europa met ophaalbrug. Europa zou
eigenlijk de goedkope vlaggen moeten
boycotten."
New York - Bij American Telephone and Telegraph verdwijnen
in de komende twee jaar 15.000 arbeidsplaatsen. De maatregel
treft uitsluitend de divisie voor lange-afstandscommunicatie. De
kostenbesparing zal jaarlijks minstens 900 miljoen dollar bedra
gen.
AT&T is het vijfde bedrijf in de Amerikaanse telecommunicatie-
industrie dat in de afgelopen weken een fikse vermindering van
de personeelssterkte aankondigde. Het totale verlies aan ar
beidsplaatsen in deze bedrijfstak in de VS komt daarmee op
ruim 65.000.
Amsterdam - Minister van Financiën Kok heeft de vervolguit-
gifte aangekondigd van de staatslening van 5,75 procent met een
looptijd van tien jaar. Deze zal worden afgelost in 2004. Het
gaat om een toonbankuitgifte, waarbij de uitgifteprijs dagelijks
wordt vastgesteld. De inschrijving op de lening staat open met
ingang van 14 februari.
De uitgifte van de 5,75 procent lening betreft een vervolg op de
lening van 3 december vorig jaar. Die lening is bestemd voor de
dekking van de financieringsbehoefte van het rijk in 1994, die
51,1 miljard bedraagt.
Den Haag - De uitzendkrachten in ons land hebben vorig jaar
bijna 164 miljoen uren gewerkt, wat een daling inhoudt van
ruim 10 procent. Het aantal door uitzendkrachten gewerkte
uren is daarmee terug op het niveau van 1987. Dat maakte het
Centraal Bureau voor de Statistiek vrijdag bekend.
Het topjaar voor de uitzendbureaus lag in 1990, toen uitzend
krachten 210 miljoen uren werkten. De omzet van de uitzendbu
reaus bedroeg vorig jaar 4,7 miljard gulden, ofwel een daling
van elf procent ten opzichte van 1992.
Amsterdam - KNP BT (papier, verpakkingen, grafische-, infor
matie- en kantoorsystemen) heeft in 1993 een verlies geleden uit
gewone bedrijfsuitoefening van 23 miljoen gulden. Over 1992
werd nog een positief bedrijfsresultaat na belastingen behaald
van 175 miljoen. Inclusief 320 miljoen gulden aan buitengewone
lasten komt het nettoverlies in 1993 daarmee op 343 miljoen
tegenover een winst van 56,7 miljoen in 1992.
Voor 1994 rekent de onderneming op een verdere verbetering
van de resultaten, aldus directiesecretaris mr. J. Barbas. Hij
wijst daarbij onder meer op het 'voorzichtige herstel in enkele
voor ons belangrijke markten'. Zo zijn de papierprijzen, die in
1993 sterk onder druk stonden, weer aan het stijgen. Barbas
spreekt van een prijsstijging van sommige papiersoorten met vijf
a tien procent. Ook zijn er binnen de verschillende divisies
drastische bezuinigingsmaatregelen doorgevoerd.
Den Haag - De Nederlandse overheid is gisteren een campag
ne begonnen de aftrap verricht van een actie om bedrijven te
bewegen naar Japan te exporteren.
Het was aan de nieuwe speciale
Japanse handelsafgevaardigde
Inokuchi om tijdens een bijeen
komst in Den Haag ondernemers
ervan te overtuigen dat het land
van de rijzende zon geen on
neembare veste is. Bij voldoende
belangstelling zullen later dit
jaar Nederlandse ondernemers,
na een soort spoedcursus, zelf de
markt daar gaan verkennen.
De 55-jarige Yoshihiro Inokuchi,
die zijn sporen heeft verdient in
het internationaal opererende
bedrijfsleven, krijgt geen een
voudige opgave. Veel Nederland
se bedrijven zijn al stukgelopen
op de Japanse markt. Zij klagen
over onterechte eisen aan stan
daarden of keuringen, die in fei
te bewuste pogingen zouden zijn
om de import te belemmeren.
De dominantie van de Japanse
markt door enkele grote han
delshuizen, de in Nederlandse
ogen rigide eisen aan kwaliteit
en de ondoorgrondelijke cultuur
van het Japanse zakenleven ble
ken te grote hinderpalen.
Intussen is de Japanse export
naar Nederland vier tot vijf keer
zo groot als de uitvoer van Ne
derland naar dat land. Ondanks
de teleurstellende ervaringen uit
het verleden achten de ministe
ries van Landbouw en van Eco
nomische Zaken de tijd rijp voor
een hernieuwde inspanning om
Nederlandse bedrijven aan te
moedigen het te proberen in de
Japanse markt.
Weliswaar werkt de huidige re
cessie in het Aziatische land niet
in het voordeel, maar men kan
zich troosten met de gedachte
dat Japan in het verleden steeds
sterker terugkwam na een eco
nomische inzinking. Bovendien
werkt de hoge koers van de yen
in het voordeel van de Neder
landse exporteurs.
Zeker zo belangrijk lijkt het
aantreden van de regering-Hoso-
kawa, die zich meer dan de voor
gaande, door de Liberale Partij
gedomineerde kabinetten, richt
op de kwaliteit van het bestaan
en oog heeft voor de Japanse
consument.
Tot dusver exporteert Nederland
vooral produkten als snijbloe
men, bloembollen, melkproduk-
ten, suiker en schoenen. Ook zijn
er successen geboekt met wonin
ginrichting. De nu onder de
naam Japta (Japan Trade Ac
tion) gestarte campagne, zou
zich volgens Inokuchi onder
meer moeten richten op machi
nebouw, landbouwapparatuur,
en milieutechnologie.
Nederland loopt hiermee be
paald niet voorop. Inokuchi, die
31 jaar in diverse plaatsen op de
wereld werkte voor het handels
huis Itochi, is uitgezonden door
Jetro, een Japanse organisatie
die de handel moet bevorderen.
Jetro heeft al 34 van zulke emi
nenties over de aardbol uitge
zonden.
Philips is klaar voor de
hiassaproduktie van
gasontladingslampen
voor auto's. Het is de
eerste belangrijke door
braak in autoverlichting
sinds de introductie van
halogeenlampen ruim
twintig jaar geleden.
Meer en beter licht moet
veiligheid en comfort
vergroten. Daarnaast
biedt het nieuwe ver-
bchtingssysteem de mo
gelijkheid om koplam
pen aanzienlijk te ver
kleinen. Dat zal grote
consequenties hebben
voor de vormgeving van
auto's, doordat de gren
zen van de aërodynami
ca Worden verlegd.
^00r Chris Paulussen
to de helft van de tijd, voor de
e'h van de kosten'. Die bood-
aP gaf de president van Phi-
Ps Lighting, Einar Kloster, het
maeagement van de business
group Autoverlichting mee bij
het produktierijp maken van de
gasontladingslamp voor auto's.
Zo'n tweeëneenhalf jaar later
staat in Aken een hypermoder
ne fabriek en kan de massapro-
duktie beginnen.
Ir. Kick Stam, belast met de
leiding van Autoverlichting,
steekt zijn bewondering voor
Kloster niet onder stoelen af
banken, „Natuurlijk is het even
slikken als je die opdracht
krijgt. Maar het maakt je wel
creatief. Zonder dat soort een
voudige mindset-krakers kom je
niet af van je oude werkwijze.
Vroeger zouden we vijf jaar
over zo'n project hebben ge
daan."
Het beleid van Kloster, die in de
loop van dit jaar vertrekt om
zich in zijn geboorteland Noor
wegen te vestigen, staat model
voor de cultuurverandering bin
nen Philips. „Agressief en do
minant," zegt Stam. „Natuur
lijk zijn daar risico's aan ver
bonden. Maar gemiste kansen
hebben ook een grote impact.
Dat hebben we in het verleden
vaak genoeg gezien."
De gasontladingslamp -Micro
Power-Light (MPL) - wordt be
schouwd als dé lichtbron van de
toekomst. Het licht komt tot
stand door een elektronische
ontlading - onder extreem hoge
druk - in een kwartsbuisje dat
gevuld is met edelgas en zouten.
Een voorschakelapparaat moet
zorgen voor een onmiddellijke
ontsteking en een constante
lichtopbrengst.
In Duitsland brengen BMW en
Audi het MPL-systeem als optie
op him topmodellen voor de
prijs van 1500 mark. Peter van
Westering, verantwoordelijk
voor de wereldwijde introductie
van MPL, verwacht dat de prijs
in de komende jaren zal dalen
tot vijf- a zeshonderd gulden.
Dan kan het nieuwe systeem op
steeds meer auto's standaard
worden geleverd. Hij trekt
daarbij een vergelijking met
ABS-remsysteem en airbag.
Volgens Van Westering wordt
met MPL een enorme stap voor
waarts gezet. De nieuwe lamp
levert tweemaal zoveel licht als
halogeen voor de helft van de
energie. De grotere hoeveelheid
licht en de kleur ervan, die het
daglicht benadert, komen de
veiligheid en het comfort ten
goede. Door de grotere licht
dichtheid kan het licht ook be
ter worden verdeeld, waardoor
tegenliggers minder gauw wor
den verblind. De lamp gaat (met
2500 branduren) net zo lang
mee als een auto.
Voor het uiterlijk van auto's
kan MPL grote consequenties
hebben. Doordat de lamp meer
licht geeft en minder warmte
kunnen de koplampen aanzien
lijk worden verkleind. Dat biedt
nieuwe mogelijkheden voor het
gebruik van materialen en voor
de vormgeving van auto's,
waarbij vooral gedacht moet
worden aan verbetering van de
aërodynamica.
De reacties van de auto-indus
trie zijn volgens Philips enthou
siast. BMW biedt MPL in Ame
rika al standaard aan op zijn
topmodellen. Standaardisatie
van MPL in Europa wordt snel
verwacht. Japan was aanvanke
lijk afhoudend - waarschijnlijk
omdat de Japanse lichtindustrie
de ontwikkelingen niet kan vol
gen- maar inmiddels heeft ze
besloten Europa te volgen.
Veel staat op het spel, want de
markt voor autoverlichting is
groot. In 1992 rolden 49 miljoen
auto's van de band. Elke auto
telt gemiddeld 38 lampen.
Daarnaast is er nog de vervan-
gingsmarkt. De grote spelers op
de wereldmarkt voor autover
lichting - omvang van drie mil
jard gulden - zijn Philips (om
zet 500 miljoen), Siemens-
dochter Osram en het Ameri
kaanse General Electric.
Philips produceert in acht fa
brieken, waar tweeduizend
mensen werken, jaarlijks een
half miljard autolampen. Het
concern heeft als enige produk-
tievestigingen in Europa (Duits
land en Frankrijk), Amerika
(Mexico en Brazilië) en het Ver
re Oosten (Zuid-Korea, Hong
kong en binnenkort ook China).
In Aken, waar Philips ook zijn
halogeenlampen produceert, is
de eerste fabriek voor de fabri
cage van gasontladingslampen
uit de grond gestampt. De con
currentie is daarmee op een
achterstand van minimaal twee
jaar gezet. „Maar je koopt er
niets voor als je die voorsprong
niet effectief weet om te zetten
in produkten," blijft Stam met
beide voeten op de grond.
De fabriek in Aken, waarin vijf
tig miljoen gulden is geïnves
teerd, gaat in mei officieel open.
Aan de computergestuurde pro-
duktielijn wordt momenteel de
laatste hand gelegd. De machi-
Philips Lighting in Aken.
nes zijn in eigen huis ontwik
keld.
Stuk voor stuk worden de lam
pen voor zij de fabriek verlaten
getest en afgesteld. Directeur
Jürgen Tiemann van Philips
Aken: „Voor ons gelden niet de
regels van de verlichtingsmarkt,
maar die van de toeleverings-
markt voor de auto-industrie.
Dat betekent dat andere eisen
worden gesteld aan prijzen,
kwaliteit en logistiek. Elke fou
te lamp die wij aan Japan leve
ren komt terug met een com
pleet rapport, waarin uit de
doeken wordt gedaan wat eraan
mankeert."
De nieuwe fabriek heeft een
FOTO VNU
capaciteit van 1,5 miljoen lam
pen per ploeg. Dat is voorlopig
ruimschoots voldoende om tege
moet te komen aan de vraag.
Net als met halogeen zal het
naar verwachting een jaar of
vijf duren - de tijd die de auto
industrie nodig heeft voor een
nieuw model- voor MPL op
grote schaal wordt toegepast.
