erk
'Poten af van je kind'
6Je regeert stiekem toch mee9
ISterftecijfe
Uitspraak
in Eper
incest-zaal
zal altijd
een kater
zijn,
verwachteil
deskundig!
|0 en NCW:
KANDIDAAT
DE STEM
Onderzoek
InESTEM
Toekomst
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Boek Yolandl
in de winkel
l
(Hf
nl
«l
Onderzoek: Sam
gezonder dan all
DE STEM
De maat is zoe
Besturen is vooruit
zien, nietwaar?
Maar wie waagt het
tegenwoordig nog om verder
in de toekomst te kijken dan
pakweg vier, vijf jaar? In de
jaren zestig is even gedacht,
dat op wetenschappelijk ver
antwoorde wijze - dus met re
delijke zekerheid - de verre
toekomst van de maatschappij
in grote lijnen aan te geven
was. Maar de toekomstkunde
ofwel de futurologie is even
schielijk van het wetenschap
pelijke toneel verdwenen als
ze zich erop had aangediend.
De toekomst voorspellen is
en blijft immers een uiterst
hachelijke zaak. Wat nu voor
onbelangrijk wordt gehouden
of als afgedaan wordt be
schouwd, kan achteraf zo niet
bepalend, dan toch van be
hoorlijk gewicht blijken te
zijn geweest. Bovendien valt
in toekomstvoorspellingen
vaak moeilijk de grens te
trekken tussen feiten en wen
sen. Ook wetenschappers blij
ven niet van wensdenken ver
schoond.
Wat moet je er dus van den
ken als twintig wetenschap
pers, ambtenaren en bedrijfs-
managers die zich beroepshal
ve met de toekomst bezig
houden, een gedegen profiel
schets van het Nederland van
de eenentwintigste eeuw ont
werpen, zonder daarin het
element christendom/kerk op
te nemen? De Amsterdamse
godsdienstsocioloog Gerard
Dekker, hoogleraar aan de
Vrije Universiteit, heeft er
zich in elk geval hogelijk over
verbaasd.
De twintig 'futurologen' stel
len volgens Dekker, dat 25
.fascinerende trends de vol
gende eeuw zullen domine
ren. Ze doen dat op basis van
een analyse van achttien actu
ele internationale en nationa
le ontwikkelingen - waaron
der de groei van de wereldbe
volking, doorbraak van de bi
otechnologie, betekenis van
de islam, beperking van de
gezondheidszorg en invoering
van een sociaal mini-zeker
heidsstelsel - en van nog eens
zeven trends, die te maken
hebben met de zieleroerselen
van de Nederlanders. Tot ver
bazing van Dekker wordt ei
genlijk geen woord besteed
aan het huidige en toekomsti
ge religieuze en kerkelijke le
ven. Ze komen slechts even
ter sprake in verband met de
ontwikkeling van de moraal.
De 'futurologen' verwachten
wel een opleving van het
Westerse waardenstelsel,
maar zien de kerk teloorgaat).
In haar plaats zullen nieuwe
Dat gegeven maakt sommige
lieden blijkbaar blind voor
het andere godsdienstige bui
tenbeentje: in geen enkel We
steuropees land is de harde
kern van bewuste en actieve
kerkleden zo groot als in ons
land, namelijk 23 procent van
de bevolking. Tel daarbij de 6
procent 'modale' kerkleden
en Je komt op 29 procent
ofwel enkele miljoenen actie
ve en wekelijkse kerkgangers.
Kent men in alle andere lan
den grote groepen marginale
kerkleden, in ons land is die
met 21 procent van de bevol
king het kleinst van allemaal.
Bewust, betrokken, actief:
daar draait het natuurlijk om.
Dat vertalen die kerkleden
ook financieel in een dikke
ƒ700 miljoen per jaar voor
alleen nog maar de lopende
kosten. Voor missie/zending
en andere goede doelen hoes
ten ze jaarlijks npg eens een
paar honderd miljoen op. Dat
ziet er dus bepaald nog niet
zo bouwvallig uit. Dom om
dat over het hoofd te zien.
Een radio-actualiteitenprogramma besteedt aandacht aan de ko
mende gemeenteraadsverkiezingen. De verslaggever ondervraagt
toevallige passanten hoe geïnteresseerd ze zijn in de lokale politiek.
De antwoorden zijn over het algemeen dodelijk negatief.
Volgens wetenschapper Ron Hillebrand hoeft ons dat niet te
verontrusten. Hij is van oordeel dat de interesse in de politiek eerder
toe dan afneemt. Onderzoeken wijzen dat uit. Dat bij de laatstge
houden gemeenteraadsverkiezingen slechts zestig procent van de
kiezers heeft gestemd, is naar zijn oordeel een weliswaar hinderlij
ke, maar niet zorgwekkende toevalligheid.
Het wordt hoog tijd dat de geloofwaardigheid van onderzoeken en
onderzoekers eens wordt onderzocht.(HV)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie S 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
(alleen voor edities Breda, Oosterhout en Etten-Leur; overige edities:
zie rayonkantoor)
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis) ma. t/m vrij. 8.00-17.00
uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA-Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
@01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen per 1 januari 1994
(bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per halfjaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Gin-
nekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00
uur 076-236881, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-
236242/236911.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. 1
instellingen treden om morele
waarden te hoeden en uit te
dragen.
Nog ervan afgezien of gods
dienst alleen maar de moraal
dient, vraagt Dekker zich in
gemoede af of de christelijke
godsdienst voor onze huidige
en toekomstige samenleving
dan echt zo onbelangrijk is
geworden. Hij gelooft er niks
van. En gelijk heeft hij. Ne
derland is godsdienstig in
tweeërlei opzicht het buiten
beentje van Westeuropa. Fu
turologen als de auteurs van
'Kijken over de eeuwgrens -
25 fascinerende trends' zien
blijkbaar alleen maar het bui
tenbeentje van de onkerke
lijkheid en trekken daaruit
vergaande gevolgen. De on
kerkelijkheid is inderdaad in
geen enkel Westeuropees
land zo groot als bij ons. Het
percentage varieert van 49
procent tot 55 procent van de
bevolking.
VRIJDAG 11 FEBRUARI 1994
Vandaag zal de Zutphen-
se rechtbank de vonnis
sen uitspreken in de Eper
incestzaak. Op basis van
de gedegen pleidooien
van de advocaten en de
kritiek van prof. W. Wa
genaar op het politie-on-
derzoek lijkt het niet on
mogelijk dat er vrijspra
ken zullen vallen voor de
beweerde gedwongen
abortussen bij het slacht
offer Jolanda. Vrijspra
ken betekenen wel dat de
rechtbank tegen de pu
blieke opinie in roeit en
het Openbaar Ministerie
op het nodige gezichts
verlies tracteert.
Vrijspraak is ook wat
rechtspsycholoog H.
Crombag en psycholoog
H. Baartman verwach
ten. Terecht, vindt Crom
bag, want een vonnis
mag niet gestoeld zijn op
angst. Onterecht, vindt
Baartman, want daar
door wordt de betrouw
baarheid van incest-
slachtoffers in twijfel ge
trokken.
Door Joke Knoop
nen Haag (anp) - Vorig jaar zijn i
Nederland 138.000 mensen overle
j n Dat zijn 8000 mensen meer da
jSpt jaar daarvoor. Er zijn aanwi;
Hingen dat het verhoogde aant;
verledenen te maken heeft met d
wiepepidemie die vooraf ging aa
L gterftepiek in maart en april,
nvilsens het Centraal Bureau voor c
foatistiek (CBS) vormden behalve d
Uanden maart en april ook novembt
r Member een sterftepiek. In maai
Lverleden 1500 mensen meer dan i
jdezelfde maand in 1992 en in aprü 70
mensen meer.
Yolanda van B. loopt samen met een begeleider het gerechtsgebouw van Zutphen binnen. Vandaag doet de rechter uitspraak.
FOTO ANP
„De rechter zal er wel een jaartje cel
aanplakken. Hij zal verwijzen naar de
maatschappelijk impact van de zaak."
Dat verwacht prof. dr. H. Crombag,
hoogleraar rechtspsychologie aan de
Rijksuniversiteit in Maastricht.
Prof. dr. H. Baartman, psycholoog en
hoogleraar van de vakgroep pedagogiek
aan de Vrije Universiteit van Amsterdam,
vreest dat een vrijspraak ertoe leidt dat
de betrouwbaarheid van slachtoffers van
incest, van de onderzoekers en van de
onderzoeksmethode vaker in twijfel
wordt getrokken. „Deze tendens is overi
gens al zo oud als het onderwerp, maar de
Eper zaak zal dat versterken."
Beide hoogleraren hebben de zaak-Epe
op de voet gevolgd. Hun meningen zijn
echter verdeeld over het succes van het
proces. Crombag gromt, Baartman hui
vert.
De naam Crombag .wordt vaak in één
adem genoemd met die van prof. W.
Wagenaar die nu als getuige-deskundige
in de zogeheten Eper incestzaak optreedt.
Zij hebben een aantal gezamenlijke pu
blicaties op hun naam staan waarvan
'Dubieuze Zaken' in 1992 veel stof deed
opwaaien. Daarin doen zij uit de doeken
hoe in 35 zaken slordig is omgesprongen
met het bewijsmateriaal.
Baartman heeft naam gemaakt als des
kundige op het gebied van kindermishan
deling. Deze zomer verscheen van zijn
hand het boek 'Opvoeden met alle ge
weld'. Hij is meermalen getuige-deskun
dige geweest in ingewikkelde zedenza
ken. Onder meer bij het hoger beroep in
de zaak Finkensieper, de Zettense psy
chiater die veroordeeld is wegens ver
krachting van pupillen.
Opponenten verwijten Crombag dat hij
zo de getuigenis over elk seksueel mis
bruik en zeker die van zeker kinderen
onmogelijk maakt. „Het is een dilemma
bij deze zaken. Je wil de rotzak pakken
als het waar is. Maar je wil voorkomen
dat een onschuldige wordt veroordeeld.
De gevolgen van zo'n beschuldiging zijn
zo verwoestend. Dan splitsen de partijen
zich: het belang van het kind voorop
stellen houdt het gevaar in van een valse
beschuldiging. Een emotioneel geladen
kwestie. Je kiest partij, terwijl dat eigen
lijk niet zou moeten."
Crombag zegt niet te willen twijfelen aan
de incest in de Eper affaire waarvoor in
1991 vader, moeder en de ex-echtgenoot
zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen
van 2 tot 7 jaar. De verdachten worden
nu beschuldigd van moord op pasgeboren
babies en van illegale abortussen bij
Yolanda. Op de eerste dag van het proces,
op 19 januari, trok de officier van justitie
de beschuldiging van moord in. De be
schuldiging bleef overigens wel in de
tenlastelegging staan. De verdachten
staan nu terecht voor verrichten van of
meewerken aan illegale abortussen.
Over deze opmerkelijke stap: „De officier
van justitie heeft ooit gedacht veel ster
ker te staan. Ze heeft misschien sommige
gegevens te laat gekregen. Als ze dit had
voorzien, had ze geseponeerd. Een tech
nisch sepot had ook gekund, maar dan
was heel Nederland over haar heen geval
len".
Crombag neemt het haar niet kwalijk:
„Niemand is tegen zo'n zaak opgewassen.
De politie niet, justitie niet, de officier
van justitie niet en de rechter ook niet.
Daarom moet er een speciaal team komen
voor gecompliceerde zedenzaken met een
aparte officier van justitie, net als voor
oorlogsmisdadigers."
Wat drijft Yolanda om met steeds meer
gruwelijke beschuldigingen te komen?
Volgens de verdediging hebben sommige
zwangerschappen niet eens bestaan.
Baartman probeert de stijgende lijn in de
beschuldigingen van Yolanda te verkla
ren: „Seksueel misbruik is voor een kind
heel gruwelijk. Het kind krijgt tegenstrij
dige informatie: pa zegt dat het goed is
wat hij doet en tegelijkertijd krijgt het
kind de boodschap dat het toch slecht is,
want het moet geheim blijven. Zo'n kind
heeft een akelig, onbestemd gevoel dat
het gruwelijke dingen overkomt. Ze wil
dat gevoel concreet invullen en er ont
staat een verhaal over andere gruwelda
den. De reacties van afschuw op dat
verhaal bevestigen haar in het akelige
gevoel. Een kind of vrouw vertelt die
verhalen misschien om het voor zichzelf
op een rij te krijgen."
„Maar ook als de beschuldigingen niet
waar zijn, blijft de vraag: wat is er aan de
hand? Incest, zeker met geweld, werkt
traumatiserend. Er is een kern van waar
heid, er is iets gebeurd. Zo iemand heeft
hulp nodig."
Crombag hekelt de bijna 'cult-achtige
sfeer' in het rechercheteam dat zich als
een oester om Yolanda sloot. Agenten
werden de raadsman van Yolanda, re
chercheurs stelden suggestieve vragen.
„Het korps heeft zich zo in vastgebeten
dat het de zaak koste wat kost wil
afmaken. Veel kabaal maken en dan een
mus baren is heel gênant," verklaart
Crombag.
Baartman wijst de kritiek van de hand
dat elk verhaal over incest klakkeloos
overgenomen wordt. Recent onderzoek
van de Vrije Universiteit wijst uit dat
zo'n twintig procent van de aangiften tot
een veroordeling leidt. „Als er alleen het
verhaal van het kind is en de man ont
kent, houdt alles op. Dan sta je als
verdachte tamelijk sterk. Dat is de prijs
die wij betalen voor een rechtssyteem
waar terecht rekening wordt gehouden
met het belang van de verdachte. Straf
recht heeft zijn beperkingen voor het
slachtoffer maar je kunt daarom niet het
rechtssysteem versoepelen."
Crombag vreest anderzijds een hausse
aan vergelijkbare zaken. „Dit lokt nieuwe
zaken uit met bizarre beschuldigingen.
Kijk maar naar de VS, daar heerst een
epidemie. Ik moet er niet aan denken. Dat
heeft een verwoestende invloed op het
rechtssyteem. Je kan beschuldigingen ook
niet zomaar weggooien, maar wel willen
niet op elke willekeurige beschuldiging
ingaan. Het risico dat daders vrijuit gaan
wegens gebrek aan bewijs is de prijs die
we betalen om niet in een verklikkers-
staat te leven."
Baartman vindt dat in zedenzaken elke
informatie 'gezond kritisch' beoordeeld
moet worden. „Dat betekent dat niemand
op voorhand mag denken dat het verhaal
wel niet zal kloppen. Of andersom: dat
het yerhaal van een slachtoffer altijd
klopt. Yolanda is ernstig getraumati-
seeerd, dan moet je extra kritisch met
zo'n verhaal omgaan."
De les die volgens de Amsterdamse hoog
leraar uit de Eper affaire getrokken kan
worden is dat zo langzamerhand geen
enkele incestpleger zich nog kan ver
schuilen achter onwetendheid over de
gevolgen voor het kind. Baartman wordt
fel: „Wanneer zijn we eens zover dat we
na Epe, na Maurik, na Zetten, onszelf
niet meer wijsmaken dat het onschuldig
is. Incest heeft dramatische gevolgen voor
een kind. Ik zeg het misschien bruut,
maar je moet gewoon met je poten van
een kind afblijven."
Amsterdam (anp)
blijven dingen die
nooit zal vertellen en i
heb ik ook tegen de po's]
tie gezegd. Die
'Wat kan er nog eru
zijn dan de moord op',
baby's?'
Ik weet nog veel meer,
dat ga ik niet uit m(
vertellen. Ik weet van
stens tien baby's in Epe
omgeving die na de bev
ling zijn vermoord en wa;
van ik getuige moest zij;
Maar ik zal pas getuigen
de moeders die het slacht
fer zijn ermee naar de pol
tie stappen, want ik ben
te vaak voor fantaste versie
ten."
Aldus een onthutsende
dedeling in de epiloog
het boek 'Yolanda - Mijt
verhaal', dat incestslachtolj
fer Yolanda van B. (25)
men met ghostwriter
Snoijink vervaardigde.
Yolanda droeg het boek
aan Joop van Lennep,
eerste politieman die me on
voorwaardelijk
Vandaag rond het
uur ligt het in de
een uur nadat de rechtimil
in Zutphen is begonnen ml]
het voorlezen van het
nis in de zaken van dezeven)
beklaagden. Uitgeverij
ztöh laat weten dat er
veel belangstelling voor
boek uit het buitenland be
staat. De uitgever is in
derhandeling met
uit Duitsland, Frankrijker]
Zweden.
Door Paul de Schipper
's Gravenmoer - „Ik ben na
tuurlijk uiterst rechts. Nee,
aan de macht kom je niet als
kleine club, maar je regeert
stiekem toch mee, omdat je
de grote partijen de ogen
opent."
„Dan heeft de RPF in 's Graven
moer toch invloed?"
In het kleine huisje aan de
Vaartkant priemt een vinger en
klinkt een bevrijdende lach:
„Dat bedoel ik nou net."
Zijn vrouw Joke luistert mee op
een afstandje.
„Als-ie het maar geestelijk kan
hebben," zegt ze.
Constant Verhoef, aarzelend:
„Ja, het is- een zware verant
woordelijkheid."
Joke: „M'n dochter Sandra zei:
pa verwacht er niet te veel van.
Die gemeenteraad stelt niks
voor."
Zijn gedachten dwalen even weg
naar het ongeluk dat hem is
overkomen: „Misschien ver
trouwde ik te veel op mezelf en
ben ik zo op m'n plaats gezet."
„Bent u een doemdenker?"
„Helemaal niet. Het Kruis heeft
ons een mooie toekomst gege
ven."
„U bent lijstaanvoerder, waar
om?"
„De nummer een in 's Graven
moer is overleden, de nummer
twee zag ervan af en ik stond
drie, dus ja..."
„En anderen?"
„Mijn zwager kwam na mij, ik
ben gereformeerd, hij is baptist.
Alle gezindten zitten in onze
partij, ook baptisten, maar als
lijsttrekker nee, dat wil nog
niet."
Zij: „Het zijn aardige mensen,
baptisten, een blij geloof hoor."
„Waarom gaan jullie niet ge
woon bij het CDA?"
Hij: „Het CDA heeft hier flinke
raadsleden, maar ik kom uit de
Anti Revolutionaire Partij. Toen
het CDA ontstond was ik mijn
huis kwijt. Het CDA vergadert
zelfs op zondag. Ze zijn nogal
ongrijpbaar, hun standpunten
glibberig. Daar heb je geen hou
vast aan. Je hebt hier drie ker
ken, nee geen katholieke. Bij ons
zit er op zondagmorgen nog hon
derdvijfentwintig man naar de
preek te luisteren. Mensen die
beleven, maar ons standpunt is
dat je nooit iemand je wil moet
opleggen. Als je gelooft, moet
dat eenvoudig in je leven te zien
zijn."
In de garage staat zijn auto, een
blauwe, de RPF-kleur. Naast
volgens hun overtuiging leven en
die hun principes overeind hou
den. Veel mensen die gerefor
meerd of christelijk gerefor
meerd zijn voelen zich niet in het
CDA thuis. Zo is onze partij-af
deling ontstaan."
Hij zucht: „Ach 't lijkt wel eens
of er voor ieder een aparte hemel
is." En dan zelfverzekerd: „Maar
dat zal niet zijn hoor. Er is maar
een Vaderland."
„U voert in 's Gravenmoer een
nogal straf protestantse partij
aan, maar hoe protestants kun je
een bestemmingsplan maken?"
„Daar gaat het niet alleen om.
Het gaat om te leven naar de wil
van God. Gelukkig voetballen ze
hier niet op zondag. Die zondag
dat is zoiets. Het is toch fijn om
op de zevende dag te kunnen
rusten. Hij gaf ons die dag niet
voorniets."
„Moet je dan stil zitten?"
„Nee, als het kalf in de put ligt,
zegt Jezus ook: 'trek je laarzen
aan en haal het eruit'."
„Mag godsdienst een rol spelen
in de politiek?"
„Ja, want kerk en staat zijn niet
te scheiden."
„Dat zeggen ze in Iran ook."
„Gelukkig zijn we hier in 's
Gravenmoer. Kijk, wij kunnen in
onze partij mensen verenigen die
politiek en kerk in harmonie
deel ni zit een sticker: 'Wij gelo
ven in Jesus Christus.'
Het verkiezingsprogramma van
de RPF in 's Gravenmoer pleit
voor 'geloofwaardige christelijke
politiek', voor 'een zelfstandig
Nederland' en een daadkrachtige
aanpak van de criminaliteit met
terugkeer van de dorpsagent.
Lachend: „Bromsnor moet weer
de straat op in 's Gravenmoer, zo
staat het ook in ons program
ma."
Op tafel ligt een pen met het
opschrift 'I love Jerusalem.' Ze
zijn er met zijn tweetjes drie
keer geweest. Hij, met zachte
stem: „Prachtig, prachtig, we
willen nog een keer."
„Hoe houdt u contact.met uw
achterban?"
„Ze kennen me. Ik zat zes jaar in
de kerkeraad als ouderling. Dan
kom je op de moeilijkste momen
ten bij mensen bij ziekte, onge
vallen, in de avond van hun
leven. En in het katholieke
klooster hebben wij protestanten
een bijbelstudie, heel leuk, dat
zit ik voor.
„Uw voorbereiding op de poli
tiek?"
„We hebben een steunfractie van
tien mensen."
„Allemaal mannen zeker?"
„Nog wel, maar er komt een
vrouw bij."
„Uw verkiezingscampagne?"
„Er komen folders in iedere
brievenbus, met ons verkiezings
programma en mijn foto. Er is
ook een forumavond in het dorp.
Het is de bedoeling dat ik daar
ook naar toe ga, maar ik moet
me nog een beetje voorbereiden,
een beetje studeren op de wet
ten."
„Politiek is werelds, soms oneer
lijk?"
„Dat is een gevaarlijke kant, dat
je onderling dingen gaat regelen.
Na de raadsvergaderingen moet
je niet te lang bij elkaar buurten,
want dat is een linke zaak. Ik
zal, als ik gekozen word, direct
na de raad weggaan. Trouwens,
ik ben altijd zuinig geweest met
mijn tijd en ik kom nog te kort."
„Ziet u tegen dat raadswerk
op?"
„Ja, maar ik heb er voor geko
zen. Het zal niet makkelijk zijn.
Vaak gaat het om ingewikkelde
zaken en grote verantwoorde
lijkheid, maar het is mooi dat je
iets voor de mensen kan doen.
Na de verkiezingen begint het
echte werk, veel vergaderen, te
lefoontjes met mensen die pro
blemen hebben..."
jen Haag - De algemene ar
(aaw) moet verdwijnen. De zie
janden komen van werkgever:
iet eerste jaar van de wao. Dat
ganisaties VNO en NCW vooi
toekomst van de sociale zekerhc
jé aaw is een volksverzekering
itegen arbeidsongeschiktheid.
Als de ondernemers hun zin krij
gen inzake de aaw, wordt de
rao-verzekering duurder. Het
rootste deel van de 15 miljard
.ulden die jaarlijks aan aaw-uit-
keringen wordt verstrekt, gaat
naar mensen die daar bovenop
rao krijgen.
Je aaw dekt het minimumloon-
gedeelte van het inkomen. Ook
zelfstandigen en vroeg-gehandi-
capten komen voor aaw in aan- O
nerking. zie
Zelfstandigen moeten zich wat Fb
je werkgevers betreft particulier ve:
verzekeren tegen arbeidsonge- lai
tchiktheid. De uitkering aan ric
roeg-gehandicapten zou door lee
ie staat moeten worden betaald, de
Zij zijn immers niet in staat da
premie te betalen voor de wao en gel
vo
D
N
brl
ee:
k
Hi
zei
va
tef
eei
„Dan zit uw vrouw straks v
alleen thuis?"
Zij lacht: „Ben ik gewoon."
„Gaat u op de publieke triki
zitten kijken?"
„Nee hoor, niks voor mij."
„Stemt u op hem."
„Ja."
„Omdat u aan uw man ondero
nig bent?"
„Nee hoor, bij ons mag
vrouw een eigen mening hebl
maar ja, het is familie. In dorp
is het altijd zo dat grote fai
veel stemmen in een partij te
gen. Zo gaat het hier in het d"
ook."
I Dit is het eerste deel van i
serie die De Stem de kome"
weken publiceert over mensj
die meedoen met de verkies
gen voor gemeenteraad, Twee»
Kamer en Europees Parlement
Utrecht (anp) - Mensen die samen
[gezonder dan alleenstaanden. O
[werken, meer vrienden hebben
[verenigingsleven, hebben minder
meid.
Dit blijkt uit een onderzoek van Or
het Nederlands Instituut voor in
onderzoek van de Eerstelijnsge- m:
zondheidszorg (Nivel) in de
i Utrecht. tr.
f Bepaalde sociale contacten kun- G
nen volgens het instituut leiden d<
tot gezonder gedrag. Het onder- ge
zoek bevestigt dat mensen die V,
actief zijn in een kerk, minder op
vaak roken en drinken. Mensen ve
I die contacten onderhouden met o]
werkers in de gezondheidszorg, c(
sporten vaker en hebben minder n<
vaak last van overgewicht. Ie
ja
Voorts kunnen sociale contacten o;
helpen bij het voorkomen van se
ziekten door aandacht voor per- v:
soonlijke moeilijkheden en het 3,
sneller overkomen van aandoe- R
ningen. Veel mensen bleken zo- d
i wel bij dagelijkse problemen als b
bij ziekte hulp te krijgen van s1
hun familie, vrienden en kennis- g
[sen. t(
i Verhoef: 'Na de raadsvergadering moet je niet te lang met elkaar
buurten, dat is een linke
FOTO DE STEM/JOHAN VAN
ENKELE TIENTALLEN jareri gelede
vakbondsbestuurders, werkgevers
basis van wat de Nederlandse ve
den. Ogenschijnlijk met als motto
voor de mensen ontdekt', werd
onvergankelijk leek.
Tot het betonrot van de onbetaa
duurde jaren voor de vergissing
werden met de mantel der lie]
verantwoordelijke deed zijn uiterste
te omzeilen.
Dat taboe is inmiddels op typisch
9eruimd. Na een aantal eerste voo
onhoudbaarheid van het sociale
[vrije jacht op dat thema geopend,
groeperingen, economen en and
ajkaar als papegaaien na: 'Dit sys
niet te handhaven'.
Weinigen zullen dat betwijfelen,
laren op te grote voet geleefd. Ma
"iaat zoek. ledereen tracht elka
overtreffen met nog hardere maatr
dat ons land op de ondergang afsti
Ue wao is ontmanteld, de aow m
'oekomst van dit monument van
staat moet ernstig worden gevr
waarop de aow ingaat, met twee
gemene arbeidsongeschiktheids)
Van enige voorzichtigheid en zor
sociale stelsel is opgezet (de mir
ln9l lijkt geen sprake meer te zijn
oo nietsontziend, roepen de aasgi
an het sociale stelsel hebben ges
vtaar is het wel zo? Valt het syste,
.etten van meedogenloze maatree
J die deskundigen - weliswaar zij
die vroeger vol overtuiging
arnenleving, nu roepen dat het
Noh °!Ver tien taar dat ze er weer v
nrllri moet saneren, maar
roo s van riet doemdenken g
specterende samenleving kan
