Schaatsen met molensteen rond nek
Schaatswereld in beweging met vernieuwing materiaal
IOC maakt voorselectie voor 2002
s KORT
Optreden Ritsma zorgt voor sensatie bij Noren
QQC
Bosnische deelnemers
onder grote druk
NDEN
Braakman
uwentrofee
Johann-Olav Koss wil graag stoppen, maar kan nog niet
LILLEHAMI
De Vegt heeft
draadloos
contact
met sprinters
Samaranch gaat
naar Sarajevo
DONDERDAG 10 FEBRUARI 1994 B3
UARI 1994 (J
oom wordt zaterda?
isjesploeg toegelati
bkampioenschapPen
dse clubs, die met een
mag komen hetgeejl
elijk aantoont.
en in de categorieën
oep tot 12 jaar vat
enners
and houdt in samen,
'ormatiebijeenkomst
is te Wilhelminadorp
driejarig jeugdstimu.
an met de Zeeuwse
mogelijk jongeren in
Naast veel informs,
eding en contributies
i de rollenbank. Ook
•e informatie kan men
Theo Middelkamp of
d in Arnemuiden.
Middelkamp
n van de ZRTC Theo
houden in 's-Heeren-
rium wordt verreden
dienen vooraf in te
ihoek. Dit geldt niet
a wordt geopend om
kilometer), vrouwen
Het criterium voor
.30 uur en de A-ama-
vertrekken om 15.00
FC BI 3-0, Feyenoord
zee BI 5-0.
isie: HW'24 Bl-Kapel-
RCS Bl-Kloetinge Bl
Vlissingen Bl-Veere
Walcheren Bl-Oostka-
2-3, Kapelle B2-Duive-
-1.
Colijnsplaatse Boys
'eertse Boys Bl 5-1.
Mevo Bl-Middelburg
Patrijzen Bl-Goes Bl
haartsdijk Bl-Kruinin-
-1, Brouwershaven Bl-
B1 4-3.
Heinkenszand Bl-'s-
ndskerke Bl 14-1, We-
B1-Zeeland Sport Bl
7: Dauwendaele B2-
nen Bl 0-8, Walcheren
urg Bl 3-2, Kapelle B3-
amme Bl 13-1
DFS Bl-VCK Bl 1-8.
Vogelwaarde Bl-Ter-
Boys Bl 1-6.
0: Hontemsse Bl-Clinge
Sluiskil Bl-Hoofdplaat
11: Hoek Bl-Terneuzen
ostburg Bl-Spui Bl 2-1,
B12: Corn Boys Bl-
B1 5-0, IJzendijke Bl-
2 8-2
C-JUNIOREN
nsklasse: Terneuzen Cl-
rg Cl 3-2, RCS Bi-Ter-
Boys Cl 0-3, Goes Cl-
n Cl 3-2.
PLAATSINGEN
MANNENENKEL
b Simon, 2. Mike Simon,
ui do van Poecke, 2. Koert
Akker.
ek de Koster, 2. Peter van
t, 3. Tony Seen, 4. Robin
ark Bergen Henegouwen, 2
e Waal, 3. Riny Deij, 4.
Zeeuw.
drie Verschelling, 2. Wim
3. Leon Zaal, 4. Danny
t.
"im de Vlieger, 2. Johan
sen.
VROUWENENKEL
argriet Buyze, 2. Ilse van
ilian de Kort, 2. Martine dei
Ineke Vantricht, 2. Paula
MANNEND UBBEL
m Langeraert/Mike Simon,
van Quekelberghe/Rob Si-
an der Sloot/Smolders, 2.
een.
an Drongelen/Morel, 2. De
tellenaar.
renner/Van Leeuwe, 2. Ha-
e Zeeuw.
euzenberg/Brandt, 2. Van 't
n Roosendaal.
OUWENDUBBEL
Nijsten/Moons, 2. Van de
os.
Tan Hecke/Van Lancker, 2
er/Welvaart.
"ijger/Vantricht, 2. De Mil-
jssen.
EMENGDDUBBEL
isser/Bleyenberg, 2. Van de
an de Griek.
e Kort/De Kort, 2. Willem-
_oek.
osthoek/Willemse, 2. Hee-
ezius.
n de springcompetitie
ntrofee wordt zaterdag
ad te Vlissingen afge-
drie wedstrijden.- Drie
combinatie over de drie
eltrofee met de daarbij
dicap voor de paarden
gelijke stand na drie
aar.
"ijvereniging en ponyclub
derd combinaties komen
arkoers. Voor de B-klasse
voor de L-, M-, Z- en
dbaarsheidsparkoers, een
zaterdag in manege De
iden komen in Vlissingen
-klasse Bart Bomere met
it sinds hij pas geleden is
riomftocht), Ellen Briquet
(ZZ) met Beauchamp van
Harold Cornelissens van
Brigitte de Jonge met
Van onze verslaggever
Rob van Deursen
Hamar - De entree gisteren
tegen het eind van de middag
van Europees kampioen Rint-
je Ritsma op het Olympisch
ijs van het Vikingskipet in
Hamar betekende voor de
Noren een complete sensatie.
Niet omdat de Fries direct na
aankomst en de accreditatie in
het Noorse stadje tramde, maar
omdat hij met zijn nieuwe delta-
hoezen rond de schaatsen de
rondjes draaide. Fotografen en
journalisten keken hun ogen uit.
Het Nederlandse antwoord op de
Mach 1 van concurrent Johann-
Olav Koss maakte duidelijk gro
te indruk.
Ritsma zelf bleef er heel rustig
onder. Luisterde aandachtig
naar de aanwijzingen van coach
Ab Krook vanaf het middenter
rein. En sprak opnieuw zijn ver
trouwen uit in het nieuwe mate
riaal. „Die Noren vroegen me of
dit nu koude oorlog in optima
forma was, maar dat is het dus
beslist niet," legde Ritsma ge
duldig uit. „Met die hoesjes krij
gen mijn schaatsen de aërodyna
mische vorm, die ze eigenlijk
zouden moeten hebben. Ideaal
dus."
De Europese titelhouder zal ook
de komende dagen in het 'Vi
kingschip' met de Nederlandse
vinding blijven trainen. „Als het
blijft aanvoelen zoals het van
daag opnieuw deed, rijd ik er
zondag vrijwel zeker de 5000
meter mee. Alleen die dingen
zijn zo verschrikkelijk teer, dat
ik bang ben dat ze misschien
scheuren. Gebeurt dat, dan is het
gelijk over en uit. Dat kun je in
een zo belangrijke race als hier
tijdens de Spelen natuurlijk niet
hebben."
De Fries betreurt het trouwens
nog steeds dat er geen gegevens
van de windtunnelproeven be
kend zijn. „Als je op een grafiek
kunt zien dat het echt voordeel
oplevert, twijfel je uiteraard niet
langer," zo gaf hij zijn voorlopi
ge voorbehoud aan.
Ab Krook laat zijn pupil van
ochtend op het Noorse ijs een
volledige training met de hoezen
afwerken. „Dat van vandaag
was maar spel. Op volle snelheid
zullen we nog eens kijken hoe
die dingen blijven zitten," aldus
Krook. Vanmiddag zullen de an
dere leden van de ploeg de hoe
zen uitproberen. Uitgezonderd
Falko Zandstra, die op een an
der, concurrerend merk rijdt.
Krook: „De onderkant van
Zandstra's schaatsen zijn er niet
geschikt voor. De aanhechting
met plakstrips lukt bij hem nau
welijks."
Verrassend genoeg bleek giste
ren dat de Nederlandse sprint-
ploeg (Aaftink, Van Velde, Loef
en Van der Vlies) reeds vanaf
afgelopen zondag in Hamar ver
blijft. Coach Wopke de Vegt
vond dat noodzakelijk voor een
langdurige kennismaking met
het Hamarse ijs. „Toch totaal
anders dan in Calgary en Hee
renveen. Veel harder en dat eist
gewenning."
Ritsma sloot zich bij die mening
aan. „Na Davos en Heerenveen
moet ook ik hier altijd even
wennen. Het ijs is veel harder
dan elders in de wereld."
Hamar/Hol - De Nederlandse
schaatsfans weten nauwelijks
wat ze vlak voor de start van
de 17e Olympische Winter
spelen met schaatscrack Jo
hann-Olav Koss aan moeten.
Voor de Noren geldt hetzelf
de.
De douane-beambte in hoofd
stad Oslo getuigt daarvan. Bij
het aanschouwen van een Neder
lands paspoort, roept hij quasi
vrolijk uit: „Eigenlijk zou ik
Hollanders deze dagen allemaal
de toegang tot mijn land moeten
ontzeggen. Jullie komen alleen
maar voor de grote goudroof bij
het mannenschaatsen. En dat
stuit me tegen de borst. Niemand
van mijn landgenoten, ook ik
niet, weet hoe Koss ervoor staat.
Worden de Winterspelen voor
hem een drama of een goldrush?
Het staat alleen in de sterren
geschreven."
Het tekent de schaatssfeer in
Noorwegen. De onzekerheid over
de vraag wat Johann - Olav
wordt 'vergeten' - Koss nu wel of
niet kan. Zijn getob van de laat
ste maanden, sinds zijn wereld
record begin december vorig jaar
op de vijf kilometer (6.35.53 op
het ijs van het Vikingschip, tij
dens deze Olympiade de plaats
van handeling voor het lange
baanschaatsen), doet menig
Noorse liefhebber vertwijfeld
naar het hoofd grijpen. Koss im
mers moet Hamar de Noorse
gouden glans geven, zoals de
skiërs dat - zo luidt de algemene
verwachting - 55 kilometer ver
der naar het noorden zullen gaan
doen.
Koss weet wat er van hem ver
wacht wordt. En lijdt er onder.
Het liefst had hij twee jaar gele
den na Albertville (goud en zil
ver) de schaatsen voor altijd in
de kelderkast van zijn flat in
Oslo gekieperd. Zijn studie me
dicijnen lokte. Iets minder dan
24 maanden verder is hij nog
steeds dezelfde mening toege
daan. „Ik ben het schaatsen beu.
Althans al die zaken die om mijn
sport heen hangen. Interviews
bijvoorbeeld, daar kreeg ik de
laatste jaren een gruwelijke he
kel aan. Zeker met Noorse jour
nalisten. Ze willen alleen weten
hoeveel keer ik het per nacht
Door Rob van Deursen
met mijn vriendin doe en hoe we
samen ontbijten. Dat ik sport
man ben en daarmee mijn be
kendheid verwierf, dat interes
seert hen geen zak. Grote foto's,
weinig verhaal. Dat stoort me
meer en meer."
Het schaatsen mag dan als een
molensteen rond zijn nek han
gen, toegeven dat hij na dit
Olympisch seizoen stopt, nee,
dat doet Koss niet. Ondanks het
feit dat zijn moeder daar fel op
aandringt, houdt de 25-jarige
Noor zijn besluit (nog) geheim.
„De druk op ons Noren is gigan
tisch tijdens deze Spelen. Het
zou als landverraad opgevat
kunnen worden. En daar zijn
Noren gevoelig voor. Kijk naar
hoe ze IOC-baas Samaranch
ontvingen. Met boe-geroep, om
dat die tijdens het Franco-be
wind fout geweest is. Volgens de
Noorse opvattingen dan. Nee,
Noren vergeven en vergeten niet
snel. Dus in eigen land speel ik
de enthousiasteling. Al kost dat
me meer en meer moeite."
In het Nederlandse schaatskamp
worden de capriolen van Koss
van de afgelopen weken met ar
gusogen bekeken. Mannencoach
Ab Krook, die gisteren met het
grootste deel van de Nederlandse
schaatsploeg in Hamar arriveer
de (de vrouwen komen maandag
pas), gaat er vanuit dat de 1.87
lange Noor één groot toneelstuk
opvoert.
„Gemakkelijker voor ons," zo
legt Krook uit. „Dat houdt mijn
jongens scherp. Volgens de offi
ciële lijsten hier werd Koss al
leen ingeschreven op de 1500
meter van volgende week don
derdag. Gekheid natuurlijk. Re
ken er maar op dat hij er zondag
bij de vijf kilometer zal staan.
En Koss in problemen is het
gevaarlijkst van allemaal."
Johann-Olav Koss lacht erom.
Laat ze maar, zo zie je hem
denken. Vaak dwalen zijn ge
dachten naar de zomer van 1993
af. Twee maanden lang trok hij
zich met zijn broer plus een stel
vrienden terug in het Himalaya-
gebergte. Ver weg van de hecti
sche wereld, vaak genietend van
de absolute stilte. Koss en zijn
companen ondernamen vele
tochten door en over onherberg
zaam terrein. „Dan kom je jezelf
pas tegen," zo weet hij nu. „Leer
je veel over je eigen ik. Voor
mezelf ben ik er wel uit. Nooit
zal ik nog een plaats in de
schijnwerpers ambiëren. Op de
universiteit ga ik eerst afstude
ren en dan me verder specialise
ren. Het is heerlijk daar. De
schaatser Koss kennen ze niet.
Mijn professoren weten vaak
niet eens dat ik een bekende
Noorse topsporter ben. Rondetij
den? Ben je gek, daar hebben ze
het benul niet van."
Tegen wil en dank zal Koss zich
de komende week nog één keer
opladen. Bewust 'vergeet' hij
dan zijn reis naar het Afrikaanse
Eritrea, waar hij op verzoek van
het Olympische hulpfonds een
kijkje ging nemen. „Dertig jaar
burgeroorlog, 150.000 slachtof
fers, ik kreeg er de rillingen van
over heel mijn lijf. Redd Barna is
een Noorse organisatie die in
Eritrea tracht de boel weer op
poten te zetten. Vijf scholen
worden er door die mensen ge
bouwd, terwijl achttien scholen
een grote opknapbeurt krijgen.
Dat zijn de dingen waar het in
dit leven om draait. Vaak vraag
ik me af waarom ik acht uur per
dag train om bij wijze van spre
ken ééntiende van een seconde
op een afstand sneller te kunnen
zijn en de kinderen van Eritrea
elke tiende van een seconde van
een dag moeten knokken om te
overleven. Dat maakt het moei
lijk, topsport. Jongens als Zand
stra en Ritsma staan er als net-
twintigers nog onbevangen te
genover. Ik pieker. Heb al te veel
gezien van de ellende op deze
wereld. Daarom twijfel ik. Is het
het allemaal wel waard?"
Voorlopig schuift Johann-Olav
Koss het antwoord op die vraag
nog even voor zich uit. Eerst
Olympisch goud, daarna de har
de realiteit. Een volgorde waar
hij soms van walgt.
Van onze verslaggever
fob van Deursen
Hamar/Lillehammer - Sinds
na Thialf Heerenveen de
schaatswereld werd verblijd
met meer en meer overdekte
400 meter-banen, is de sport
duidelijk in beweging. Niet
alleen wat betreft goed, be
ter, best in het cijfermatige
van de geleverde prestaties,
maar ook met het materiaal,
waarmee de toppers vanaf
zondag bijna dagelijks in het
Vikingschip van Hamar om
het Olympisch schaatsgoud
gaan strijden.
Misschien durven de coaches het
tijdens deze 17e wintersessie in
de geschiedenis van het IOC aan
om hun geheimen prijs te geven.
Dan wordt tenminste een tipje
van de sluier, die de nabije toe
komst nog grotendeels verbergt,
opgelicht. De verhalen zijn in
middels bekend. De Nederlan
ders met hun aërodynamische
hoezen. De Noor Johann-Olav
Koss met zijn Mach 1. Plus de
gehele Noorse schaatsploeg met
pakken van een speciaal materi
aal. waarlangs de door de snel
heid weerstand leverende werve
ling van de wind (ook in over
dekte ijshallen) beter zou afglij
den.
Maar er is waarschijnlijk meer
onder de schaatshemel. Veel
meer. Een schaatser in een strak
°m het gespierde lijf gespannen,
super-dun glimmend pak, met
een soort spoilers op schouders
en rug, rijdt misschien binnen
aizienbare tijd zijn rondjes met
°e handen devoot voor de borst
gevouwen, als ware hij aan het
idden. Op ultra-lichte, wellicht
eramische schaatsen, onder in
mdtunnels vele malen uitgetes
te schoenen. Geen beeld uit een
eience- fictionfilm, maar mo-
enteel dicht bij de realiteit.
Achter de schermen immers
wordt er door wetenschappers
volop nagedacht over de vraag
hoe de schaatssport nog verder
kan evolueren.
Getraind wordt er tegenwoordig
harder dan ooit. De Nederlandse
mannencoach Ab Krook zocht
het in de aanloop naar de Win
terspelen niet voor niets meer en
meer in hoogtestages. Voor extra
prikkels, omdat op zeeniveau de
grens van het dagelijks lichame
lijk haalbare reeds werd bereikt.
Het valt dus te begrijpen dat er
naar andere wegen wordt ge
zocht om nög meer vooruitgang
te boeken.
De Noren namen in oktober vo
rig jaar het voortouw met de
Mach 1, de Duitsers doen op het
ogenblik zo vlak voor de Spelen
heel geheimzinnig en de Neder
landers zaten intussen, zo bleek
half januari in Davos met de
aero-hoes, ook niet stil. Krook
ging echter al veel eerder aan de
slag, zo wil hij nu plotseling wel
bekennen. Europees kampioen
Rintje Ritsma trainde bijvoor
beeld half oktober vorig jaar
tijdens het eerste trainingskamp
van dit seizoen in Inzeil met de
handen voor de borst.
„Als je ze op je rug legt, voel je
bij veel wind de werveling van
de wind rond je handen. Als je ze
voor je borst houdt, heb je dat
niet. Alleen, die houding is wel
heel onwennig. Het ging best
redelijk, maar het voelde niet
prettig aan. Dus voorlopig begin
ik er niet aan," aldus Ritsma, die
wacht op nader onderzoek in die
richting. „In een windtunnel zou
je zoiets perfect uit kunnen pro
beren, maar helaas heeft de
schaatsbond daar geen geld voor
over."
Handen gewoon op de rug, zon
dag bij de 5000 meter voor man
nen, de openingsafstand van het
Olympisch schaatsprogramma in
Hamar. Dus zo opzienbarend als
in 1975 in Dokka zal het wel niet
worden. In dat voor het schaat
sen historische jaar introduceer
den de befaamde vier Noorse
S-sen (Stensen, Sjöbrend, Stor-
holt en Stenshjemmet) de door
fabrikant Odlo in het diepste
geheim ontwikkelde skinpakken.
Kai-Arne Stenshjemmet herin
nert zich dat als de dag van
gisteren. „We kwamen plotseling
met de snelle, elastische outfit
op de baan. Een revolutie. We
hadden nog wel van die ouder
wetse wollen mutsjes op. Daar
bracht de Zwitser Franz Krien-
bühl een jaar later verandering
in. Die maakte het pak compleet
door de cap aan het pak vast te
zetten."
Stenshjemmet verwacht dat er
vanaf zondag in Hamar verras
sende zaken boven het ijs zullen
komen. „De schoenen zijn nog
steeds bijna hetzelfde als toen
Jaap Eden in 1895 in Hamar op
het Mjösa-meer de grens van 18
minuten op de tien kilometer
doorbrak. Dus bijna een eeuw
lang veranderde er niets. In het
skiën zijn ze al veel verder. Daar
worden materialen gebruikt die
in de ruimtevaart worden uitge
probeerd. In het schaatsen valt
er veel tijdwinst te boeken met
zulke materialen. Dat de Hollan
ders eventueel met die aangpaste
hoes over hun schoenen komen,
verbaast mij niets. Vooral omdat
de top in de training zelf niets
meer kan zoeken. Die gasten
zitten echt aan de grens."
Ab Krook is daar ook van over
tuigd. „Meer trainen dan nu kan
bijna niet. Dat is vragen om
blessures. Andere wegen moeten
worden aangelegd. Rijden met
de handen voor je borst zou er
een van kunnen zijn. Tenslotte
roept je lichaam tijdens het
schaatsen 80 procent van de
weerstand op. Onze aërodynami
sche hoezen vormen een ander
pad. Kleine dingen, maar oh zo
belangrijk als het gaat om het
verschil tussen goud en zilver.
Dan kan een tiende van een
seconde winst de doorslag ge
ven."
Het verhaal dat Koss zijn Mach
1 voor de Spelen opzij schoof,
omdat er maar een paar alleen
voor hem beschikbaar was, doet
Krook af als onzin. „Als die
schaatsen zouden voldoen, dan
zou Koss erop rijden. Die Mach 1
heeft volgens mij niet aan het
verwachtingspatroon voldaan."
En Stenshjemmet: "Die Koss is
stom geweest door er zo vroeg
mee in de publiciteit te treden.
Als hij in het geheim lekker had
verder gewerkt en er zondag
tijdens de vijf kilometer mee de
baan op was gestopt, had hij
gelijk goud op zak gehad. Reken
maar dat die Hollanders zich
dan rot waren geschrokken. Nu
hebben die ruimschoots de tijd
gehad om tegenzetten te doen."
Als de voortekenen niet bedrie
gen, zorgen de Duitsers zondag
in ieder geval voor een nieuwtje
in hun materiaal. Coördinator
Günther Schumacher van de
Lillehammer - Het Internationaal
Olympisch Comité gaat een voorselectie
maken uit de landen die zich kandidaat
hebben gesteld voor de Olympische
Winterspelen van 2002. Liefst tien gega
digden, dat zijn er meer dan ooit, heb
ben hun belangstelling voor de organi
satie bij het IOC kenbaar gemaakt. In de
voorronde blijven er daarvan vier over,
zo is het plan.
Aanvankelijk zag het er zelfs naar uit dat de
IOC-leden volgend jaar juni maar zouden
kunnen kiezen uit twee locaties. Bij de
stemming daarover was een overweldigende
meerderheid tegen dat voorstel. Als compro
mis werd bereikt dat de keuzecommissie
over een jaar, na bestudering van de bid-
books (presentatie), het aantal aanvragen
terug brengt van tien tot vier. De meeste
leden waren het erover eens dat het voor een
aantal steden zinloos en duur is valse hoop
te koesteren.
„Je kunt slecht voorbereide of zwakke kan
didaten beter afremmen, voordat ze te veel
geld uitgeven. Zie het maar als een dienstbe
wijs aan de bevolking van de betreffende
steden. Het gaat per slot van rekening om
belastingcenten," lichtte het Belgische IOC-
lid Jacques Rogge toe.
De nieuwe procedure vermindert ook de
mogelijkheid van tactisch stemmen bij de
geheime ballotage. De kans is kleiner gewor
den dat daardoor een relatief goede organi
satie in een vroegtijdig stadium van de
verkiezing afvalt.
De tien steden die de Winterspelen van 2002
willen, zijn: Alma Ata (Kazachstan), Graz
(Oostenrijk), Jaca (Spanje), Oestersund
(Zweden), Poprad-Tatiy (Slowakije), Quebec
(Canada), Salt Lake City (Verenigde Staten),
Sion (Zwitserland), Sotsji (Rusland) en Tar-
visio (Italië).
Duitse schaatsbond ontkent om
het hardst, maar Krook weet
zeker dat de Duitsers een pri
meur binnen handbereik hebben.
„Of ze het gaan gebruiken, is een
tweede, maar ik heb het zelf
gezien. Pakken met opstaande
randjes op armen en schouders.
En op de cap. Om de windwerve-
lingen af te breken."
Schumacher vindt het heel ver
velend dat de Loosdrechter op
de hoogte blijkt. „Het scheelt
alleen voor de lange afstanden
wat," zo talmt de Duitser. „In
een windtunnel werd bewezen
dat je bij snelheden van boven
de 45 kilometer per uur, zoals op
de sprint, er eerder nadeel van
hebt."
Een factor die door de mens bij
al dit voorgaande niet te beïn
vloeden valt is de luchtdruk bo
ven Hamar en omgeving. Een
lage waarde betekent minder
luchtweerstand en dus snellere
tijden. Bij de World-Cup-wed-
strijden begin december vorig
jaar reden Dan Jansen en Jo
hann-Olav Koss hun wereldre
cord op respectievelijk de 500
meter (35.92) en 5000 meter
(6.35.53) bij een luchtdruk van
970 millibar. Rintje Ritsma kras
te zijn wereldrecord op de 1500
meter (1.51.60) tijdens het EK in
Hamar bij een waarde die rond
de 1000 schommelde. Elk tiental
millibar scheelt volgens weten
schappers negenhonderdste van
een seconde per af te leggen 500
meter.
Jansen, Koss en Ritsma zetten
hun records op het geoliede ijs
van het Vikingschip neer met de
op dit moment gangbare kle
ding, op gewone schaatsen, in
gewone schoenen. Velen geloven
dat de schaatsgeneratie na hen
totaal anders zal ogen. „Stap
voor stap komen we verder. Dat
valt echt niet tegen te houden,"
zo weet Günther Schumacher
zeker.
Hamar (anp) - De sprinters
Arie Loef en Nico van der
Vlies houden tijdens de
trainingen draadloos con
tact met coach Wopke de
Vegt. In het Vikingschip in
Hamar, vanaf zondag het
decor van de Olympische
schaatswedstrijden, ver
loopt de communicatie tus
sen oortelefoons en walkie-
talkie storingsvrij.
De Vegt leende de high-tech-
apparatuur van een bedrijf in
het Friese Wommels. „Volgend
jaar gaan we er pas echt se
rieus mee aan de slag," aldus
de trainer van de Koninklijke
Nederlandse Schaatsenrijders
Bond, verantwoordelijk voor
de sprinters. „We hebben hier
mee eerder geëxperimenteerd.
We gebruiken deze methode
tijdens de trainingen en heb
ben er ook al eens een offi
cieus wedstrijdje mee gereden.
Met goed gevolg."
Zo vlak voor de Olympische
Wopke de Vegt met zijn
zender. foto anp
Winterspelen kan De Vegt de
rijders weinig nieuws meer le
ren. „Ik moet niet te veel in
formatie kwijt willen. Hen
niet overladen met allerlei de
tails. Hooguit de punten aan
scherpen waarmee we al het
hele seizoen bezig zijn."
De afstand tussen coach en
rijder wordt er kleiner door.
„Wat een coach van langs de
kant schreeuwt, daarvan ver
staan de schaatsers meestal
maar de helft. Die wind suist
langs je oren. Zo hebben we
veel directer contact."
Lillehammer (anp) - Tien jaar geleden zongen duizenden
mensen: 'Blijf aan Sarajevo denken.' Het gebeurde tijdens het
feestelijk slot van de veertiende Olympische Winterspelen, in
Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië. De vrienden van toen zijn
nu vijanden die elkaar dagelijks afslachten in een waanzinni
ge, etnische oorlog, met alleen verliezers en duizenden on
schuldige slachtoffers.
Johann-Olav Koss, die steeds grotere moeite heeft met het bedrijven van topsport.
foto DE stem/ben steffen
De slotakkoorden van toen heb
ben anno 1994 een wrange bete
kenis. De wereld denkt aan Sa
rajevo, iedere dag. Maar niet
zoals een decennium geleden. De
flanken van de Bjelasnica, waar
het alpineskiën werd gehouden,
zijn bezaaid met Servisch wa
pentuig. In het Zetrapark, waar
de Olympische schaatsbaan was
gesitueerd, worden de doden van
de oorlog begraven,
„Sarajevo is nu het grootste con
centratiekamp ter wereld." Zo
opende Stjepan Kljuic, voorzit
ter van het Olympisch Comité
van Bosnië Herzegowina, zijn
toespraak bij de presentatie van
het mini-ploegje.
Tien sportmensen heeft de ver
scheurde staat ingeschreven voor
de Olympische Winterspelen in
Lillehammer; Serviërs, Kroaten
en Moslims. Acht mannen, twee
vrouwen en hun begeleiders
staarden in het auditorium van
het perscentrum in het Olym
pisch stadje Lillehammer ver
stard voor zich uit. Met bleke,
asgrauwe kopjes. Mager, nauwe
lijks ogend als sportmensen. Hun
gedachten dwaalden voortdu
rend af naar het verwoeste va
derland.
„Het is geen burgeroorlog, het is
een oorlog tegen machteloze
burgers," zei Kljuic. „Deze tra
gedie is een gevolg van het com
munisme. Waarom wij toch deel
nemen? Dit is onze manier om
tegen het fascisme te vechten. In
de geest van de Olympische ge
dachte. Helaas hebben de Vere
nigde Naties ons in de steek
gelaten. Anders hadden we hier
met meer mensen gezeten. Ik
voel me bedroefd als ik aan de
situatie in mijn land denk."
Kljuic onthulde dat de voor
maandag en dinsdag vastgestel
de trainingen van de bobbers,
alpineskiërs en rodelaars waren
afgelast. Het bloedbad van afge
lopen weekeinde, waarbij meer
dan zestig mensen om het leven
kwamen, had de atleten dusda
nig aangegrepen, dat ze geen
hap door hun keel kregen en
louter met hun gedachten thuis
waren.
„We staan onder zware druk. We
zijn gedeprimeerd," bekende
bobsleeër Nizar Zaciragic. „De
gruwelijke gebeurtenissen van
het weekeinde hebben ons niet
onberoerd gelaten."
De bobber vocht tien maanden
aan het front, ontsnapte aan de
dood. Was van dichtbij getuige
van de gruwelijkheden. Vorig
jaar in de zomer probeerde het
bobteam te trainen in Sarajevo.
In een buitenwijk. Het was bijna
onmogelijk. De mortiergranaten
waren hun gevaarlijkste tegen
stander.
„Twee keer per dag trainden we,
althans deden een poging. In een
sporthal en buiten. Een van ons
werd geraakt door een kogel,
gelukkig niet ernstig. De condi
tie ging zienderogen achteruit, in
plaats van beter te worden. Door
gebrek aan eiwitten verzwakten
we en waren we niet in staat het
trainingsprogramma af te wer
ken. We hebben voor ons leven
moeten rennen. Bijna ieder dag,"
schetste Zaciragic bijna emotie
loos de bizarre omstandigheden.
„Het- drama is nauwelijks te be
schrijven of onder woorden te
brengen. Je moet het zelf gezien
hebben.
De 25-jarige moslim verkeert re
latief gezien in een riante posi
tie. Hij mag zijn land verlaten en
binnenkomen wanneer hij wil.
Als medewerker van de Bosni
sche televisie heeft hij meer pri
vileges dan zijn lotgenoten. „Ik
behoefde niet te vluchten. Ik kon
met een vliegtuig van de VN het
land uit. Naar Italië. Straks kan
ik ook weer terug. Maar voor
velen is de kans bijna nihil dat
ze herenigd worden met hun fa
milie en vrienden."
Een van hen is Verona Marjano-
vic. Twintig jaar sinds 1 februari
en deelneemster aan het rodelen.
Een jaar geleden verliet ze de
brandhaard. Met pijn in het
hart. Honderd dagen mocht ze
wegblijven. Ze overschreed het
ultimatum. Of ze ooit haar naas
ten nog kan omhelzen, is uiterst
ongewis. Haar grootste wens is
na de Olympische Winterspelen
terug te keren naar Sarajevo.
„Niemand van jullie zal het be
grijpen, maar ik houd van die
stad, van de mensen. Ik was er
gelukkig, ook tijdens de oorlog,"
zei ze. „Ik denk iedere dag aan
Sarajevo. Al mijn familie woont
er, mijn vrienden. Ik voel me
daar veilig, geborgen. Ik ben niet
bang te sterven. Ik verlang naar
mijn familie."
Maandag kreeg Marjanovic, die
haar tranen nauwelijks kon be
dwingen, onverwacht contact
met een van haar zussen. Dank
zij de satellietverbinding van de
Amerikaanse omroep CBS. „Het
was een schok voor me. Ik had
haar een jaar niet meer gespro
ken. De flat waarin ik woonde
met mijn ouders, is met de grond
gelijk gemaakt. Iedereen leeft
nog. Ik heb geen enkele vrees
terug te keren. Toen ik het land
ontvluchtte, dacht ik dat het niet
meer erger kon, maar ik heb me
helaas vergist. Het is afschuwe
lijk, maar ik heb een wens: Te
rug naar Sarajevo."
Hoewel de president van Bosnië-
Herzegowina, Izetbegovic, heeft
toegezegd het verzoek van het
IOC tot een wapenstilstand in te
willigen, plaats bobsleeër Zaci
ragic er grote vraagtekens bij.
„Een Olympische wapenstil
stand? Laat me niet lachen,"
schamperde hij. „De agressor in
Sarajevo respecteert niets. Geen
mensenleven, dus zeker niet de
Olympische gedachte. Hij gaat
door. Meedogenloos. Mijn enige
hoop het zinloze geweld te stop
pen is Bill Clinton. De Ameri
kaanse president is de enige die
een einde kan maken aan dit
drama.
Lillehammer (rtr) - Voorzit
ter Juan Antonio Sama
ranch van het Internatio
naal Olympisch Comité
(IOC) heeft gisteren ver
klaard binnen enkele dagen
een bezoek te brengen aan
het door een burgeroorlog
verscheurde Sarajevo. Op
die manier wil de eerste
man van het IOC zich soli
dair verklaren met de stad
die in 1984 de Winterspelen
organiseerde.
„Met mijn symbolische be
zoek wil het IOC laten zien
dat het tien jaar na de
Olympische Winterspelen
Sarajevo nog steeds aan de
bevolking denkt," zei de in
Noorwegen verblijvende
Spanjaard in een interview
met een Zwitsers radiosta
tion.
1
