'Gasprijs tuinders kan omlaag'
heid
Kamer wil dat kabinet van cao's afblijft
v*i2£ NOTKa
Kiezen tussen duivel en diepe blauwe zee
Trekt toerisme je aan?
Nee tegen uitzending militairen
Lubbers wint vertrouwen tuinders zonder harde beloftes te doen
Schuld en smaak
pESTEM
den word
acherd
epost
n Gend
oos
BINNENLAND
A3
'Wettelijke regeling
voor kroongetuige'
NOTKa en heb m'nimaal HAVO op zak?
leidt al 25 jaar op voor een boeiende baan.
Kom naar de Open Dag.
DE STEM
COMMENTAAR
BINNENLAND KORT
Boete voor discriminatie bij huisverkoop
Parkeeropbrengst in 1991 161 miljoen
Van Duijn wil burgemeester worden
10-jarige zendconcessie omroep onzeker
Aandelenmarkt
spoort met
peilingen
KIEZINGEN
Twijfelt de
vrouw of is
zij eerlijk?
Inbeslagname
programma
Politiek
misbruik
RUARI 1994 J\
oeten we een DM
ef doen," zegt contr(
erink. „Laatst hadde
twijfelgeval. De DN
n uit dat de ouders nu
met de pup. De eigene
teerde het niet en vroi
tra expertise aan, j
sook uitwees dat er ie:
met een van de ouden
eens een fokker onze
at een van de ouders o
geweest. Toen bleek d
degelijk goed te zij,
natuurlijk ook. Wij Zij:
ls het bloed op DN',
moet worden. We kjj
als het wordt afgeno
brengen een merkje aai
alen het bloed zodat
e kan gebeuren."
er heeft diverse nesten
ns een dierenarts. „I
niet bewijzen, maar i
t zeker." Van een nes
dere kwaliteit gaan
s dood. De fokker,
ziet verdwijnen, legt
even pups dan bij ea
st van ouders met onbe
e papieren. De argeloa
et het verschil niet, di
nal trouwens meesta
t. Alleen het lab geef
nitieve uitkomst."
rieur van de Raad van
J. W. Beeftink, wieni
chtsonder prijkt op elke
I-stamboom noemt Rus-
t land waar regelmatig
bomen wordt geknoeid
n keer in de maand krij-
iemand met een in Rus-
mchte hond met getikte
m die je niet eens kunt
sluit niet uit dat zo'n
bed materiaal kan zijn,
ar gaat het niet om. Met
~d mag je niet fokken en
t aan wedstrijden mee-
's je een hond wil kopen,
an eerst de stamboom,
"uders. Dat kan een fok-
met goed fatsoen weige-
ons worden alle num-
gegevens van de hond
en."
de ziektewet zit door-
p een operatie moet
s duurder dan de ope-
Er zijn tot nu toe zo'n
tig diagnoses op za-
steld en vijf operaties
d. Bij het project, dat
t proefstadium zit, zijn
peden betrokken.
niet eerlijk dat deze
rs eerder worden be-
dan anderen, dat
egt Van der Molen,
or de eerlijkheid zit de
e problemen. De over-
eestrijdig. Het ziekte-
moet worden terugge-
n er is geen geld om
eter te maken."
Pompe noemt het ini-
an de vier bedrijven
ch gevolg' nu de werk
eerste zes weken ziek-
zelf moet betalen
ervanger. „Je moet het
principieel benaderen.
ontslagen binnen de
idszorg omdat we bin-
budgetten moeten blij-
werkgelegenheid staat
k.
grenzen aan het collec-
e," zegt ook H. Kruis,
d en lid van de medi-
van het Ignatiuszie-
in Breda. „De zorg
zijn voegen. Maar ik
iet gelukkig mee. Er
een tweedeling in de
en mensen die het wel
betalen en mensen die
kunnen betalen. Het
is af te wijzen als het
t normale ziekenhuis-
a heen zou lopen,
de avonden en op za-
ordt het ziekenhuis
uikt. Wij kunnen met
et niet veel meer doen-
ur gaat het licht uit."
zorg wordt bezuinigd,
'unnen niet zoveel ope-
tvoeren als ze wel zou-
ien om de wachtlijsten
werken. Daar is geen
>r. „Ik heb geen oplos-
>r de lange wachtlijs-
gt Kruis. „Maar deze
g is niet ideaal."
WOENSDAG 9 FEBRUARI 1994
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Minister De Vries
van Sociale Zaken moet zich
in de toekomst meer be
moeien met de inhoud van
cao's. Maar ingrepen in cao's,
zoals De Vries (Sociale Za-
jjen) voorstaat, keurt de
Tweede Kamer af.
Dat bleek gisteren tijdens een
debat over het voorstel van De
Vries om in de toekomst alleen
nog 'de goede doelen' in cao-af
spraken verbindend verklaren.
Deze afspraken, over bijvoor
beeld scholing, werkgelegenheid
en minderheden gelden dan voor
de gehele bedrijfstak. Afspraken
over de loonontwikkeling of
aanvullende wao-uitkeringen
moeten daar buiten vallen. De
Vries hoopt zo de werkgelegen
heid en de loonmatiging te be
vorderen.
Maar de Kamer vreest dat het
voorstel van De Vries leidt tot
extra loonstijging en daarmee
minder werkgelegenheid. Groen-
Links-kamerlid Rosenmöller:
„Dan zegt een werkgever: ik
koop die 'goede doelen' gewoon
a£ met wat hoger loon."
PvdA-kamerlid Van Zijl acht het
voor de werkgelegenheid beter
de premies en belastingen te ver
lagen. Deze zijn nu nog zo hoog,
dat werknemers in Nederland
relatief duur zijn. Ook De Vries'
eigen CDA is tegen zijn voorstel.
CDA-woordvoerder Wolters be
nadrukte erg veel waarde te
hechten aan de vrijheid voor
werkgevers- en werknemersor
ganisaties. Het ingrijpen in cao's
hoort daar niet bij, aldus Wol
ters.
De Kamer voelt er wel wat voor
om bijvoorbeeld jaarlijks met de
sociale partners te bekijken wat
nu precies in een cao moet staan.
Ook moet het mogelijk worden
dat werkgevers (bijvoorbeeld
voor startende ondernemers)
makkelijker onder de cao-bepa
lingen uitkomen.
Ondanks de kritiek houdt De
Vries vast aan zijn plan. Hij
hoopt het binnen enkele maan
den voor advies aan te bieden bij
De Raad van State. Het voorstel
kan, hoopt de minister, ook nog
een rol spelen in de kabinetsfor
matie.
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De aardgasprijs voor tuinders hoeft van
minister-president Lubbers niet omhoog.
De prijs zal mogelijk zelfs om
laag gaan vanwege de koppeling
met de (dalende) olieprijs. Dit
zei de premier gisteravond tegen
duizenden tuinders op een pro
testmanifestatie in Bleiswijk,
Keiharde toezeggingen deed de
premier niet. Maar hij gaat wel
persoonlijk informeren bij mi
nister De Vries (Sociale Zaken)
Nijmegen (anp) - Kroongetuigen
kunnen een geducht instrument
vormen in de strijd tegen de
georganiseerde misdaad. Daar
om lijkt het gewenst dat de sta
tus en faciliteiten voor belangrij
ke kroongetuigen in de Neder
landse wetgeving worden gere
geld.
Dat stelt de Nijmeegse hoogle
raar prof.mr. P. Tak, die op
verzoek van het ministerie van
Justitie een rapport over de fi
guur van de kroongetuige heeft
geschreven.
Tak heeft ervaringen met kroon
getuigen in het buitenland op
een rij gezet. Het blijkt dat
kroongetuigen vooral in de drug
criminaliteit, de georganiseerde
misdaad en terrorisme nuttig
kunnen zijn.
(ADVERTENTIE)
of er een goede regeling voor
seizoensarbeid kan komen.
Minister Andriessen (Econo
mische Zaken) en minister Buk
man (Landbouw) moeten zorgen
voor goede saneringsregelingen
voor tuinders die het hoofd niet
meer boven water kunnen hou
den. Ofwel: Lubbers zet zich de
laatste drie maanden van zijn
premierschap persoonlijk in voor
de land- en tuinbouw.
Ook zonder glasharde toezeggin
gen waren de tuinders al lang
blij met de helpende hand van de
minister-president. Lubbers
toont begrip, heeft het over 'wij
samen'. En steelt de show in
Bleiswijk waar de tuinders met
beschaafde spandoekteksten hun
nood klagen.
Heel anders vergaat het land
bouwminister Bukman. Hij
krijgt een fluitconcert ook al
heeft zijn betoog veel weg van
dat van Lubbers. Bukman kan
niet veel goeds doen bij het pu
bliek dat kampt met economi
sche tegenspoed.
De tuinders steken de politici
een omvangrijk eisenpakket toe.
Belangrijkste punten: een haal
bare en betaalbare milieu-aan
pak, een goede regeling voor
seizoensarbeid, een verkleining
van de wig tussen bruto en netto
loon en natuurlijk het vasthou
den aan (en niet verhogen van)
de gasprijs.
zaterdag 12 februari
NOTKa Breda Van 10-13 uur,
Boschstraat 32-34 met elk half uur
Telefoon 076-148300 een presentatie.
Korte, praktijkgerichte dagopleiding
op hoog niveau (duur 2 jaar)
Studieplaats verzekerd (geen loting)
Studiefinanciering (WSF 18*) van
toepassing
Zo 'n 80% van de geslaagden vindt
snel een baan
- Breda
♦♦Is
Amersfoort
Zurich
Nederiands Opleidingscentrum
voorlberistisch Kader
Erkend door de Minister van Onderwijs en
Wetenschappen op grond van de Wet op de
erkende onderwijsinstellingen, voor zover
het onderwijs binnen de reikwijdte van de
Wet valt
KUN JE de achterban niet met giften gunstig stemmen, dan maar
met begrijpende woorden, schijnt het CDA te denken. Omdat
minister Bukmans opzetje om de glastuinbouw door een bevrie
zing van de gasprijs te binden faalde, moest er een ander gebaar
gemaakt worden. Drie man sterk trok de CDA-leiding daarom
naar het hol van de leeuw. Op een tuindersmanifestatie in
Bleiswijk gisteravond verschenen zowel de oude en de nieuwe
leider, Lubbers en Brinkman, als de minister van Landbouw
Bukman. Goodwill zal dit massabezoek het CDA wel opgeleverd
hebben. Of het voor de tuinbouw iets uithaalt, is de vraag.
De eisen die de tuinders stellen, lijken niet erg realistisch. De
gasprijs moet vijf jaar constant gehouden worden, de loonkosten
voor de werknemers moeten omlaag en het moet eenvoudiger
worden buitenlandse arbeiders aan te trekken.
Het eerste verlangen is in de discussie over het 'amice'-briefje
van Bukman al afgewezen. Verlaging van de loonkosten is in
eerste instantie een zaak voor het georganiseerde overleg tussen
werkgevers en werknemers. De regering staat er buiten, of
bedoeld zou moeten zijn dat het werkgeversdeel der sociale
lasten voor één sector verlaagd zou moeten worden. Als dat
toegestaan wordt, melden zich direct enkele andere bedrijfstak
ken en stort het hele financieringssysteem van de sociale
wetgeving in elkaar. En zo lang als de werkloosheid nog
probleem nummer één in Nederland is, zal geen minister het in
zijn hoofd halen het in dienst nemen van buitenlanders te
bevorderen.
De vraag is ook of de tuinders aan het goede adres zijn met hun
eisen. Het gaat slecht met de groenteteelt in Nederland. Het
Landbouw Economisch Instituut heeft becijferd dat de gemiddel
de ondernemer in deze branche de laatste twee jaar twee ton aan
reserves ingeteerd heeft. Een van de oorzaken is het verslechter
de imago van het Nederlandse, bijna industrieel geteelde pro-
dukt. Men denke slechts aan de Duitse afkeer van de Nederland
se tomaat. Met staatshulp wordt die tomaat niet beter. Dat is een
«Mkvan de telers zelf. Zij zijn in hun drang tot economisch en
efficiënt produceren zo doorgeschoten, dat ze zich buiten de
oiarkt hebben geplaatst. Een normaal ondernemersrisico,
ten andere oorzaak is de toegenomen buitenlandse concurren
tie. In een EU-land als Spanje kan de teelt zonder veel kunstmid
delen plaatsvinden en is dus betrekkelijk goedkoop. Daarenbo
ven is het buitenlandse produkt, omdat men aanneemt dat het
minder artificieel tot groei en bloei wordt gebracht, gewild. Ook
°P de binnenlandse Nederlandse markt. Voorzover de produktie
8P distributie van deze produkten met steun uit Brussel plaats
vindt, kan men zich verzetten tegen deze mogelijk oneerlijke
concurrentie. Als de tomaat van Gran Canaria hier echter
Populair is, omdat hij beter smaakt of minder kunstmatig gaaf
t V'S ^et wederom een zaak van goed ondernemerschap. De
tuinbouw moet de schuld niet eenzijdig bij de overheid leggen,
«n hand in eigen boezem kan evenmin kwaad. Dat mag het CDA
Zlin groene achterban ook wel eens uitleggen.
Door Max de Bok
Het leek een staatsrechtelijk
discours te worden over de
grondwettelijk eenheid van
het kabinetsbeleid. Een dis
cours dat de ervaren pre
mier Lubbers met zijn ge
bruikelijke handige vaag
heid over het ongeschreven
staatsrecht gemakkelijk zou
weten te beslechten.
Dat kwam niet uit. De Kamer
ging niet akkoord met de wat
gemakkelijke lezing van de
premier. Zij plaatste zijn mede
deling van vrijdag dat de Pv-
dA-ministers Alders en D'An-
cona dissident waren geweest
bij het nemen van het besluit
over het Rotterdamse vliegveld
in de door Lubbers jaren gele
den bedachte categorie van
'eens maar nooit weer'. Het
openbaar maken van dergelijk
dubbel handelen van leden van
het kabinet verdraagt zich niet
met de eenheid van het kabi
netsbeleid, aldus de Kamer.
Was het bij die uitspraak ge
bleven, dan zou de opwinding
gisteravond in politiek Den
Haag heel wat minder zijn ge
weest. Maar de helaas vertrek
kende kwaliteits-parlementa-
riër Lankhorst, voorzitter van
de GroenLinks-fractie, rook
zijn kans. Neuzentellend kwam
hij snel tot de conclusie dat er
voldoende CDA'ers en WD'ers
afwezig waren om zijn slag te
slaan. Als kenner van de poli
tieke verhoudingen wist hij dat
zijn eigen fractie in haar afwij
zing van welk soort vliegveld
bij Rotterdam ook, kon rekenen
op de steun van D66 en de
kleine christelijke fracties.
Met het indienen van zijn mo
tie, waarin het kabinet werd
gevraagd het besluit over een
Rotterdamse vlieghaven te her
overwegen - jargon voor: terug
draaien - dwong hij de PvdA
tot kleur bekennen. Dat kon
nog leuk worden.
Welke landingsbaan zou de
PvA kiezen? Die van verkeer
sleider Kok, die vrijdag, on
danks aanvankelijke aarzeling,
had ingestemd met het kabi
netsbesluit? Of die van Alders
en D'Ancona met in hun kiel
zog staatssecretaris Simons, de
lijsttrekker van de PvdA in
Rotterdam? Tussen haakjes:
zijn positie is wel heel pikant.
Hij stelde zich in het Kamerde
bat achter het kabinetsbesluit.
Daarmee verwijderde hij zich
niet alleen van 'zijn' minister,
D'Ancona, maar ook van het
verkiezingsprogramma van de
PvdA in Rotterdam. Leg dat in
de campagne om de raadszetels
maar eens uit!
Lankhorst zat op oppositionele
rozen. De PvdA-fractie had
zich eerder bij monde van
woordvoerder Arie de Jong
'vierkant' achter Alders ge
plaatst. De PvdA restte dus
weinig anders dan de keuze
tussen kamikaze en kamikaze.
Tegen de motie stemmen was
tegen Alders en D'Ancona
stemmen. Voor de motie stem
men zou betekenen ingaan te
gen het standpunt van partij
leider Kok, die zich niet tegen
het kabinetsbesluit heeft ver
zet, en stemmen tegen de eigen
overtuiging in. Een keuze tus
sen de duivel en de diepe blau
we zee.
Bij het ongeluk dat haar, hoe
ook de keuze zou uitvallen,
stond te wachten, had de Pv
dA-fractie een relatief geluk. In
het verkiezingsprogramma ont
breekt een passage over de al of
niet wenselijkheid van Zestien
hoven/Rotterdam Airport. Dus
trouweloosheid bij voorbaat
aan het programma kan de Pv
dA niet verweten worden. Maar
de gang van zaken - tegen de
opstelling van Kok, vóór de
opvatting van lagere goden in
de partij-hiërarchie - vormt
wel weer een vraagteken bij het
leiderschap van de eerste man
van de PvdA. En dat kunnen de
sociaal-democraten allerminst
gebruiken.
De opgelopen schade lijkt nau
welijks te herstellen. Een ander
kabinetsbesluit brengt welis
waar ook schade toe aan het
CDA, maar tast de geloofwaar
digheid van Kok aan. Hij be
treurt de houding van de PvdA-
fractie terwijl Alders die toe
juicht.
Voert het kabinet de motie niet
uit dan moet de oppositie, wil
ze geloofwaardig blijven, een
motie van afkeuring tegen het
kabinet indienen. Maar dan zal
de PvdA-fractie omwille van
lijsttrekker/vice-premier Kok
niet anders kunnen dan daar
tegen stemmen.
Alleen herroeping van het ka
binetsbesluit en het nemen van
een nieuw besluit overlaten aan
het komende kabinet, lijkt de
PvdA optisch nog te kunnen
redden.
Er stond gisteren in mijn avondblad een onthutsend
grafiekje over het verbruik van tropisch hardhout. Het
was onthutsend in die zin dat er uit bleek dat
Nederland in Europa veruit het hoogste verbruik
heeft per hoofd van de bevolking.
De hardhout-behoefte bij de gemiddelde Nederlander is
bijna drie maal zo hoog als die van de doorsnee Brit
(tweede in Europa) en bijna negen keer zo hoog als de
vraag van de gemiddelde Amerikaan. Japan is wereld
wijd de absolute koploper.
Als er dus ergens tropische woudreuzen gekapt wor
den, dan gebeurt dat voor een belangrijk deel mede op
basis van vraag uit het zo milieubewuste Nederland,
waar vaak zo hartstochtelijk wordt geprotesteerd
tegen de aantasting van het regenwoud.
Ja maar, zullen de verantwoordelijken roepen, vergele
ken met Japan is onze vraag er een van bescheiden
omvang, zo ongeveer als Zestienhoven zich verhoudt
tot Schiphol.
Zo hebben zij nog meer argumenten die in theorie
hout snijden, maar in de praktijk hout kappen niet
kunnen voorkomen.
Ach, misschien denken ze wel echt dat ze het broeikas
effect onder controle hebben, als ze de glastuinders wat
vage beloften doen.
MERIJN
Niet iedereen in Nederland vindt dat het geweld in het voormalige Joegoslavië met ander geweld moet worden opgelost. De
Amsterdamse vredeszanger Jos Linnebank- zong gisteren voor het ministerie van Defensie tijdens een demonstratief piket iederen
terwijl de Nederlandse militairen van het VN-bataljon op het vliegtuig stapten naar Bosnië. foto anp
I ie - ic
Utrecht - De rechtbank in Utrecht heeft dinsdag een 64-jarige
vrouw uit Barneveld en haar 33-jarige makelaar wegens discri
minatie van een Turkse man veroordeeld tot een boete van
duizend gulden. De twee waren eerder door de kantonrechter in
Amersfoort vrijgesproken.
In februari vorig jaar deelde de makelaar de Turkse man mee
dat de vrouw haar woning niet wilde verkopen aan iemand van
Turkse afkomst. Zij zou bang zijn dat haar woning zou worden
gebruikt als illegale slachtplaats. Het verweer van de makelaar
dat hij slechts diende als doorgeefluik voor de boodschap, werd
door de rechtbank verworpen. Het college hield hem aan zijn
eigen verantwoordelijkheid.
Den Haag - De parkeeropbrengsten voor de gemeenten zijn in
vier jaar met 112 miljoen gulden gulden gestegen. In 1991 kwam
er in totaal 161 miljoen binnen, dit jaar zal dat volgens het
Centraal Bureau voor Statistiek 273 miljoen zijn.
Een deel van de stijging is de verklaren uit vermindering van het
aantal gratis parkeerplaatsen en verhoging van de tarieven. Dat
gemeenten sinds 1991 zelf een deel van de parkeerboetes mogen
houden, is volgens de Vereniging Nederlandse Gemeenten
(VNG) echter ook een belangrijke oorzaak. Volgens de VNG
wordt er de laatste jaren steeds korter geparkeerd, vermoedelijk
omdat lang staan te duur wordt gevonden. Maar het maakt
weinig uit voor het beleid om de binnensteden auto-armer te
maken: „Er staat toch meteen weer een ander op die plek."
Amsterdam - Ex-provo en huidig raadslid Roel van Duijn heeft
gesolliciteerd naar de post van burgemeester van Amsterdam.
Dit heeft hij gisteren gemeld. De sollicitatietermijn sluit van-
De eerste sollicitatiebrief aan 'Beste mevrouw Beatrix' kwam
van het studenten-duo Jurryt van de Vooren en Daphne van der
Werft. De twee ('Daphne leest de Volkskrant en is PSV-fan en
Jurryt leest Trouw en is lid geweest van de badmintonvereniging
in Velp') belooft de stad een mooie toekomst: direct verkiezingen
voor een gekozen burgemeester en ondertussen worden Schiphol
en het Grenshospitium gesloten, het Paleis op de Dam verbouwd
tot concertruimte en de IJ-en Coentunnel worden een rollerska-
tebaan en anti-automuseum.
Den Haag - Het is onzeker of de Tweede Kamer vandaag
akkoord gaat met het plan voor tienjarige zend-consessies voor
de Hilversumse omroepen. Oppositiepartijen WD en D66 zijn
tegen een tienjarige vergunning om uit te zenden. Regeringsfrac
tie PvdA wil vastgelegd zien dat de publieke omroepen per net
verplicht zijn samen te werken.
Hiermee keert een Kamermeerderheid zich tegen de plannen van
minister D'Ancona (Cultuur). Zij wil de publieke omroepen
versterken en hen een tienjarige concessie geven om hen te
beschermen tegen de concurrentie van commerciële stations.
Dan hoeven de omroepen niet elk jaar op ledenjacht om zo hun
zendtijd op peil te houden. De VVD ziet geen toekomst meer
voor de publieke omroepen en wil die taak geheel overdragen
aan de NOS. D66 heeft soortgelijke ideeën en wil alleen nog
programma's financieren in plaats van omroepen. Het CDA
steunt D'Ancona.
De koersen van de politieke
aandelenmarkt blijken goed te
sporen met de opinie-peilingen.
Op de markt, die gistermorgen
in Amsterdam door de voorzit
ter van de Tweede Kamer Deet-
man voor het publiek is geo
pend, kunnen mensen voor mi
nimaal tien en maximaal dui
zend gulden setjes aandelen ko
pen van de negen politieke par
tijen die nu in de Tweede Ka
mer zijn vertegenwoordigd, plus
een aandeel 'overige partijen'.
Omdat de succes-verwachtin
gen gedurende de campagne
steeds verandert, kan met de
koop en verkoop van deze aan
delen winst worden gemaakt (of
verlies worden geleden).
Gisteravond rond 18.00 uur
deed een aandeel CDA 26 cent,
PvdA 20 cent, D66 19 cent en de
WD 18 cent; een aandeel
GroenLinks kostte na de eerste
dag 7 cent en de CD 3 cent.
Een probleem waar ook de han
delaren op deze politieke aan
delenmarkt mee te maken heb
ben is het aantal twijfelende
kiezers, de zogenoemde 'zwe
vende' kiezers. Volgens het on
derzoeksbureau Interview be
staat een groot deel van de
twijfelaars uit vrouwen.
Volgens de cijfers van het bu
reau heeft een derde van de
kiezers zijn voorkeur voor een
partij nog niet bepaald. Het
verschil tussen het aantal wei
felende mannen en vrouwen is
opvallend. Bij de mannelijke
kiezers zegt 27,8 procent het
nog niet te weten, maar bij de
vrouwen is dat 36,2 procent.
Vooral PvdA- en WD-stem-
mende vrouwen lijken dit keer
lang te moeten nadenken. Uit
de verkiezingsuitslagen van de
laatste jaren blijkt dat die par
tijen gemiddeld evenveel man
nen als vrouwen trekken, maar
in de recente peilingen is er nog
een verschil van zo'n 3 procent.
Volgens de InterView-cijfers
zegt 12,2 procent van de man
nen PvdA te gaan stemmen en
9,6 procent van de vrouwen;
12,9 procent van de mannen
kiest voor d„ WD en 9,4 pro
cent van de vrouwen.
De Nijmeegse politicologe Mo
nique Leijenaar vindt de con
clusie dat vrouwen kennelijk
langer twijfelen echter niet te
recht. „Het kan best zijn dat
vrouwen er langer over doen om
hun keus te maken. Maar voor
hetzelfde geld is de oorzaak van
het verschil dat vrouwen veel
makkelijker durven zeggen dat
ze het niet weten. Die grotere
eerlijkheid is ook in ander on
derzoek wel gebleken."
Leijenaar, die vier jaar geleden
promoveerde op een studie naar
'politiek gedrag van mannen en
vrouwen', vindt het opvallend
ste resultaat van haar onder
zoek juist dat er in het stem
hokje vrijwel geen verschil meer
is tussen de seksen.
De aantrekkingskracht van ex
treem rechtse partijen heeft Le
ijenaar niet behandeld in haar
onderzoek, dat vlak voor de
laatste verkiezingen verscheen.
De recente cijfers van Interview
laten zien dat de CD vooral
mannelijke kiezers trekt: 3,8
procent van de mannen wil zijn
stem aan ultra-rechts geven en
maar 1,2 procent van de vrou
wen.
In Delft heeft de politie gisteren
alle twijfel omtrent extreem
rechts weggenomen, tegelijk
met het verkiezingsprogramma
van de Centrumdemocraten
(CD). De politie, die alle verkie
zingsprogramma's uitvoerig had
bestudeerd, besloot in overleg
met de officier van justitie tot
inbeslagname omdat het stuk
aanzet tot vreemdelingenhaat.
In het programma staat onder
meer dat de gemeente geen sub
sidie meer moet geven voor pro
jecten die 'de eigen bevolking
benadelen', zoals moskeeën of
cursussen Nederlands voor bui
tenlanders. Verder bepleit de
Delftse CD dat er een halt moet
worden toegeroepen aan de in
stroom van vreemdelingen, 'om
dat Nederlanders zelf al proble
men genoeg hebben'.
Het Delftse initiatief zou navol
ging kunnen krijgen in andere
gemeenten in Nederland aange
zien de inbeslagname conform
de landelijke richtlijnen voor
het vervolgen van discriminatie
is. Het openbaar ministerie
heeft aangekondigd extra te let
ten op verkiezingsprogramma's.
Die opvattingen werden giste
ren ook nog eens scherp veroor
deeld door de rooms-katholieke
bisschoppen, die in een geza
menlijke verklaring 'het politie
ke misbruik van vreemdelinge
nangst en het aanzetten tot
vreemdelingenhaat' ten stellig
ste afwijzen. Mensen voelen
zich misschien door de komst
van grotere groepen vreemde
lingen bedreigd. Maar het be
hoort tot de bijbelse opdracht
de vreemdeling gastvrij op te
nemen, vinden de bisschoppen.
Vanuit die houding is in Neder
land het vreemdelingenpasto
raat opgezet.
De uitspraak van dr. H.A. van
Munster dat Centrumdemocra
ten geëxcommuniceerd moeten
worden, is tijdens de vergade
ring niet expliciet aan de orde
geweest, aldus de woordvoerder
van de r.k.-Kerk. Van Munster
is voorzitter van de bisschoppe
lijke commissie voor gerechtig
heid en vrede Justitia et Pax.
I
