Personeel Fokker in verwarring
6,0% Rente.
De allerhoogste
van
Nederland.
06-8822
KORT
Kippen op de vijfde verdieping
KPN ongeduldig voor beursgang
Metaalindustrie kan alleen overleven met lagere kosten
Vakbondsbestuurder Van Bers: Gevolgen crisis geheel ongewis
destem
ECONOMIE
A5
lompen voor
okker zestig
procent te duur
Ook in 1993 veel
fietsen verkocht
ECONOMIE KORT
ARI 1994 A4
'neUo'
Jakoetsk
ezdije (Vergelding)
erische Jakoetsk als
geld over de brug
een cassettebandje
half miljoen gulden
niet betaald, dan
lektriciteitacentrale,
"jzelaars
zijn gisteren aange-
personen die ze in
te strijken. De twee
nman uit de noord-
em, zijn echtgenote,
e dwongen de man
seta, bijna 270,000
werden vier van de
len, door het hoofd
isten te ontsnappen
ou vermoord
Russische uitgeverij
meer het werk van
n Moskou vermoord,
kogel in het hoofd
hij vanuit zijn huis
che media gisteren,
aan de orde van de
acten met de maffia,
ruil voor protectie,
emja is Doebov de
oor de maffia. Het
7-jarige zoon onder
n.
etnam op'
ten het Amerikaanse
fen. Verwacht wordt
maken, meldden de
dag,Functionarissen
eel nog geen besluit
en. De opheffing van
t. De afgelopen twee
'n besluit uit de weg
esoverieg
n het eens over de
cht van regeringseen-
Unita, heeft VN-be-
over de politiemacht
t. Problemen die nog
an machtsdeling, het
de Verenigde Naties
ïovski
se politie heeft een
Deutsche Liga (DL),
nteraad van Keulen,
rkt een demonstratie
e nationalistenleider
n dit weekeinde in
a-rechtse partijen uit
visum aangevraagd.
:t niet heeft minister
;ezegd. Nu Zjirinovski
door; ook niet op een
Zweeds strand
Koerdische vluchtelin-
het Zweedse eiland
sche staten. Het is de
92 om vluchtelingen
:he staten of Rusland.
vluchteiiagen goede
ïiten denken trouwens
kkelen van honderden
naar Zweden zit.
swachters
teren Alfonso D'Anna
twee rijkswachter en
straf wordt in België
Iwangarbeid. D'Anna
li 1992 dood op een
k-Namen nabij Hoei.
20 jaar dwangarbeid
wen toeristen
ben gisteren gezegd dat
riaten voor hun eigen
zesteerdere het land te'
■r wreed en sterk zullen
i'at el-Islamiyya die in
oepering liet vorig jaar
iarna militanten toeris-
dertig buitenlanders
gedood. Voordat de
waren al drie toeristen
/an onze verslaggever
Amsterdam - Onder het personeel van Fokker heerst
ijote verwarring en onzekerheid over de toekomst. Op
2 februari moet de tijdelijke voorzitter van de Raad van
jestuur ir. R. van Duinen zijn nieuwe voorstellen voor
komende reorganisatie voorleggen aan de Raad van
jommissarissen.
toto epa
een gezond leven
ind te wensen,
de eerste keer dat
llo' is wordt gesto-
98 namen Franse
t Jezuskmd mee als
eld keerde toen uit
ar de kerk terug en
de deur, zo wil de
lat zegt districtsbestuurder P.
an Bers van de Industriebond
kv. Gisteren overlegde Van
{rs met het vakbondskader bij
Okker.
bt die 12e februari moeten de
lenduizend werknemers van de
liegtuigfabrikant afwachten
at de sanering voor hen gaan
etekenen. De gevolgen van de
estuurscrisis zijn niet te over-
ien. Of het vertrek van topman
;,J. Nederkoorn leidt tot zachte-
of juist hardere sanerings-
taatregelen, is niet te voorspel-
zegt Van Bers.
Ie vakbondsbestuurder consta-
DONDERDAG B FEBRUARI 1994
vervolg van voorpagina
okker en Dasa kwamen over-
si dat via de prijzen voor de
impen geen oneigenlijke geld-
romen zouden mogen lopen.
De financiële condities voor de
jelevering van de rompdelen
oor Dasa aan Fokker zullen
erbeteren. Leveringen tussen
lasa en Fokker zullen plaats
inden op een 'arm's length'-ba-
i'," staat in de contracten.
Indanks die vaste afspraak blij-
;en de rompen nog steeds zestig
irocent te duur te worden afge-
iverd. Een romp voor een Fok-
;er 100 kost 7,5 miljoen en ligt
öarmee 57 procent boven de
lereldmarktprijs. Dat is het
ieuwedeel van de zes miljoen
ulden per toestel, die de afge
reden topman E.J. Nederkoorn
an kosten wilde drukken.
)e ontslagen topman zou de
ompenprijzen echter slechts
iet twintig procent willen ver-
i. Opmerkelijk, omdat Fok-
;er volgens de contracten een
dige eigen winstverant-
roordelijkheid zou blijven hou-
pn.
let die strategie zette Neder-
oom de eigen organisatie ver-
er onder druk. Volgens de voor
leden zouden 1200 tot 1300
ïensen het bedrijf moeten verla-
in om te kostenbesparing van
itaal dertig procent te kunnen
ialiseren.
iinst
foor Dasa betekenen de leveran-
ies van te dure rompen op drie
lanieren winst. Allereerst krijgt
iet bedrijf rechtstreekse winst in
anden. die niet afhankelijk is
marktomstandigheden. De
«de winst is dat Dasa geen
lezuinigingen bij het eigen, el-
«rs toch al hard getroffen be
kijf, hoeft te realiseren. De vijf
luitse commissarissen eisten vo-
week nog hardere ingrepen
Nederkoorn al voorstond,
laar verluidt zou het gaan om
ijftienhonderd tot tweeduizend
e schrappen banen.
>e derde winst zit in de nog niet
«heel afgeronde transactie met
«Nederlandse staat. In de vorig
aar overeengekomen contracten
namelijk sprake van een gefa-
eerde overname van Fokker
oor Dasa. Dasa en de Neder-
andse staat nemen samen deel
Fokker Holding, waarin het
ontrolerende 51 meerderheids-
fêlang in het beursfonds Fokker
ondergebracht.
an die holding heeft Dasa 78
rocent van de aandelen. Die
jn verworven uit een aandele-
«missie van Fokker en een
tername van 5,3 miljoen aan-
alen van de staat. Die aandelen
«rden indertijd voor dertig gul-
;n per stuk ofwel 196 miljoen
«genomen. Van dat bedrag
ordt de laatste veertig miljoen
blden pas over twee jaar be
laid.
ftrek
rer twee jaar kan Dasa de 22
racent van de staat in Fokker
olding overnemen voor 122
üjoen 23 per aandeel). Maar
asa hoeft het totaal 162 mil-
i«n niet zonder meer te betalen,
ris Fokker in de eerste drie jaar
a het contract minder dan vijf
focent winst maakt over het
'gen vermogen (circa 50 mil
ieu per jaar), mag dat mindere
'orden afgetrokken van de
popsom.
jaar maakte Fokker een
Wies van naar schatting 150
wjoen. Dit jaar zou Fokker
["'de moeten spelen. Maar door
uitstel en de - naar het zich
1 aanzien - verzachting van
reorganisatie blijft Fokker
'aarschijnlijk diep in de rode
■Iters zitten. Voor 1994 wordt
«i verlies van ƒ108 müjoen
'oorspeld.
teert wel dat er veel geruchten
de ronde doen, maar stelt nuch
ter vast dat er geen enkele zeker
heid is welke kant de sanering
uitgaat. De nieuwe eerste man
Van Duinen zou eigenlijk zelf
minder hard willen ingrijpen,
dan het plan dat op tafel lag en
dat aan meer dan duizend men
sen hun baan zou kosten.
De vijf Duitse commissarissen,
die meerderheid vormen in de
Raad van Commissarissen, zou
den juist harder willen saneren,
omdat Fokker nog dit jaar uit de
verliezen moet komen. Er wor
den uiteenlopende verliezen
voorspeld van tussen de 100 mil
joen en de 250 miljoen gulden,
afhankelijk van de aannames en
het al dan niet snel doorgaan
van kostensaneringen.
De Duitsers zouden door de be
stuurscrisis aan Nederlandse zij
de een sterke greep op het be
drijf krijgen, stellen sommigen.
„Nederkoorn had van ons niet
weggehoeven," zegt Van Bers.
Wel constateert hij dat Neder
koorn in de door hem voorgesta
ne uitbreiding van de Raad van
Bestuur tot een uitgebreid direc-
teurenberaad Nederkoorn meer
volmachten had gekregen. „Hij
was dan chief executive officer
geworden. Dat geeft op zich
meer volmachten. Dat heb je bij
andere bedrijven wel vaker. De
situatie zou daarmee gelijk wor
den aan de andere Dasa-bedrij-
ven. Maar het is natuurlijk zo
dat als je vaak van die volmach
ten gebruik maakt, je positie op
termijn toch onmogelijk wordt,"
analyseert Van Bers.
Van Bers zegt niet nader gein-
formeerd te zijn door het bedrijf
over de ontwikkelingen. Hij
wacht de berichten af. „Er is nog
geen reden om de leden en masse
bijeen te roepen. Daarmee zou je
de onrust maar vergroten. Maar
we moeten niet overdrijven: de
mensen bij Fokker zijn wel wat
gewend."
Fokker heeft als werkgever de
reputatie een sterk schommelend
personeelsbestand te kennen.
Naast perioden van snelle groei
heeft het bedrijf tijden van
scherpe saneringen. Sinds drie
jaar maakt Fokker weer zo'n
neerwaartse ontwikkeling door.
Fokker telde drie jaar terug nog
ruim dertienduizend werkne
mers. Het bedrijf heeft na de
komende reorganisatie waar
schijnlijk minder dan negendui
zend mensen over.
Een vrouw in Moskou voert in haar flat op de vijfde verdieping enkele kippen. Veel Moskovieten houden thuis kippen om zo de
hoge kosten van het levensonderhoud te drukken. foto ap
Vari onze redactie economie
Den Haag - Hoe schilder je
als kandidaat-beursfonds de
beleggers mooie winstvoor
uitzichten zonder als publie
ke dienstverlener je klanten
op de gedachte te laten ko
men dat ze te duur uit zijn?
Directievoorzitter ir. W. Dik van
Koninklijke PTT Nederland
(KPN) moest gisteren, tijdens
een ontmoeting met de finan
ciële pers die als 'opmaat' moest
dienen voor de aanstaande
beursgang, een voorzichtige ba-
lanceeroefening doen.
Dik en zijn financiële rechter
hand drs C. Griffioen konden het
achterste van hun tong nog niet
laten zien, maar verzekerden al
vast dat de omzet in 1993 de
zeventien miljard gulden voorbij
is en dat de winst de 1,66
miljard van 1992 overtreft.
Maar wat koopt het Nederlandse
publiek voor de internationale
ambities van de sinds vijf jaar
zelfstandig opererende en nu als
KPN voor de beurs warm lopen
de PTT? Duurdere postzegels en
hogere telefoonrekeningen?
Daar wilde Dik uiteraard niet
van horen. PTT Post en PTT
Telecom, leveren een goed pro-
dukt voor een lage prijs. De
tarieven kunnen niet zo maar
omhoog worden geschroefd, be-
zwoor hij. Als de overheid daar
al niet een stokje voor steekt,
zou hij daar wel voor gestraft
worden door de inmiddels snel
opkomende concurrentie. „Zo
iets doe je maar een keer. En dan
kan ik gaan biljarten met de
heer Nederkoorn."
Dik en zijn ploeg staan te pope
len om de vele verdiensten van
hun organisatie breed uit te me
ten voor de financiële wereld.
Maar ze mogen nog even niet. In
de eerste plaats moet de Eerste
Kamer formeel nog instemmen
met de verkoop van een eerste
tranche van de staatsaandelen.
En vervolgens ligt de regie in
handen van 'global coordinator'
ABN Amro, die de plaatsing van
de aandelen leidt en dus ook het
moment bepaalt dat de Wim-
Dikshow kan beginnen.
Die miljardenaffaire zal - 'ram
pen voorbehouden' - in de eerste
helft van dit jaar haar beslag
krijgen.
Amsterdam (anp) - De verkoop
van nieuwe fietsen heeft zich in
1993 gehandhaafd op het hoge
niveau van de laatste jaren.
Naar verwachting zijn er vorig
jaar ook weer 1,3 miljoen fietsen
verkocht, evenals in de twee
voorafgaande jaren.
De keuze van de kopers valt
steeds meer op dure fietsen.
Meer dan eenderde van het aan
tal verkochte fietsen valt mo
menteel in de prijsklasse boven
de duizend gulden.
Dit is in Amsterdam bekendge
maakt ter gelegenheid van de
Fiets Rai 94, die van 25 tot en
met 27 februari is geopend voor
het publiek en daarna nog enige
dagen voor de vakhandel.
Vandaag beginnen de on
derhandelingen over een
nieuwe cao voor de
200.000 werknemers in
de metaal- en elektro
technische industrie. Het
is de grootste cao die dit
jaar moet worden afge
sloten. In Duitsland lig
gen de partijen in 'de
metaal' vechtend op de
straat. Zal het in Neder
land ook op ruzie uit
draaien? De voorzitter
van de werkgeversorga
nisatie, J. van den Akker,
is optimistisch.
Door Pieter Willemsen
GEMAKKELIJK zullen de cao
onderhandelingen in de metaal
niet worden. „Een ombuiging
van het loonkostenniveau en
vergroting van de slagvaardig
heid van ondernemingen zijn
noodzakelijk om de Nederlandse
metalektro-industrie te helpen
uit haar zware crisis te komen,"
liet de Vereniging FME vorige
week weten. Simpel gezegd: Het
gaat slecht met de metaalindus
trie. Er is geen geld voor meer
loon en werknemers moeten niet
te beroerd zijn wat langer of
korter te werken als het bedrijfs
belang daarom vraagt.
„Het gaat erom de bedrijfstak
weer concurrerend te maken.
Pas als er weer winst wordt
gemaakt zullen ondernemers in
vesteren en dan zal ook de werk
gelegenheid toenemen," zegt
FME-voorzitter Van den Akker.
Hij erkent dat verlaging van de
loonkosten de bedrijfstak niet
kan redden. Er zal meer moeten
gebeuren: „We zullen aan tech
nologische vernieuwing moeten
doen; nieuwe produkten en nieu
we produktieprocessen in moe
ten voeren, zodat de Nederland
se industrie iets extra's kan bie
den."
De Nederlandse metalektro-in
dustrie slaat in Europa niet eens
zo'n gek figuur. Ooit waren de
Nederlandse bedrijven duurder
dan hun Duitse collega's. Na
jaren van loonmatiging is dat
niet langer het geval. Maar he
laas zit de Duitse economie
zwaar in de problemen en dat
voelen we in Nederland meteen.
Daar komt bij dat we hier enkele
jaren geleden nog dachten dat
het in orde was als de Neder
landse industrie zich overeind
kon houden in de Europese con
currentiestrijd. Ook dat blijkt
inmiddels een misvatting te zijn.
Er moet met de hele wereld
worden geconcurreerd.
Een opleving van de economie
kan verlichting brengen. Maar
Van den Akker verwacht dit jaar
nog geen spectaculair econo
misch herstel. Maar zelfs als de
economie op korte termijn aan
trekt, is de vraag hoe snel dat
leidt tot meer werk. Het duurt
altijd een paar jaar voordat
daarna ook de werkgelegenheid
weer aantrekt.
„In de jaren tachtig hebben we
gezien dat bij het economisch
herstel de Nederlandse werkge
legenheidsgroei de hoogste in
West-Europa was. Dat was te
danken aan de matiging van de
loonkosten in die tijd," betoogt
Van den Akker.
Maar loonmatiging alleen is niet
voldoende, niet nu met de hele
wereld moet worden geconcur
reerd. Het is in deze tijd veel
gemakkelijker produktie te ver
plaatsen dan vijf of tien jaar
geleden. „Dat houdt een groot
gevaar in," zegt Van den Akker.
„Als je ziet dat mensen in andere
landen bereid zijn kei- en kei
hard te werken om een betere
levensstandaard te bereiken, dan
heb je het in Nederland dubbel
zwaar, Een Japanner werkt per
jaar 2100 uur. Wij tussen veer
tien- en vijftienhonderd uur. Dat
zie je ook in Taiwan, Korea,
Thailand en in Oost-Europa. Wij
denken wel eens dat dit onder
ontwikkelde landen zijn. Dat is
niet zo. Het zijn arme landen.
Maar ze hebben wel het poten
tieel."
Een somber verhaal, voor Neder
land? „Dat wel. Maar het is ook
een uitdaging aan ondernemers,
werknemers, overheid en poli
tiek om te proberen dat proces te
stoppen en te zorgen dat de
Nederlandse industrie weer con
currerend wordt."
De eerste reacties op de cao-
voorstellen van de Vereniging
FME waren tamelijk hard, on
verzoenlijk zelfs. Hoe moeilijk
wordt het dit jaar een cao af te
sluiten?
„Onze voorstellen sluiten aan bij
het centraal akkoord. Dat ak
koord spreekt zijn zorg uit over
de concurrentiepositie van het
Nederlandse bedrijfsleven. Daar
sluit ons pakket bij aan. Wij
willen de winstgevendheid ver
beteren, waardoor bedrijven
weer gaan investeren en er meer
werkgelegenheid komt."
Vooral de hoge kosten voor de
FME-voorzitter J. van de Akker
foto hendriksen-valk
sum (zoals de vut in de metalek-
tro heet) zijn Van den Akker een
doorn in het oog. Vooral de rege
ling dat mensen die veertig jaar
in de bedrijfstak hebben gewerkt
met de vut kunnen, ongeacht
hun leeftijd, zit hem dwars:
„Mensen van 53 kunnen twaalf
jaar thuis zitten met een uitke
ring van 87,5 Dat kan toch
nooit de bedoeling zijn? Dat
moet toch iets minder kunnen?
We moeten die kosten terugdrin
gen, zodat er nog een vut over
blijft straks.""
De vakbondsbestuurder die de
voorstellen van de Vereniging
FME overneemt: lonen bevriezen
en flink snijden in de vut, zal
niet met applaus worden begroet
door zijn leden.
„Het kan niet zo zijn dat we nu
weer méér moeten hebben. De
situatie is zo slecht, dat meer
krijgen niet verantwoord is. We
hebben het afgelopen jaar der
tigduizend banen verloren. Is het
dan zo onredelijk om een aantal
jaren pas op de plaats te maken:
geen nieuwe kostenstijgingen.
Als we dat een paar jaar volhou
den kan de werkgelegenheid
weer groeien."
De bonden stellen vast dat er een
loonruimte van 2,5 is in de
bedrijfstak. De werkgevers zeg
gen dat er geen ruimte is. De
bonden beginnen over 'oorlog'.
Worden alle rituele dansen weer
uitgevoerd? Is er niets veranderd
in de omgangsvormen?
„Laten we ophouden met rituele
dansen. De situatie in de be
drijfstak is zeer ernstig. Dat we
ten de vakbonden ook. Daar is
natuurlijk ook wel over gespro
ken met de bonden. Maar als je
dan ziet dat ze denken dat er
2,5 ruimte is; dan vraag ik:
waar dan, waar halen ze dat
vandaan?"
Van den Akker meent deson
danks dat het wel zal lukken met
de onderhandelingen: „De vak
bonden en wij zijn er allebei van
overtuigd dat de situatie ernstig
is. Dat blijkt ook uit het centraal
akkoord. In goed overleg moeten
we eruit kunnen komen.'-'
Opel verliest slag met Volkswagen
Frankfurt - De Duitse autofabrikant Opel, onderdeel van het
Amerikaanse concern General Motors (GM), heeft opnieuw een
nederlaag moeten slikken in het slepende conflict met concur
rent Volkswagen. De rechtbank oordeelde gisteren dat er geen
aanleiding is tot een tijdelijk werkverbod voor zeven voormalige
GM-functionarissen die vorig jaar overstapten naar VW.
Centraal in het conflict-staat de Spaanse manager José Lopéz de
Arriortua. Hij ging in maart 1993 van GM naar VW en werd er
kort daarop door zijn vroegere werkgever van beschuldigd
talrijke bedrijfsgeheimen te heljben meegenomen. De zaak tegen
Lopéz loopt nog. In het kielzog van de Spanjaard vertrokken
ook zeven andere functionarissen naar VW. Opel vindt dat VW
daardoor een oneerlijk concurrentievoordeel.
Euro Disney blijft in rode cijfers
Parijs - Het op de rand van de afgrond balancerende pretpark
Euro Disney bij Parijs heeft ook in het eerste kwartaal van het
op 1 oktober begonnen boekjaar een fors verlies geléden. Het
negatieve resultaat liep in vergelijking met dezelfde periode van
het vorige j&ar op van 423 miljoen frank tot 553 miljoen frank (f
182 miljoen), zo heeft het bedrijf gisteren bekendgemaakt. Over
het afgelopen boekjaar was er een verlies van maar liefst 5,34
miljard frank (f 1,76 miljard).
Aanbod varkens naar recordhoogte
Den Haag - Het aanbod van varkens is vorig jaar met 25 miljoen
stuks naar recordhoogte gestegen. Het aanbod steeg in vergelij
king met 1992 met 4,5 procent (23,9 miljoen). De slachterijen
verwerkten vorig jaar meer dan 20 miljoen varkens. In 1991 en
1992 was dat met 18,8 miljoen 8 procent minder. De laatste twee
jaar werd 20 procent van het aanbod uitgevoerd. Op 1 december
'93 telde ons land in totaal veertien miljoen varkens.
Forse belastingmaatregelen Japan
Tokyo - Japan wil de inkomstenbelasting verlagen en de btw (3
procent) afschaffen. Er komt een 'nationale sociale heffing' van
7 procent die het verlies aan belastingopbrengsten, geschat op
omgerekend 108 miljard gulden, voor een deel moet compense
ren. Dit heeft de premier van Japan, Morihiro Hosokawa,
gezegd. De plannen maken deel uit van de maatregelen die de
regering wil nemen om de economie te stimuleren. De socialis
tische partij, de grootste partij in de Japanse regeringscoalitie,
heeft laten weten, niets te voelen voor de fiscale maatregelen.
Van Oijen nieuwe topman Gamma
Helmond - J. van Oijen, topman van het transportconcern Frans
Maas, wordt per 1 juni 1995 de nieuwe bestuursvoorzitter van
textielproducent Gamma Holding. Hij volgt P. Roef op, die na
een dienstverband van 24 jaar met pensioen gaat. Van Oijen (51}
heeft Frans Maas vanaf 1985 geleid. Hij was eerder werkzaam
bij Philips en kopieergigant Océ-van der Grinten. Bij Gamma
wordt hij eerst, op 1 september, lid van de raad van bestuur.
Meer dan 500.000 werklozen in België
Brussel - Het aantal werklozen in België is voor het eerst sinds
maart 1985 tot boven een half miljoen gestegen. Eind januari
hadden ruim 512.000 Belgen geen werk ofwel veertien procent
van de beroepsbevolking. Bijna één op de vijf vrouwen is
werkloos. De minister van Tewerkstelling en Arbeid, Miet Smet,
zei het te betreuren dat de werkloosheid opnieuw zo groot is. In
een jaar zijn er ruim 57.000 werklozen bijgekomen, een stijging
van bijna 13 procent. In januari alleen al werden bijna 17.000
mensen werkloos.
(ADVERTENTIE)
U wilt sparen met de hoogste rente en toch altijd
vrij over uw geld kunnen beschikken? Dan is de
RenteRekening van Spaarbeleg precies wat u zoekt.
Want op de RenteRekening krijgt u zonder beperkingen
de hoogste rente van Nederland (momenteel 6,0%).
Geïnteresseerd? Bel met Spaarbeleg of stuur de
bon in. U kunt ook uw verzekeringsadviseur raadplegen.
24 uur per dag
(20 ct/min.)
SPAARBELEG, 100% DOCHTER VAN $EGON
Ja, stuur mij - vrijblijvend - meer informatie over Spaarbeleg
RenteRekening.
Naam:
_m/v
Straat:
Postcode:
Telefoon:
Plaats:
In een envelop zonder postzegel zenden aan:
Spaarbeleg N.V., t.a.v. Marjolein van Lieven-
oogen, Antwnr. 7012, 3430 VM Nieuwegein.
SPAAR
BELEG
De RenteRekening van Spaarbeleg, zonder
beperkingen de hoogste rente van Nederland.
