II is
Vredesplan
Rusland
oor Bosnië
VERS.
eel belangstelling in Tokyo voor 'ereschulden'-proces
v
President Klestil verliest vriendin, vrouw én zijn gezag
LAAI.
RTING.
Ski-training voor soldaten
Vredesconferentie Algerije lijkt nu al mislukt
Belgische ex-minister
naar hof van cassatie
v
- iV
)m Navo vóór te zijn
Carpooling. Daar schiet iedereen mee op.
BUITENLAND
A4
ui
BUITENLAND KORT
ItRI 1994
iik STEM
WOENSDAG 26 JANUARI 1994
lDE beschuit.
Daar komt u er
voor uit.
Samen 2,38
|L NOVARINE.
'OENEN.
met bon
deze bon ontvangt u
2 208850 000005"
n-yo/Den Haag (anp) - Onder zeer
jite belangstelling van met Japan-
pers is gisteren bij het District
„ut, oftewel de arrondissements-
jhtbank in Tokyo het proces te-
,ii Japan begonnen van acht Ne-
jlandse slachtoffers van de Paci-
c-oorlog.
vacht eisers in het proces, leden var
Stichting Japanse Ereschulden
jan ieder voor een groep van lotgeno-
Zo vertegenwoordigt de één de
«gevangenen die bij voorbeeld aan
,8irma-Siam-spoorlijn moesten wer-
een ander de kampkinderen er
een ander de tot prostitutie ge-
vrouwen. De acht staan vooi
Nederlanders, voor wie de uit
spraak immers precedentwerking zal
hebben.
Vice-voorzitter J. Leenders van de
Stichting Japanse Ereschulden toonde
zich gisteren in Den Haag zeer optimis
tisch over de afloop. Vooral de interna
tionale afspraken tegen slavernij zou
den een punt in het voordeel van de
eisers kunnen vormen.
Tegelijkertijd echter toonden de Japan
se advocaten van de stichting in Tokyo
zich sceptisch. Advocaat Takashi Niimi
zei, net voordat hij de acht dagvaardin
gen bij de rechtbank inleverde, dat de
rechtszaken 'moeilijk te winnen' zijn.
„Tot heden hebben we geen vergelijk
bare zaken gehad. Het blijft dus gis
sen", aldus de advocaat, die ook vreest
dat de precedent-werking naar de tien
duizenden andere slachtoffers de rech
ters terughoudend maakt.
De eis is 20.000 Amerikaanse dollars
schadevergoeding, „Dit bedrag heeft
Amerika ook uitgekeerd aan de Japan
ners die daar tijdens de oorlog in kam
pen zijn opgesloten. Dat waren kampen
die vergeleken met de onze vakantie
kampen waren", aldus Leenders.
De eis wordt verder onderbouwd met
lichamelijke en psychische schade, ver
lies van verwanten, van eigendommen
en van opleidingskansen.
Ondanks de grote belangstelling van de
media, was de opening van het proces
in Tokyo een weinig spectaculaire ge
beurtenis. „We moesten de dagvaardin
gen door een luikje afgeven en kregen
daarop een bewijs van ontvangst", al
dus voorzitter S. Lapré van de Stichting
Japanse Ereschulden.
Lapré gaf vervolgens een druk bezochte
persconferentie in Tokyo. „We zijn hier
niet om haat uit te dragen. Het moet
toch mogelijk zijn om dit als vrienden
op te lossen", aldus Lapré daar.
De Japanse krant Asahi Shimbun zou
een opinie-onderzoek hebben gehouden,
waaruit blijkt dat 72 procent van de
Japanners van 20 tot 24 jaar vindt dat
met name de oorlogsprostituées een
schadevergoeding moeten krijgen. Over
de gehele bevolking gemeten zou 51
procent die mening zijn toegedaan.
Het rapport van de ministeries van
Buitenlandse Zaken en van Welzijn, dat
maandag bevestigde dat 65 Nederland
se en Nederlands-Indische vrouwen met
geweld door Japanse soldaten en poli
tiemensen tot prostitutie zijn gedwon
gen, is voor de Stichting Japanse Eres
chulden niet meer dan een eerste inven
tarisatie. Deze 65 werden namelijk ge
dwongen op straffe van lichamelijk ge
weld.
Volgens de stichting echter dienen ook
de vele vrouwen die tot seks met Japan
ners werden gedwongen met het dreige
ment dat anders hun kinderen geen eten
zouden krijgen, schadevergoeding te
krijgen.
Als het proces in Japan niets oplevert,
daagt de stichting de Nederlandse staat
voor de rechter omdat die destijds, in
twee in de jaren vijftig gesloten verdra
gen, volgens Leenders de belangen van
de eigen burgers heeft verkwanseld.
„We laten het er niet bij zitten."
fcskou/Parijs (rtr/afp/ap) - Rusland wil dat de Veiligheids-
en de strijdende partijen in Bosnië bijeenkomen om een
Étieke oplossing voor de oorlog in de voormalige Joegosla-
ische republiek te vinden.
Jet dit diplomatieke initiatief
ril Moskou een alternatief op-
lerpen voor luchtaanvallen door
Havo op Servische stellingen,
frankrijk herhaalde gisteren
oproep om de Bosnische
«tijen een vredesregeling op te
(gen.
3e Russische vice-minister van
Itutenlandse Zaken, Vitali
Isjoerkin. wil dat zijn collega's
an de Veiligheidsraad samen
iel de Bosnische Serviërs,
toaten en moslims en de leiders
an Kroatië en Klein-Joegosla-
iésnel bijeenkomen in Genève.
Ir moet eerst een principe-ak-
loord over vrede komen, daarna
loeten we naar de details kij-
Sen". zei hij. „Het belangrijkste
sdat er een politieke territoriale
-erdeling komt tussen Serviërs,
[roaten en moslims."
ieweld
)e bewindsman sluit het ge-
iruik van geweld niet uit in het
pal dat blauwhelmen op de
Bond orden aangevallen. „Het
niet juist dat Rusland altijd
legen geweld is. de wereldge
meenschap heeft het recht zich
Ie verdedigen."
De Navo sprak twee weken gele
ien af dat ze over zal gaan tot
luchtaanvallen om te voorkomen
lat de door de VN ingestelde
leilige gebieden' van de buiten-
weid worden afgesneden, maar
le leiders van de alliantie zijn
iet oneens over uitvoering van
lel plan.
De Franse minister van Buiten
landse Zaken, lain Juppé, her
balde gisteren zijn oproep tot
Washington om alle strijdende
partijen te pressen tot een poli
tieke oplossing. Volgens zijn
wordvoerder Richard Duqué
■Weten de Serviërs onder druk
«orden gezet om territoriale
concessies te doen, de Kroaten
moslims toegang tot de
«onatische Zee te bieden, en de
Wslims om te onderhandelen.
■JPPé's Amerikaanse collega
™arren Christopher wees dit
maandag af, omdat Was
hington de moslims als slachtof
fer van het conflict niet tot een
regeling wil dwingen.
Catastrofe
Volgens Franse functionarissen
wijst alles erop dat de Bosnische
regering een doorbraak in het
conflict denkt te kunnen force
ren door een militair offensief te
lanceren en het conflict te inter
nationaliseren. „Als de Amerika
nen de moslims er niet van over
tuigen dat ze moeten ophouden
met vechten dan worden de mos
lims aangemoedigd de oorlog
voort te zetten", zei Juppé. „Dat
zou tot een catastrofe leiden
waarvoor onze Amerikaanse
vrienden verantwoordelijk zijn."
Voor het parlement in Ottawa
heeft premier Jean Chretien de
Canadese bijdrage aan de VN-
vredesmacht in Bosnië ter dis
cussie gesteld. „Vanaf welk mo
ment weegt het gevaar voor onze
troepen zwaarder dan de voor
delen van onze aanwezigheid in
Bosnië?" vroeg minister André
Ouellet zich tijdens het debat af.
Indonesië heeft gisteren gewei
gerd troepen te leveren aan de
VN-vredesmacht in Bosnië. De
Bosnische president Alija Izetbe-
govic had in een onderhoud met
president Suharto hierom ge
vraagd. Suharto meent echter
dat zijn soldaten niet voorbereid
zijn en geen uitrusting hebben
om dienst te doen in een land als
Bosnië.
Slachting
Bosnische Kroaten hebben dins
dag stellingen van de moslim
troepen rond Prozor, 60 kilome
ter ten westen van Sarajevo, ge
bombardeerd.
De Bosnische vice-president
Ejup Ganic heeft bij Zagreb ge
protesteerd tegen de 'slachting'
door de Kroaten in het moslim
dorpje Here. De HVO, de militie
van de Kroaten, zou maandag
het plaatsje met de grond gelijk
hebben gemaakt en 25 burgers
hebben vermoord. VN-inspec-
teurs zijn gisteren op weg ge
gaan om de zaak te onderzoeken.
Russische soldaten, gisteren in Moskou aan de oever van de Moskwa op weg naar een ski-oefenplaats. Ski-training behoort
standaard tot de opleiding die Russische dienstplichtigen krijgen. foto epa
Algiers (ap) - De nationale
conferentie die gisteren in
Algerije is begonnen dreigt al
bij voorbaat op een misluk
king uit te lopen. Vijf van de
zes grootste partijen boycot
ten haar.
De voorzitter van de conferentie,
Youssef Khatib, sprak een in de
staatskrant El Massaa versche
nen bericht tegen dat afgevaar
digden van het verboden Islami
tisch Reddingsfront (FIS) zouden
deelnemen aan de conferentie,
die is bedoeld om een oplossing
te vinden voor de bloedige poli
tieke crisis waarin het land ver
keert.
Behalve tientallen kleine politie
ke partijen nemen ook vakbon
den en tal van maatschappelijke
organisaties deel aan de twee
dagen durende conferentie,
waarop een overgangsregering
moet worden gevormd die ver
kiezingen zou moeten voorberei
den.
Algerije is de afgelopen twee
jaar geregeerd door het vijf le
den tellende Hoge Staatscomité,
dat werd geinstalleerd nadat het
leger de tweede ronde van de
parlementsverkiezingen had af
gelast, nadat de eerste ronde was
gewonnen door het fundamenta
listische FIS. Kort daarop werd
het FIS verboden en kwam het
land terecht in een spiraal van
geweld. Meer dan 2000 mensen
zijn de afgelopen twee jaar om
gekomen bij fundamentalistische
aanslagen of invallen van veilig
heidstroepen.
De regering, niet bij machte het
geweld te keren, heeft langs een
omweg geprobeerd contacten te
leggen met de fundamentalisti
sche beweging. In ballingschap
levende leiders van het FIS heb
ben echter strenge voorwaarden
gesteld aan een dialoog met de
regering.
Het Staatscomité moet volgens
plan maandag de macht over
dragen aan een nieuwe presi
dent, die op de nationale confe
rentie moet worden aangewezen.
De overgangsregering moet er
voor zorgen dat bmnen drie jaar
presidents- en parlementsverkie
zingen gehouden kunnen wor
den.
Van de zes niet-fundamentalisti-
sche partijen die bij de laatste
(ADVERTENTIE)
grand hotel
HUIS TER DUIN
rfltf&Ê-I
Een 3-daags verblijf in januari of februari
in het meest luxe hotel van Noordwijk
vanaf ƒ265,00 p.p.
Voor inlichtingen en reserveringen
Telefoon 01719-51300
verkiezingen meer dan 100.000
stemmen kregen is alleen de ge
matigde Beweging voor een Isla
mitische Samenleving op de con
ferentie vertegenwoordigd. Tot
de partijen die het hebben laten
afweten behoort de voormalige
regerende partij, het Nationaal
Bevrijdingsfront.
De autoriteiten hebben van alles
geprobeerd om de fundamenta
listische opstand de kop in te
drukken. Ze kondigden de nood
toestand af, stelden uitgaansver
boden in, riepen speciale recht
banken in het leven en zetten
veiligheidstroepen in. De aansla
gen gaan echter door en hebben
onder anderen rechters, intellec
tuelen, journalisten en buiten
landers tot doelwit. Volgens
mensenrechtenfunctionarissen
zijn er om de moorden te vergel
den doodseskaders gevormd, die
opereren in gebieden waar de
fundamentalisten veel aanhang
hebben.
Buitenlanders met hoge functies
worden streng bewaakt, evenals
regerings- en legerfunctionaris-
sen en bedrijven, consulaten en
scholen waarop veel buitenlan
ders zitten. De economie is een
puinhoop en het aantal deserties
uit het leger neemt toe.
'anonze redactie buitenland
Wenen - De Oostenrijkse pre
sent Thomas Klestil heeft
na onthullingen over
!']n liefdesleven een eind ge
maakt aan zijn huwelijk én
rijn buitenechtelijke re-
Je president (61) buigt hiermee
or de druk die op hem werd
"geoefend in een schandaal dat
positie als staatshoofd be-
igde.
,wient^in. zijn naaste mede
werkster Margot Löffler (39),
n hij aan de dijk gezet en
r een post in het buitenland
^gepromoveerd.
gelijk van de president is
^gelijkertijd definitief op de
Ppen gelopen. „President
mas Klestil heeft getracht de
jJ® "!et zijn echtgenote te
opklaren. Tot zijn diepe
dsfk m tot de c°nlusie
ivn'raUn,.scl5eidinS permanent zal
en deelde het bureau van
d JSldent gisteren mee. Het
gaat nu gescheiden leven.
President Klestil, op een in 1992 gemaakte foto geflankeerd door zijn vriendin Margot Löffler
rende
keu;
deze
voor Klestil vernede-
v®n zaken lijkt een
telrn. tscris's rond rijn lief-
.°P het Matste moment
«gewend. Klestil heeft
zijn
(links) en zijn vrouw Edith.
ambt, maar niet zijn gezicht
kunnen redden. Het amoureuze
privé-leven van de president ligt
op straat en zijn gezag is aange
tast.
Officieel heeft Löffler zelf over
plaatsing naar het buitenland
aangevraagd. En al even offici
eel 'betreurt' Klestil deze stap in
zijn verklaring, vooral vanwege
haar 'belangrijke bijdrage aan
een nieuwe organisatie op de
presidentiële kanselarij'.
Maar die plichtplegingen kun
nen niet verhullen dat deze
'staatsoperette' voor de Oosten
rijkse president geen happy end
kent. De boulevardbladen mo-
FOTO EPA
gen er dan van smullen; de 8
miljoen Oostenrijkers zijn ge
schokt door de escapades van
hun razend-populaire, 61-jarige
president.
Te meer omdat er, en dat in het
conservatieve Oostenrijk, 'een
andere vrouw' in het spel is. Al
is de Weense burgemeester Zilk
erg laconiek: „Als alle politici
met een vriendin op zouden
moeten stappen, zaten we met
half lege gemeenteraden en par
lementen".
Na de uiterst pijnlijke aanwezig
heid van Kurt Waldheim in de
Weense Hofburg, kreeg Oosten
rijk in juni 1992 een president
waar het mee voor de dag kon
komen: een gewaardeerde diplo
maat, liefdevol echtgenoot en
vader van drie volwassen kinde
ren.
Dat er vanuit de partijtop al
tijdens de verkiezingscampagne
discreet bij hem werd aange
drongen een van zijn naaste me
dewerksters 'voor eigen bestwil'
over te plaatsen, mocht niet hel
pen. Liefde maakt ook een presi
dent blind.
Gaandeweg bleek die attente
medewerkster, Margot Löffler
dus, een intieme vriendin van
Klestil te zijn. Toen Edith Klestil
vorige week allesbehalve heime
lijk de ambtswoning verliet en
zich in de Weense binnenstads
woning van het echtpaar instal
leerde, escaleerde de presiden
tiële liefdesaffaire snel tot een
crisis die Klestils presidentschap
aan de rand van de afgrond
bracht.
Kon hij, lid van de conservatieve
Verkenners aangekomen in Srebrenica
Den Haag - De 21 Nederlandse verkenners in Bosnië zijn
gisteren veilig in Srebrenica aangekomen. De militairen moeten
de weg vrijmaken voor de komst van een 1200 man tellend
Nederlands VN-bataljon van de luchtmobiele brigade naar de
Oostbosnische moslim-enclave.
Italiaans tv-station 'live' vanuit Sarajevo
Milaan - De Italiaanse commerciële televisiezender Studio
Aperto heeft gisteren bekendgemaakt vanuit Sarajevo live het
nieuws te gaan brengen. De zender wil hiermee de pogingen de
oorlog te beëindigen aanmoedigen. „Wij verklaren de oorlog aan
het stilzwijgen", aldus directeur Paolo Liguori, die zelf het
nieuwsteam van Studio Aparto in Sarajevo zal leiden.
Berlusconi doet mee aan verkiezingen
Rome - Mediamagnaat Silvio Berlusconi doet vandaag formeel
zijn intrede in de Italiaanse politiek. Aan het hoofd van zijn
centrumrechtse partij Forza Italia zal hij deelnemen aan de
verkiezingen op 27 en 28 maart. Het bericht werd gemeld door
Berlusconi's eigen Canale 5. Berlusconi bezit drie nationale
tv-zenders, een uitgeverij, een winkelketen en voetbalkampioen
AC Milan. Hij gaat in de politiek om links af te houden van een
overwinning.
Militairen in Lesotho staken het vuren
Maseru - Rivaliserende militairen in het Zuidafrikaanse konink
rijk Lesotho zijn een wapenstilstand overeengekomen. De twee
strijdende partijen hebben de regering gisteren gevraagd te
bemiddelen in hun conflict. Afgezanten van het Britse Gemene
best zullen de gesprekken bijwonen. Een regeringswoordvoerder
ontkent dat rebellie tegen de regering van premier Ntsu
Mokhehle de achtergrond is van het geweld. De muiterij van 750
man, eenderde van het leger, zou slechts gaan om een eis tot
soldij-verhoging.
Invoering 'Schengen' weer uitgesteld
Den Haag - De invoering van het Verdrag van Schengen, dat het
vrije verkeer voor personen binnen een groot deel van de
Europese Unie regelt, is gisteren voor onbepaalde tijd uitgesteld.
Hardnekkige problemen met de centrale computer in Straats
burg voor de uitwisseling van persoonsgegevens tussen de
lidstaten, zijn daarvan de oorzaak. Oorspronkelijk zou het
verdrag op 1 januari 1993 van kracht worden. In december
besloten de negen betrokken lidstaten opnieuw tot uitstel, tot 1
februari. Ditmaal is afgezien van het noemen van een richtda-
tum. „Zodra het systeem werkt wordt het verdrag van kracht",
aldus een hoge ambtenaar.
Guerilla Mexico aanvaardt dialoog
Mexico-Stad - De Zapatistische guerrillabeweging in Mexico
heeft gisteren een voorstel van de regering om tot een dialoog te
komen, geaccepteerd. De verzetsbeweging eist wel 'openbare en
authentieke' gesprekken en veiligheidsgaranties voor haar lei
ders. President Carlos Salinas vloog gisteren naar de zuidelijke
provincie Chiapas om de situatie daar in ogenschouw te nemen.
De opstand die de guerrillabeweging begin dit jaar ontketende
kostte tot nu toe zeker honderd mensen het leven. Amnesty
International heeft intussen verklaard dat het Mexicaanse leger
zich bij zijn jacht op de guerrillastrijders schuldig maakt aan
ernstige schendingen van de mensenrechten.
Verlies raket deert Arianeproject niet
Kourou - Het verlies van een Westeuropese Ariane-raket met
twee satellieten, maandag, doet waarschijnlijk geen afbreuk aan
de leidende rol van het Europese ruimtevaartproject op de
commerciële markt voor satelliet-lancering. Deskundigen wijzen
erop dat de in Parijs gevestigde maatschappij Arianespace een
volle orderportefeuille (35 satellieten) heeft. Het ongeluk is de
eerste tegenvaller voor Arianespace in vier jaar. Enige minuten
na de lancering vanaf de basis in Frans-Guyana maandagavond
laat hield de derde trap ermee op, waardoor de Ariane 44LP in
de Atlantische Oceaan stortte.
Van onze correspondent
Brussel - De vrijdag afgetreden Belgische vice-premier Guy
Coëme heeft gisteren zelf aangeboden om voor het hof van
cassatie zijn onschuld te bewijzen in de Agusta-omkoopaffai-
christen-democratische ÖVP,
nog wel in functie blijven? Zou
de waardigheid van het ambt
niet te veel worden aangetast?
Zelfs in de serieuze media wordt
hardop de vraag gesteld hoe ge
loofwaardig Klestil nog bij zijn
conservatieve Oostenrijkers
overkomt in kwesties van gezin-
smoraal.
„Ik voelde me als presidents
vrouw op een zijspoor geran
geerd", zei Edith Klestil giste
ren. Op het laatste Nieuwjaars
concert van de Wiener Philhar-
moniker was ze opvallend afwe
zig naast haar wèl aanwezige
echtgenoot.
Toen zij zich, zonder haar man,
op het Philharmonikerbal liet
zien, kreeg ze een langdurig ap
plaus. Kopstukken van de ÖVP
walsten met haar, alsof ze daar
mee hun afkeuring voor de pre
sident wilden tonen. Een afkeu
ring die nationaal te horen was.
Begin februari wil Klestil nog
het Operabal bijwonen. Zoals de
zaken er nu voor staan, zal zijn
dochter Ursula hem begeleiden.
Voor de rest wil de president
zich verre houden van het Ween
se bal-seizoen. Hij zal wel alle
staatsverplichtingen nakomen.
Maar zonder vrouw en zonder
vriendin.
re.
Coëme verscheen gisteren voor
de speciale parlementaire com
missie die over zijn vervolging
moet beslissen.
De socialistische ex-minister van
Verkeer wilde het besluit van die
commissie niet afwachten en zei
zich als een vrij man in het
openbaar te willen verdedigen
tegen de beschuldigingen die aan
zijn adres zijn geuit.
Hij vindt onder meer dat de
Kamercommissie door de media-
aandacht en de ontelbare pers
lekken in de Agusta-zaak niet
langer objectief een oordeel kan
vellen over schuld of onschuld.
Coëme wordt valsheid in ge
schrifte verweten bij de bestel
ling van 46 gevechtshelikopters
voor de Belgische landmacht, in
december 1988. Twee anonieme
getuigen beweren bovendien dat
Coëme en zijn partijgenoot Spi-
taels opdracht hebben gegeven
aan koeriers om namens de Parti
Socialiste smeergeld van de Ita
liaanse helicopterbouwer Agusta
op te gaan halen.
De Belgische ex-minister vindt
het onjuist dat de Kamercom
missie rekening houdt met de
verklaringen van de anonieme
getuigen. In de media zijn die
anonieme getuigen inmiddels
ontmaskerd. Het gaat om twee
socialistische politici.
Een lid van de parlementaire
commissie liet gisteren door
schemeren dat de leden van deze
commissie door Coëme en zijn
advocaten zwaar onder druk zijn
gezet. Een raadsman van Coëme
zei te betwijfelen of de commis
sie wel goed weet waar zij mee
bezig is en welke procedures zij
moet volgen.
(ADVERTENTIE)
Carpooling - hoe werkt 't?
Hoe regel je 't? Wat zijn de
voordelen voor werkgevers
en werknemers, en hoe zit
het met de fiscale aspecten?
Dat staat nu allemaal in een
praktisch boekje, t Ligt voor
u klaar.
[stuur mij s.v.p. een GRATIS BOEKJE 'SAMEnJ
.VERDER MET CARPOOLING'.
Naam:
I Adres: -
Postcode:
1 Plaats
I
BOVAG RAI
BOVAG-RAI Duidelijk invullen en in als brief gefrankeerde
Postbus 7389,1007JJ Amsterdam Ll
envelop sturen naar liet adres hiernaast.
