Yo La Tengo:
solistisch
Inspiratie in
rottige tijden
ent aan
>iter
bi qESTEM
nu vroeger
r
r;inc
Binnenkort nieuwe cd van Britse groep Ned's Atomic Dustbin
I JANUARI 1994
foto dijkstra
nmen gelden' vandaag
De afgelopen weken
["roeien in zijn rol van
kwesties tot een goed
bn normale presentator
ras even wennen."
Ide noemen, want een ech-
porsnee moet uit honderd
bestaan. De juryleden
fcen niet veel informatie
laf. Ze horen het ter plek-
lan met hun hart en hoofd,
korden niet geacht de wet
lennen, maar te oordelen
lasis van hun opvattingen
[goed en slecht, redelijk-
J en billijkheid. De uit-
ist zal een gemiddelde me-
I zijn."
[doen aan 'Meeste stemmen
|en' is voor de betrokkenen
vrijblijvende zaak. „De
lijen ondertekenen een
|ract. Daarin staat de eis
duidelijk geïnformeerd,
I verplichten zich aan de
praak te houden. Doen ze
[niet, dan heb je een zaak
Ikun je met het contract
r de rechter stappen."
Ier is het tot nu toe niet
pmen. Wel hebben de pro-
Vmamakers besloten soms
te werken met een con-
It. omdat dat mensen kan
Ihrikken. In die gevallen
'nt er ook een uitspraak van
uury uit de bus en probeert
|m bemiddelend 1 tot een
yaardbaar' Sömpromis te
fen.
lerheid
makers van het discussie-
gramma worden gecon-
nteerd met allerlei kwes-
„Je krijgt erg veel zaken
mensen die problemen
de overheid hebben, die
Ben af. Vanuit hun machts-
Bitie zullen overheden nooit
[tafel verschijnen. Wat we
niet hebben zijn typische
[sumentenproblemen, zoals
'Ook dat nog' ziet, want
jury zal daarin meteen
|tij kiezen. Sommige kla-
en instellingen zien het
|gramma als een podium
hun standpunten uit te
ben aan een breed publiek,
pou graag zien dat het pro-
nma die kant uitgaat."
fet mooie is dat de tegenpar-
vel moet luisteren. Conflic-
beginnen veelal klein met
(igheden, dan escaleren ze
gaan je leven verzieken. Als
nsen hun zaken hier kun-
l presenteren, heeft dat een
|rt therapeutische waarde."
/leeste stemmen gelden', Ne-
■land 1,20.24 uur
ddams Family values. j
oxy 2 - 18.45 en 21.30 u. Boblij
ood: men in tights.
toosendaal
ity 1-2-3
1.30 u. A perfect world.
1.45 u. Aladdin.
145 en 21.30 u. Hard target.
1.45 en 21.30 u. Beethoven's 2nd.
3ent
ecascoop
4.30, 17, 20 en 22.30 u. Demon
on man
20 en 22.30 u. Bitter Harvest
30, 17, 20 en 22.30 u. The crtsn.
30. 17. 20 en 22.30 u. Addams
mily 2. ,J
4 30'. 17, 20 en 22.30 u. Rob»
lood Men in tights.
4.30. 17, 20 en 22.30 u. Beetno-
m's 2nd.
1.30, 17, 20 en 22.30 u. A P<*lecl
rorld. j 1
4.30, 20 en 22.30 u. Little Bun
en 22.30 u. Sleepless in Seattle-1
30, 17. 20 en 22.30 u Aladd»
4.30 en 17 u. Ned. versie).
en 22.30 u. Rising sun.
.30 u. The age of innocence.
.30, 17, 20 u. Jurassic Park-
30 en 17 u. The fugitive (za-
i
4
■kxokke
everly Sereens
|0 en 22.30 u. Demolition man-
|0 en 22.30 u, Beethoven's Je.
10 en 22.30 u. Perfect world-
12.30 u Robin Hood: men
fo ÏThe Addams family values.
theater
HULST nT
)en DuIIaert. 20 u. 'Van oij
aarlijkse Bonte Avond
VRIJDAG 14 JANUARI 1994
Gitaarpop-band Yo La
Tengo uit New York
toert op dit moment
door Europa. Begin ja
nuari speelt de groep in,
Nederland. Reden ge
noeg om eens met Ten-
go-hoofdman Ira Ka-
plan van gedachten te
wisselen. Over succes
en imago, over bandle
den en solo-projecten,
over invloeden en ei
genwijsheid.
Door Gerard van den Broek
iitaarpop-band Yo La
'engo uit New York toert
ip dit moment door Eu-
Begin januari
peelt de groep in Neder-
and. Reden genoeg om
lens met Tengo-hoofd-
nan Ira Kaplan van ge
lachten te wisselen. Over
lucces en imago, over
jandleden en solo-pro-
ecten, over invloeden en
eigenwijsheid.
looi Gerard van den Broek
Sen schaterlach, een diepe
acht. Ira Kaplan valt in de
anderhalf uur die het gesprek
duurt, continu van de ene stem-
in de andere.
Lachend over vergelijkingen met
andere artiesten, zuchtend bij de
herinnering aan halflege zalen in
Nederland. Het ene moment on-
over zijn uitspraken, het
nde moment weer vrolijk
verbaasd over de stelligheid er-
staat bijna symbolisch voor
ie muziek die hij samen met zijn
Yo La Tengo maakt: rijk
stemmingen en schijnbaar
voortdurend op zoek naar nieu
we horizonten.
Yo La Tengo - de naam is een
door Spaanstalige Amerikanen
gebruikte baseball-term - werd
acht jaar geleden door Kaplan
en zijn vrouw Georgia Hubley in
Hoboken, New York opgericht
als gitaarband. De groep heeft
zich in de loop der jaren steeds
aan diverse muzikale uitstapjes
gewaagd die de fans nu eens in
extase, dan weer in verwarring
brachten.
Analyseren
Allereerst was er de breekbare
gitaarpop van Ride The Tiger
('86) en New Wave Hot Dogs
('87). Later volgde een meer vol
wassen rockgeluid op President
Yo La Tengo ('89), dat prompt
weer werd vervangen door de
speelse Hawaiïaanse deuntjes
van Fakebook ('90), een semi-
akoestische plaat met veel
covers. Op That Is Yo La Tengo
('91) keerde het oude en ver
trouwde rockgeluid terug, ter
wijl May I Sing With Me ('92)
bijna introvert te noemen is.
Nu, anno 1993, ligt er dan Pain
ful en lijkt de groep gekozen te
hebben voor een geluidscollage
van zweverige synthesizers en
rausende gitaren; ambient-mu-
ziek met de versterkers helemaal
open. Lijkt, want niets is zeker
bij Kaplan (gitaar), Hubley
(drums) en bassist James Mc
New.
„Rustiger dan ons vorige werk?
Vind je? Ik weet niet, zou kun
nen, ja," twijfelt Ira Kaplan. „Er
hebben inderdaad al meer men
sen gezegd dat Painful anders
klinkt dan de andere albums.
Maar ik wil het niet gaan analy
seren. De manier waarop ik te
gen onze muziek aan kijk, is
meer een mix van bewustzijn en
onderbewustzijn. En als je die
muziek gaat analyseren, pin je
het vast op een beschrijving die
je er op dat moment aan geeft. Ik
wil daar voorzichtig mee zijn."
„Ik geloof niet dat we met Pain
ful werkelijk een omslag naar
ambient-muziek hebben ge
maakt. Er zit misschien wel wat
verandering in, maar het is geen
radicale wending. Fakebook was
destijds ook iets heel anders,
maar dat was maar voor één
keer. Op That is Yo La Tengo
zijn we vervolgens weer een an
dere weg ingeslagen en dat zal
toen ongetwijfeld ook weer veel
mensen zijn tegengevallen."
Kaplan duidt op het commer
ciële succes van Fakebook-, in
feite het grootste succes voor de
groep totnutoe. De simpele en
vrolijke covers van onder meer
The Kinks, John Cale en Cat
Stevens, aangevuld met wat ei
gen werk, maakten de plaat een
stuk toegankelijker dan de ei
genzinnige voorgangers én na
volgers, die volgens sommigen
typisch New Yorks klinken: in
gewikkeld en tegendraads. Of
wel, The Velvet Underground
meets The Feelies, zoals de band
al eens werd omschreven.
„De vergelijking met The Feelies
kan ik me nog voorstellen, maar
The Velvet Underground vind ik
wat al te vergezocht," zegt Ka-
plan. Toch geeft de voormalige
geluidsman van The Feelies toe
geïnspireerd te zijn door The
Velvet Underground. „Het is nog
steeds een van mijn meest favo
riete bands. Ik heb er veel naar
geluisterd en zal er ongetwijfeld
wel door beïnvloed zijn. Maar
om nu te zeggen dat we er op
lijken... dat vind ik wel een enge
omschrijving. Ik luister ook veel
naar Neil Young en The Kinks,
dus dan zouden we ook daarop
moeten lijken."
Toch drmgt ook de vergelijking
met Young zich op als het gaat
over het tweeslachtige karakter
van de groep: nu eens akoestisch,
dan weer optredend als rock
band. Kaplan: „We doen nu geen
akoestische optredens meer. Ten
tijde van Fakebook werd er
enorm veel druk op ons uitgeoe
fend door mensen die de akoesti
sche muziek van de plaat ook
live zo wilden horen. We hebben
daar een tijdlang aan meege
daan, maar dat is voorbij. Het
moet nu duidelijk zijn dat Fake
book voorbij is; dat er weer
andere albums verschenen zijn."
Wissels
Bovendien, legt Kaplan uit, wa
ren de akoestische optredens ook
een uitvlucht voor de voortdu
rend veranderende bezetting van
de groep. De eerste gitarist van
de groep, Dave Rick, verliet de
groep al vóór het eerste album.
Opvolger Dave Schramm hield
het na Ride The Tiger voor ge
zien en richtte zijn eigen band,
The Schramms, op. Later zou hij
nog een eenmalige bijdrage leve
ren aan Fakebook.
Met de bassisten had Yo La
Tengo al even weinig geluk. Een
hele reeks namen trekken in de
geschiedenis van Yo La Tengo
voorbij: Chris Stamey, Stephan
Wichnewski, Gene Holder, Al
Yo La Tengo-kemleden Georgia Hubley en Ira Kaplan. Op de inzet: James McNew.
FOTO'S ARCHIEF
New.
Kaplan: „Georgia en ik hebben
door al die wissels een tijdlang
het gevoel gehad dat wij tweeën
Yo La Tengo waren. Vooral na
het vertrek van Stephan (Wich
newski) gingen we ervan uit dat
geen enkele bassist permanent
bij onze band zou blijven. Dat
hebben we in het begin ook
tegen James gezegd. Maar in
middels zijn we tweeëneenhalf
jaar bij elkaar, we hebben twee
platen gemaakt en veel getoerd.
Ik denk dat we nu wel een echt
trio vormen."
Die hechte band tussen de drie
bandleden wordt opvallend ge
noeg bewezen door een solo-pro
ject van bassist James McNew:
Dump. Van deze band verscheen
onlangs - tegelijk met Yo La
Tengo's Painful - het debuutal
bum Superpowerless, waarop
Hubley en Kaplan McNews
Publiek
Een overeenkomst tussen de pla
ten van Dump en Yo La Tengo is
de ruime interesse voor sfeerge
luiden en ambient-achtige klan
ken; alsof beide albums in el-
kaars verlengden zijn opgeno
men. Of betrof het hier soms
overblijfseltjes van Yo La Ten-
go-werk?
James McNew: „Superpowerless
is helemaal mijn soloplaat en
bevat nummers die ik in een ver,
grijs verleden heb geschreven en
compleet nieuw werk. De meeste
nummers schreef ik in onze oe
fenruimte, terwijl ik op Ira en
Georgia zat te wachten. En
soms, als ze eenmaal aangeko
men waren, speelden ze mee.
Vandaar misschien dat het erop
lijkt alsof hier Yo La Tengo is
beziggeweest."
Yo La Tengo geniet in Europa
vooral bekendheid in Duitsland.
Nederland is wat minder, weet
Kaplan. Van de Nederlandse
toernee van vorig jaar kan hij
zich de halflege zalen nog goed
herinneren. „Ik weet niet wat
het is. Er is wel publiek voor
onze muziek, maar dat is maar
een heel klein circuit, lijkt het.
De mensen hier wachten ook
meer af; ze gaan niet zo snel uit
hun bol."
Vandaar de titel Painful (pijn
lijk)? Kaplan; „Nee, die titel
komt van een tekening van Chris
Knox van de Tall Dwarfs. We
hebben vorig jaar de Tall Dwarfs
meegenomen op een Amerikaan
se toernee en bij wijze van dank
heeft Chris ons een aantal din
gen opgestuurd, zoals die teke
ning dus. Het is de hoestekening
geworden. De titel slaat verder
nergens specifiek op. Het is mis
schien wel treffend als thema
voor de hele plaat. Life is pain
ful, once in a while, isn't it?"
Door Gerard van den Broek
Sinds de release van hun
vorige album hebben de le-
van de Britse gitaar-
rock-groep Ned's Atomic
Dustbin bijna continu ge
loerd. En eenmaal terug in
Engeland, is er na enkele
iveken rust alweer druk ge
werkt aan de volgende plaat
®e een dezer weken zal ver
grijnen. Workaholics of ge
woon gek?
•A stop ermee. Ik weet het nu
«er: ik stap uit de band. Ned's
Atomic Dustbin is voorbij."
ganger John kijkt me onderzoe
end aan, peilend naar mijn
•eactie Met zijn band heeft hij
zojuist een negen maanden
rende wereldtoernee opzit-
een abnormaal lange pro
motie-ronde voor het laatste al-
CnaT 810611 Ar6 Y0U
Vow Ned's Atomic Dustbin zijn
mees van die lengte echter
idS geen abnormale zaak,
wordt me verzekerd. „We toe-
Ma Intensief en veel.
rnJ?"" j is 0015 ontzettend ver-
moeiend en zenuwslopend. We
nteTetka de grocp g0€d
daan overweg, maar als je
^werkelijk acht maanden
ntinu op eikaars lip zit, word
op een gegeven moment
weselijk beu."
stopl"ekt Zich 'achend uit op zijn
^en r
..Maarja, als ik straks
Paar weken uitgerust heb,
kruipt het bloed toch weer waar
het niet gaan kan en roep ik de
anderen weer bijeen om iets te
gaan doen. En dan ligt er op een
gegeven moment weer een nieu
we plaat en gaan we weer op
toernee. Zo gaat dat."
Belachelijk
Ned's Atomic Dustbin is een
vriendenclub uit Londen, waar
van de leden elkaar op de mid
delbare school ontmoetten. Jo
hn, Dan (drums), Rat (gitaar),
Mat en Alex (beide bas) hadden
daarvoor elk hun eigen bandje
waarvan de namen erop duiden
dat de idioterie er al vroeg in
zat: Martin's Overcoat, The
White Rabbits, Iron Long.
Voor de nieuwe groepsnaam
zochten de vijf Londenaars een
nog vreemder klinkende naam.
„Want hoe belachelijker, hoe
memorabeler," legt John dat
streven uit. „Het betekent wer
kelijk niets. Het komt uit een
boekje over The Goon's Show,
een komisch radio-programma
uit de jaren vijftig, zestig. Het
was zo'n beetje de voorloper
van Monthy Python, vol absur
de humor en rare stemmetjes.
Belachelijker kon het bijna
niet." Ned's Atomic Dustbin
was geboren.
De groep trad zo veel mogelijk
op, wist het voorprogramma te
doen van gerenommeerde bands
als Jethro Tuil en sleepte uitein
delijk een platencontract bin
nen bij het kleine Britse label
Chapter 22. Via dit label wer
den in de loop der jaren enkele
EP's en singles uitgebracht,
waaronder The Ingredients, Kill
Your Television en Until You
Find Out.
Met name in Engeland groeide
de populariteit zienderogen, zo
dat al snel de belangstelling
volgde van' de grotere platen
maatschappijen. Het was uit
eindelijk Sony dat voor een rui
mer budget en meer materiële
mogelijkheden mocht zorgen.
Die investering werd al snel
terugverdiend in de vorm van
een top-1 O-notering voor de
single Happy, terwijl ook de
daaropvolgende langspeler God
Flodder hoog scoorde bij het
Engelse publiek. De tweede sin
gle Trust bleef echter steken en
ook het begin dit jaar uitge
brachte Are You Normal- toch
het meest consistente album
van de groep - heeft nooit het
succes van de voorganger kun
nen overtreffen.
Zweet
Een oorzaak voor dat wisselen
de succes zou het wispelturig
karakter van de groep kunnen
zijn. Zogauw de bandleden ook
maar de idee krijgen dat iets
gaat vervelen, gooien ze het
over een compleet andere (mu
zikale) boeg.
Het meest sprekende voorbeeld
daarvan is wellicht een 'grapje'
dat de groep tijdens een Japan
se toernee uithaalde. Uit verve
ling werd op een avond de
groepsnaam veranderd in 'The
Black Metal Skulls', namen de
Ned's elk een andere persoonlij
ke naam aan en bespeelden zij
elk een ander instrument. John:
„We hebben die avond keiharde
metal gespeeld. Gewoon voor de
gein; om eens iets anders te
doen."
„Ned's Atomic Dustbin is ook
wel een harde gitaarband - we
spelen hard en snel - maar het
gaat ons niet alleen daarom. We
willen alles kunnen spelen wat
we verzinnen. En natuurlijk
streven we er ook naar zo origi
neel mogelijk te zijn, maar uit
eindelijk hoor je in onze muziek
toch duizenden andere bands
terug."
„Een optreden van Ned's Ato
mic Dustbin is een heel andere
ervaring dan een plaat. Live
storten we ons er keihard in,
terwijl we in de studio uren of
weken aan nummers schaven.
Ik heb vaak de kritiek gehoord
dat God Flodder overgeprodu-
ceerd was, maar dat is onzin.
Het enige probleem is dat som
mige mensen ons ooit live heb
ben gezien en datzelfde rauwe
geluid ook op de plaat willen
horen. Maar een taperecorder
neemt nu eenmaal geen zweet
op."
Bij een optreden gaat het om
het gevoel, verzekert me de
Dustbin-voorman. Het publiek
moet de energie, de warmte en
de geluidssterkte kunnen vóe
len. „Je zult bij ons niemand in
de zaal vinden die bij een num
mer denkt: 'Ja, ik geloof wel dat
ik de emotie in dit nummer kan
Ned's Atomic Dustbin: 'Tenslotte zijn we entertainers'.
begrijpen in verhouding met de
teksten'. De mensen die willen
dat ook onze platen rauw klin
ken, zijn we waarschijnlijk al
jaren geleden verloren."
Volwassen
Afwisseling, is het sleutel
woord. Want John, Dan, Rat,
Mad en Alex vinden niets ver
velender dan zich tot één genre
te beperken, al komt het woord
'metal' wel heel vaak terug in
het gesprek. John: „Ik hou wel
van metal. Ik denk ook dat er
op onze volgende plaat meer
metal te vinden zal zijn. Maar
metalbands zelf zijn zo saai.
Ook hun teksten zijn zo eenzij
dig, zo onmenselijk. Altijd maar
over dood en vernietiging..."
„Ik denk dat in de heavy-metal
de teksten er ook niet zo toe
doen. En ik wil juist wel dat
mijn teksten voor sommige
mensen nog iets betekenen. Ik
vind het prima als mensen een
nummer mooi vinden omdat die
ene drumbeat zo goed is. Ook
prima als men de teksten niet
kent of er gewoon niets om
geeft. Allemaal prima, zolang er
in ieder geval ook mensen zijn
die het wel belangrijk vinden."
„We willen af en toe ook een
popgroep zijn, want er is niets
mis mee dat mensen snel toe
gang kunnen vinden tot je mu
ziek. Tenslotte zijn we entertai
ners. Daarom is het soms leuk
om in de top-10 te staan. Alleen
hebben hitlijsten niets met mu
ziek te maken; dat gaat over
verkoopcijfers en populariteit."
Op dit moment gaat het Ned's
Atomic Dustbin echter een stuk
minder voor de wind; vooral in
eigen land. De band heeft te
kampen met de terugslag van
dat typische fenomeen in de
Engelse muziekwereld: de hype-
vorming door de muziekbladen.
John: „In Engeland is alles op
het ogenblik moeilijk door de
economische recessie. Er is op
dit moment maar één band die
volle zalen trekt en massa's pla
ten verkoopt en dat is Suede.
Maar verder niemand. Mis
schien vormen zij de inspiratie
die mensen nodig hebben in
deze rottige tijden."
„Wij hebben altijd wel een vas
te schare fans gehad. Maar in
vergelijking met vorig jaar krij
gen we nu bijna geen pers meer.
Ze zijn op dit moment niet in
ons geïnteresseerd: we zijn geen
nieuwe band meer. En over ons
imago zijn ze ook al uitgeluid.
Je moet ermee leren leven, en
geloof me: dat is verdomd moei
lijk. Ik moet mezelf dwingen om
er mijn schouders over op te
kunnen halen. Een slechte re
censie gaat me iedere keer weer
aan het hart."
