'Othene milieubewust bouwen'
Gier tijknotwilgen en de kleur van gras
van
Dixhoorn
SPORT
Bewust Wonen en Bouwwinkel vragen overleg met gemeente Terneuzen
DE STEM
ZEELAND
UITVERKOOP
COLBERTS
BLAZERS
1QQ 00
nu v.a. I
Verkeerscursus
De Suzuki Alto GLS
MARKTEN
IN HET KORT
Jaap Boekhout dient Zeeuws-Vlaamse streekgerechten op in boekvorm
4 Het vlakke
land' van
van Brei
inspireerde
Boekhout
DINSDAG 28 DECEMBER 1993 C3
(ADVERTENTIES)
Noordstraat 15
4531 GS TERNEUZEN
Van onze correspondent
Hulst - In het Hulster diensten
centrum de Lieve start woensdag
5 januari om 9.30 uur een ver
keerscursus voor automobilisten
van 55 jaar en ouder.
De cursus bestaat uit zes lessen
en wordt op woensdagvoormid
dag gehouden, telkens van 9.30
tot 11.30 uur. De kosten bedra
gen vijftien gulden per persoon.
De cursus gaat in op allerlei
verkeerssituaties, nieuwe ver
keersregels en borden. Men kan
zich aanmelden bij de Stichting
Welzijn voor Ouderen in Hulst
(15515).
Konsumentenprijs f 14.995,- (excl. kosten rijklaar maken).
SUZUKI
SLUISKIL: Automobielbedrijf Moret B.V.,
Pierssenspolderstraat 25, 01157-27 10.
Sub-dealer: KOEWACHT: Garage Hans
Drijdijk, Emmabaan 4, 01146-1841.
Zaalvoetbal
Oostburg
Oostburg - In het West-
Zeeuws-Vlaamse recreatieve
zaalvoetbal werd de laatste
wedstrijdweek van 1993 afge
werkt. In de eerste klasse
haalde ABN/AMRO verras
send uit tegen La Porte d'Or
terwijl in de tweede klasse
leider de Block een punt ver
speelde tegen Bon Ami. Van
Looy werkte middels winst op
Telepost verder uit de be
dreigde hoek. Gemeente Oost
burg werd twee punten rijker
zonder te spelen. Tegenstan
der Petrus&Paulus heeft zich
wegens gebrek aan spelerspo-
tentieel uit de competitie te
ruggetrokken.
Uitslagen:
eerste klasse: ABN/AMRO - La
Porte d'Or 8-5.
tweede klasse: Rode Leeuw -
Sunset Boulevard 3-3, Telepost -
van Looy 4-6, de Block - Bon Ami
3-3, Deltan - Stekelinck 1-3, Ge
meente Oostburg
Petrus&Paulus 5-0.
Standen:
eerste klasse: Oud Sluis 10-15,
Edah/Mijnders 10-15, Traas
10-10, La Porte d'Or 8-9, Francke
Sport 9-9, Albert Heijn 10-9,
ABN/AMRO 10-9, Veteranen 8-8,
OBS/de Jonge 10-8, Rabo 9-7,
Omnisport/Boemerang 10-5.
tweede klasse: de Block 9-14, 't
Krikje 8-12, Bon Ami 9-12, Rode
Leeuw 9-11, Stekelinck 9-10,
Deltan 10-10, Sunset Boulevard
10-10, Telepost 9-7, Gemeente
Oostburg 9-6, van Looy 10-6,
Petrus&Paulus 10-4.
derde klasse: Groosman/Hof van
Brussel 8-16, Meeusen 8-11, de
Zwart 8-11, Wielewaal 8-9,
WOD/St.Pierre 8-8, Opties 8-6,
Chez Rene 8-6, Wolf 8-6, Riemens
8-4, van de Sande 8-3.
BeVoBo Hulst
Hulst - De spanning in de
eerste klas bij de vrouwen in
het Hulsterse bedrijfsvolleybal
is weer helemaal terug. Koplo
per Benetton werd namelijk
op bijzonder verrassende wij
ze door A-frMarkt verslagen.
Door deze uitslag kwam Jong
Morres weer duidelijk in beeld
en kan terug op gelijke hoogte
komen als het duel achter
stand gewonnen wordt. In de
ze wending, waarvoor de
Clingseformatie onder aan
voering van Marij van Brinck
verantwoordelijk was, kwa
men verder speelsters als An ja
Lansu, Elly van Gaever, Tosca
de Deckere, Petra Pieters, An-
nemie Geerinck en Nadien van
Duyse binnen de lijnen. Deze
groep opende de ontmoeting
met een setzege van 11-15,
vervolgens won Benetton met
15-6 om daarna in de beslis
sende set met 12-15 te verlie
zen. A-Markt trok zodoende
met 2-1 aan het langste eind
en bezorgde zich er zelfs een
leuke kerst-surprise mee.
Uitslagen: Vrouwen: Eerste
klas:Van Damme-A-Markt 2-1
(15-13, 6^15, 15-9), Jansenius-
Van Waterschoot 0-3 (14-15,
8-15, 11-15), Jong Morres-Voor-
waarts 3-0 (15-3, 15-5, 15-3),
Jong Morres 2&Rhodos 1-2 (1-15,
6-15, 15-13), Lybeert/Verstrae-
ten-SC Morres 2 1-2 (8-15, 15-10,
10-15), Benetton-A-Markt 1-2
(11-15, 15-6, 12-15).
Tweede klas:CVC 2-CVC 0-3
(9-15, 8-15, 9-15), 't
Hoeksken-wrBroomchemie 0-3
(7-15, 4-15, 11-15), Nelemans-
Veiling Holland Zeeland, 27 de
cember 1993, vestiging Baren-
drecht: Andijvie A 12 309-315, A
15 300-316, A 18 303-331, A 24
280-321, A 28 244-259, broccoli:
9-14 174-185, Chinese kool: 14-op
95, 11-15 79, 8-12 122-140, 5-8V2
101-134, paksoi: 550-800
250-259, 450-600 257-283, prei:
2-4 14 klvp 131, 2-4 14 wit
197-208, 1-2 12-16 150, radijs:
mid. grof 131-168, rabarber: rood
453-465, dun rood 188-10, sla
Van Wesemael 0-3 (10-15, 13-15,
7-15), Ivens-Wentzler/Pauwels
0-3 (4-15, 10-15, 4-15), Jansenius
2-De Sterre 1-2 (9-15, 15-13,
10-15), Jong Morres 3-Rhodos 2
1-2 (14-15, 15-3, 5-15).
Mannen:Eerste klas:Rhodos-Luc-
tor 0-3 (7-15, 13-15, 3-15), De
Troubadour-Papierier 0-3 (1-15,
4-15, 11-15), De Sterre-Wemolin
0-3 (6-15, 8-15, 7-15).
Tweede klas:'t Jagertje-Ambulo
0-3 (8-15, 8-15, 0-15),
Rijk-frABN/Amro 2-1 (15-9, 15-9,
9-15), Luctor 2-De Vos/Egger-
mont 0-3 (14-15, 10-15, 10-15).
Standen:Vrouwen:Eerste
klas:Benetton 12-30, Jong Morres
11-27, Jong Morres 2 11-24, Rho-
dos 11-23, A-Markt 12-20, SC
Morres 11-19, Ferket en De Maat
11-15, Van Damme 11-13, Janse
nius 11-frll, Voorwaarts 11-10,
SC Morres 2 11-9, Van Water
schoot 11-9, Lybeert/Verstraeten
12-9.
Tweede klas:Van Wesemael
11-29, CVC 11-27, Rhdos 2 11-26,
Broomchemie 11-23, SC Morres 3
11-21, Wentzler/Pauwels 11-18,
Jong Morres 3 11-13, Ivens 11-13,
Nelemans 11-11, 't Hoeksken
11-10, CVC 2 10-9, De Sterre
11-6, Jansenius 2 11-6.
Mannen:Eerste klas:Broomchemie
10-29, Papierier 11-23, Wemolin
11-21, Smash 2000 10-19, Luctor
10-18, CVC/Doolaege 10-14,
Broomchemie 2 10-10, Rhodos
10-9, De Troubadour 11-6, De
Sterre 11-5.
Tweede klas:Jansenius 10-26,
Brandax 12-26, Ambulo 12-26,
ABN/Amro 12-23, De Vos/Egger-
mont 13-16, Van Westen
11-14,uctor 2 12-11, Rijk 12-9, 't
Jagertje 12-8.
Recreatieve
volleybalcompetitie
Sas van Gent - In de eeste
klasse vrouwen gaat Cerestar
Benelux aan de leiding met 22
punten uit 8 wedstrijden.In de
tweede klasse is Zaamslag
koploper met twee punten
voorspong en een wedstrijd
minder gespeeld.Bij de man
nen is het erg spannend aan de
kop.Wisse leidt met 19 punten
uit tien wedstrijden, gevolgd
door Savok 2 met 18 uit ne
gen.
Uitslagen:
Vrouwen: Gilderakkers-Savok
1-2(9-15 15-13 6-13),Cerestar Be
nelux 2-Peters Cleaning 3-0(15-1
15-10 15-12),tweede
klasse:Philippine 2-Peters
Cleaning 2 1-2(15-3 7-15
ll-15),Zaamslag-Place du Mar-
che 3-0(15-7 15-4 15-11), Man
nen: Savok 2-Savok 1 2-1(15-8
11-15 15-6),HAS-Citroen Wisse
0-3(14-16 9-15 11-12), Gemengd:
eerste klasse:Super Cromheecke-
't Kliekske 0-3(7-15 1-15
2-15),Rabobank-Acke 3-0(15-13
15-5 15-7),Garage Bode 2-Savok
2-1(6-15 15-7 15-6),tweede
klasse:Philippine 2-Super Crom-
heecke 2 3-0(15-3 15-3 15-7),Fa-
bricom-Carioca 0-3(5-15 4-15
10-15),Spuit elf-Super Crom-
heecke 3 1-2(6-15 15-10 3-15).
Standen: Vrouwen: eerste
klasse:Cerestar Benelux 1
8-22,Cerestar Benelux 1
7-19,Savok 7-13,Gilderakkers
7-12,Kliekske 7-10,Swagemakers
8-8,Peters 7-6,Savok 2 6-4,Phi
lippine 7^2. tweede
klasse:Zaamslag 8-17,Philippine
2 9-15,Doorzetters 8-14,Knape/de
Sterre 8-13,Savok 3 8-12,Place du
Marche 8-9,Peters 2 9-7. Mannen:
Wisse 10-19,Savok 2 9-18,Savok
1 9-16,HAS 9-15, Carioca
10-10,Houtland 9-3. Gemengd:
eerste klasse:Kliekske 10-23,Acke
9-19 1/2,Bode 2 9-19,Philippine
9-14 1/2,Super 9-8 1/2,Rabo
8-8,Savok 10-5. tweede klasse:
Carioca 9-21,Bode 8-20,Savok 2
7-16,Knape.de Sterre 8-13,Phi
lippine 2 8-11,Super 2 8-ll,Gil-
derakkers 2 9-9,Spuit elf 8-6,Fa-
bricom 9-5.
glas: 31-33 81-84, 28-30 91-97,
25-27 95-96, 23-24 65-68, 21-22
61-62, 19-20 54, 17-18 37-41,
15-16 39, spruiten: A 1 36-78, B I
88-118, C I 79, D I gr. fust 90-162,
D I kl. fust 101-122, A II 12-30, B
II 12-30, D II gr. fust 79-87, D II
kl. fust 71-77, veldsla: 820-1030,
witlof: lang I 104-168, klvp. 4 I
300, klvp. 5 I 295-302, klvp. 3 I
232-235, klvp. 2 I 197, meerm.
fust krt grf I 98-162, krt fyn I
171-175, ex. krt I 121-203.
Van onze verslaggever
Kapelle/Terneuzen - De Stich
ting Bewust Wonen in Kapelle
doet samen met de Stichting
Bouwwinkel Zeeland een beroep
op de gemeente Terneuzen de
nieuwe stadswijk Othene zo mi
lieubewust mogelijk te bouwen.
Beide instanties zijn bereid zo
vroeg mogelijk te overleggen met
de gemeente over maatregelen
om dit streven mogelijk te ma
ken.
Het gaat dan om zaken als bijvoorbeeld
het zoveel mogelijk situeren van de
woningen op het zuiden, het vervangen
van hardhout door zachthout, het ge
scheiden inzamelen van bouwafval tij
dens de bouw en het aanleggen van een
gescheiden riolering. Via een dergelijke
riolering wordt alleen het vervuilde
water afgevoerd naar de zuiveringsin
stallatie. Het regenwater verdwijnt ter
plaatse in het oppervlaktewater.
Volgens beide instanties wordt in Zee
land nog nauwelijks stilgestaan bij mi
lieubewust bouwen. Bij experimenten
wordt slechts op enkele aspecten van
het milieubewust bouwen gelet, zoals
extra isolatie, gebruik van watergedra
gen verven of het niet toepassen van
tropisch hardhout.
„Maar het gaat juist om een integrale
aanpak", aldus S. Chamuleau van de
Stichting Bewust Wonen. „Zo vroeg
mogelijk tijdens de voorbereidingen van
het bestemmingsplan al bij milieube
wust wonen stilstaan. De woningen zijn
hierdoor wel iets duurder maar dat
wordt op termijn terugverdiend. Daar
staan de gemeenten nog niet zo bij stil.
Als je woningen op het zuiden bouwt
scheelt dat energiekosten. En bij een
gescheiden riolering wordt de zuive
ringsinstallatie minder belast".
Volgens M. Westerveld van de Stichting
Bouwwinkel Zeeland is Terneuzen best
bereid de nieuwe stadswijk op een mi
lieubewuste manier te bouwen. „Maar
de gemeente geeft niet aan hoe ze dat
wil doen. Ik heb het vermoeden dat
Terneuzen alleen een paar krenten uit
de pap haalt. En dat is jammer. Daarom
willen we een signaal naar Zeeuws-
Vlaanderen afgeven. Want het gaat na
tuurlijk niet om Terneuzen. Het is wel
zo dat de nieuwe stadswijk Othene in
Zeeuws-Vlaanderen het laatste grote
project is in de komende tientallen
jaren. Daarom is het zaak nu rekening
te houden met milieubewust bouwen.
Anders loop je dus tientallen jaren
achter".
De Stichting Bewust Wonen timmert
vanaf 1984 aan de weg om Zeeland
milieubewuster te maken wat bouwen
betreft. Inmiddels zijn op initiatief van
de stichting veertig woningen volgens
dit principe op Walcheren en Zuid-Be
veland gebouwd. Beide instanties zijn
momenteel bezig met een proefproject
in het plan Goes-Overzuid in Goes. De
bouw van deze milieubewuste wonin
gen begint komend voorjaar. Bij de
opzet van deze wijk wordt deze auto-
luw ontworpen. Er moeten zo weinig
mogelijk auto's in de wijk komen door
middel van doorgaande fietsroutes naar
de stad en tussen delen van de wijk.
Openbaar vervoer moet aanvullend zijn.
„De opzet van deze wijk vinden we een
goed voorbeeld van hoe het in Terneu
zen zou kunnen", aldus Chamuleau.
In de ogen van Westerveld kunnen
gemeenten invloed uitoefenen op het
milieubewust bouwen en is dit niet
alleen afhankelijk van de bereidheid
van de projectontwikkelaar. „Gemeen
ten kunnen wel degelijk eisen stellen.
Bij de verkoop van de grond kunnen
afspraken worden gemaakt met de pro
jectontwikkelaar en er kan een pre
mieregeling worden afgesproken. De
helft van de meerkosten voor de ge
meente en de andere helft voor de
projectontwikkelaar. En als een pro
jectontwikkelaar niet aan deze eisen
kan voldoen zoekt de gemeente toch
gewoonweg naar een andere".
'Café in Koewacht' is een
foto van Peter Verdurmen in
kt boek 'Streekgerechten'.
HET BEGRIP Zeeuws-Vlaming
is ruim geïnterpreteerd. „Ze zijn
hier geboren en getogen, sommi
gen hun landje trouw gebleven,
anderen naar elders vertrokken,
naar ook mensen die van elders
kwamen en zich thans Zeeuws-
Vlaming voelen hebben hun im
pressies getekend, gefotogra-
ieerd en geschilderd, hebben het
op hun manier bezongen", leidt
Boekhout zijn boek in.
'Streekgerechten' is het eerste
uit wat een serie van drie boeken
moet worden. Deel twee en drie
worden 'sfeerboeken' met ge
dichten, verhalen, tekeningen en
foto's. „Het verschil met het eer
ste is, dat ik van plan ben ze
grotendeels zelf te schrijven, aan
ie hand van interviews die ik
®et mensen uit de streek houd.
Daarnaast komen er ook weer
bijdragen in van anderen, met
name foto's en aquarellen." De
wlgende delen moeten in no
vember 1994 en 1995 verschij
nen.
Brei
®jn vlakke land' (Le plat pays)
van Jacques Brei inspireerde de
waterbouwkundige en kunste
naar uit Breskens tot het maken
van het boek, over 'een gebied
dat op de grens ligt van twee
Sturen'. Het eerste exemplaar
"®d in November overhandigd
san de commissaris van de ko
ningin in Zeeland, W. van Gel
der.
fan Kruize, burgemeester van
Oostburg, schreef het voor
woord. Voor wie hem wel eens
heeft horen spreken: hij schrijft
z°als hij praat. Dat maakt hem
E08 niet tot een Carmiggelt,
"ant de woorden zijn wel eens
ondergeschikt aan de razend
snelle gedachtengang. Maar je
*eet precies wat hij bedoelt. En
daar heeft hij maar één bladzijde
voor nodig.
Kermiskoersen
J*® andere Oostburgse die uit
het Noorden kwam, Greet de
"ties-Hommes is weer terug ge-
|san voordat het boek uitkwam,
heeft hier lang genoeg ge-
men in evenwicht".
Komisch is de ontmoeting die
Trees de Blok-van Herpen be
schrijft. Op een bijeenkomst in
het midden van het land komt ze
iemand tegen die, blijkens zijn
naamkaartje, in haar geboorte
dorp in de Achterhoek woont.
De man stelt aan de hand van
haar kaartje onmiddellijk en tot
haar niet geringe verbazing vast
dat Trees in Zeeuws-Vlaanderen
woont. Hij blijkt er zelf vandaan
te komen. Er ontstaat verhelde
rende en geanimeerde gedach-
tenwisseling, tot ze elkaar een
goede terugreis wensen, ieder
naar zijn eigen 'achterhoek'.
'Roots'
Het boek is dan zowat halverwe
ge en heeft zijn belofte al ruim
schoots ingelost. Door de verha
len, maar ook door de foto's (van
Wim Krull en Peter Verdurmen)
de gedichten (Adrie Oosterling,
Omer Gielliet), en de zeefdruk
ken van Anne-Lies Soet. Maar er
is meer. Verhalen van Paul de
Schipper en Jan van Damme. En
van Jeanette Vergouwen-de Ca-
luwé. Zij gaat terug naar haar
'roots' in Sluiskil en associeert
die met 'De geur van kanaalwa
ter'. Ze doet dat op een originele
manier: observaties uit het he
den worden afgewisseld met her
inneringen die in het verleden
(lijken te) zijn geschreven.
Aquarellen van Krijn Doolaard,
pastels van Theo Steijaert en het
bijzonder fraaie 'Duinen bij
Cadzand' van Ronny Ivens, ver
luchten, naast ander werk, het
tweede deel van het boek. Niet
alle verhalen doen volledig recht
aan het uitgangspunt, de impres
sie. Daarvoor zijn de auteurs,
met name de bestuurders, toch
teveel vergroeid met de functie
die zij vervullen. Anderen zijn
beter in hun opdracht geslaagd
door het eigen landje en het
gevoel dat daarbij hoort centraal
te stellen.
'Streekgerechten' telt 152 pagi
na's. Het is uitgegeven door
drukkerij Durenkamp in Aarden
burg. Inclusief de bijbehorende
cd 'Tussen Schelde en Noordzee'
van Piet Brakman kost het
43,50.
woond om de streek te leren
kennen en - als voormalig stads
mens - een hoop bij te leren.
Over de kleuren van gras, ge
knotte wilgen, kermiskoersen en
het 'we gaan nog niet naar huis'-
gevoel.
Via 'Ambtenaar' Ed Steijns
komt, in eigen dialect, Oost-
Zeeuws-Vlaanderen in zicht en
dan is George Sponselee natuur
lijk nooit ver weg. Van hem
wisten we dat hij boeiend kan
M,.' y.
mm
r
Het boek 'Streekgerech
ten', dat als subtitel
'Grenzeloze impressies'
meekreeg, is vooral een
lees-, maar ook een kijk
en bladerboek. Het is sa
mengesteld door Jaap
Boekhout uit Breskens
op wiens verzoek ruim
vijftig Zeeuws-Vlamin
gen een bijdrage lever
den. 'Van burgemeester
tot huisvrouw', dienen ze
samen een doorsnee im
pressie van Zeeuws-
Vlaanderen als werk- en
woongebied op.
Door Ronald Verstraten
schrijven, maar ook natuurbe
schermer Thijs Kramer blijkt
over een vloeiende pen te be
schikken. Zijn verhaal, 'Vlaamse
Peterselie' is trouwens ook een
van de weinige waarvan alleen
de titel al mooi aansluit bij die
van het boek.
Tongval
De tweede burgemeester die een
plekje op de menukaart kreeg, is
Ed Jongmans van Aardenburg.
Hij beschrijft eerst de uiterlijke
kenmerken van de streek, om
vervolgens in te gaan op de
volksaard: 'een ingeboren gevoel
voor het benutten van de marges
van de regels van het spel. En
men is daar fier op!'. Hij 'ver
staat' het wel, maar struikelt nog
wel eens over een tongval. Daar
zal het Eedese dialect vast niet
vreemd aan zijn.
Wijlen Stern-fotograaf Cor de
Boer heeft zich de Zeeuws-
Vlaamse tongval nooit eigen ge
maakt. Hij was een nuchtere
Fries die ontroerende foto's kon
maken. Des te verrassender is
het dat zijn bijdrage aan het
'Duinen bij Cadzand' van Ronny Ivens uit het boek samengesteld door Jaap Boekhout.
boek niet uit fotowerk, maar uit
een verhaal ('Giertij') bestaat.
Ook daarin is echter zijn stijl te
herkennen, brommend, lachend
en met de mens midden op het
netvlies.
'Woont u op Zeeuwsch-Vlaande-
ren' is een vraag die nogal eens
aan burgemeester Ron Barbé
van Terneuzen wordt gesteld als
hij buiten de streek vertoeft. Hij
zal dat ongetwijfeld corrigeren,
maar stelt tegelijkertijd vast dat
de streek inderdaad een soort
eiland is, als gevolg van de grens
met België. „Een Nederlands ge
bied met een Vlaamse in-
slag.(..)De balans lijkt mij volko-
