Kabinetsberaad over wao-boetes Ravage na treinongeluk Zaanstad Ga voordelig van oud naar nieuw. |n Japan Koningin wijst in kersttoespraak op noodzaak tolerantie 't Is Sale bij IKEA. Lngen tallage wil werkgroep instellen die versoepeling van maatregel bekijkt |Interim-kabinet Antillen wordt morgen beëdigd Respect Eerste arrestatie van Curasao se steunfraudeur DE stem BINNENLAND A3 DE STEM COMMENTAAR Regeling houders polissen Vie d'Or Met kortingen tot 60%! 'Vliegincidenten niet openbaar' BINNENLAND KORT «DECEMBER 1993 L MAANDAG 27 DECEMBER 1993 pen Haag (anp) - Staatssecreta- Itis Wallage van Sociale Zaken gaat overleggen met het kabinet over een werkgroep die zich gaat tuigen over een versoepeling jan de wao-boetes. Die boetes jaijgen ondernemers opgelegd als een werknemer in de wao komt. je bewindsman zegde de vakbeweging toe dat ook de werknemers ;ertegenwoordigd zullen worden in de werkgroep. Hij denkt dat overleg van de overheid met alleen de werkgevers 'niet vruchtbaar' zal zijn. De werkge vers, verenigd in de overkoepelende organisatie RCO, besloten vrijdag direct geen zitting te zullen nemen in de werkgroep. De RCO ziet niet in 'waarom de vakbe weging moet meepraten over een ty pisch werkgeversprobleem'. De vakbe weging op haar beurt vindt dat de financiële prikkels om ziekteverzuim en beroep op wao terug te dringen niet eenzijdig op de werknemers moeten drukken. De RCO heeft Wallage laten weten dat betrokkenheid van de vakbeweging al leen maar tot vertraging leidt. De RCO verwacht dat de staatssecretaris nu zelf met voorstellen zal komen. De werkgevers zijn fel gekant tegen het zogeheten bonus/malus systeem in de wao. Ondernemers krijgen een boete (malus) als een van hun werknemers in de wao belandt en een bonus als ze een gedeeltelijke arbeidsongeschikte in dienst nemen. Het systeem blijkt zeer eenzijdig te werken. Er zijn veel meer malussen in het vooruitzicht gesteld dan bonussen. Bovendien stellen de werkgevers dat de regeling averechts werkt. Het vooruitzicht van een even tuele malus maakt ondernemers juist terughoudend bij het aantrekken van personeel. De Eerste Kamer drong er vorige week op aan geen boete op te leggen als de ondernemer geen mogelijkheid heeft om een (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte in dienst te nemen. Eerder zegde het kabi net al een 'hardheidsclausule' toe. In gevallen dat de regeling duidelijk onbil lijk of onrechtvaardig werkt, bijvoor beeld wanneer overduidelijk is dat de oorzaak van de arbeidsongeschiktheid niets met het werk te maken heeft, zou de boete niet moeten worden opgelegd. De werkgevers zien het liefst dat de hele regeling wordt afgeschaft. Wallage wil echter vasthouden aan het huidige systeem. Dat werd ook benadrukt door CNV- voorzitter Westerlaken na afloop van het drie kwartier durende beraad met Wallage vrijdag. Iffillemstad (anp) - Het interim-kabinet van de Antillen wordt borgen beëdigd. Dit heeft formateur Alejandro Paula zater- llag meegedeeld. ■e belasting- en premiedruk |erlagen, gering zijn. „Belastin premiegeld wordt niet opg Iracht om in de bunker v; jiinister Kok te verdwijnen. H leid wordt gebruikt om een jienleving in stand te houden d Ie moeite waard is." Ilankert vindt alle sociale ve Vorvenheden prima. „Maar poeten wel worden betaald do produktieve sector, het b rijfsleven. En die sector sta ■waar onder druk. Daar kan lok niets aan doen." zijn in Nederland 440.0 Werklozen, 800.000 arbeidsong Ichikten en tal van ouderen c jervroegd op zijn gehouden m verken. Komen al die mense |nog ooit aan de slag? Blankei l,Ik zie niet in dat we, gezien economische situatie in en bu ten Nederland voor al die mei pen nog werk zullen vinden. 11 noeten ons daar wel voor inze fen, uiteraard. Maar gelukk ebben we voor deze mensen ee reel behoorlijk sociaal vangnet stekelenburg denkt dat het mi [gelijk is op langere termijn wel verk te scheppen voor iederee De vakbeweging zal zich in iedi geval niet neerleggen bij bli vend hoge werkloosheid. „Het absoluut geen wenkend perspei |tief om je daarbij neer te 7e moeten creatief zoeken nai nogelijkheden om meer werk [scheppen en het bestaand wer [her te verdelen." Istekelenburg vind het daarffl [maar zo zo dat Xander den Uy [bestuurder van de AbvaKab [onlangs het plan van het Pvdi [Kamerlid Van Zijl afschoot |het toekomstig rijksspersonéi [slechts arbeidscontracten voc [32 uur aan te bieden. 1 „Ik kan me de kritiek van De [Uyl voorstellen na alle sanerii [gen en kaalslag bij de rijksovet [heid. Maar toch vind ik dat dj [soort plannen goed besproke [moeten worden. Het is een ietst [gemakkelijk verwoord p' [maar gezien de situtatie van [werkgelegenheid moet de discui [sie niet bij voorbaat gestof worden." i bevestigde dat hij vrijdag het formatieverzoek van gouver- Ijeiir Jaime Saleh formeel heeft [aanvaard. De formateur heeft de [gouverneur vrijdag ook gezegd |dat de partijen die de tussentijd- Pronk: Terugkeren op zelfde ministerie Hilversum (anp) - PvcLA-mi- nister Pronk voor Ontwikke lingssamenwerking komt in een nieuw kabinet na de ver kiezingen van mei 1994 het liefst terug op zijn huidige post. Voor een eventueel fractievoor- zitterschap in de Tweede Kamer is hij minder te porren. Pronk zei dit gisteren voor de AVRO-radio. .Als de PvdA weer gaat regeren rade PvdA krijgt wederom Ont wikkelingsamenwerking, stap ik in dat kabinet ongeacht wie de nieuwe premier wordt." Op de vraag of hij eventueel in de markt is als PvdA- fractie voorzitter zei hij: „Als zoiets mij wordt gevraagd, zal ik dat se rieus overwegen, maar een uit eindelijk onafhankelijke keuze maken." Hij verwees daarbij zijn afwimpelen begin deze maand van de post van tweede man onder secretaris-generaal louiros Ghali van de Verenigde Saties. Pronk acht de kans klein dat het CDA het huidige kabinet vlak voor de verkiezingen opblaast. hield daar in het begin van i regeerperiode serieus reke ning mee omdat het CDA dat wel vaker heeft gedaan om de handen vrij te hebben bij een nieuwe coalitievorming. „Ik con stateer meer dan in het verleden ten bereidheid om door te gaan bij het CDA." |utatie die mensen in de Westers' n als ze anderen een handje ad, zoals de omstreden Amen- ■dokter' Jack Kevorkian, verp zeer serieus genomen," uitvoerige beschrijvingen b gedetailleerde illustraties. Vol iai vindt het boek zoveel aftrek Japanners ongelukkig zijn n» ramheid en stress vormen levensgeluk van de Japanners, steden, vindt Ochiai. blijkt dat het aantal zelfm°or' fors aan het stijgen was no| van Tsurumi verscheen. onger dan 14 jaar dat de hanft steeg dit jaar met 2,2 procenw lingen binnen het gezin of 516®' s de aanleiding voor hun beshS' 22.104 Japanners een einde aal) kt, een stijging van 4,8 procent lelbare leeftijd vormen de gr°°1': rdenaars. I publiciteit heeft gekregen is ;e werknemer die diep in werd samen met zijn vrouw' van wie de jongste slechts zev®: tdood aangetroffen in hun au® rstikking door koolmonoxide- ir de kinderen," schreef de vao® srief. „Maar we nemen hen ®e: nee hij uitdrukking gaf aan dat ouders zich tot en met h®. geslacht verantwoordelijk voele j se regering steunen, bereid zijn het door hem ontworpen regeer programma uit te voeren. Paula bevestigde dat de nieuwe regering zal bestaan uit twee politieke partijen van Curagao (PNP - Partido Nashonal di Pue blo en SI - Soshal Independien- te), de Bonaireaanse UPB (Union Patriotico Bonaireano) en drie, in het parlement vertegenwoor digde partijen van St. Maarten, Saba en St. Eustatius. Ook het onafhankelijke parlementslid Winston Lourens heeft steun toegezegd aan de tussentijdse re gering. Die heeft daardoor het vertrouwen van 16 van de 22 parlementariërs. De formateur deelde verder mee dat hijzelf premier wordt van het interim-kabinet. Dat zal be staan uit twee ministers van de PNP: Suzanne Romer (Justitie) en Faroe Metry (Financiën), één van SI (George Hueck - Arbeid, Sociale Zaken, Volksgezondheid en Milieu), één door de drie Bovenwindse partijen aangewe zen bewindsman (Leo Chance - Verkeer en Vervoer) en Rudi Thomas van de UPB (Onderwijs en Ontwikkelingssamenwer king.) Het kabinet bestaat, volgens de door de gouverneur aan Paula verstrekte opdracht, uit slechts zes in plaats van het gebruikelij ke aantal van acht ministers. De formatie van het interim-ka binet was geboden doordat de regering een maand geleden de steun van de meerderheid van het parlement kwijtraakte. De zelfde partijen die de regering toen ten val brachten, maken overigens weer deel uit van het interim-kabinet. Dat zal aanblij ven tot 25 februari volgend jaar. Dan worden parlementsverkie zingen gehouden. 1EGRIP VOOR anderen en andersdenkenden, vroeg koningin ieatrix in haar kersttoespraak. Nu nog meer dan in het verleden, want de wereld verandert. Vanuit armoe en onderdrukking «teken steeds meer opgejaagden en geen uitweg zienden hun .oevlucht hier. Hun beroep op ons kunnen we niet afwijzen. roke Pe Paus belichtte in zijn kerstboodschap een ander, even iptstl n9r'jk facet van de voortdurende staat van oorlog waarin de internationale gemeenschap verkeert. Hij vroeg om broeder- '®ap en respect, want zonder die zullen etnische, politieke en 'elgieuze verschillen in geweld blijven ontaarden. Voor de ®rtere termijn wees hij op de noodzaak aandacht te blijven 'ouden voor de slachtoffers van het oorlogsgeweld. En zoals loningin Beatrix gelijk heeft, heeft de paus dat ook. Slechts met 'erdraagzaamheid en het daaruit voortvloeiende respect is een «tere wereld mogelijk. 'o'n betere wereld is nog veraf. Een kerstbrief van meer dan [eventig Nobelprijswinnaars, onder wie Michael Gorbatsjov, Jesmond Tutu, Lech Walesa en de Nederlander Jan Tinbergen, m daarop. Zij vragen respect voor het kind, aandacht voor taderarbeid en kinderexploitatie. dan tweehonderd miljoen kinderen, evenveel als alle inwoners van Nederland, Engeland, Frankrijk en Duitsland sa- moeten werken. Vaak in ongezonde of zelfs levensgevaarlij- Doorgaans tegen minder dan een honger- Treinstellen stonden dwars op de rails na een botsing met een personenwagen op de lijn Hoorn-Zaanstad. Een wagon boorde zich in een dijk. foto anp VERVOLG VAN VOORPAGINA Door het ongeval ontstond een zeer grote ravage. Het eerste rijtuig draaide bijna 180 graden en ramde bij die zwaai de pijler van een viaduct. Het tweede rij tuig boorde zich aan de overzijde van een bermsloot in een dijk, vlak boven een hogedrukleiding voor aardgas. De derde wagon kwam gekanteld boven de rails te hangen. Het laatste treinstel en de locomotief kwamen ge deeltelijk naast de rails te staan. De bovenleiding werd plaatselijk vernield. Door het ongeluk kwam de 45-jarige M.K. uit Purmerend om het leven. Evenals de meeste gewonde passagiers zat hij in de wagon die zich in het dijkje boorde. Alle elf gewonden ver bleven gistermiddag nog in zie kenhuizen in Zaanstad en omge ving. Onder hen zijn de licht gewonde conducteur en de ma chinist, die zwaar gewond raak te. Eén reizigster verkeerde gis teren nog in levensgevaar. De toestand van de overige gewon den was stabiel. De NS hebben zaterdag en zon dag de wrakstukken verwijderd. Sinds zaterdagavond is langs de plaats van het ongeval beperkt treinverkeer mogelijk over één spoor. De NS verwachten dat woensdag alle schade hersteld is. Willemstad (anp) - Een Curagaose vrouw is in Willemstad gearresteerd omdat ze zowel in Nederland als op Curagao sociale bijstand ontving. (ADVERTENTIE) ^omstandigheden. is geen toevallig incident. Overal waar arme landen proberen "nn buitenlandse schulden te betalen door het binnenhalen van wportorders, wordt het gebruik van kinderarbeid om de loonkos- :en.te drukken, een structureel verschijnsel, trisnog een ergere vorm van kinderexploitatie: kinderprostitu- En ook die bestaat goeddeels bij de 'gratie' van het Westen, pioenen kinderen, jongens zowel als meisjes, moeten in het pjensonderhoud van zichzelf en hun families voorzien door hun ipbamen te verkopen. Vaak aan Westerse toeristen uit op een nieuwe kick. Jinderarbeid en -exploitatie zijn vrijwel overal verboden. Interna- s°na'e verdragen en nationale wetgeving gaan het tegen. De ^^Nederlandse wet, het kinderwetje van Van Houten, dateert spier is geduldig en kan zonder hulp van mensen de werkelijk- eia niet veranderen. De Nobelprijswinnaars roepen ons allen op innteun bieden. Zakenmensen die produkten verhandelen die i r mtbuiting van kinderen tot stand gekomen zijn, consumen- bie, als ze het beseffen, toch zulke produkten kopen en esterse toeristen die gebruik maken van kinderprostitutie ^nen in te zien dat ze volstrekt immoreel handelen en moeten T .verantwoording geroepen kunnen worden. ortia-®en co"egae stellen voor een aparte internationale iai ri'Sat'-e 'n laven te roepen, zoiets als Amnesty Internatio- iloitgj® z'cb r'cht op en publiekelijk rapporteert over kinderex- ien Dit is zaterdag bevestigd door justitiële kringen in Willemstad. De vrouw is hangende het on derzoek ingesloten. Op Curagao is dit de eerste ar restatie in een geval van fraude met sociale uitkeringen. Tot nu toe zijn fraudeurs alleen maar uit het bestand van de sociale uitkeringsdienst verwijderd. De fraudedienst van Sociale Zaken op Curagao maakte onlangs be- Den Haag - Staatssecretaris Van Amelsvoort van Financiën heeft een bijzondere regeling getroffen voor vertraagde premiebetaling voor de polishouders van de fail liete verzekeraar Vie d'Or. Pre mies die gedurende de afhande ling van de problemen bij Vie d'Or te laat worden voldaan op lijfrente- en kapitaalverzekerin gen, worden toch aangemerkt als te zijn voldaan op het moment van de contractuele vervalda tum. Wel moet de belastingdienst voor de regeling nog de termijn na afloop van de periode van onzekerheid vaststellen. De pre miebetaling kan dan alsnog in aftrek worden gebracht op de belastingaangifte van betrokke nen. kend dat ruim 6000 inwoners, de helft van het totale aantal bij standtrekkers op het eiland, ook van Nederland sociale steun krijgt. De gearresteerde dame zou, in dezelfde tijd als waarin ze in Nederland een uitkering kreeg, 12.000 gulden aan sociale steun op Curagao hebben ontvangen. De bijstandsuitkering op de An tillen bedraagt maar ongeveer een vierde deel van hetgeen in Nederland wordt uitbetaald. Dit duidt erop dat de betrokken vrouw vele jaren lang de dubbele uitkeringen heeft geïnd. Functionarissen van de Dienst Sociale Zaken in Willemstad verwachten dat meer fraudeurs worden opgespoord. Zij laten doorschemeren dat via de uit wisseling van gegevens met de sociale diensten in Nederland, nu sneller opsporing kan plaats hebben van personen, die zowel in Nederland als op Curagao misbruik maken van de bestaan de voorzieningen Gedeputeerde Raymond Bentoe- ra van Sociale Zaken kondigde enkele dagen geleden aan dat het aantal bijstandtrekkers op Curagao de afgelopen maanden met ruim 1.200 is teruggebracht. Mede hierdoor is het bedrag dat aan sociale uitkeringen wordt uitbetaald, dit jaar met elf mil joen gedaald tot 41 miljoen gul den. AMSTERDAM DELFT* DUIVEN/ARNHEM EINDKOVEN/EKKERSRUT SLIEDRECHT Amsterdam (anp) - De Rijksluchtvaartdienst hoeft de admini stratie van incidenten met vliegtuigen niet openbaar te maken. De Raad van State heeft vrijdagmorgen de eis daartoe van de Aalsmeerse vereniging GEUS (Geen uitbreiding Schiphol) afgewe zen. De motivering van de Raad van State wordt over ongeveer een maand bekendgemaakt. Volgens secretaris D. Postma van GEUS wilde de vereniging de gegevens gebruiken in de discussie over de veiligheid op en rond Schiphol. Postma zegt het bepaald geen geruststellende gedachte te vinden namens de minister werd gesteld dat bekendheid met de incidenten het publiek ervan zai weerhouden om zich door de KLM, Transavia of Martinair te laten vervoeren. De luchtvaartmaatschap pijen zijn zelf ook tegen openbaarmaking van de informatie. Alders: 'Industrie moet glasbak betalen' Hilversum - De verpakkingsindustrie moet de kosten van de inzameling van glas via de glasbak gaan betalen. Minister Alders van Vrom heeft dat zondag in het VARA-programma 'Vroege Vogels' verteld. Tot nu toe betalen de gemeenten de verwerking van het eenmalig glas. Het ophalen en verwerken van eenmalige glazen verpakkingen is in Nederland een groot succes. Nergens ter wereld wordt zoveel glas ingezameld. Als de verpakkingsindustrie gaat beta len voor de glasbak gaan zij die kosten verhalen op de consument door het produkt duurder te maken. Retourverpak kingen met statiegeld zullen dan relatief goedkoper worden. Dode door steekpartij Zwijndrecht - Bij een steekpartij in een woning aan het Leeuweriksplein in Zwijndrecht is vrijdagmorgen de 21-jarige E.K. uit die gemeente om het leven gekomen. De 24-jarige bewoner van het huis is door de politie aangehouden. Beide mannen hadden donderdagavond in een coffeeshop in Dordrecht ruzie gekregen. De ruzie over een relatie werd gesust. Tegen de ochtend dook K. echter onverwacht op bij de woning van de verdachte. Toen die opendeed, ontstond een worsteling, waarbij K. met een duikersmes twee diepe wonden kreeg toegebracht. Op weg naar het ziekenhuis is hij overleden. Coberco koopt roomproducent Zutphen - Zuivelcoöperatie Coberco neemt Roomcentrale Balle- gooijen over. Het bedrijf produceert en verkoopt produkten als slagroom, room- en eiprodukten en gemengde boter aan bakke rijen en industrie. Ballegooijen heeft vestigingen in Nuenen en Nieuw-Vennep en telt 55 medewerkers. De omzet bedraagt 60 miljoen. De aanwinst vormt volgens Coberco een versterking van haar positie op de markt van professionele afnemers. De overname heeft geen gevolgen voor de werkgelegenheid. WD: 'Geen ongewenste fax-kosten' Den Haag - Het WD-kamerlid Jorritsma vindt het te gek voor woorden dat opbellers die geen telefonisch contact krijgen automatisch worden doorverbonden met een fax-apparaat en opdraaien voor de kosten. Jorritsma doet in schriftelijke vragen haar beklag bij minister Maij van Verkeer en Waterstaat. Het kamerlid wil dat Maij de kwestie aankaart bij de PTT, opdat het afgelopen is met het automatisch gaan lopen van de teller bij ongewenste verbindin gen met een fax. Alarm zet Borne op stelten Borne - Een luchtalarm dat door een storing per ongeluk afging heeft vrijdagochtend vroeg tal van inwoners van de gemeente Borne in Overijssel ruw uit de slaap gewekt. De politie kreeg via de 06-11-centrale in een uur tijd bijna 500 telefoontjes van verontruste burgers die zich afvroegen wat er aan hand was. Na een uur, om 3.34 uur, slaagden technici erin het alarm tot zwijgen te brengen. Volgens een politiewoordvoerder duurde het een tijd voordat duidelijk was welk alarm afging. Na de ontdekking dat het om het luchtalarm ging, sloten medewerkers van de PTT een telefoonlijn af, waardoor de rust terugkeerde in Borne. China krijgt zeven miljoen voor orders Den Haag - China kreeg bijna zeven miljoen gulden van de Nederlandse staat in verband met de aankoop van drie Fok- ker-100 vliegtuigen en drie baggerschepen van IHC Holland. Met deze orders was een bedrag gemoeid van drie- tot vierhon derd miljoen gulden. Dit blijkt uit het antwoord van minister Andriessen van Economische Zaken op kamervragen van Rosen- möller (Groen Links). Bij deze orders is gebruik gemaakt van de Subsidieregeling Exportfinanciering. Deze regeling houdt, doorgaans in dat de koper van Nederlandse goederen een verlaging van de rente krijgt op het af te lossen krediet. De volksrepubliek gaf echter de voorkeur aan contante betaling. Daardoor werkte de subsidie in feite onbedoeld als een 'prijsverlagende schenking', aldus Andriessen. Toilet DC 10 verstopt door paspoorten Schiphol - Een DC10 van de KLM heeft donderdag ruim drie uur vertraging opgelopen door een verstopt toilet. Het toestel kwam uit de Nigeriaanse hoofdstad Lagos. De verstopping kwam door zo'n 35 verscheurde paspoorten, die onderweg in het toilet waren gedeponeerd. De overblijfselen zijn naar de mare chaussee gebracht maar die kan er niets meer mee doen. Volgens de marechaussee-woordvoerder hebben 34 passagiers, onder wie 11 kinderen, opgegeven dat zij afkomstig zijn Zaïre. Eén passagier zei uit Somalië te komen. De groep is na het aanvragen van asiel doorgestuurd naar de reguliere opvangcen tra. Het gebeurt herhaaldelijk dat asielzoekers op weg naar Nederland hun papieren verdonkeremanen. Ze worden dan in ons land niet onmiddellijk uitgezet, omdat officieel niet meteen bekend is waar ze vandaan komen. Speciale anti-drugdienst op Antillen Willemstad - De Antillen zetten volgend jaar een speciale inlichtingendienst op om drugsmokkel tegen te gaan. De dienst zal samenwerken met buitenlandse douanekorpsen en drugbe- strijdingsorganisaties. De afgelopen elf maanden hebben politie en douane op de Antillen 275 kilogram cocaine onderschept, aldus Frank Calmero, het hoofd van de douane-recherche. Hij wil meer maatregelen om de in- en doorvoer van drugs tegen te gaan. Volgens Calmero zal de vestiging van een douanepost op St. Maarten 'in belangrijke mate' meehelpen de drugssmok kel tegen te gaan. Tot nog toe bestaat er geen controle op de in- en doorvoer van goederen op het grootste Bovenwindse eiland. Volgens Calmero is het altijd een drugvangst op St. Maarten vrijwel altijd een grote vangst. Man vermoord in Rotterdam Rotterdam - Een 40-jarige man is zondagavond dood aangetrof fen in zijn kamer in een huis aan de Jan Kruyffstraat in Rotterdam-West. De politie gaat er vanuit dat de man door een misdrijf om het leven is gekomen. Het lichaam vertoont sporen van geweld. De man, die een kamer in het souterrain van het pand bewoonde, werd gevonden door een vriend. Sectie zal moeten uitwijzen hoe de man om het leven is gekomen. :e. toe u°ncrete' betrekkelijk eenvoudig uit te voeren zaak. De )e( d wordt er niet meteen goed door, maar wel een beetje °aarom is het een zinvolle en praktische suggestie voor "tomend jaar. Den Haag (anp) - Koningin Beatrix heeft er in haar kersttoespraak op gewezen: dat het streven naar een één vormige maatschappij geen zin heeft, ^i-schillen moe ten we niet bestrijden; we moeten leren leven met ver-1 scheidenheid. Dat vraagt to lerantie en het vermogen ei gen beperkingen te overwin nen", zei ze op eerste kerst dag in haar traditionele kersttoespraak die op de ra dio werd uitgezonden. In de overwegend in ernstige en af en toe sombere toon gezette toespraak stond de Koningin stil bij de mondiale veranderingen en de vluchtelingen die hun heil zoeken in Nederland. „Vanuit landen waar nood heerst en ont binding intreedt, kloppen men sen met andere levensstijlen en gewoonten bij ons aan en vragen om een plek. Onze spankracht, openheid, geduld, verdraag zaamheid en creativiteit worden op de proef gesteld. Wij kunnen ons niet afwenden." De vele veranderingen doen een indringend beroep op ons aller bereidheid tot aanpassing, zei ze. „We staan waarschijnlijk nog maar aan het begin van een grote culturele ommekeer. Ont wikkelingen, ver van ons van daan, beïnvloeden steeds meer het leven hier." Verandering maakt onzeker en angstig, aldus de vorstin. „We hunkeren naar veiligheid en be scherming, maar dat mag geen afscherming worden, geen terug trekken op de vierkante centi meter van het eigen sentiment. Wanneer we ons naar binnen keren en onze inspanningen richten op louter groepsbelang en zelfbehoud, raakt de maat schappij in ontbinding en wordt de kwaliteit van het bestaan aangetast." Essentieel voor een leefbare ge meenschap zijn ook verdraag zaamheid en saamhorigheid, al dus Beatrix. Ook weees ze op het verantwoordelijkheidsgevoel je gens onze naaste. „In onze tijd is dat een des te grotere opgave, nu individualisering dreigt te ont aarden in individualisme - een Teder voor zich'. Die neiging zich van anderen af te sluiten en alleen voor zichzélf te zorgen is heilloos." We moeten ons open stellen voor veranderingen en onze verantwoordelijkheid daar in aanvaarden, anders wordt de wereld onleefbaar, aldus konin gin Beatrix. Paus Johannes Paulus II heeft zaterdag in zijn traditionele kerstboodschap aandacht ge vraagd voor de slachtoffers van de oorlogen die in deze wereld woeden. Hij riep op tot broeder schap tussen de mensen die over de grenzen van etnische, politie ke en religieuze verschillen heengaat. „Alleen wederzijds respect en broederlijke acceptatie zullen haat en vijandschap overwin nen." Hij herdacht in zijn toe spraak in het bijzonder de ge kwelde bevolking van Bosnië- Herzegowina en van Zuidoost- Europa, waar 'geweld meent an deren zonder erbarmen de eigen wet te mogen voorschrijven'.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 3