Weer banen Fokker weg
Vijf KMA-cadetten geschorst na ''ontaard gedrag'
50%
Maij: 4Angstige momenten' in Brabant
Voorzitter Vlaams
parlement stapt op
Kosten moeten 30 procent omlaag F 50 verkoopt slecht
Duizenden Limburgers geëvacueerd
CDA wil pomphouders
grens tegemoetkomen
Akkoord met Rijk over
havenschappen in zicht
D 2
OP TV
HARD
STIKKE
LEUK
Strand vervuild
Nijlpaard doodt
Amerikaanse
LHq
Kerstbestand
in Bosnië
Boek van Gijsen
Lubbers in '94
naar Clinton
Crisis in de
Eerste Kamer
Z-Afrika heeft
nieuwe grondwet
GEHELE
KOLLEKTIE
KINDER- EN
TIENERMODE
STERK
AFGEPRIJSD
KORTINGEN TOT
Gimbrère
Het succes van
de Kaapse wijn
Kffl
1711
f H
Michael Jackson: 4Dit was vernederend
REPLAY
Gesjoemel met examen secretaresse
r
22 DECEMBER 1993
an
It de persoonlijke geschiedenis-
openhartig willen praten over
Paul Witteman krijgen zij de
hun hart te luchten. Na het
dit de eerste maal dat de
lop prime-time.
let Witteman', 'Alle mensen zijn
lliteitenrubriek 'Nova' bouwde
en waardering op.
jaar geworden. De jaren zijn
boit immens populaire maar ook
lige alle klassiekers won en met
isekoppel vormde, is nog steeds
ld' blikt 'De laatste keizer', die
V, terug op zijn roemruchte
nse speelfilm uit 1939. Regie:
Irley Temple, Anita Louise en
I een lief, rijk kostschoolmeisje,
Jwier vader zijn land dient als
I lieveling van Miss Minchin, het
komt verandering in als Minchin
kapitein Crew is gesneuveld
uit 1990. Regie: Sergio Toledo.
Norma Aleandro en Fernanda
Instenaar die met de opbrengst
piek voor de arme boeren in
I Amerikaanse pers laat hij zich
mensenrechten in zijn land. Als
In wordt vermoord, is Filartiga
I speelfilm uit 1984. Regie: John
bay, Theresa Russell, Catherine
ps Keach. Naar het boek van W.
rell overleeft de Eerste Wereld-
Ird terug naar huis. Hij zet z'n
ant en gaat op zoek naar de zin
'gebergte probeert hij tot zichzelf
nge.
uit 1990. Regie: Tony Scott.
J Anthony Quinn en Madeleine
lietnam-veteraan Cochran wordt
genodigd voor een verblijf op zijn
pn aantrekkelijke jonge vrouw te
probeert te verleiden. Als Tibey
Irschrikkelijke manier wraak.
nse speelfilm uit 1987. Regie:
James Caan, James Earl Jones en
J de cynische veteraan sergeant
Jitaire begraafplaats in Arlington.
niet gewonnen kan worden. Als
fm krijgt, probeert hij deze ervan
- het front te melden.
DE VERSCHILLEN
s>|U!| uauajs oi b|e|Ai!z '6 bapuosupaJ
lew uba snau g :jubj>i do 'g iub>|
:wo>| ui e :u3)||0M z luaAoq uauaiS 'i
4,0 Kleintjes" In De Stem
Om dat er zoveel bijzondere en
^teres&ante aanbiedingen in
staan Elke dag weer l
133e JAARGANG
Üieuwvliet - Over een lengte van
zo'n zeven kilometer is het
strand tussen natuurgebied 't
Zwin en Nieuwvliet vervuild met
olie. De verontreiniging is giste
rochtend ontdekt. Rijkswater
staat start vandaag met het op
ruimen. De veroorzaker van de
vervuiling is nog niet bekend.
Het gaat om klodders stookolie
die langs de vloedlijn liggen.
IZIE ZEELAND - C1
Windhoek - Een Amerikaanse
toeriste is op de Zambezi rivier
ai Namibië door een nijlpaard
aangevallen en dodelijk ver
wond. Volgens de politie wilde
de toeriste vanuit een kano een
groep nijlpaarden van zeer
dichtbij fotograferen.
'T 4
HET WEER
MIN./MAX.
DE STEM
i i i i
DONDERDAG 23 DECEMBER 1993
LOS EXEMPLAAR: MAANDAG T/M VRIJDAG: 1,60 - ZATERDAG: 1,90
Van onze verslaggever
Breda - Vijf tweedejaars
landmachtcadetten van de
Koninklijke Militaire Acade
mie (KMA) in Breda zijn ge
schorst, omdat zij zich vorige
week 'zeer ernstig' hebben
misdragen.
Het gaat om mannelijke cadet
ten die lichamelijk en seksueel
contact met elkaar hebben ge
had. Een woordvoerder van de
landmacht in Den Haag sprak
gisteren van 'verregaand ont
aard gedrag.'
Het incident vond midden vorige
week plaats in de Belgische Ar
dennen. De tweedejaars KMA-
cadetten verbleven daar in een
legeringsgebouw aan de voora
vond van de jaarlijkse oefening.
Of er ook drank in het spel is
geweest, was gisteren nog niet
duidelijk. Bij het gebeuren wa
ren geen buitenstaanders be
trokken.
De KMA-leiding is van plan het
vijftal van het militaire oplei
dingsinstituut te verwijderen.
Voorlopig zijn de cadetten naar
huis gestuurd, 'ontheven' zoals
dat in termen van de KMA heet.
De Koninklijke Marechaussee
onderzoekt inmiddels op verzoek
van KMA-gouverneur Mes-
serschmidt of het vijftal nog jus
titieel moet worden vervolgd.
De uitspattingen in België bete
kenen bijna zeker het einde van
hun militaire carrière. De oplei
ding tot officier kunnen ze wel
vergeten, want de KMA-leiding
wil de betrokken cadetten van
de opleiding verwijderen.
De directe commandant van de
vijf cadetten moet daartoe een
advies geven aan de gouverneur
van de KMA.
Uiteindelijk neemt de directeur
Personeel van de Koninklijke
Landmacht in samenspraak met
Minister Ter Beek van Defensie
de beslissing.
De KMA in Breda weigerde gis
teren elke mededeling over de
nieuwe zedenaffaire aan het nog
hoofdzakelijk door mannen be
volkte opleidingsinstituut.
KMA-voorlichter Hoekstra ver
wees voor alle commentaar naar
het hoofd van de afdeling leger-
voorlichting van de Koninklijke
Landmacht in Den Haag, luite
nant-kolonel Hartman. De eerste
reactie van Hartman: „Dit is
geen zaak waarvan je vrolijk
gaat fluiten."
VERVOLG OP REGIO - C1
'7'/////
Het blijft soppen
Op een litertje water meer
of minder wordt deze
dagen niet gekeken.
Vandaag wisselend bewolkt
en enkele winterse buien.
De zuidwestenwind doet
het eens wat rustiger aan.
Brussel - Tijdens de kerstdagen
moeten de kanonnen zwijgen in
Bosnië. De partijen in het con
flict zijn gisteren in Brussel een
kerstbestand overeengekomen.
Volgens de Belgische minister
van Buitenlandse Zaken Willy
Claes betekent het bestand ook
vrije doorgang voor humanitaire
hulpkonvooien. Gesprekken over
een permanente vredesregeling
worden intussen voortgezet.
ZIE 00K BUITENLAND-A4
Roermond - Oud-bisschop J.
Gijsen is bezig met het schrijven
van een boek over het leven van
bisschop Joannes Kerens, een
van zijn voorgangers. De uit
Maastricht afkomstige Kerens
was bisschop van Roermond in
de periode 1770-1775. Bisschop
Gijsen, die sinds zijn aftreden
begin dit jaar in de omgeving
van St. Pölten woont, schreef al
eerder wetenschappelijk werk.
Washington - Premier Lubbers
brengt begin 1994 een bezoek
aan Washington. Hij zal onder
meer president Clinton en vice
president Gore ontmoeten. De
vermoedelijke datum voor het
bezoek ligt begin januari. Een
bezoek van premier Lubbers aan
bet Witte Huis staat al sinds de
afgelopen zomer op de agenda,
■naar is steeds uitgesteld vanwe
ge agendaproblemen.
Den Haag - De behandeling van
de vreemdelingenwet in de Eer
ste Kamer heeft gisteravond tot
grote politieke spanningen ge
leid toen de Eerste Kamer dreig
de de nieuwe vreemdelingenwet
te verwerpen. Minister Hirsch
Ballin (Justitie) liet tegen 10 uur
de vergadering schorsen om po
litiek beraad in het kabinet te
voeren.
■ZIE BINNENLAND - A3
Kaapstad - Het Zuidafrikaanse
parlement heeft gisteren officieel
®en einde gemaakt aan de apart-
'd. met de aanname van een
Heuwe grondwet. In de nieuwe
Srondwet is onder meer geregeld
"at na de verkiezingen van 27
april een overgangsregering
ordt gevormd voor een periode
ril vijf jaar. Daarin zouden alle
Partijen moeten zijn vertegen
woordigd die ten minste vijf pro-
van de stemmen behalen.
■ZIE BUITENLAND - A4
I'm dreaming
of a wef
Christmas
Van onze verslaggever
Amsterdam - Fokker gaat
opnieuw diep snijden in de
organisatie. In februari
wordt een saneringsplan
gepresenteerd, dat het
schrappen van honderden,
misschien zelfs meer dan
duizend, banen tot gevolg
heeft. Wat dit betekent
voor de Fokker-vestigin
gen in Woensdrecht is nog
niet duidelijk.
Bestuursvoorzitter E.J. Neder-
koorn kondigde gisteren in het
personeelsblad Trimvlak aan dat
de "kosten van de vliegtuigen in
drie jaar met dertig procent
moeten dalen.
„Fokker zal in het komend jaar
drastisch en ingrijpend worden
gereorganiseerd", aldus Neder-
koorn. „Het is onvermijdelijk
dat wij opnieuw scherp en diep
snijden in het aantal arbeids
plaatsen en in alle lagen van de
onderneming. Niet uitsluitend
aan de basis maar ook aan de
top".
Kleine eenheden
Fokker wil de kosten onder meer
verlagen door in kleinere eenhe
den te gaan opereren. Elke een
heid wordt verantwoordelijk
voor de eigen winst. Ook zullen
zij buiten de deur werk moeten
zoeken om de overhead-kosten
zoveel mogelijk te spreiden. Vol
gens de werkgroep die de reor
ganisatie voorbereidt is voor wat
betreft de traditionele manier
van saneren de rek er wel uit.
Fokker wil verder de contracten
met de toeleveranciers herzien.
Van de prijs van een toestel
wordt tweederde door inkoop
bepaald en eenderde door de
eigen toegevoegde waarde. Ook
de prijzen van de rompen, die
Dasa aanlevert en in het kader
van de overname van Fokker
door Dasa al zijn verlaagd, ko
men opnieuw ter discussie. Het
concern wil verder met twaalf
vaste toeleveranciers.
Verkoop ingezakt
Bovendien zijn plannen ontwik
keld om de bouw van het tur
boprop-toestel Fokker 50 af te
stemmen op de vraag, waar nu
nog op voorraad wordt gewerkt.
Fokker veranderde eerder al de
produktiemethode voor de jetli-
ne Fokker 70/100, zodat alleen
nog op bestelling wordt gewerkt.
De verkoop van de Fokker 50 is
in 1993 geheel ingezakt. Het
produktietempo zou daarom te
rug moeten van twintig naar
twaalf per jaar. Met SAS wordt
gesproken over het omzetten van
zes opties op de F50 in vaste
orders. De Koninklijke Lucht
macht zou binnenkort de order
plaatsen voor vier stuks van een
verlengde transportversie van de
F50.
VERVOLG OP ECONOMIE - A5
(ADVERTENTIES)
EINDSTRMT27BREDA
Duizenden bewoners van Limburgse Maasdorpen zijn gisteren gevlucht voor het wassende water. Ze werden veelal met bootjes uit
hun huizen gehaald, zoals hier in Itteren. foto anp/paul vreeker
Van onze verslaggevers
Den Haag/Breda/Maastricht
- Het wassende water van de
Maas, dat in Limburg al dui
zenden dorpsbewoners op de
vlucht joeg en voor tenminste
20 miljoen schade aanrichtte,
zal volgens minister Maij-
Weggen (Waterstaat) de ko
mende dagen ook in Brabant
voor angstige momenten zor
gen.
Maij vreest vooral problemen in
Noord-Oost-Brabant en bij de
Biesbosch. Die zorg sprak zij
gisteren uit in de Tweede Kamer.
„We moeten bidden en hopen
dat het allemaal goed gaat."
Het Hoogheemraadschap West-
Brabant is echter optimistischer.
Een gunstige wind, die in het
weekeinde zelfs naar het noord
oosten draait, zal volgens een
woordvoerder het overtollige
water snel naar de kust blazen.
De minister kijkt vooral met
angst en beven naar de Maas
tussen Grave en Den Bosch,
waar de dijken diverse zwakke
plekken hebben.
Maij vreest vervolgens grote pro
blemen rond de Biesbosch, om
dat daar het water van de Maas
en Rijn (Merwede) samenkomen.
Bij Dordrecht dreigt volgens
haar het gevaar voor overstro
ming. Ze gaf toe dat de wind een
beslissende rol kan spelen.
De bewindsvrouw sprak daar
naast nog haar zorg uit over de
Dommel. „Ook daar zijn moei
lijkheden te verwachten", aldus
Maij. Zij.kon gisteren nog geen
raming geven van de schade die
de wateroverlast heeft veroor
zaakt. De ministerraad be
spreekt vandaag of het Natio
naal Rampenfonds wordt aange
sproken.
Een groot aantal Nederlandse
brandverzekeraars, aangesloten
in het Verbond van Verzeke
raars, overweegt een pool te vor
men met maximaal 50 miljoen
gulden voor een verzekering te
gen schade door aardbevingen
en overstromingen van binnen
wateren. Dergelijke schade
wordt nu niet gedekt.
Met haar collega Dales van Bin-
VANDAAG IN DEZE KRANT
Van alle wijnen van bui
ten de EU doet de wijn
uit Zuid-Afrika het het
best in Nederland. Het
makkelijk leesbare Zuid
afrikaans op de etiketten
en vooral de prima prijs-
kwaliteitverhouding zor
gen voor een alsmaar
groeiende afzet.
zie consument-deel d
nenlandse Zaken reist Maij van
middag naar Limburg af om
poolshoogte te nemen in het
door overstromingen getroffen
gebied.
Een delegatie tweede-kamerle
den vertrekt vanochtend al.
Vooralsnog is het niet de bedoe
ling dat leden van het Konink
lijk Huis een bezoek brengen aan
het door de wateroverlast ge
troffen gebied.
De golf van hoog water lijkt
intussen in het Zuidlimburgse
Borgharen tot een einde te zijn
gekomen. Voor zover bekend
hebben zich tot dusver geen gro
te persoonlijke ongelukken voor
gedaan. Wel is vee ten prooi
gevallen aan het water. In Oud-
Urmond verdronken 53 koeien.
Op enkele plaatsen vielen de
telefoon en de televisie uit. In de
stroomvoorzieningen bleven gro
te problemen vooralsnog uit
In totaal zijn tot dusver onge
veer 360 militairen betrokken bij
de hulp aan mensen en dieren in
het rampgebied. Zij hebben de
beschikking over onder meer 21
vrachtwagens, elf landrovers,
acht duwboten, twee hijskranen,
twaalf rubberboten en enkele
helikopters van de luchtmacht.
Ook in België, Duitsland en
Frankrijk is sprake van een gro
te overlast als gevolg van de
hoge waterstand. In de eerste
twee landen zijn in totaal zeker
zes doden gevallen.
De Belgische regering heeft gis
teren besloten het rampenfonds
aan te spreken om de gedupeer
den van de wateroverlast gedeel
telijk schadeloos te stellen. Ko
ning Albert bracht een bezoek
aan het rampgebied, samen met
kroonprins Philip. Ze aan
schouwden onder meer de rava
ge in het zwaar getroffen Di-
nant.
ZIE PAGINA - A2
'Zelfs de ratten zoeken het hogerop'
INHOUD
4 katernen
BinnerWBuitenland A2
Binnenland
A3
Buitenland
A4
Economie
A5/A6
W-.i
Beurs
A5
r *- -*i\'
I BBR
Sport
deel B
Zeeland
deel C
Consument
deel D
f$jË
éll
Gids
RTV-programma's
deel E
E2
Veemarktstraat 68 - Breda
Washington - „Het was de
meest vernederende ervaring
van mijn leven," zegt Michael
Jackson.
„De politie nam foto's van mijn
penis en mijn achterwerk, op
zoek naar huidafwijkingen die
als bewijs zouden kunnen die
nen. Niemand zou ooit zo'n on
menselijke behandeling moeten
hoeven ondergaan. Alle aantij
gingen aan mijn adres zijn vol
slagen vals," aldus een bijna
huilende Jackson gisteren in een
korte tv-verklaring vanuit zijn
boerderij in Californië. Het was
voor het eerst dat Jackson zich
uitsprak over de beschuldigin
gen dat hij minderjarige jongens
sexueel heeft misbruikt.
Jackson haalde uit naar de 'on
gelooflijke, verschrikkelijke
massamedia', die tal van getui
genverklaringen zouden hebben
gemanipuleerd. Hij zei zijn hele
leven alleen maar vele duizenden
kinderen te hebben willen hel
pen een gelukkiger leven te lei
den.
Brussel (anp) - Mogelijk gesjoemel met een examen ter
wille van zijn secretaresse is de voorzitter van het
Vlaamse parlement, Louis Vanvelthoven, noodlottig ge
worden.
De socialist Vanvelthoven liet
gisteren weten dat hij na een
dienstverband van ruim vijf
jaar opstapt.
De affaire werd eind novem
ber aan het rollen gebracht
door het weekblad Humo. De
SP-politicus zou via een stro
man hebben geprobeerd zijn
privé-secretaresse door een
examen aan een betere functie
te helpen.
De Brusselse professor Eric
D.efoort, die de kandidate aan
de tand zou voelen, is daar
voor meermalen benaderd. Die
was daarover zo kwaad, aldus
de Humo, dat hijeen boze
brief schreef aan de Vlaamse
Raad over pogingen tot cor
ruptie door zijn voorzitter.
Defoort is intussen verschenen
voor een interne onderzoeks
commissie van het parlement
die zich op het examendossier
heeft geworpen. Hij wees de
SP'er Eric Pinoie aan als de
stroman van Vanvelthoven.
Pinoie gaf die rol ook toe.
Vanvelthoven zelf werd giste
ren ook gehoord, maar pas na
zijn verklaring dat hij ontslag
nam.
Hij weigerde elk commentaar,
uitgezonderd een schriftelijke
toelichting-op zijn ontslag. De
voorzitter schrijft dat er een
fout is gemaakt, die hij had
moeten voorkomen. Door ont
slag te nemen aanvaardt hij
daarvoor de politieke verant
woordelijkheid. Pinoie is ook
afgetreden, maar blijft net als
Vanvelthoven lid van het na
tionale parlement.
Den Haag (anp) - De CDA-fractie in de Eerste Kamer vindt
dat de pomphouders aan de Belgische grens compensatie
moeten krijgen voor de verhoging van de accijns op benzine
en diesel per 1 januari met respectievelijk 11 en 8 cent per
liter.
De christen-democratische sena
toren Boorsma en Stevens kon
digden gisteren aan hiervoor met
een plan te komen.
Staatssecretaris Van Amelsvoort
(Financiën) liet op voorhand we
ten welwillend te staan tegen
over voorstellen die juridisch de
toets der kritiek kunnen door
staan. Hij tekende aan dat hij
wel op zoek moet naar financiële
dekking.
De CDA-senatoren willen alle
pomphouders die op een afstand
tot bij voorbeeld 15 kilometer
van de Belgische grens gevestigd
zijn, financieel tegemoet komen,
als ze kunnen aantonen omzet
mis te lopen. Door de bewijslast
bij de pomphouder te leggen,
omzeilen de christen-democra
ten de rechtsongelijkheid die het
gevolg zou zijn van een algeme
ne compensatieregeling.
De pomphouders aan de Bel
gische grens ondervinden nadeel
van de accijnsverhoging doordat
het voor automobilisten straks
goedkoper wordt in België te
tanken. Dat geldt niet voor hun
collega's aan de grens met Duits
land, omdat in dat land de ac
cijns op motorbrandstof volgend
jaar ook omhoog gaat.
De Senaat ging gisteren in meer
derheid akkoord met het belas
tingplan voor volgend jaar. De
WD stemde tegen. De instem
ming van het CDA kwam niet
van harte. De fractie wilde ei
genlijk de inflatie-correctie
handhaven.
Van onze verslaggever
Middelburg/Den Haag - Het ministerie van Verkeer en
Waterstaat en de Zeeuwse deelnemers in de havenschappen
Vlissingen en Terneuzen verwachten op korte termijn over
eenstemming te bereiken over het uittreden van het Rijk.
Een poging om dinsdag de zaak
definitief te beklinken liep stuk
op verschil van mening over de
hoogte van de afkoopsom. Het
Rijk neemt voor 50 procent deel
in de beide havenschappen. De
provincie Zeeland neemt een'
kwart voor haar rekening en de
gemeenten Terneuzen en Sas van
Gent (wat betreft Terneuzen) en
Vlissingen en Borssele (wat be
treft Vlissingen) ook een kwart.
Omdat met het uittreden van het
Rijk ook de helft van de totale
overheidsbijdrage wegvalt, wil
len provincie en gemeenten van
Den Haag een vergoeding om de
klap op te kunnen vangen. Over
die vergoeding kon men het deze
week dus niet eens worden. Vol
gens een woorvoerder van het
ministerie van Verkeer en Wa
terstaat komen de deelnemers
aan de havenschappen op korte
termijn weer bij elkaar. Hij wil
de niets loslaten over de sommen
geld waarover de discussie
woedt.
Voorzitter van de havenschap
pen en gedeputeerde D. Bruinoo-
ge gaf gisteren helemaal geen
commentaar.
Vorig jaar nog had het Rijk de
Zeeuwse deelnemers laten weten
zeker tot 1997 in de havenschap
pen te blijven. In september kre
gen de provincie en de vier ge
meenten een brief van de minis
ter. Het Rijk bleek toch geld te
hebben voor een afkoopsom.
Nog in 1993 zou de afrekening
plaatsvinden.
(ADVERTENTIE)
MILITAIR
Dit woord is vandaag in het nieuws. Een van de vele. Een krant vol. Nu de
daad bij het woord: een echte Parker Roller-pen voor u, met uw woord(en)
naar keuze erin gegraveerd, als u een nieuwe abonnee opgeeft. U de pen,
de nieuwe abonnee om te beginnen twee weken de krant gratis.
Noteer als nieuwe abonnee;
Naam:
Adres:
Postcode:Plaats:
Telefoon (voor controle bezorging):
De nieuwe abonnee betaalt per: (prijzen v.a. 1 januari 1994)
o kwartaal acceptgiro87.20 o kwartaal automatischf 84.70
maand automatisch 29.05 bank/gironr
De Parkerpen zenden aan:
Naam:
Adres:
Postcode:Plaats:_
In de pen moet komen te staan: (max. 15 letters)
De pen wordt opgestuurd zodra wij het eerste abonnementsgeld ontvan
gen hebben. Stuur deze bon in een open envelop zonder postzegel naar
Dagblad De Stem, Antwoordnummer 112, 4800 VB Breda.
DE STEM. EEN KRANT DIE JE WAT ZEGT
I— J