L
DE STEM
EEK
-S<
.DE GROEP
de gezondheidszorg moet bezuinigd worden. Allerlei
ttelijke regelingen dwingen de ziekenfondsen om kranen
jcht te draaien. De fondsen zijn de belangrijkste financiers,
het belang van hun clientèle proberen ze te redden wat er
redden valt. Budgetteren betekent knijpen. En knijpen
etekent pijn. De ziekenfondsen laten de gezondheidszorg in
eerste lijn (de huisarts) en de klinische zorg (het
henhuis) voorlopig nog ongemoeid. En dus wordt de
ara-medische zorg het kind van de rekening. De logopedie
ijvoorbeeld. Op 1 januari moet een groot aantal (kleinere)
gopediepraktijken gesaneerd zijn. Daarmee wordt niet
leen een groot aantal patiënten gedupeerd, ook de
eroepsgroep zelf lijdt een gevoelig verlies.
Vergrootglas op
inpoldering
iloord-Beveland
Fiscale ethiek
is een actueel
sociaal
probleem
loskou is soms
net één
grote bazaar
'Wie in '92 in
verwachting is
geweest, kan zijn
praktijk wel
sluiten'
Opstelling
ziekenfondsen
bedreigt zowel
praktijken als
patiënten
1993
Weekend
ZATERDAG 18 DECEMBER 1993 DEEL
In cursisten, daarbij
yian wel op lokatie
Imateriaal onder-
lten om tralnings-
Opleiding HBO-
fechniek relevante
Ian ketelinstallaties,
fetor; inbedrijfsteller,
jlidactische vaardig-
i wordt een beroep
in onder andere
|ma's, thermodyna-
de bereidheid om
vonden dient zeker
sollicitatie: Als u
unctie, dan kunt u
lopnemen met de
pfdeling Ketelbouw
B6 en tel.nr privé
I onderzoek maakt
■rriculum Vitae ont-
tken na het verschij-
]int uw brief sturen
Dep B.V, afdeling
I Bijlsma, Postbus 16,
loor Peter Schouten
ZIE WEEKEND 2
bonnees of lastige honden.
i. Ga d'r maar aan staan,
it het goede hout gesneden
ft realiseren. Want zonder
week moeten missen!
ZIE WEEKEND 3
ZIE WEEKEND 4
Eindredactie:
Wim van Leest
Vormgeving:
Prank Struijer
Logopedie in de knel
De logopedist is de (pa-
rajmedische specialist
die zich bezighoudt
met de behandeling
van (meestal jonge)
patiënten met
spraakstoornissen. Het gaat om een
breed scala van aandoeningen en
afwijkingen. Kinderen die geboren
zijn met een gespleten gehemelte
(de hazelip), kinderen met het zo
geheten Down's Syndroom (mon
gooltjes), kinderen die geboren zijn
met een kleine hersenbeschadiging
(MBD of minimal brain damage),
kaakchirurgische patiëntjes die op
nieuw moeten leren praten, stotte
raars, slissers, het is slechts een
willekeurige greep uit het patiën
tenbestand van de logopedist(e).
De logopedie is geen medische
luxe. In tegenstelling tot het wijd
verbreide en klaarblijkelijk door de
ziekenfondsen geadopteerde mis
verstand gaat het hier dus om men
sen met een fundamentele zorgbe
hoefte. Op basis van een strikte
medische indicatie kunnen ze aan
spraak maken op een behandeling
die hen op termijn in staat stelt om
te communiceren zoals elke gezon
de medemens. Ze mogen niet over
een kam geschoren worden met de
facelift, de dubbele onderkin of
borsten die te groot of te klein zijn.
En toch gaat het mes erin. Wat is er
namelijk aan de hand? Op 1 januari
1992 is een wijziging in de Zieken
fondswet in werking getreden die
de fondsen ontheft van de verplich
ting tot contracteren. Ze mogen
bepaalde behandelingen vergoe
den, ze zijn daartoe echter niet
meer verplicht. Op de keper be
schouwd een ordinaire bezuini
gingsmaatregel, maar bezuinigin
gen krijgen in de praktijk bij wets
wijziging nu eenmaal altijd een
andere en daarmee meer accepta
bele naam of titel.
Om de nieuwe situatie op het vlak
van de logopedie in te vullen heeft
de Nationale Ziekenfondsraad on
derhandelingen gevoerd met de
Nederlandse Vereniging van Logo
pedie en Foneatrie en een over
gangstermijn van twee jaar afge
sproken. Verantwoorde logopedis-
tische zorg moet binnen die af-
bouwtermijn worden terugge
bracht tot praktijken die aan be
paalde kwaliteits- en inrich
tingsnormen voldoen: een werk
ruimte van minimaal twintig vier
kante meter waarin per jaar mini
maal zeshonderd zittingen plaats
vinden.
Een logopedist(e) die niet over zo'n
ruimte beschikt en de twaalf zittin
gen per week niet haalt, kan vol
gens de overeengekomen normen
onvoldoende professionaliteit leve
ren en krijgt dus geen contract van
het ziekenfonds. Einde praktijk.
Maar dus ook einde behandeling
van patiënten. Of die patiënten
moeten zich (in de grote stad) mel
den bij een grote praktijk die wél
voldoet aan de normen. Met alle
gevolgen voor discontinuïteit van
behandeling vandien.
Chaam is zo'n voorbeeld.
Daar komt al enkele jaren
lang elke woensdagmiddag
een logopediste naar het
kruisgebouw om er zeven acht
Chaamse patiëntjes te behandelen.
Die logopediste voldoet echter niet
aan de normen. Ze valt door de
contract-zeef die het AZWZ (Alge
meen Ziekenfonds voor West-Bra
bant en Zeeuwsch-Vlaanderen)
heeft opgehouden. „Wij kregen te
horen dat we met onze kinderen
met ingang van 1 januari naar
Baarle-Nassau of Breda moeten,"
zegt mevrouw Jenny Schram.
Ze liet het er niet bij zitten. Samen
met nog wat andere moeders van
Chaamse logopedie-patiëntjes ('We
FOTO'S OE STEM JOHAN VAN GURP
leerden elkaar kennen in de wacht
kamer') schreef ze boze brieven
naar het ziekenfonds, naar de
kruisvereniging, naar het gemeen
tebestuur en naar de Tweede Ka
mer. Niet zonder resultaat. Want
komende week wil het ziekenfonds
in Chaam met een deputatie van
gemeentebestuur, kruisvereniging
en ouders alsnog komen onderhan
delen over een eventuele voortzet
ting van de logopedie-praktijk.
„Dat kan ook heel best," zegt K.
Tuinstra van de CDA-fractie in de
Tweede Kamer. Hij heeft zich in de
materie verdiept en weet heel stel
lig: „Ziekenfondsen moeten zich
niet verschuilen achter de wet. De
contractplicht is weliswaar ver
dwenen, maar de contractvrijheid
is er nog. Het gaat om keuzes die
het fonds zelf maakt. Vaak denken
ze te bezuinigen door kleine prak
tijken in wijken en dorpen op te
heffen. Maar als je de reiskosten
van de logopedist op een rij zet, de
reistijden en de ledige uren bekijkt,
dan moet ik nog zien dat de grotere
praktijken per definitie goedkoper
zijn. Ik zou niet graag in de schoe
nen staan van een ziekenfondsdi
recteur die dat moet aantonen."
Ook bij de Stichting Down's Syn
droom, de landelijke belangenver
eniging van kinderen met die aan
doening, vreest men dat de zieken
fondsen in hun bezuinigingsdrift
penny-wise but pound-foolish zijn.
„Onze kinderen bezoeken een dag
verblijf dat veertig mille per jaar
kost. Of ze blijven thuis, volgen het
reguliere onderwijs en wekelijks
logopedie. Dat kost vier mille per
jaar. Het verschil is zesendertig
mille. Daarvoor kan de logopediste
bijna halftijds in dienst worden
genomen."
Voor de patiëntjes hebben de maat
regelen van de ziekenfondsen grote
gevolgen. Jenny Schram: „Je bent
elke week met je kind twee uur
langer onderweg. Dat heeft natuur
lijk gevolgen voor de rest van het
gezin. Maar ook voor het kind dat
behandeld wordt. In de praktijk
komt het natuurlijk neer op de
vrije woensdagmiddag. Als zo'n
kind die hele middag kwijt is,
werkt dat negatief op de motiva
tie."
Jenny Schram en haar Zes Chaam
se lotgenoten hebben intussen ont
dekt dat het dictaat van het zie
kenfonds heel navrant kan werken.
„De particuliere ziektekostenver
zekeringen vergoeden de behande
ling vaak nog wel. Dus als we dat
zouden willen, dan zouden we in
gezamenlijke afspraken met andere
'particulier verzekerde ouders de
wekelijkse behandeling in Chaam
toch kunnen voortzetten. Maar
daar zouden de bij het ziekenfonds
verzekerde ouders dan geen ge
bruik van kunnen maken. Dat vin
den we niet ethisch. En dat doen
we dus ook niet."
Is het zo'n bezwaar om elke
week naar Baarle-Nassau of
Breda te rijden?
„Afgezien nog van het tijdver
lies en de kosten is het volgens ons
erg belangrijk dat onze kinderen
hun behandeling bij dezelfde logo
pediste voortzetten," zegt ze. „Die
continuïteit is erg belangrijk. Tus
sen de logopedist(e) en het kind
ontstaat een soort van vertrou
wensrelatie. Als het goed is ten
minste."
Niet alleen de patiënten worden
gedupeerd door het nieuwe beleid
van de ziekenfondsen, ook voor de
logopedisten zelf kunnen de gevol
gen pijnlijk zijn. Jan Wassenaar,
hoofd van de afdeling Jeugdge
zondheidszorg van de Stadsgewes
telijke Gezondheidszienst Breda,
kent uit zijn directe omgeving een
paar van die schrijnende gevallen.
De overeenkomst van de Nationale
Ziekenfondsraad en de Nederland
se Vereniging van Logopedie en
Foneatrie gaat uit van zeshonderd
zittingen per jaar. „Ik ken mensen
die voor een deel van hun tijd bij
ons in dienst zijn in het kader van
de taak 'Preventieve Logopedie' en
die voor de rest van hun uren zelf
een logopedie-praktijk voeren.
Maar het ziekenfonds rekent de
uren die ze bij ons werken, of in
een ziekenhuis of inrichting, niet
mee voor die zeshonderd zittingen
per jaar. Alsof ze daar geen profes
sionaliteit opdoen. Belachelijk."
De Bredase logopedist Bert de Wit
te, lid van de Werkgroep Vrijgeves
tigde Logopedisten in het Stadsge
west Breda, heeft evenmin veel
waardering voor het rigide stand
punt van het ziekenfonds. „Er zijn
collega's die in 1992 door toevallige
omstandigheden net niet aan het
norm-aantal van zeshonderd zijn
toegekomen. Die mogen nu hun
praktijk sluiten. Maar het zal het
AZWZ worst wezen of de andere
praktijken in staat zijn om al die
pati"enten over te nemen."
De Bredase logopediste Anick van
Oeffelen is afgevaardigde van de
regio Breda e.o. in de Commissie
van Overleg tussen de beroeps
groep en het ziekenfonds AZWZ.
„Er zijn in ons vak nogal wat
sluimerende praktijken. Het kan
geen kwaad wanneer die als gevolg
van de overeenkomst tussen Zie
kenfondsraad en onze belangenver
eniging verdwijnen. Dat is een
vorm van sanering waar we ook op
grond van onze eigen uitgangsnor
men niet tegen zijn. Maar er zijn
ook nog behoorlijk wat grensgeval
len die om een zorgvuldige benade
ring vragen."
Zoals? „Ons vak wordt erg vaak
uitgeoefend door vrouwen. Daar
van zijn er in 1992 nogal wat
zwanger geweest, als gevolg waar
van ze niet aan de norm van zes
honderd zittingen komen. Toch
waren die vrouwen serieus van
plan om hun praktijk op termijn
weer ten volle ter hand te nemen.
Dat zouden ze nu dus op basis van
het huidige AZWZ-beleid kunnen
vergeten."
Hoeveel gedupeerde patiënten zijn
er eigenlijk? Bij het AZWZ durven
ze er geen slag naar te slaan. En
Anick van Oeffelen weet het even
min. „Die mensen uit Chaam moe
ten voortaan naar Breda of Baarle-
Nassau. Maar in Zeeuwsch-Vlaan
deren, ook bediend door het
AZWZ, wisten de patiënten tradi
tioneel al niet beter. Daar bestaan
al sinds mensenheugenis slechts
een paar grote praktijken in grote
kernen en moeten de mensen dus al
lang elke week verder reizen voor
een behandeling. Ze weten niet
beter."
Inmiddels is gebleken dat de acties
van de Chaamse moeders wellicht
succes hebben gehad. Het zieken
fonds wil komende week alsnog
komen onderhandelen over voort
zetting van de logopedie-praktijk.
„We willen deze vorm van zorg zo
bereikbaar mogelijk houden," zegt
AZWZ-directeur Cor Wellhühner.
„Zo dicht mogelijk bij de mensen
thuis. Maar het moet wel b.etaal-
baar blijven. En dus proberen we
het aantal handelingen ook te be
perken."
In hoeverre komt dat beleid
overeen met de landelijke af
spraken?
„We hebben in eerste instantie
die afspraken misschien toch iets te
klakkeloos overgenomen," denkt
Wellh"uhner. „Van de andere kant
kijk ik ook naar andere vormen
van para-medische zorg. En dan
zie je dat die plaatsvinden in bij
voorbeeld het Revalidatiecentrum
Breda. Daar zijn de voorzieningen
en de deskundigheid geconcen
treerd. En daarvoor moeten men
sen soms ook een behoorlijke af
stand afleggen."
