Babyhandel Brazilië opgerold
Angolezen zetten leven op het spel voor voedsel
Rusland breidt zijn macht uit aan de zuidgrenzen
a
Slachting in Burundi
gaat nog steeds door
Kinderen uit sloppenwijken zijn geliefd 'exportprodukt'
A6
zet industrie
daald met
5 procent
DE STEM
BUITENLAND
A7
Lichtreclames
ECEMBER 1993
Wall Street
09/12
10/12
allied signal
7.5854
75%
amer brands
33
33%
amer.tel.tel
55
54%
amoco corp
51
52%
asarco ine.
22
22%
bethl. steel
18V4
18%
boeing co
39
40%
can.pacific
m
16%
chevron
86
86%
chiquita
10
10%
Chrysler
53
56%
citicorp
35%
35%
cons.edison
31%
31%
digit equipm
35
35%
dupont nemours
46%
47%
eastman kodak
63%
63%
exxon corp
62%
62
ford motor
63%
64%
gen. electric
101
101%
gen motors
56%
56%
goodyear
46%
47%
hewlett-pack.
39
74%
int. büs.mach.
53%
55%
int. tel.tel.
91%
92
kim airlines
21%
mcdonnell
114
112%
merek co.
33%
33%
mobil oil
74
76%
penn central
31%
31%
philips
20%
20%
primerica
42
41%
royal dutch
102%
103
sears roebuck
5.374
55
sfe-south.pac.
21%
21%
texaco inc.
628750
64
united techn.
62%
62%
westmghouse
14
13
whitman corp
16%
16%
woolworth
23%
23%
Goud
onbewerkt 23,170-23,770 per kg.
bewerkt 25,370 per kg.
Zilver
zilver onbewerkt 275-345 per kg.
bewerkt 390 laten per kg.
vk vorige koers
sk slotkoers gisteren
a laten
b bieden
c ex claim
e gedaan/bieden
d ex dividend
f gedaan/laten
g r bieden en ex dividend
h - laten en dividend
k x gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
5765
248
0 350
5792
212
315
234
214
1029
0 706
200
197
00 722
00 467
"0 709
00 622
00 233
314
997
899
527
220
00 228
50 262
00 665
,00 250
,00 734
00 335
,00 620
,00 512
:,00 201
.00 211
,00 500
".00 186
,00 300
,00 314
,00 579
,00 622
,00 686
,00 300
,00 323
,50 221
,00 206
,00 1026
,50 238
,00 200
,00 401
,00 308
,50 300
6,00
2,40
1,20
5,80
1,30
2,50
0,50
2,10
1,50
0,70
13,00
12,00 a
7,20
4,30
2,20
8,00
5,80
0,60
1,70
3,50
6,00
10,50 a
5,00
1,40
0,80 b
0,30 a
9,30
4,90
1,90
4,20
2,20 b
2,80
0,60
5,20
6,20 a
1,10
3,50
1,10 a
4,20
5,30
1,20
3,90
1,00
12,00
0,90
0,60 a
6,70
8,80
0,40 a
3,70 a
5,90
2,20
1,00
5,80
1,30
2,30
0,40
2,20 b
1,20
0,70
13,00
11,00 a
7,00
3,70 b
1,70
7,80
5,70 a
0,40
1,50
3,10
6,30
10,50
4,80 a
1,90
1,00
0,20
9,60
5,40
2,20
4,40
2,40
2,40 b
0,40
5,50
6,50
0,70
3,30
1,10
3,50
4,70 b
U0
4,10
0,90
12,00
0,80
0,40
6,00
8,50
0,30
3,30 b
r begrepen het tegen vergoeding ter
hikking stellen van arbeidskrachten en
ines op dat gebied, alsmede het ver-
*n van alle handelingen op commer-
financieel en industrieel gebied.
2 HATO, Markt 2 4931 BS Geertrui-
erg. Technisch adviesburo.fop het ge-
van de bouw)
rburg (anp) - De omzet
de Nederlandse industrie
n het derde kwartaal ge
ld met 3,5 procent ten
ichte van hetzelfde kwar-
vorig jaar.
binnenlandse omzet daalde
5 procent en de export liep
2 procent terug. Dat blijkt
gegevens die het Centraal
eau voor de Statistiek vrij-
bekend heeft gemaakt,
laling van de industriële om-
moet vooral worden toege
geven aan de voedings- en
otmiddelenindustrie, de che-
che industrie en de metaalin-
trie. Een stijging van de om
viel te noteren voor de elek-
echnische industrie en de
ielindustrie.
iedkoper
prijsdindex voor de gezins-
sumptie is in de periode van
f oktober tot half november
0,1 procent gedaald. Van
ember vorig jaar tot novem-
dit jaar is de prijsindex ge-
jen met 1,7 procent, zo heeft
CBS berekend,
twaalfmaandscijfer is vanaf
itoen het op 2,2 procent
ind, geleidelijk aan steeds ver-
gedaald. Tussen midden ok
er en midden november zijn
>ral kleding en schoeisel goed-
)er geworden. De daling bij
:e artikelen was groter dan in
:elfde periode een jaar gele-
ZATERDAG 11 DECEMBER 1993
Van onze correspondent
Frans Lindenkamp
Sao Paulo - De Braziliaanse fe
derale politie heeft in de noord
oostelijke deelstaat Paraiba 68
mensen gearresteerd op verden
king van internationale handel
in baby's en peuters.
Zij zouden in de afgelopen twee jaar
minstens 134 kinderen onderhands heb
ben verkocht aan Europese en Ameri
kaanse echtparen. Afhankelijk van de
huidskleur, leeftijd en kleur ogen vari
eerde de prijs per kind tussen de tien
en dertigduizend gulden.
Uit het politie-onderzoek blijkt voorts
dat in de afgelopen vijf jaar minstens
1100 kinderen uit de deelstaat zijn
weggesmokkeld.
Aan het hoofd van de bende stonden 17
advocaten. Zij vormden het brein van
de criminele organisatie. Met actieve
hulp van notarissen en gemeentefunc
tionarissen stelden de juristen valse
geboortebewijzen en 'baby-exportver
gunningen' op. De federale autoriteiten
onderzoeken of ook leden van de rech
terlijke macht bij de kinderexploitatie
betrokken zijn.
Vrijwel alle 134 baby's werden geron
seld in en rondom de deelstaathoofd
stad Joao Pessoa. Daartoe hadden de
advocaten een netwerk samengesteld
van verpleegsters, verloskundigen en
zogenaamde 'spookmoeders'. Deze 'mo
biele kraamkliniek' stroopte de krotten
wijken af op zoek naar zwangere vrou
wen. Vooral alleenstaande werkeloze
meisjes, die ongewenst in verwachting
waren geraakt, vormden een geliefd
doelwit.
In sommige gevallen recruteerden de
babyhandelaren sloppenwijkbewoon
sters voor een draagmoederschap. Voor
het afstaan van hun kroost kregen de
straatarme vrouwen betaald in baar
geld of in luxe goederen zoals televisies,
videorecorders en fornuizen. Het argu
ment dat hun kind in de Eerste Wereld
een beter leven tegemoet zou gaan, was
voor de meeste vrouwen van doorslag
gevende aard om hun kinderen te 'ver
patsen'.
Hoofdcommissaris Leónidas spreekt
van schokkende bevindingen. Uit zijn
onderzoek is gebleken dat de bende
speciale 'baby-vetmesterijen' had inge
richt.
Daar werden de kinderen na de over
dracht tijdelijk gehuisvest. Met het oog
op de af te sluiten transacties kregen de
jonge - veelal ondervoede - spruiten
eerste klas voedsel voorgeschoteld. Hoe
gezonder de kinderen oogden, des te
meer geld konden de babyrovers vragen
aan de Westerse echtparen.
„De spookmoeders propten het grut
letterlijk vol. De kinderen kregen niet
eens de kans om te huilen. Het doel
heiligde de middelen. De pasgeborenen
gingen als warme broodjes over de
toonbank," vertelt Leónidas vol wal
ging. Hij vermoedt dat alleen al vanuit
de deelstaat Praiba op deze manier in
de afgelopen vijf jaar minstens 1100
Braziliaantjes naar het buitenland zijn
gesmokkeld.
De politiecommissaris is ervan over
tuigd dat de opgerolde bende in het
buitenland vertegenwoordigd wordt
door een ondergronds netwerk van col
laboranten. Dezen legden de contacten
tussen de babyhandelaren en kinderloze
echtparen.
Het is niet de eerste keer dat Paraiba in-
het nieuws staat wegens handel in ba
by's. De deelstaat heeft een faam op dit
gebied opgebouwd. Tussen 1988 en
1991 kwamen diverse gevallen aan het
licht, waarbij kinderen - soms met
medewerking van de rechterlijke macht
- naar het buitenland verdwenen. Sinds
anderhalf jaar zijn de regels voor adop
tie in de deelstaat flink aangescherpt.
Buitenlanders die een Braziliaantje uit
Paraiba willen 'importeren', moeten
zich door een ware papierwinkel heen
worstelen.
Slechts vijf adoptie-aanvragen zijn se
dert medio 1992 gehonoreerd. Ook el
ders in het Zuidamerikaanse land is een
tendens waarneembaar dat rechters
steeds meer barrières opwerpen.
De strenge regelgeving lijkt evenwel
een tegendraads effect te sorteren. De
ellenlange procedures - zowel binnen
Brazilië als daarbuiten - leiden ertoe
dat buitenlandse echtparen sluipwegen
zoeken om een einde te maken aan een
kinderloos huwelijk.
Volgens Leónidas is het bijzonder moei
lijk te voorkomen dat criminele organi
saties munt slaan uit deze situatie.
„Waar vraag is, zullen gehaaide geld
wolven altijd een aanbod creëren," stelt
hij. De politieman is niet verbaasd dat
vele Europese en Amerikaanse echtpa
ren ingaan op het aanbod van de ba
byhandelaren.
„Moe van het wachten en murw gema
len door bureaucratie besluiten deze tot
wanhoop gedreven mensen om met cri
minelen in zee te gaan. Voor de meeste
buitenlanders is het betalen voor een
pasgeborene de enige mogelijkheid van
een fel begeerd ouderschap. Bovendien
bespelen de onderwereldfiguren de aan
staande vader en moeder met sentimen
tele verkoopargumenten. Een adoptie
van een arm Braziliaantje betekent de
redding van een kind, dat zijn leven
anders in armoede zal moeten slijten."
Door Chris Simpson
Malange - Vanuit Malange,
vijfhonderd kilometer ten
oosten van de Angolese
hoofdstad Luanda, trekt da
gelijks een stoet van overwe
gend vrouwen naar het plat
teland, op zoek naar maniok
of broodwortel, het hoofd-
voedsel in dit deel van Ango
la.
Wekelijks keren er tientallen
niet van hun zoektocht terug.
Als ze geluk hebben komen ze 's
avonds veilig thuis met genoeg
eten om hun gezin drie of vier
dagen te voeden of om een beetje
op de lokale markt te verdienen.
Maar als ze pech hebben stuiten
zij op een hinderlaag van de
rebellenbeweging Unita of stap
pen zij op een van de honderden
landmijnen die vlakbij de stad
zijn gelegd. Of worden hun voor
raden bij terugkeer door solda
ten gestolen.
Vinas Costa liep een week gele
den vlakbij Malange in een hin
derlaag van Unita-strijders. Zij
heeft een ernstige borstwond en
ligt nu in een van de twee zalen
voor 'amputados', patiënten die
ledematen door mijnen hebben
verloren of die beschoten zijn.
In de zaal ernaast ligt Coutinha.
Zij werd in haar rug geschoten
door soldaten van het regerings
leger, die haar beroofden van de
paar blikken vlees die ze op de
markt had gekocht. Haar man
kon niet voorkomen dat de sol
daten het vuur openden. Hij zit
nu aan haar bed en probeert de
vliegen weg te houden.
Het is begrijpelijk dat bewoners
en hulpverleners in Malange niet
graag iets zeggen over misdaden
begaan door regeringstroepen.
„Het is overal in de wereld het
zelfde," zegt een inwoner. „Geef
jonge kerels wapens en kijk hoe
ze zich gedragen."
Het aantal slachtoffers van land
mijnen neemt feitelijk af, meent
ziekenhuisdirecteur Joaquim
Nehro. „De laatste twee maan
den zijn er minder mijninciden-
ten geweest. We zitten niet meer
zo vol." Hij geeft echter toe dat
zijn ziekenhuis te weinig anti
biotica heeft om de mijnslacht-
offers goed te behandelen. Ook
werken de slechte hygiënische
omstandigheden een snel herstel
niet in de hand.
Een ondervoed kind eet èen maaltje dat het van een hulporganisatie heeft gekregen.
FOTO AP
Het ziekenhuis is een ruïne. Op
de gangen en de zalen hangt de
geur van verrottting en verval.
Als ware hij een toeziend voogd
hangt Lenin aan de muur bij de
ingang. Het kantoor van de di
recteur ziet er haveloos en rom
melig uit, met aftandse posters
die oproepen zich tegen mazelen
in te enten.
Maar vooral de zalen blijven je
bij. De stank, een mengsel van
rottend vlees en desinfecterend
middel, teistert je neusgaten.
Vliegen zwermen rond de bed
den met patiënten, krioelend
rond wonden die er in veel ge
vallen uitzien alsof geen enkele
behandeling hoop op genezing
kan geven.
„Wij hebben veel problemen met
koudvuur in wonden en geampu
teerde ledematen," zegt dr. Ne
hro. „Gangreen heerst vooral in
deze regio en we proberen nu te
onderzoeken waardoor dat
komt."
Zoals elders in Angola kampt
het ziekenhuis met een medicij
nentekort, al kunnen medica
menten, net als elders, wel op de
markt aangetroffen worden. „De
omstandigheden zijn belab
berd," erkent de lokale vertegen
woordiger van Volksgezondheid,
dr. Andre Kambulo. „Maar dat
komt allemaal door de oorlog.
Het ministerie van Volksgezond
heid kan medicijnen naar Luan
da halen, maar we hebben geen
middelen van transport om ze
hierheen te krijgen. Daarom
kampen we met zulke tekorten."
Niettemin vindt ook hij dat de
situatie in Malange verbetert.
Maria Jose Fernandes, verant
woordelijk voor de voedselhulp
van de katholieke hulporganisa
tie Caritas, is echter minder op
timistisch. Zij woont en werkt al
dertig jaar in Malange en heeft
de stad zien veranderen van een
welvarend centrum van land
bouw in een stad omgeven door
'killing fields'.
De gedode vrouwen raken haar
het diepst: „De meeste moeders
zijn omgekomen op het platte
land, op zoek naar eten." „We
hebben hier nooit hongersnood
gekend," zegt ze. Maar nu Unita
de stad omsingeld houdt, is het
onmogelijk geworden om voed
sel te importeren. „Vrouwen
hebben de gevolgen van hon
gersnood gezien. Zij zagen hun
kinderen naar de hongerdood af
glijden en hebben de moed opge
bracht om buiten in het veld
voedsel te zoeken."
Velen, veertig tot vijftig vrouwen
per week, keren niet terug van
het veld. De gevaren nemen toe
naarmate zij verder buiten de.
stad op zoek naar eten moeten
gaan. „Degenen die gedood wor
den blijven daar onbegraven lig
gen," zegt Fernandes.
Elke zondag moet zij een lijst
bijwerken van degenen die niet
van hun speurtocht naar voedsel
terugkeerden. Ook ziet zij erop
toe dat anderen voor de nabe
staande kinderen zorgen. Maar
een einde maken aan de moord
partijen ligt buiten haar bereik.
Malange komt waarschijnlijk na
Kuito op de lijst van Angolese
gruwelplekken, en het is duide
lijk waarom. Niemand kan een
precieze cijfer noemen van het
aantal doden. Die gegevens zijn
simpelweg niet bekend.
Maar voor de overlevenden ko-
Deze vrouw heeft haar onderbeen verloren, doordat ze op een
mijn stapte. foto ap
men nieuwe initiatieven van de
grond. Sinds de Ierse particulie
re organisatie 'Concern' enkele
weken geleden in Malange arri
veerde, heeft zij drie volkskeu
kens opgezet waardoor honder
den kinderen dagelijks te eten
krijgen.
Hulpverleners met ruime erva
ring in Somalië en Sudan wer
ken zich nu kapot om te voorko
men dat op dezelfde schaal
voedseltekorten ontstaan in Ma
lange en omgeving. Het Wereld
voedselprogramma van de Vere
nigde Naties vliegt dagelijks 32
ton voedsel in. „Maar om Malan
ge overeind te houden is eigen
lijk 112 ton nodig," citeert Sean
Lee van 'Concern' schattingen
van de VN.
Een groepje kinderen scharrelt
rond een vrachtauto met voed-
seltransporten die net zijn uitge
laden. Zij pakken alle resten
melkpoeder die ze kunnen vin
den. Maar zoals een hulpverlener
het uitdrukt: „Het moet hier nu
beter dan eerst gaan. De vorige
keer kwamen er veel meer kin
deren op ons af. Of alleen de
sterksten zijn nog over."
Door Alan Cooperman
Moskou (ap) - Rusland pro
beert in de voormalige Sov
jet-republieken op de Kauka-
sus en in het zuiden lang
zaam zijn economische en po
litieke macht uit te breiden.
Het lijkt erop of Rusland, en met
name het leger, aan die grens
een veilige zone wil scheppen
waar Moskou direct of indirect
4e eerste viool speelt.
Zo werden de Georgiërs gehol
pen tegen opstandelingen uit
Abchazië en tegen de aanhan
gers van ex-president Gams-
achoerdia.
Sommige Westerse landen waren
bet stilletjes met die hulp eens.
Volgens hen is de Georgische
leider Sjevardnadze werkelijk
van plan een democratie in te
voeren en verdienen zijn inspan
ningen daarom steun. Maar de
Russen speelden een dubbelspel,
want alvorens de Georgiërs te
helpen gaven zij de Abchaziërs
wapens. Bovendien kreeg Sje
vardnadze, die na enkele neder
lagen bij Moskou om steun had
gewaagd, pas hulp nadat hij
zich bij het Gemenebest van On
afhankelijke Staten (GOS) had
aangesloten.
^St.-Péiersburg Archangel sk
,i\ "^vorKuia
-x. vHUsyvND VSjaroslavl' Syktyvkar
mold. Kiiea^A» MOSKOU
sm" Tula «NiZnii Novgorod R U S L
■^Nrénevartovsk
✓^OEKRAÏNE Tda K U
yfei-s. ,.*V •Vorone2 Kazan Lmm,
Odessa Char kov* 7 -»r
ctnv UiaO Yekaterinburg
-ee/abins?\ V
uV^gWasnodarVolgo^radW5^0renbug-_^_ Tomsk xrasnoiarsk m
3 X5£»Astrachani j r.,„ J Cil
tc teorgV ^Novosibirsk Novokuzneck
■=5 GE0^G^TK.i.V.m^3 Irkutsk Kh
ïOchotsKz
Komsomol'sk,
IRAN
KAZACHSTAN
Karaganda
Balchüsrmeer
Alma-Ata
v ®BisRêy
?rvSnCK""L-
r.®Diiianbé~
-tadzjik"
^AFGHANISTAN t
MONGOLIË
CHINA
:JAPAN
Volgens experts zijn er nog meer
bewijzen dat het Rusland niet
zozeer te doen is om de demo
cratie als wel om invloed in
gebieden waar het Russische
woord een paar jaar geleden nog
wet was. President Jeltsin heeft
hej economisch verzwakte Oek
raïne onder druk zover gekregen
dat het de Zwarte Zeevloot af
staat. Bovendien zal het land de
schuld aan Rusland betalen. Wat
de Russen echter dwarszit is de
weigering van het Oekraïense
parlement om de resterende Sov
jet-kernwapens in Oekraïne aan
Rusland over te dragen, zoals
eerder is afgesproken.
In Tadjikistan krijgen ex-com
munisten steun tegen de mos
lims, de aftocht van de eenheden
uit de Baltische staten is ver
traagd en in Azerbaidzjan is het
ex-politbureaulid Aliev opnieuw
aan de macht geholpen. De de
mocratisch gekozen leider Eltsji-
bej werd door een opstandige
generaal met Russische steun
verdreven.
Het Russische 14e leger, dat de
strijdende partijen in Moldova
uit elkaar moet houden, steunt
de etnische Russen en Oekraïe-
ners op de oostelijke oever van
de Dnjestr. De etnische Russen
en Oekraïeners hebben daar een
eigen republiek opgericht. Zij
verzetten zich tegen de fusie van
Moldova en Roemenie, die de
voornamelijk Roemeense bevol
king van Moldova nastreeft.
Volgens experts is het onduide
lijk of het Russische 14e leger
met toestemming van Moskou in
Moldova is opgetreden en zou
den ook andere commandanten
op eigen houtje hebben gehan
deld. Maar Moskou heeft hen in
ieder geval niet teruggeroepen of
de laan uitgestuurd.
In Moskou ontkent men dat er
een beleid bestaat om een 'cor
don sanitaire' te vormen aan de
zuidgrens. „Er is geen enkele
opinie binnen de regering over
het scheppen van een invloeds
sfeer," zegt V. Zjorkin, professor
aan het Moskouse Europa Insti
tuut. Vanwege de interne proble
men heeft Moskou eigenlijk geen
tijd voor de ontwikkeling van
een coherente politiek ten aan
zien van de veertien voormalige
Sovjet-republieken, zeggen Rus
sische analisten. Maar andere
experts zijn van mening dat Rus
land steeds meer gebruik maakt
van zijn economische en militai
re macht om de zwakke broeders
in het gareel te houden.
„Sinds mei is de steun die Jeltsin
geeft aan het bouwen van een
imperium veel sterker gewor
den," stelt luitenant-generaal
b.d. William Odom, Rusland
kenner en voormalig directeur
van de Amerikaanse afluister-
dienst NSA. Odom zei te geloven
dat Rusland de voormalige Sov
jet-republieken het GOS in pro
beert te pressen. Volgens Odom
zoekt het Russische leger een
grotere rol in het zuiden als een
troostprijs om de verloren macht
en de bezuinigingen goed te ma
ken. „Het leger is op zoek naar
een bedreiging, op zoek naar een
geldbron en op zoek naar een
manier om te overleven."
De lichtreclames, die
tientallen jaren de
produktieve pres
taties van de socialistische
overheidshandel en wandel
uitstraalden, zijn bijna alle
maal en overal gedoofd.
In de oude DDR, en verder
oostelijk. Tot ver achter Praag
en Warschau. Waarom zou je
nog langer, in streng-wit
neonlicht, goederen aanprij
zen die niet meer worden ge
maakt, reclame maken voor
bedrijven die allang zijn ge
sloten of geprivatiseerd, voor
overheidsinstanties die ietter-
lijk uit de tijd zijn?
De voorstelling is afgelopen,
de reclamelichten kunnen
worden gedoofd: in Leipzig
en Halle, in Rostock en Dres
den, en in alle boerengaten
daartussen.
Eerst verdwenen de markante
symbolen bij de tekstrecla
mes: de sterren, de pijlen en
de tandraderen, die gebruikt
werden om de produktie van
de zware industrie, de nijver
heid en de landbouw te bena
drukken. Inwisselbare symbo
len in een hoogst onpersoon
lijke reclamecultuur. Want
het ging altijd over staatsbe
drijven; van vliegtuigmaaP
schappijen tot staalfabrieken.
Vervolgens werden de teksten
zelf verduisterd. Wat moet je
nog met een reclame voor
'treinwagons uit de DDR'?
En waar de lampen niet wer
den uitgedraaid, zorgden re-
genstormen wel voor verduis
terende kortsluitingen.
Nu volgt de laatste fase. De
sloop van de talloze recla
mestaketsels, die niet alleen
achterhaald zijn, maar boven
dien gevaarlijk zijn geworden.
Vroeger controleerden de be
drijven zelf hun lichtreclames.
Omdat de meeste bedrijven
inmiddels zijn gesloten, en het
personeel naar huis is ge
stuurd, voelt niemand zich
nog echt verantwoordelijk
voor die verroestende en ver
rottende, gigantische stella
ges. Hooguit misschien de
stadsbesturen, met het oog op
de veiligheid van de passeren
de burgers.
Het stadsbestuur van Dresden
heeft het handigheidje be
dacht om de dure sloop af te
wentelen op de eigenaren van
de gebouwen, waar de lichtre
clames op staan. Soms is dat
de overheid zelf, als het gaat
om woonflats. Maar veel
openbare gebouwen zijn ver
kocht, aan investeerders, pro
jectontwikkelaars of bedrij
ven.
Het onvermijdelijk verdwij
nen van de socialistische licht
reclames uit het stadsbeeld is
niet alleen een schoonheidso
peratie. Het is ook een emo
tionele ingreep. Niet, dat veel
Oostduitsers rouwig zijn om
het verdwijnen van dat vals
geworden licht, maar het
hoorde wel kenmerkend bij
een nu afgesloten levenspe
riode. De rechthoekige, kleu-
rarme neonslogans waren
voor het straatbeeld in de
Oostduitse steden net zo ty
perend als de oogverblinden
de, beweeglijke, kapitalisti
sche lichtwatervallen dat zijn
voor Las Vegas of Broadway.
Door Frans Wijnands
Toch is het even wennen, om
de Westerse reclamecultuur
zo brutaal te zien oplichten in
straten en op pleinen, waar
het grauwe stof van het socia
listische verleden nog niet he
lemaal onder het vloerkleed is
geveegd.
Maar alles went. De sloop van
die lichtreclames sluit perfekt
aan bij een affiche dat ik ooit
in de DDR zag hangen. Marx,
die met een verontschuldi
gend gezicht zegt: 'Sorry, het
was ook maar een idee...'
Door Horace Awori
Butare (ips) - Het geweld tussen de Hutu's en de Tutsi's
gaat na het mislukken van de staatsgreep, enkele weken
geleden, nog steeds door.
Artsen van de hulporganisatie
Artsen zonder Grenzen in
vluchtelingenkampen in het
zuiden van Rwanda krijgen
nog dagelijks mensen uit
Burundi binnen met verse
schotwonden of messteken.
George Teek van Artsen zon
der Grenzen zegt dat zijn team
inmiddels duizend gewonden
uit heel Burundi heeft behan
deld. „Honderden mensen zit
ten nog in afgelegen vluchte
lingenkampen te wachten op
medische behandeling. Hon
derden anderen houden zich
schuil in de heuvels en durven
niet te voorschijn te komen."
Teek zegt de laatste dagen nog
verschillende brandende dor
pen te hebben gezien. „De toe
stand is nog steeds uiterst ge
spannen." Volgens de arts
maakt de ontoegankeljkheid
van het binnenland van
Burundi het moeilijk om na te
gaan hoeveel mensen zijn ge
dood en gewond geraakt.
„We weten dat verschillende
Hutu's zijn vermoord, toen zij
probeerden terug te gaan naar
Burundi om daar voedsel te
zoeken," vertelt Emmanuel
Ngurunziza, een vluchteling.
„Dit soort verhalen wakkert
de onderlinge vijandigheid
verder aan. Maar dit moet een
keer ophouden. Er is al zoveel
bloed vergoten." De 58-jarige
man verloor twee zonen tij-,
dens de laatste geweldsuit
barsting, die volgde op de
staatsgreep.
De Tutsi's zijn in Burundi in
de minderheid, maar hebben
de Hutu's eeuwenlang politiek
en economisch overheerst.
Met de verkiezing eerder dit
jaar van de Hutu Melchior
Ndadaye tot president leek
daaraan een eind te komen.
Ndadaye predikte etnische
verzoening, maar het door
Tutsi's gedomineerde leger
maakte op 21 oktober een eind
aan dat streven door Ndadaye
en enkele andere Hutu minis
ters te vermoorden.
Dr. Andrew Sassae van Artsen
zonder Grenzen, die aan het
hoofd staat van verscheidene
kampen in de zuid-Rwandese
provincie Butare, heeft ge
waarschuwd dat veel vluchte
lingen die in veiligheid zijn,
nu worden bedreigd door cho
lera. In enkele kleinere kam
pen heeft de ziekte al toege
slagen.
„Als de epidemie overslaat
naar het kamp Kagera, waar
meer dan 50.000 Burundiers
op een kluitje zitten met nau
welijks enige sanitaire voor
zieningen, is de ramp niet te
overzien," zegt hij.
Ook de voedselsituatie is al
lerminst rooskleurig. De We
reldvoedselorganisatie heeft
weliswaar maïs en bonen naar
de kampen gebracht, maar dat
is lang niet genoeg om ieder
een te voeden. „We zien de
eerste tekenen van ondervoe
ding al om ons heen. Er is snel
veel meer voedsel nodig om te
voorkomen dat mensen de
hongerdood sterven," zegt
Sassae.
Volgens schattingen is meer
dan eentiende van de 5,5 mil
joen Burundiërs gevlucht naar
omringende landen. Sinds het
land in 1962 onafhankelijk
werd van België zijn meer dan
200.000 mensen bij etnisch ge
weld om het leven gekomen.
De Organisatie van Afrikaan
se Eenheid heeft de Verenigde
Naties gevraagd om 6 miljoen
dollar ter beschikking te stel
len voor een bemiddelingsini
tiatief. De hulporganisaties
hebben in totaal om 17 mil
joen dollar gevraagd voor op
vang van de 700.000 Burundi-
sche vluchtelingen verspreid,
over Rwanda, Tanzania en
Zaïre. Maar tot nog toe is er
weinig respons.
Sassae: „Ik hoop dat de we
reld niet wacht tot er beelden
op de televisie verschijnen van
stervende baby's, zoals in So
malië."
