'Autoverkoop in Europa trekt aan'
HAAT
LIEFDE
MEDIUM
PALL
MALL
mm
4Schoenindustrie is niet dood9
ZWAAR
LICHT
MEDIUM
De Franse boeren zijn bezig met een achterhoedegevecht
KORT
Deel van bietenoogst
door vorst verloren
Brittan schat kansen op
Gatt-akkoord vrij hoog in
Unilever verkoopt belang in Gamma
A4
t rivaal
flat
tenaren
oslavie
land
p Filipijnen
rassenhaat
fOSTBANK
DE STEM
ECONOMIE
A5
ECONOMIE KORT
Magneetzweefbaan in Duitsland
Duizenden banen weg bij Xerox
Staatslening brengt ƒ11 miljard op
Schiphol vierde luchthaven van Europa
'Weinig investeringen in toerisme'
Verkoop dcc-spelers loopt nog niet
BER 1993
ldaat, gelegerd in
hoofd van een
andenken' van de
bevallen,
n het telefoneren,
ij kon zeggen. De
et hoofd van zijn
telefooncel liggen,
vrouw, die in een
het nachtkastje,
rresteerd.
aalf verdiepingen
gisteren zeker aan
Zeker 28 mensen
n toe zijn, aldus de
chtoffers gevonden
rand is ontstaan,
verschijnselen van
"geving gebracht,
kazernes uit Parijs
ig met het blussen
n de lonen van het
or de verkiezingen,
'e autoriteiten de
het minimumloon
en te winnen. De
diepe economische
en verdient - zoals
Ipverleners - is het
delijks 20 procent
'ernomyrdin teken-
0 roebel zal liggen,
noemd tot speciale
in het voormalige
ding had van de
ing van de interna-
rvald Stoltenberg.
de, wil zich meer
ingen.
weekend worden
radzic legde giste-
r de verklaren dat
t uiteenvallen van
d heeft een Duitse
R. Ze is secretares-
De 48-jarige vrouw
in 1989 Duitse en
Amerikaanse mili-
ostduitse agenten,
e geheime dienst.
en de minister van
n. Stich volgt op 1
n Energiezaken op
melijk ceremoniële
isselend wordt be-
nationale regering,
dat Stich dit ambt
leidt sinds 1974 het
pen weekeinde de
tellingen aan meer
autoriteiten, die de
f mensen vermist en
de slachtoffers viel
hoofdstad Manilla,
ilijkt doordat grote
schuivingen wegen
dinsdagavond een
n een forenzentrein
ssenhaat, verklaar
de het vuur op de
dde negentien ande-
ijn. Alle slachtoffers
;e man uit Jamaica,
ens koesterde tegen
mdig tegenover een
arten, en een groot
roerder.
i f 10.000,- ligt en de
o* is. Girorekening-
een Kapitaal- of
g willen openen,
vandaag nog thuis
in giroboekje,
g wat meer over wil
lantenservice Sparen:
DONDERDAG 9 DECEMBER 1993
Van onze redactie economie
Amsterdam - Het einde van
de recessie in de Europese
automarkt lijkt in zicht.
Pe totale afzet zal in 1994 in
Europa met 3,5 procent toene
men tot 11,9 miljoen voertuigen.
Alleen in Duitsland en Italië zul
len de verkopen verder teruglo
pen. Daar zet het herstel pas in
1995 in.
Dit schrijft het Britse onder
zoeksbureau DRI Europe in zijn
'World Automotive Forecast Re
port'. Het bureau verwacht dat
de verkoopstijging de komende
vijf jaar aanhoudt, tot 14,8 mil
joen voertuigen in 1998.
DRI verwacht voor Nederland
een stijging van de verkopen in
1994 met maar liefst 14,3 pro
cent tot 463.000. RAI en Bovag
gaan voor het komend jaar uit
van 430.000 auto's, een toename
van 6,2 procent.
Voor de belangrijkste Europese
landen geeft DRI de volgende
verkoopramingen voor 1994:
Duitsland 3,15 miljoen (-1,3 pro
cent), Italië 1,87 miljoen
(-0,5procent), Frankrijk 1,84
miljoen (+5,0 procent), Engeland
1,89 miljoen (+6,7 procent) en
Spanje 0,82 miljoen 9 pro
cent).
De totale produktie van auto's in
Europa zal het komend jaar toe
nemen met 2,7 procent tot 11,2
miljoen stuks. Dit jaar bereikte
de Europese autoproduktie met
10,9 miljoen eenheden - een da
ling van 14,6 procent ten opzich
te van 1992 - het laagste niveau
sinds de oliecrisis in 1974.
Het optimisme van het Britse
onderzoeksbureau staat haaks
op de maatregelen die diverse
Europese fabrikanten onlangs
bekendmaakten om de malaise
op de automarkt enigszins het
hoofd te bieden.
Bij Mercedes en Volkswagen in
Duitsland vervallen de komende
jaren duizenden banen, bij VW
gaat men volgend jaar een dag
korter werken. Bij de Spaanse
VW-dochter Seat verdwijnen
9.000 van de 23.500
banen. En de Franse autoprodu
cent Citroen wil volgend jaar het
aantal werknemers met een
kleine 1200 inkrimpen. Bij het
Nederlandse Nedcar is de afge
lopen weken de werktijd bekort.
Diverse andere autofabrikanten
hebben al aangekondigd hun
jaarcijfers met rode inkt te moe
ten schrijven.
Uit een overzicht dat The Finan
cial Times onlangs publiceerde
blijkt voorts dat de autoverko
pen in Europa de eerste negen
maanden van dit jaar met ruim
15 procent zijn teruggelopen tot
8,88 miljoen stuks.
Van onze redactie landbouw
Breda - De vorst van vorige maand zal er uiteindelijk voor
zorgen dat ongeveer 2 tot 3 procent van de Nederlandse
suikerbietenoogst als verloren moet worden beschouwd.
CSM heeft ten behoeve van de
fabriek Wittouck in Breda nog
ongeveer 650 hectare bieten, on
geveer 4 procent van het totale
CSM-areaal, in de grond zitten.
Woordvoerder A. Smook ver
wacht dat hiervan nog ongeveer
de helft te redden zal zijn. De
nog niet geoogste percelen liggen
in de drie zuidelijke provincies,
(ADVERTENTIE)
in Gelderland en in Utrecht.
Smook: „Ten oosten van Breda
zal het aantal percelen dat als
verloren moet worden be
schouwd groter zijn dan ten
westen van Breda."
Ook woordvoerder De Bruijne
van Suiker Unie hanteert Breda
als een klimatologische grens:
„In Zeeland en West-Brabant zie
ik het op een enkele uitzonde
ring na wel goed aflopen. Maar
ten oosten van Breda verschilt
het van perceel tot perceel.
Vorstschade is onder meer af
hankelijk van grondsoort, bie
tenras en van de diepste waar
den die de vorst -in november
bereikt heeft."
Bij beide ondernemingen zal de
campagne nog voor het eind van
het jaar beëindigd zijn. Maar een
echte einddatum durven beide
woordvoerder nog niet te noe
men, zo lang niet precies duide
lijk is welke hoeveelheden bieten
als'gevolg van de Vorst verloren
zijn gegaan.
Van onze redactie economie
Parijs - Er zijn nog verschillende kwesties te regelen, maar
steeds luider klinkt de mare dat het Gatt-akkoord over
liberalisering van de wereldhandel inderdaad voor de streef
datum van 15 december wordt gesloten.
Afgelopen dinsdag werden al af
spraken gemaakt over de land
bouw. De belangrijkste hobbels
die nu nog over blijven zijn de
subsidies voor de vliegtuigbouw
en de rechten voor films en tv-
programma's. De Franse rege
ring verbindt haar lot aan de
goedkeuring door het Franse
parlement van de gemaakte af
spraken.
De onderhandelingen over een
vrije wereldhandel slepen inmid
dels al zeven jaar. Een van de
hoofdrolspelers, Euro-commis
saris Brittan zei gisteravond dat
de kans dat er inderdaad een
akkoord komt zeventig procent
bedraagt. En voorzitter Delors
van de Europese Enie (voorheen
EG) zegt eveneens 'tamelijk op
timistisch' te zijn.
Brittan stelt dat het conflict over
de subsidies voor de vliegtuig
bouw min of meer geregeld' is
en dat dat niet meer kan leiden
tot een blokkade. Volgens de
Europese onderhandelaar heb
ben de Amerikanen op het twee
de punt, de handel in films en
tv-programma's, de eis van in
het bijzonder Frankrijk aan
vaard dat er een speciale bena-
(ADVERTENTIE)
dering moet komen, omdat het
gaat om produkten die niet ver
gelijkbaar zijn met andere goe
deren.
De resultaten van het overleg
tussen de Europese Unie en de
VS moeten nu nog met de andere
betrokken landen tot een we
reldomvattende overeenkomst
worden gesmeed in Genève,
waar het hoofdkwartier staat
van de Gatt (Algemene Overeen
komst inzake Tarieven en Han
del).
Wat dat betreft zouden er nog
problemen kunnen ontstaan over
het importverbod voor rijst dat
in Japan en Zuid-Korea geldt.
Het ziet ernaar uit dat de Japan
se regering morgen een ophef
fing van het verbod aankondigt,
maar Zuid-Korea lijkt niet be
reid concessies te doen aan de
handelspartners. Gatt-directeur
Sutherland heeft gezegd dat
Zuid-Korea dan buiten een
Gatt-overeenkomst zal blijven.
Bij de Gatt zijn 115 landen aan
gesloten. De directeur van de
organisatie, de Ier Sutherland,
heeft de onderhandelaars laten
weten dat er uiterlijk op 13 de
cember een ontwerptekst moet
zijn om te voorkomen dat zich
op het laatste moment nog ono
verkomelijke problemen voor
doen.
De Franse regering zal volgende
week een beleidsverklaring over
het Gatt-overleg afleggen in het
parlement en daaraan de ver
trouwenskwestie verbinden. Pre
mier Balladur is niet ontevreden
met het verloop van de bespre
kingen. Hij wijst er echter op dat
er in Frankrijk nog steeds veel
ongenoegen onder de boeren be
staat. Het is daarom de vraag of
er in het parlement voldoende
steun is.
Het is belangrijk dat de mensen het merk kennen.'
Van onze verslaggever
Moergestel - Als de berich
ten in de media kloppen,
staat de schoenindustrie in
Nederland aan de rand van
de afgrond.
Het Bedrijfschap, voor de
Schoenindustrie sprak naar
aanleiding van het jaarverslag
over het boekjaar 1992 zelfs
over een historisch dieptepunt.
„Die sombere geluiden brengen
alleen maar de uitstraling van
de branche in gevaar," meent
F. van Bommel, directeur van
de oudste schoenfabriek van
West-Europa, Wed. J.P. van
Bommel in Moergestel. „Er zit
echt nog toekomst in de Neder
landse schoenindustrie."
„Dramatisch," noemde D. Her
mes, de voorzitter van het Be
drijfschap van de Schoenindus
trie, de situatie in de sector. De
binnenlandse produktie liep in
1992 met één miljoen terug tot
5,5 miljoen paar en het aantal
.arbeidsplaatsen daalde de afge
lopen jaren fors tot 2500 werk
nemers. De Nederlandse
schoenindustrie vecht een on
gelijke strijd uit tegen de con
currentie uit de lage-loonlan-
den. Tegen die prijzen valt niet
op te boksen. En tot overmaat
van ramp, meent Hermes, wei
geren de schoenfabrikanten sa
men te werken.
Van Bommel, één van de groot
ste schoenfabrieken van Neder
land met 180 mensen in dienst,
Jaarlijks worden bij Van Bommel ruim 140.000 paar schoe
nen gemaakt. foto's anp
lijkt zich aan de malaise te
onttrekken. De omzet van het
bedrijf, zo'n 25 miljoen gulden,
stijgt zelfs. „De sombere be
richtgeving van de laatste tijd
is wat overdreven," meent Van
Bommel. „Het valt moeilijk te
ontkennen dat de sector onder
druk staat. Maar niet alle be
drijven bevinden zich op de
rand van de afgrond. Het is
echt niet onmogelijk om de
concurrentie uit het Verre Oos
ten en Oost-Europa het hoofd
te bieden,"
Toch lijkt een fabrikant in een
duur produktieland als Neder
land een flinke achterstand te
hebben op de collega's uit de
prijs er voor vragen. „Die be
drijven werken met een miljar
denomzet en kunnen grote re
clame-campagnes voeren. Al
leen de kwaliteit die ze garan
deren, kunnen ze niet waarma
ken."
Van Bommel moet het met een
veel beperkter marketing-bud
get doen. Maar het bedrijf uit
Moergestel doet het niet slecht.
Uit een onderzoek van het In
stituut voor Toegepast Winkel-
onderzoek bleek dat in Neder
land alleen het schoenenmerk
Nike een grotere naamsbekend
heid heeft dan Van Bommel.
„Het is van levensbelang, dat
de mensen het merk kennen."
goedkopere gebieden in de we
reld. „Tegen die prijzen valt
niet te concurreren," erkent
Van Bommel. „Maar wij heb
ben een flinke voorsprong op
het gebied van kwaliteit." De
schoenfabrikant uit Moergestel
richt zich dan ook op de duur
dere kwaliteitsschoen, een pro-
dukt dat volgens Van Bommel
in Nederland een goede toe
komst heeft.
Terwijl veel andere schoenfa
brieken dè laatste tijd de deu
ren hebben moeten sluiten,
heeft van Bommel juist fors
geïnvesteerd in gebouwen en
het machinepark. De fabriek
heeft nu de nieuwste machines,
met een prijskaartje van soms
meer dan een ton. De kosten
van dit vijfjaren-plan, met als
doel de produktie te versnellen
en de kwaliteit te verbeteren,
bedragen enkele miljoenen gul
dens.
Die investeringen moeten voor
al de concurrentiepositie ver
stevigen ten opzichte van het
buitenland. „In Nederland
heerst er een gezonde strijd, die
kunnen we goed aan," legt Van
Bommel uit. „Ik begrijp dan
ook niet dat Hennes beweert
dat er geen samenwerking is.
Dat is niet waar, we overleggen
samen."
Het grootste gevaar voor Van
Bommel komt uit Amerika,
waar bedrijven de schoenen la
ten maken in de lage-lonenlan-
den, maar ze als kwaliteits
schoen verkopen en ook die
(ADVERTENTIE)
Rotterdam (anp) - Unilever gaat zijn belang
van dertig procent in Gamma Holding (exo
tische stoffen, interieurprodukten en tech
nisch textiel) verkopen.
Het pakket, dat een marktwaarde vertegenwoor
digt van ongeveer 200 miljoen, zal worden
ondergebracht bij een aantal institutionele beleg
gers.
Unilever wil de opbrengst van de transactie ge
bruiken voor versterking van de kernactiviteiten
(voedingsmiddelen, wasmiddelen, toiletartikelen
en speciale chemische produkten).
Unilever en Gamma werken al sinds 1964 samen.
In dat jaar nam de multinational in Afrika de
distributie op zich van exotische bedrukte stoffen
voor Vlisco, één van de rechtsvoorgangers van
Gamma. Vlisco, destijds eigendom van de familie
Fentener Van Vlissingen, is nog steeds een doch
termaatschappij van Gamma. De samenwerking
tussen de bedrijven blijft gehandhaafd.
Van onze redactie landbouw
Parijs - De Franse boeren
slijpen opnieuw de messen.
Als hun regering geen posi
tieve draai weet te geven aan
hetgeen de Verenigde Staten
en de Europese Unie afgelo
pen dinsdag in Brussel op
landbouwgebied hebben af
gesproken, dan gaan ze de
weg op.
Het verleden heeft geleerd wat
dat betekent: voor de Franse
boeren is het een koud kunstje
om het verkeer rond Parijs stil
te leggen of om eens even gauw
grote hoeveelheden geïmpor
teerd agrarisch produkt in
brand te steken of anderszins te
vernietigen.
Franse boeren zijn niet alleen
wat heethoofdiger dan hun Ne
derlandse collega's, kennelijk
zijn ze ook wat sneller van
begrip. Hebben de Fransen de
tractoren al warm gedraaid en
de regering naar het randje van
een crisis gedreven, in Neder
land valt het nog niet mee om te
achterhalen wat het recente
Brusselse akkoord tussen Vere
nigde Staten en Europese Unie
betekent of kan betekenen voor
de portemonnee van de Neder
landse boer.
Bij bet ministerie van Land
bouw is het nog te vroeg voor
een antwoord. De Noordbra
bantse Christelijke Boerenbond
weet het ook niet en verwijst
naar het Landbouwschap. Daar
wil woordvoerder C. de Bont
wel een poging ondernemen om
wat mogelijke consequenties
van het akkoord op een rijtje
zetten.
De Bont: „Temporisering van de
exportbeperkingen van zuivel-
produkten kan betekenen dat er
geen nieuwe quoteringsronde
voor melk komt. En een pro
centje minder quotum betekent
voor een melkveehouder al
gauw een inkomensverlies van
duizenden guldens per jaar."
Dat de Europese graanexporten
de komende jaren minder snel
hoeven inkrimpen biedt volgens
De Bont de akkerbouwers op de
klei van Zeeland en West-Bra
bant weinig soelaas: „Graan
prijzen zijn door de EG vastge
steld volgens een schema dat
eindigt in de buurt van drie
dubbeltjes .per kilo plus een in
komenstoeslag per hectare.
Daar verandert het laatste ak
koord tussen EG en VS niks
aan."
Dat de Amerikanen straks ook
varkensvlees naar Europa mo
gen exporteren hoeft volgens De
Bont niet de nekslag te zijn voor
de noodlijdende Westeuropese
varkenssector: „De Gatt-ak-
koorden zijn wereldwijd en
gaan verder dan alleen EG en
VS. Zo goed als de Amerikanen
hier varkensvlees kunnen afzet
ten bieden de akkoorden ook
soelaas voor export van ons
varkensvlees naar bijvoorbeeld
Japan en Zuid-Korea."
Pardon
De Bont: „Ja, dat is het ware
kenmerk van vrijhandel en daar
is het bij de Gatt-akkoorden om
begonnen. Wij importeren ons
varkensvlees uit Amerika en wij
exporteren onze eigen varkens
naar het vérre oosten. Zo zou
het best eens kunnen gaan. Of
dat goed is of slecht voor de
Nederlandse varkenshouder? Ik
weet het niet."
Secretaris J. Oggel van de Zui
delijke Landbouw Maatschap
pij is nog niet zo ver dat hij het
recente Brusselse akkoord kan
vertalen naar de portemonnee
van zijn leden. Oggel vindt zo'n
rekensom ook niet zinvol: „Het
is crisis in de landbouw. Dieper
dan in de jaren '30, dieper ook
dan in de jaren '80 van de
vorige eeuw. De graanprijs is
overgeleverd aan de goden."
Oggel doelt op de tweeledige
spilfunctie van graan. In het
traditionele akkerbouwplan
(aardappelen, suikerbieten,
graan) is graan het enige pro
dukt dat zonder teelttechnische
beperking «jaar-in-jaar-uit op
dezelfde akker geteeld kan wor
den. De graanprijs is bovendien
maatgevend voor een grote serie
andere produkten, bijvoorbeeld
conserve-groenten. De volstrekt
onrendabele graanprijs van dit
moment ondermijnt in dubbel
opzicht de spilfunctie van het
wuivende koren.
Oggel: „De graanprijs sleurt de
hele landbouw naar de afgrond.
Niet alleen de akkerbouw, ook
alle andere sectoren. In de agro
business staan tienduizenden
banen op het spel. Staatssecre
taris Van Rooij heeft het toch
heel helder gezegd. De Neder
landse landbouw wordt opgeof
ferd aan andere economische
belangen. Wat zij zegt is'triest,
maar eerlijk."
Misschien zijn de Fransen rappe
rekenaars en heethoofden. Van
Oggel kunnen ze wellicht leren
dat ze bezig zijn met een ach
terhoede-gevecht.
^3;
s.
%-T
Duitsland krijgt over tien jaar de eerste magneetzweefbaan
ter wereld. Het traject voor de 'vliegende trein' komt tussen
Berlijn en Hamburg. De Transrapid zal de 300 kilometer
tussen beide steden in minder dan een uur afleggen, foto epa
Stamford - Het Amerikaanse concern Xerox, de grootste
producent van kopieerapparaten in de Verenigde Staten, wil de
komende twee a drie jaar ruim 10.000 banen schrappen en een
niet nader genoemd aantal vestigingen sluiten. De helft van de
te schrappen banen verdwijnt volgend jaar. Op het ogenblik
werken er bij het concern over de hele wereld 97.500 mensen.
Vólgens topman Paul A. Allaire moet met de reorganisatie de
produktiviteit worden verbeterd en de kosten worden verlaagd.
Rank Xerox Nederland kon gisteren niet reageren op de
maatregelen. De vestiging in Venray is een volledige dochteron
derneming van Rank Xerox, waar de Amerikaanse Xerox een
belang in heeft.
Amsterdam - De minister van Financiën heeft 11 miljard
binnengehaald met de tienjarige staatslening 1994 per 2Ó04 met
een rentevoet van 5,75 procent. Het is de eerste lening die
bestemd is voor de dekking van de financieringsbehoefte van het
Rijk in 1994; die wordt geschat op ruim 50 miljard. Het is al
bijna dertig jaar geleden dat het Rijk tegen een zo lage rente
heeft kunnen lenen.
Amsterdam - Schiphol is een plaats gestegen op de ranglijst van
Europese passagier-luchthavens. Na Londen, Parijs en Frank
furt is Amsterdam de drukste luchthaven. Vorig jaar moest
Schiphol Rome nog laten voorgaan. Het passagiersvervoer via
Amsterdam is vooral de laatste jaren sterk gestegen. In 1920, het
eerste jaar van de Nederlandse burgerluchtvaart, reisde het
bescheiden aantal van 440 mensen via Schiphol. Vanaf dat jaar
tot en met nu, maakten naar schatting 300 miljoen reizigers
gebruik van de luchthaven.
Wassenaar - De investeringen in de toeristische sector blijven op
alarmerende schaal achter bij andere bedrijfstakken. Uit onder
zoek blijkt dat het investeringsniveau ligt op 40 procent van tien
jaar geleden. Met name de kleinere bedrijven laten het afweten,
zei staatssecretaris Van Rooy van Economische Zaken gisteren
tijdens de jubileumbijeenkomst van het Nederlandse Bureau
voor Toerisme in Wassenaar. Ook algemeen directeur mr. J.
Cornelissen van het NBT constateerde het gebrek aan investe
ringen in het toeristische midden- en kleinbedrijf. Hij noemde
dit een gevaarlijke ontwikkeling omdat er wereldwijd sprake is
van schaalvergroting in het toerisme.
Eindhoven - Philips heeft in het eerste jaar sinds de introductie
aanmerkelijk minder digitale compact cassette (dcc)-spelers
verkocht dan was geraamd. Wereldwijd heeft het concern nu
150.000 apparaten aan de man gebracht. Bij de lancering van
zijn nieuwe troef ging Philips nog uit van een verkoopvolume
van 750.000 spelers.
(ADVERTENTIE)
LEEG
VOL
een
Je hebt kennis gemaakt metPall Mali Mediumde nieuwe sigaret die niet zwaar en niet
h'cht maar medium Is. Stuur de voorkant vtn je lege pakje in een gesloten envelop
zonder postzegel binnen twee weken naarPall Mali Medium, antwoordnummer 828,
2900 WB Capelle a/d IJssel. Dan krijg je een vol pakje?all all f.lt diu n toegestuurd.
Voornaam:
Postcode:
Geboortedatum:.
Merk:
Telefoon nr.:
Mo Vo Rookto
.Versie: Met fitter
Rookt niet
Light/Mildo
BD Menthol Extra/Ultra Light Zonder filter
Minimum leeftijd 18 {aar en woonachtig In Nedertand, max. 1 (mending per deelnemer. Voor deze aktie zijn max.
20.000 pakjes beschikbaar. Alleen volledig Ingevulde coupons en voorkant pikje M Mali Medium, omvangen
voor 28.12.83, worden in behandeling genomen. Gegevensregistratie conform Wet Persoonsregistratie.
klachten veroorzaken. Kon. besluit Van 29.4.1981, Stb.329.
