Trailer baar jacht zet zijn opmars voort
Eind
Toch nog vijftig nieuwe schepen op Hiswa
Recessie heeft
amper invloed op
autoboekenmarkt
Compact Cars: mini-luxe op vier wielen
Dit jaar ook de VS
op ANWB-Siieeuwlijnj
Volop kerstmarkten in|
Duitsland en België
DE STEM
CONSUMENT
Een kleine boot brengt het zeilen weer terug naar zijn oervorm
Recessie
bedreigt
jachtbouw
AUTONIEUWS
Cijfers
Toeristenstroom
DONDERDAG 9 DECEMBER 1993
Drie Hiswa-beurzen in één
jaar, is dat niet wat veel? Als
we naar het aantal 'nouveau-
té's' kijken, is het antwoord
negatief. Op de komende His
wa in Amsterdam zijn maar
liefst vijftig nieuwe schepen
(en scheepjes).
Dan hebben we het nog niet over
de vele nieuwigheden op het ge
bied van motoren, navigatie-ap-
paratuur en andere accessoires
en de vele nieuwe watersportva
kanties die tegenwoordig op de
markt zijn. Wat dacht u van een
lange reis met de 'Swan fan
Makkum', een brigantijn van 61
meter lang?
Publiekstrekker is een 23 meter
lang aluminium zeiljacht op het
RAI-plein, maar binnen zal veel
aandacht uitgaan naar de we
reldprimeur, een Linssen 45 HT.
Het is een luxueus motorjacht
(lengte 14 meter) met een elek-
trisch-hydraulisch bedienbare
kabrioletkap. Jachthaven Poel
geest toont vijf nieuw Hardy
cruisers en visboten, van 5.40
meter tot 8.27 meter. De liefheb
ber kijkt uiteraard uit naar de
nieuwe Catalina 22, 270 en 320
kajuitzeiljachten met hightec vin
en vrijhangend elliptisch balans
roer.
Kleine nieuwkomer op de ko
mende Hiswa is de Venlose
scheepsbouwer Homme Korstan-
je. Hij toont op het befaamde
houtbouw-paviljoen (stand 410)
een door hem vervaardigde over-
naadse multiknikspant half-
spitsgatter van ruim vier me
ter. De prijs voor dit staaltje
handwerk ligt in de buurt van de
elf mille.
Op de Hiswa is dit jaar veel te
zien op het gebied van onderwa
tersport. Nederland en België
tellen samen ruim 4'5.000 hobby
duikers. Duiken is een sport
waar de prestatiedrang niet telt
en de groep belangrijker is dan
het individu. Een sport die tot op
latere leeftijd beoefend kan wor
den. Voor 2500 gulden kan een
aspirant-duiker al een complete
en veilige duikuitrusting aan
schaffen. Uiteraard is een gede
gen opleiding noodzakelijk.
In de Amstelhal kan de bezoeker
kennismaken met een nieuwe
sensatie: waterskien en motor
bootvaren op een simulator. Op
een meer dan levensgroot scherm
in het grote paviljoen in de
Zuidhal beleeft de bezoeker live
de zesde Whitbread Race mee.
Nu de Hiswa plaatsvindt vöör
het eind van het jaar, krijgen
overigens ook de bedrijven die
onderhoudsmiddelen op de
markt brengen meer aandacht
dan gewoonlijk.
Door Hans Bos
De tegenvallende economie
laat de markt voor kleine en
trailerbare kajuitzeiljachten
fors groeien. Iedere zichzelf
respecterende werf heeft te
genwoordig een klein (en
vaak snel) ontwerp in het
assortiment.
Jarenlang is het segment van de
jachten tot 7,5 meter verwaar
loosd maar nu zelfs merken als
Beneteau, Jeanneau, Dehler en
Catalina zich gewonnen geven,
is het hek van de dam. Kolibri
neemt zelfs'de jarenlang popu
laire 560 opnieuw in produk-
tie...
Het trailerbare jacht biedt een
aantal voordelen. Het is een
stuk goedkoper dan de grotere
broers en je kunt er in principe
overal mee naar toe, van Katte
gat tot. en met Middellandse
Zee. Bovendien is een trailer-
baar jacht gemakkelijker zelf te
onderhouden en te stallen. Het
eerste argument spreekt de
kersverse watersporter aan die
geen tonnen (over) heeft voor
een elf meter-jacht, terwijl de
toenemende mobiliteit tegen
woordig iedereen aanspreekt.
Het groeiende leger 'grijze kui
ven' tenslotte schaft een kleiner
jacht aan omdat de opgegroeide
kinderen inmiddels zijn afge
stapt. Ouderen hebben door
gaans een behoorlijk inkomen
én veel vrije tijd en zorgen
daardoor voor een stevige ver
lenging van het vaarseizoen.
Volgens de Voorlopige Advies
raad voor de Openluchtrecrea
tie doen zich op vakantiegebied
twee ogenschijnlijk tegengestel
de ontwikkelingen voor: aan de
ene kant een drang naar onaf
hankelijkheid, aan de andere
kant een toenemende vraag
naar groepsreizen en gezamen
lijk iets ondernemen. Het ge
drag van de consument wordt
Een overzicht van de Hiswa: lengte en luxe zijn een beetje teruggedrongen.
grilliger, flexibeler, spontaner
en minder voorspelbaar, zo oor
deelt de Raad.
Starteiland
Het Hiswa 'starteiland' toont
vanaf 11 december maar liefst
veertien zeiljachten Van rond de
zeven meter, terwijl elders op
de beurs nog eens tien trailer
bare, maar vaak zeer volwassen
schepen zijn te bezichtigen. De
bouwtechniek staat niet stil,
terwijl ook de inrichting door
gaans uitermate doordacht is.
Weliswaar heeft de Amerikaan
se 'sail&trail'-gewoonte nog
niet in ons land wortel gescho
ten, de tekenen wijzen deson
danks in 'die richting. Een klein
jacht brengt het zeilen terug
naar zijn oervorm: spelen en
vechten met de elementen. Maar
wél met alles erop er eraan: van
spinnakers en flitsend beslag
tot en met dubb,ebï roeren en
joystick.
Jarenlang hebben lengte en luxe.
de internationale bootshows be
heerst. Waar het gaat om de
absolute top zal deze trend nog
wel een paar jaar aanhouden.
Tien jaar geleden was een schip
'van tien tot twaalf meter al een
aardige aankoop, vijftien meter
is nu al een gewone zaak. Vol
gens de Hiswa komt dat omdat
het individu steeds meer een
globetrotter wordt en de we
reldwijde wateren een 'global
harbour'.
Amsterdam - De opruk
kende recessie zal de Ne
derlandse jachtbouw
over een jaar of twee la
ten inzakken. Ondanks
het redelijke resultaat
dat de meeste jachtbou
wers en verkopers over
1993 hebben behaald,
zijn de verwachtingen
voor de toekomst op veel
plaatsen naar beneden
bijgesteld.
Onduidelijk overheidsbeleid
met bijbehorende kosten
verhogingen is vermoedelijk
de druppel die de emmer
doet overlopen.
Algemeen Hiswa-voorzitter
A. Taselaar is een fel tegen
stander van ongebreidelde
verhoging van brug- en
sluisgelden, legesbedragen
en eventuele invoering van
provinciale vaarbelasting.
Nederland-W aterland
wordt Nederland-Onbetaal-
baarland," zo zei Taselaar
bij de presentatie van de
nieuwe opzet van de Hiswa,
de botenbeurs die van 11 tot
en met 19 december in het
Amsterdamse RAI-complex
wordt georganiseerd. Het is
de eerste keer in het ruim
zestigjarig bestaan van de
Hiswa dat de beurs in de
cember wordt gehouden.
Volgens Taselaar moeten
Rijk, provincies/gemeenten
en private sector een fonds
oprichten waaruit het be
vaarbaar houden van toe-
ristsch-recreatieve vaarrou
tes gefinancierd kunnen
worden.
Door Hans Veldhuis
Kerstmarkten zijn er de
komende weken weer te
kust en te keur. Van de
vooral uit eten en drinken
bestaande Duitse visie op
dit stukje traditie, tot de
sfeervolle kerstdorpen
waarin de Belgen uitmun
ten. Maar in alle gevallen
gaat het natuurlijk om de
gezelligheid.
Een heel bekende -en onbe
twist een van de mooiste- is
die in het pittoreske hart van
het Eifelstadje Monschau. Zo
wel komend als volgend week
einde kan op de Marktplatz
een voorschot worden geno
men op Kerstmis. Ook grote
steden als Aken (t/m de 22e),
Düsseldorf en Keulen( t/m de
23e) staan om hun kerstmark
ten bekend. Bovendien zijn de
winkels in Duitsland traditie
getrouw op de zaterdagen
voor de kerst tot 18 uur geo
pend.
Maar ook onze zuiderburen
weten van wanten. Met Luik
als hoogtepunt. Op het Markt
plein, het Place du Marche in
het hart van de stad, is voor de
7 e maal het ondertussen in
heel België beroemd geworden
Kerstdorp opgebouwd. Tach
tig kraampjes met lokale hap
jes en drankjes, maar ook veel
oude winterambachtelijke be
zigheden, zorgen alle dagen
voor de nodige gezellige uur
tjes. Bovendien zijn in de di
recte omgeving verschillende
interessante musea te vinden.
Op veel andere plaatsen in de
Ardennen zijn eveneens kerst
markten ingericht. Zoals jj
Saint Hubert (vanaf a.s. zaterj
dag alle middagen tot 1
uur), Robertville tot 2 janus')
ri in het Centre Nature Bot.|
range), Dinant (17 tot 31
cember) en Spa. In dit oudl
kuuroord in het hart van dl
Ardennen wordt van zaterdag!
18 tot vrijdag 31 december
Kerst- en Oudejaarsmarkt
houden met oude ambachten,!
toeristische snufjes en natuur.1
lijk de nodige (lokale) gastrol
nomie. In het stadje is boven.)
dien een speciale kribbentochj
uitgezet.
Nieuw en heel apart belooft!
het fraaie kasteel van Modavl
te worden, niet ver van Huj.l
Dit kasteel zal van 18 decem-f
ber (inclusief le en 2e Kerst)
dag) t/m 8 januari voor 1
publiek geopend zijn en
door natuurkunstenaars op in-l
drukwekkende wijze gedeko-|
reerd met bloemen, planten i
andere in de natuur gevonden
objecten.
Traditiegetrouw hebben del
Belgen ook weer gezorgd voorl
vier bijzondere autoroutes I
voor wie er de komende weker. I
eens even uit wil. De routes)
lopen door de provincie Ant-I
werpen en gaan langs vele I
tientallen kerststalletjes die
her en der -meestal bij de kerk
of het gemeentehuis- zijn op
gebouwd. Er is zelfs een spe-1
ciale kindertocht, die hoofdza
kelijk langs stallen -met leven
de dieren gaat. Wie 6 over-|
maakt op Rabobankrekening
140551352 in Putte van de
Toeristische Federatie Provin
cie Antwerpen krijgt de bro
chure 'Kerststallen' toegezon-1
den.
Door Rien van der Steen
De recessie op de automarkt
ten spijt liggen de kiosken
wederom vol met autoboe-
ken. Kluwer geeft de 25e
editie uit van het .autojaar
boek Autotest. De jubileu
meditie gaat vergezeld van
een herdruk van de aller
eerste editie uit 1969. Auto
test '94 kost 32,50. En wie
mocht denken dat de feeste
lijke herdruk gratis bijgele
verd wordt komt bedrogen
uit: die kost 19,50.
Autotest '94 bevat opnieuw on
geveer 550 pagina's met infor
matie over personenauto's. Wat
grijs gebracht allemaal met
matige foto's. „De attitude ten
opzichte van auto's is aan het
veranderen," constateert uitge
ver Jan Schukking op enigszins
hoogdravende toon. Hij stelt
vast dat er de komende jaren
nog olie genoeg is op de wereld,
'behalve als China in vlot tem
po wordt gemotoriseerd'... En:
'De bevolking is over 25 jaar
toegenomen van 15,2 tót 17
miljoen en het aantal auto's zal
toenemen van 5,7 tot 8 miljoen.'
De herdruk van "Autotest uit
1969 is in elk geval de moeite
van het doorbladeren waard.
Indertijd werden nog punten
uitgedeeld voor de veiligheid
van de auto. Van een Fiat 500D
werd gemeld dat een speciale
constructie er bij een frontale
botsing voor zorgde dat de mo
tor 'onder het zitcompartiment
geleid wordt.' En dat is inder
daad heel raadzaam als de mo
tor achterin ligt...
Leuk lezen is het over de ver
dwenen merken als Sunbeam,
Daf, Triumph, Wartburg, Sim-
ca, NSU en Glas. Nissan heette
toen nog Datsun. En de autom
arkt was booming: de grootte
van het wagenpark werd inder
tijd geschat op 7 h 8 miljoen
auto's in 1990. De prognose is
(gelukkig) nog niet bewaarheid.
Grote stappen
In de uitgebreide reeks auto-
boeken die in deze tijd van het
jaar traditiegetrouw verschijnt
zijn ook de produkten van Ted
Sluijmer en Anjès Verheij. Van
de laatste is Autokijk 94, dat
om de tiende uitgave op te
fleuren een kleurige special
over het cabrioletaanbod, biedt.
De formule van het boek is
gebleven zoals hij was: een gids
voor een in auto's geïnteres
seerd publiek. En goedkoop:
17,50. Het Autoboek van Ted
Sluijmer wekt de indruk dat de
samensteller het motto 'Grote
stappen snel thuis' in zijn
hoofd heeft gehad.
Zijn formule is zestien jaar
lang dezelfde gebleven: veel ta
bellen en veel rij-impressies.
Hij heeft gesnoeid in exotische
automerken of merken die
bijna geen rol spelen. Wel heel
veel aandacht voor de Fiat
Punto, net zoals Sluijmer vorig
jaar opvallend onder de indruk
bleek van de Fiat Cinquecento.
Het boek is met 610 pagina's
zeer lijvig, kost 32,50 en heeft
als voordeel, dat het de laatste
jaren het eerst van allemaal
verschijnt. Het nieuws van de
laatste shows mist Sluijmer
dus. Informatief is hij wel, en
ook tamelijk saai. Maar dat
krijg je als je de dure, onbe
reikbare auto's bijna buiten be
schouwing laat.
Rooskleurig
Het orakel van Wereld op Wie
len Fred van der Vlugt heeft
Auto 94 (ƒ22,50) wederom
voorzien van een actuele cata
logus en introduceert elk merk
gewoontegetrouw met een pa
gina historie. Van der Vlugt
stelde het boek wederom samen
met Eindhovenaar Mario Vos.
Over laatste nieuws niet te kla-
gen: zelfs de Toyota Celica
staat er in zijn laatste gedaante
in. En dat de opvolger van de
Renault 21 Laguna gaat heten
in plaats van Olympus is We
reld op Wielen niet kwalijk te
nemen.
In zijn voorwoord schrijft Van
der Vlugt dat de toekomst van
de autoindustrie in de jaren
tachtig wat al te rooskleurig is
geschetst. De Europese auto
industrie had in zijn ogen het
roer al veel eerder om moeten
gooien door de produktie terug
te schroeven en de kosten te
bewaken. De'Japanners geven
daar, aldus van der Vlugt, al
jaren het goede voorbeeld van.
Die bouwen een auto in twintig
uur minder dan him Europese
collega's. Verder had de indus
trie op tijd in kunnen zien, zo
meent van der Vlugt, dat auto's
langer meegaan en dus niet zo
snel ingeruild worden. Dan was
het panische ontslag van die
tienduizenden mensen niet no
dig geweest.
Van der Vlugt heeft gelijk; al
leen schreef hij dat nooit zo op
in de edities van zijn autoboek
in de jaren tachtig.
Ric van Kempen brengt voor de
KNAC het kleinste autoboekje
uit. Alle Auto's 94 is een pocket
van 352 pagina's voor 15,90
met beknopte duidelijke infor
matie, ook van aanhangerge
wicht, hetgeen voor caravan-
ners van belang is.
Voor 32,50 is als laatste ook
het Autovisie Jaarboek te koop.
Meer dan 500 pagina's met alle
auto's, een selectie uit de rij-
impressies uit het tijdschrift
Autovisie en verhalen over de
koninklijke Bugatti EB 112 en
bijvoorbeeld de Ferrari 348
Spider. Geen filosofische inlei
dingen, niet bijster handzaam,
maar tamelijk compleet. Tame
lijk, want de nieuwe Renault
Laguna ontbreekt.
Ze hebben koosnaampjes
als rugzakje en bolhoedje
en hun verschijning roept
vertederende kreetjes op.
Vooral bij vrouwen. Ze
dwingen ook respect af,
gezien de prestaties en het
technische vernuft. Zelfs
bij mannen. En ze oogsten
bewondering, wat betreft
parkeergemak, prijs en
zuinigheid. Bij iedereen.
De kleine auto, Compact
Car in het jargon, is het
statussymbool van de jaren
negentig. De imagebuilder
die duidelijk maakt dat het
bij de persoon in kwestie
niet draait om geld en
luxe, maar om eenvoud,
milieubewust zijn en de
toekomst.
Door Jetty Ferwerda
Renault Twingo.
Nissan Micra.
De Fiat Panda. De eerste kleine
auto waarmee je de rest kon
uitlachen. Hij schoot met ge
mak weg bij het stoplicht, nog
voor de anderen groen zagen.
Plek voor een wasmachine of
koelkast was er altijd. En par
keren? Dat was pas echt lachen.
Alleen bij wind tegen was de
Panda niet vooruit te branden,
bovendien kwam bij zijwind de
vangrail wel erg dichtbij. Bij
lange ritten stond de stoel in je
rug gekerfd. Maar geen kwaad
woord over de Fiat Panda. Hij
reed tenminste.
De kleine auto is jarenlang het
stiefkindje geweest van de au
to-industrie. Hij had het imago
van onveilig, knullig en armoe
dig. Een kleine auto was voor
beginners, voor vrouwen die er
de boodschappen mee deden,
voor studenten die ermee naar
zuid-Frankrijk reden. Een dik
ke slee verbeeldde status, luxe,
veel geld, snelheid, techniek en
vooruitgang. Met een BMW,
Mercedes of Alfa was je ie
mand. Directeur, snelle yup,
notaris of pooier. Maar tijden
veranderen.
Kleine auto's zijn altijd geasso
cieerd met schaarste en bespa-
Van de nieuw verkochte au
to's is 20 procent een Com
pact Car (onder 25.000 gul
den), zo'n 55 procent is mid
delgroot (tot 40.000 gulden)
en 25 procent is groot
(waarvan weer 85 procent
een zakenauto is, meestal
geleased). Zo'n 66 procent
van de kleine auto's fun
geert als eerste auto, 34 pro
cent als tweede auto, meest
al voor vrouwen. Uit cijfers
van de RAI blijkt dat de
belangstelling voor kleine
auto's toeneemt. In de dit
jaar met 16 procent dalende
markt is het aandeel van de
kleine auto's gegroeid.
ring. Logisch, want wie de ge
schiedenis van dit autotype be
kijkt, ziet dat hij altijd opduikt
in tijden van schaarste. Gebrek
aan grondstoffen als staal en
brandstof (Suez-crisis in 1956,
oliecrisis in de jaren '70) vereis
te kleinere, zuinige auto's die
ook betaalbaar waren: de
BMW-Isetta, de Fiat 500, de
Goggomobil, de Messerschmitt
en later de VW-kever, de Ci
troen 2CV en de Nederlandse
Daf. Niet alleen ontstaan uit
zuinigheid, maar ook uit
plaatsgebrek zijn de Japanse
stadsautootjes, die eind jaren
zestig het Westen overspoelden.
Zij zetten de toon voor de hui
dige ontwikkelingen naar een
Mercedes Vision.
compacte auto: modieus, mi
lieuvriendelijk, zuinig, veilig,
redelijk ruim van binnen en
betaalbaar.
De kleine auto van tien, twintig
jaar geleden was in technisch
opzicht geen volwaardig alter
natief voor de grote auto. Laat
staan op het gebied van com
fort. Inmiddels staat de tech
niek op zo'n hoog niveau dat
het mogelijk is de mini-auto
het comfort, de ruimte en zelfs
de veiligheid van zijn grote
broer mee te geven: airbag,
elektronische demping, airco,
dubbel glas, geluidsisolatie en
zovoort. Het heeft alleen wel
z'n prijs. En de consument wil
voor deze mini luxe best meer
betalen.
De dure merken zullen daar in
de toekomst op inspelen. Mer
cedes, het topmerk dat jaren
geleden nog niet dacht aan een
kleine auto en zelfs in 1991 het
meest zwaarlijvige en presti
gieuze model op de markt
bracht, kondigde onlangs aan
in blijde verwachting te zijn
van een Mercedesje. De prijs
zal niet zozeer bepaald worden
door de techniek, als wel door
de naam en bijgeleverde
extra's. Verschil moet er im
mers wezen.
Wie nu een grote auto rijdt,
heeft daar een excuus voor
(veel onderweg, fax en telefoon
in de auto, elektronisch te be
dienen ramen of stoelen) of is
gewoon een ordinair rijke pat
ser. Respect of status dwingt zo
iemand er niet meer mee af.
Materialisme, glamour en geld
smijterij horen niet bij de jaren
negentig. Eenvoud, milieube
wustzijn, bezinning, vooruit
gang passen meer bij deze tijd.
En dat is niet alleen terug te
vinden in het interieur, kleed
gedrag en de opvattingen van
mensen, het duikt zelfs op in
zoiets stoers als auto's. De op
vallend vormgegeven kleine au
to's, zoals de Mazda 121, de
Renault Twingo en de Nissan
Micra, verbeelden het moderne
denken en de goede smaak van
hun bezitters. Het kan de red
ding betekenen van de auto-in
dustrie, die momenteel door de
recessie en tegenvallende ver
kopen z'n grootste na-oorlogse
crisis beleeft.
De expositie 'De Compacte Au
to, Geschiedenis met toekomst',
die vanaf morgen in de Rotter
damse Kunsthal te zien is, il
lustreert de imagoverschuiving
van de kleine auto. Techniek,
vormgeving en maatschappelij
ke status komen ruimschoots
aan de orde. Dat de tentoon
stelling niet alleen voor au
tofreaks is, mag duidelijk zijn.
De kleine auto is meer.
De Compacte Auto, Geschiedenis
met toekomst wordt van 19 de
cember t/m 13 februari gehouden
in de Kunsthal Rotterdam, West
zeedijk 341. Openingstijden: di t/m
za van 10-17 uur, zon- en feestda
gen van 11-17 uur. Toegangsprijs:
volwassenen 10, kinderen van 6
t/m 5 jaar 7,50.
Wintersporters kunnen weer sneeuwinformatie krijgen via èl
ANWB-Sneeuwlijn (06-9623). Dit seizoen is ook de USA op i|
vragen. Bellers kunnen per land de wintersportplaatsen selectere:
met een zelf op te geven sneeuwhoogte in centimeters.
De Sneeuwlijn biedt tot mei volgend jaar dagelijks actuele informal
tie van 182 wintersportplaatsen In 13 Europese landen en val
Colorado in de Verenigde Staten.
De informatie bestaat uit sneeuwhoogten, het weer, langlaufmogel
lijkheden en de datum van laatste sneeuwval. Verder is per plaatsl
een sfeerbeschrijving toegevoegd waarbij ook de aantallen pistes)
liften,langlaufloipen en de skipasprijs worden vermeld. Bellers)
kunnen met de druktoets of draaischijf van de telefoon direct d<|
gewenste wintersportplaats kiezen.
De Sneeuwlijn verstrekt bij winterse omstandigheden in Nederland]
ook een actueel overzicht van de door de KNSB goedgekeurd!
schaatstoertochten op natuurijs en eventueel uitgezette langlauflo:-[
pen in eigen land.
Het gesprekstarief bedraagt 75 cent per minuut.
Door Mare de Koninck
De Amish vormen een christelij
ke leefgemeenschap met een ei
gen, zeer strikt, geloof dat hun
bestaan een spectaculaire aan
blik geeft. Ze verwerpen heden
daagse technologie en leven
goeddeels zonder b.v. electrici-
teit en auto's.
Wie als buitenstaander Dutch of
Amish Country binnenrijdt,
krijgt de indruk de vorige eeuw
te betreden. (Men kan althans
die indruk krijgen, maar daar
over straks meer in dit droevige
verhaal...)
Ineens remt het levenstempo
dramatisch af en bestaat het
lokale verkeer uit ranke paarden
voor dichte zwarte koetsjes
('buggies') waarin streng geklede
vrouwen en mannen met hoofd
deksels op kunnen worden ont
waard. Op het land trekken
spannen van wel zes zware trek
paarden de ploegen, waarop de
landbouwers onder breedgeran
de hoeden overeind staan, door
de vruchtbare aarde.
Aan de waslijnen bij de boeren
woningen wuiven in de zwakke
wind de quilts, ambachtelijke
lappendekens in kleurige patro
nen. Kinderen, ook in uniform,
spelen met step en bal als in een
ouderwetse schoolplaat. Achter
de geopende luiken van de schu
ren hangen de tabaksbladeren te
treuren. Hier en daar zegt een
simpel opschrift dat appelcider
te koop is. En steeds weer in
ontroerende schoonheid reppen
zich de buggies, eenzaam of in
kolonne, door het levend schil
derij.
Kaarslicht
Deze aan alle kanten door het
jachtige moderne Amerika om
sloten oase is zo'n 20 kilometer
breed en lang en ligt in de scha
duw van het stadje Lancaster,
dat drie eeuwen geleden door
vroege pioniers uit Europa is
gesticht. Er wonen nu ongeveer
19.000 Amish in Pennsylvania
Dutch Country, bijna allemaal
van de landbouw.
Eigenlijk is 'Dutch' Country een
foutieve naam. De Amerikanen
die het zo genoemd hebben be
doelen Deutsch, Duits, en niet
Nederlands. Maar dat is voor
Amerikanen een nogal ingewik
keld verschil en men laat het nu
maar bij de ooit gemaakte ver
gissing. De Amish zijn in over
grote meerderheid van Duitse
komaf, ook al gaan enkele wor-
