Weekend
DE STEM
De twee liggende 'Eiffeltorens'
groeien nog, nauwelijks herkenbaar,
op wijdse vlaktes. Het betonnen
kunstwerk voor de fundering van een
van de twee reusachtige
scharniergewrichten is nog een
onooglijk soort stekelvarken van
wapeningsstaal. Maar de gekromde,
ruim tien meter diepe bakken, elk
zo'n 200 meter lang, waar de
drijvende sectordeuren straks in
komen, zijn imposante dokken. En
het lijnenspel van de ontzagwekkend
grote buizenconstructie van de
vakwerkarmen is subliem.
Er wordt volop
gebouwd aan de
stormvloedkering
voor de Nieuwe
Waterweg
Het laatste
huzarenstukje van
het Deltaplan is nu
al een
publiekstrekker
DECEMBER 1993
FOTO ARMAND WILNIK
pdt, waarvan maar een keer
je echte naam, dan is dat
|ting. Maar van een Ghanees
dat niet te zeggen."
obback is geen minister die
vaak het woord 'beleid' in
de mond neemt. Liever
schetst hij wat hem niet
lat in de samenleving. Zo
lij steeds weer terug op voor-
In van de 'zucht naar sensa-
(ie hij tegenwoordig waar-
Overmatig drugs- en alco-
bruik, jongeren 'die zich met
lelheid van dertig per week-
doodrijden', films met veel
erin, elastiekspringen: alle-
|goedkope kicks'.
lamenleving heeft behoefte
Sterke emoties. Het gewone
niet op prijs gesteld. Ze
zich in de disco onderdom-
[in een orgie van herrie. Of ze
in een Golf GTI 200 km per
den, allemaal voor de kick.
Iwillen elastiek-springen. Als
[oon het alpinisme zou willen
eoefenen, zou ik ongerust
|aar het niet verbieden. Voor
inisme moet je iets kunnen,
|t ervoor oefenen, je moet het
beheersen. Voor het elas-
ingen moet je alleen stupide
zijn om je te laten vallen. Ik
fet niet helemaal verbieden,
vat ik ertegen kan doen, doe
et nogal ouderwets.
nu eenmaal liever High
dan een geweldsfilm. Als dat
vets is, dan laat het dat maar
kom thuis, ik zie op de
ale zender nota bene een
aarin een man wordt open-
len waar vrouw en kind bij
Mijn zoon zit daarnaar te
we krijgen ruzie. Ik vraag:
nu het verhaal van die film.
t de smaak en het succes is,
>or mij. Ik doe niet mee."
hieraan schuldig?
velvaart heeft een overdosis
ht. Vroeger was er drie keer
aar een grote voetbalwed-
een hele gebeurtenis. Nu is
ie keer per week.
lebben de jeugd de welvaart
:ht, maar niet de cultuur. Ik
ie schuldig als socialist, juist
halist. We hebben geen ant-
op de morele vraag. De
'k moet de mensen de cultuur
de cultuur van de verant-:
elijkheid."
roeten uitkijken dat het niet
nt van de ultieme kick op-
collectieve zelfmoord. Er zijn
levingen ten onder gegaan
t soort decadentie."
ik geef het niet op, ik geloof
betere mens. Daar ben ik
st voor. Ik geef de burger
elijk."
ZATERDAG 4 DECEMBER 1993
Door Rinze Brandsma
Een van de twee liggende
Eiffeltorens. De buizen hebben
een diameter van 1,8 meter.
FOTO'S DE STEM JOHAN VAN GURP
Twee drijvende Eiffeltorens
hm T it binnen- en buitenland
stromen de bezoekers, in
officiële regeringsdele
gaties en gewoon op de
I fiets, toe. De storm-
vloedkering in aanbouw
in de monding van de Nieuwe Wa
terweg, vlakbij Hoek van Holland,
is nu al een publiekstrekker.
Het is, met een serie bijbehorende
dijkverhogingen en andere water
keringen door Europoort, het laat
ste omvangrijke huzarenstukje van
het Deltaplan. De dammen en
stormvloedkeringen in Zeeland
mogen dan 'af' zijn, in Europoort
kunnen na 1997 ook de laatste
open plekken bij nakende waters
nood dicht.
„In het eerste jaar, na het begin
van het werk medio 1992, kwamen
zesduizend bezoekers. Dit jaar
hebben wij er dik 15.000 gehad.
Zelfs in het weekeinde, als de hek
ken hier dicht zijn en het werk
gesloten, komen veel kijkers. Veel
van hen zijn goed op de hoogte van
het Deltaplan. Ook uit Zeeland
komen belangstellenden. Wij den
ken aan NS-dagtochten, rondvaar
ten van Spido en bustochten naar
hier," zegt drs. ir. A. Rohde, pro
jectmanager van de stormvloedke
ring in dienst bij Rijkswaterstaat.
Ton Rohde is vanaf de planfase in
1987 bij het project betrokken. Ook
van het project met de beweegbare
stormvloedschuiven die naast de
Hartelsluizen moeten komen is hij
projectleider. Hij heeft zojuist de
minister van waterstaat van Ka-
zachstan, Kariman Kipshakbaev,
rondgeleid. In de Kaspische Zee
stijgt het waterpeil, de zee dringt
op en bedreigt hele stadskernen en
oliewinplaatsen.
"I^T a de Oosterschelde- en de
andere Zeeuwse Deltawer-
W ken heeft ons land een we-
_L m reldwijde reputatie met
grootschalige waterbouwkundige
projecten. Veel landen hebben ver
gelijkbare problemen met het was
sende water, zoals Egypte en Rus
land, en komen graag met deputa
ties. Japan is, inclusief een tv-
ploeg, ook komen kijken. Ook de
bijzondere stormvloedkering in de
Nieuwe Waterweg is zo'n project
waar Nederland fier op kan zijn.
Begin volgend jaar zal het informa-
Een schematische weergave van de beweegbare stormvloedkering.
tiecentrum en het uitkijkpunt ook
in het weekeinde open zijn. Bij
Rijkswaterstaat lijkt een andere
wind te zijn gaan waaien. „Wij
halen nu graag mensen naar ons
werk toe. Het gaat tenslotte om
belastinggeld dat hier gebruikt
wordt. Ik het verleden deed Rijks
waterstaat te weinig aan het verko
pen of rechtvaardigen van het pro-
dukt."
Het informatiecentrum biedt, via
moderne computer-informatiesys
temen, talloze panelen vol foto's,
tekeningen en uitleg, bewegende
Een van de twee gebogen droogdokken, waarin de drijvende sectordeuren straks komen.
modellen vol (hoog)water en dia
voorstellingen een - gratis! -
boeiend overzicht van het hele pro
ject. Maar koffie is er niet te koop.
En de vitrine met herdenkingspen
ningen, speciale stormvloedkering
wijn en -broodjes is alleen om naar
te kijken. Rijkswaterstaat is nog
niet zo sterk veranderd, dat er
souvenirs, eten en drinken aan te
schaffen zijn, publiekstrekker of
niet: „Met inkomsten kunnen wij
nog niet zo goed overweg als met
uitgaven," grinnikt Rohde.
Op 25 november werd de eerste
paal geslagen voor de Hartelkering,
voorbij Rozenburg aan de overkant
in Europoort. Eind 1995 moet die
klaar zijn, met twee grote schuiven,
vergelijkbaar met die bij Krimpen
aan de IJssel; kosten 58 miljoen.
De dijkverhogingen bij Hoek van
Holland, ook om de hoek aan de
Noordzeekust, zijn klaar. Dat geldt
ook voor een groot deel van de
dijklichamen in de Europoort en
rondom Rozenburg. De totale Eu
ropoortkering kost 200 miljoen,
inclusief het tenslotte doorgraven
van de Beerdam bij de Maasvlakte,
ten behoeve van de binnenvaart.
Aan weerszijden van de Nieuwe
Waterweg zijn de twee gebogen
droogdokken voor de naar buiten
scharnierende sectordeuren al goed
te zien. De betonconstructie voor
de geleidetorens, waarin de con
structie komt die de enorme drij
vende keringdeuren in- en uit
draait, is in aanbouw. Maar het
mooist zijn de nu tweemaal zestig
meter lange buizenconstructies van
de liggende armen. Ter plekke zijn
de bij o.a. SIF in Roermond voor
bereide buizen, de grootste met een
diameter van 1,80 meter en met een
wanddikte oplopend van 60 naar
90 mm, in een driehoekige vorm in
elkaar gelast.
Als de kering klaar is, liggen op
twee enorme vlaktes eind 1997,
voor het stormseizoen '97/'98 los
barst, twee Eiffeltorens op hun
kant. De vakwerkconstructie lijkt
daar veel op, ook in grootte: met de
scharnieren erbij worden ze 300
meter lang. De massa van 30.000
ton staal is viermaal zo zwaar als
die van de Eiffeltoren.
Helemaal uniek in de wereld wordt
de stormvloedkering niet. Met het
zelfde principe is bij het Russische
Sint Petersburg ook een in aan
bouw, zij het een slag kleiner. Door
geldgebrek en politieke problemen
ligt het werk daar echter stil.
De stormvloedkering wordt
wel wat duurder dan de
voorziene dik 900 mil
joen. Al moet de opzet met
een 'Lump sum contract', een blij
vend vast aanneembedrag, onaan
gename kostenexplosies zoals bij
de Zeeuwse Deltawerken voorko
men. Omdat de onderhandelingen
met de Bouwcombinatie Maesland
Kering (met daarin het familiebe
drijf van Lubbers Hollandia-Kloos,
Hollandse Beton Groep, Volker
Stevin en NMB Amstelland) onder
grote tijdsdruk stonden moesten
die toch weer opengebroken wor
den.
De vorm van de sectordeuren bleek
bij proeven in extreme omstandig
heden de deuren aan het slingeren
te kunnen brengen, tot een uitwij
king van zes meter ten opzichte
van elkaar. De constructie kan dat
niet aan. Dus volgden aanpassin
gen, een schuinere voor-onderkant,
vertraging en een aannemer die
meent niet alleen voor de meerkos
ten op te hoeven draaien.
Ook bij de dijkverhogingen in het
achterland, zoals in de Krimpener-
en Alblasserwaard, bij Papend-
recht en Sliedrecht, treden vertra
gingen op. De problemen daar zijn
vergelijkbaar met de dijkverhogin
gen stroomopwaarts in Gelderland.
Er wordt met nieuwe technieken,
zoals erosieschermen, gewerkt om
de dijken minder massief te maken
en toch hoog en sterk. Dat karwei
duurt nog zeker tot het jaar 2006.
Als de kering klaar is, met 22 meter
hoge sectordeuren die hoog boven
het landschap uit steken, kan die
stormen aan met waterhoogtes tot
anderhalve meter nog boven die
van februari 1953, de grote storm
ramp die ons aanzette tot het Del
taplan: vijf meter verhoging bij
Hoek van Holland plus de golven.
Berekend is dat de betonconstruc
tie waarin de reusachtige bolschar-
nieren zitten met deur-en armen de
druk van het water bij een super-
storm (35.000 ton) die zich eens in
de tienduizend jaar kan voordoen,
kan weerstaan. Na zo'n aanslag
van de zee kan de totale kering
uiteindelijk tien centimeter landin
waarts opgeschoven zijn. Ton Roh
de: „Maar op de levensduur van de
kering is de kans dat zich dat
voordoet een procent."
Het betonnen kunstwerk voor de fundering van een van de twee reusachtige scharniergewrichten.
