Christmas countdown in York
GALL
ijzonders.
psssSS-t
'London Art Season' in februari en maart '94
lOISSET
6Spuitje tegen kanker
is nog verre toekomst
Noordelijke Eifel voor
winters tussendoortje
Kerstmarkt in een grot
PËSTEM
CONSUMENT
I staan geheel in
I °ok wel halfjes
pr is simpel: ze heb,
de 'gewone' hessen
PIJN VAN DE MAAND:
:üns^nst.joost
Kerst-boot-bustochten hebben vooral kopen, kopen en nog eens kopen als doel
Autoreclame
roept vaak
weerzin op
Psychologie
°P de snelweg
Mondeo Auto
van het Jaar
DCC-speler
auto pas
volgend jaar
993
DONDERDAG 2 DECEMBER 1993 E2
s
ENORIO DE LOS LLVNOS
GRANRESERVA1984
o.75L m 11,95
jwat te proberen zon-
|hoeven kopen. En als
leuk als betaalbaar
Q.5L m 6^5
0.5L 44^5 12,95
Q.5L litf 9,95
0.5L 7,45
Q-5L m 5,45
Q-5L 4,45
phts een beperkt aan-
|s, is gelukkig geweest
vol mee. En niet al-
prd maar ook met wijn,
Inbod van halve liter
fct 'ns moet proberen.
I. U weet: het is bijna
Bint niet tot tranen toe
Is hèm 'ns verwennen?
Med,'ScfeSchLai°-
Teiing ^^ontiatica en
&aomwkt
TSBedn,(seora
«ariër
lonHanca^ffmie' 5edryfc.
tfSeC&«m,s
fsijk Wezk e„ n en«g.
lining.
P^dejw'?EHWlJs
|k"%eondte0^o^s.
(Oor
fr°"DERWl'S"^0
m,
ITIE OVER
|Q Post HBO cursussen
prkendaal
ine maanden februari en
irt zijn door de English
I Tourist Board en de British
Tourist Authority uitgeroe-
L, tot het 'Londen Arts
[season'. Tijdens deze mani-
Ijestatie staan zowel de uit-
I voerende als de beeldende
I jtonsten centraal. Meer dan
I honderd lokaties bieden een
I veelheid aan entertainment.
Kunst en toerisme zijn in de
Britse hoofdstad nauw met el
kaar verbonden. Zo wordt bij
voorbeeld dertig procent van de
kaartjes voor de West End thea
ters door buitenlanders gekocht.
Veertig procent van de buiten
landers brengt een bezoek aan
een historische bezienswaardig
heid.
In het kader van dit London Arts
Season worden kaartjes gereser
veerd voor shows waarvoor het
op dit moment moeilijk of nage
noeg onmogelijk is om tickets te
krijgen, zoals bij voorbeeld voor
Andrew Lloyd Webbers laatste
succes Sunset Boulevard.
Tijdens London Arts Season
brengen Royal Opera en Ballet,
Royal National Theatre en Royal
Shakespeare Company hun
nieuwste produkties, treden in
ternationale sterren als José
Carreras, Ann-Sophie Mutter en
André Previn op en staat een
aantal belangrijke exposities op
het programma. Verder bestaat
de mogelijkheid een kijkje ach
ter de schermen te nemen van
een aantal bekende theaters, een
glas wijn te drinken met de 'cast'
van Cats, Starlight Express,
Miss Saigon of Buddy of een
cowboy-ontbijt te nuttigen in
het Museum of the Moving Ima
ge.
Een Engelstalige brochure is schrif
telijk aan te vragen bij het Brits
toeristenbureau, Stadhouderskade
2, 1054 ES Amsterdam. Vertegen
woordiger in Nederland voor de
London Art Season is Ticket en
Travel: telefoon: 02153-12344.
Ze zijn fiks van formaat, de advertenties waarin de
veermaatschappijen hun Christmas-shopping arran
gementen aanbieden. Olau brengt de mensen vanaf
99 gulden naar de overkant. Twee overnachtingen
aan boord, een heus 'Exclusive Christmas Dinner' en
een transfer naar Canterbury. North Sea Ferries
vraagt minimaal 145 gulden voor een tocht naar Huil
met aansluitend een busrit naar het oude centrum
van York of het spiksplinternieuwe Meadowhall
winkelcentrum in Sheffield. Doel? Kopen, kopen,
kopen.
Door Lout Donders
Het moet een mooi moment zijn
straks. Als die mevrouw uit
Schipluiden met de laatste scho
tel van het kerst-hoofdgerecht
de keuken uitkomt, terwijl op
Haar hoofd een diadeem klemt
met drie springerige felgekleur
de sterren. „Gevonden in een
winkeltje in York," zegt ze, de
diadeem terugstoppend in een
plastic zak, vol met andere
kerst-frutsels die in Nederland
niet te vinden zijn.
Ze is een van de velen die deze
dagen kerstinkopen doen in
Vork, in Sheffield, Londen of
Canterbury. Met 'n koffertje-
voor-de-nacht van huis en dertig
uur later volbeladen met plastic
tassen en zakken vol koopwaar
weer thuis. Volgegeten van de
diners en ontbijten die bij de
prijs zijn inbegrepen. Sommigen
met een fikse kater omdat ze iets
te lang in de disco of de bar aan
boord zijn blijven hangen. Even
met de boot de Noordzee over,
naar het land waar Kerstmis hét
volksfeest bij uitstek lijkt.
Anton Pieck-achtig
York heet zijn gasten deze don
derdagmorgen welkom met lek
ker weer. Minder koud dan in
Nederland en droog. De oude
stadswallen, vanwaar in vroeger
tijden de Schotten en andere
obscure vijanden werden be
stookt met kokend water, olie en
stenen, omarmen het schilder
achtige Anton Pieck-achtige
centrum dat zich opmaakt voor
weer een dag vol handel.
Niet alleen voor de Nederlandse
bezoekers, maar ook voor de
duizenden mensen uit stad en
omgeving zélf die al volop in de
slag zijn voor de naderende
kerst. De plaatselijke krant, The
Yorkshire Herald, laat er geen
misverstand over bestaan: de
Christmas Countdown is in voEe
gang. Het lijkt wel het aftellen
van een raketlancering op Cape
Canaveral.
Christmas Angels heet het win
keltje in Low Petersgate dat het
hele jaar door kerstspullen ver
koopt. York heeft nog een paar
,van zulke zaakjes. Da's nog eens
wat anders dan die ene die Ne
derland rijk is, in het hartje van
Amsterdam.
De Nederlandse warenhuizen
mogen dan hun 'kerst-super
markten' hebben, het assorti
ment van Christmas Angels
overtroeft ze allemaal. Net als
bij ons: veel zilverkleurig ver-
siergeweld, maar dan in veel
meer variaties. En dingetjes
waar muziek uitkomt, mecha
nisch maar - de kerstviering gaat
met de tijd mee - ook veel elek
tronisch. Kerstliedjes, vooral
veel Silent Night, tingelen en
pingelen door de ruimte.
Lange rij
Bij de kassa staat een lange rij.
Heel York is in kerstsfeer. De
Nederlandse bij-de-'tijdse man
vindt er in tal van winkels goede
kleding, niet alleen voor kerst.
Maar zijn Nederlandse vrouwe
lijke tegenhanger zal toch con
cluderen dat het gehalte tuttig
heid hoog is. Maar wie echt op
klassiek chique wil, kan in York
boodschappen doen.
Het Anton-Pieckachtige centrum van York bij avond.
is er te koop. In blik, los, in
zakjes of ter plaatse gemixed. En
natuurlijk: een speciale Christ
mas Tea en Coffee. Murberry
Maar er is meer tussen hemel en
aarde dan kleding. Taylor's bij
voorbeeld, in Stonegate, de
hoofdstraat die uit de Romeinse
Tijd stamt. De prachtigste thee
Hall, ook in de Stonegate, ver-
foto archief de stem
bergt achter zijn vijftiende
eeuwse fa?ade het fraaiste tafel
gerei, porselein en kristal.
In The Shambles kenmerken de
winkels zich door hun extra bre
de vensterbanken. Eeuwenlang
stalden slagers er hun vlees uit.
Nu is er geen vleeshouwer meer
te vinden. Ze hebben plaatsge
maakt voor mensen met een to
taal andere nering. Van mode en
snuisterijen tot delicatessen. En
overal schreeuwen felle etalage-
letters de passanten toe dat
Kerstmis nadert.
De hongerige shopper kan voor
een lunchpauze terecht in The
Starre, de oudste pub van York,
waar in 1644 het eerste glas bier
getapt werd. Of bij Betty's, een
oerengelse tearoom waar twee
keurige heren in kostuum de
gasten naar hun tafeltje begelei
den. En waar de koffieliefhebber
niet kan volstaan met het bestel
len van a cup of coffee omdat er
zeven soorten op de kaart prij
ken, zoals Jamaica Blue Moun
tain Peaberry of Puerto Rico
Yauco Selecto Peaberry.
Wie bij het lezen van de menu
kaart het water in mond krijgt
bij de Afternoon Tea met alle
Britse toeters en bellen, heeft
pech. Want het dagje York duurt
slechts tot half vier. Op dat
tijdstip staat de bus alweer te
brommen om de Nederlandse
kopers terug te brengen naar de
haven van Huil. En juist dat
tijdstip is het hoogtepunt voor
de afternoon tea.
Matig
Het diner dat de koks op het
schip dan inmiddels hebben
klaargemaakt en dat nauwelijks
afwijkt van het diner van de
vorige avond, is een matig alter
natief. Maar de meeste overste
kers hebben daar geen moeite
mee. Borden worden voller gela
den dan mogelijk lijkt. Als ge
zegd: het is bij de prijs inbegre
pen, derhalve scheppen de mees
ten meerdere malen op.
Nederlanders blijven Nederlan
ders. Het lijkt wel een wedstrijd
wie het mééste op kan. Gepakt
en gezakt met geschenken en
tax-free rommel verlaten ze de
schuit. Met een volle maag die
eten minstens tot de kerstdagen
overbodig maakt.
De mededeling dat een auto
'milieuvriendelijk' is, is onzin.
Als iemand een klacht indient
over een advertentie van die
strekking zal de Reclame Code
Commissie die zonder twijfel
toewijzen. Maar andere klach
ten zijn lastiger. Een nieuwe
code autoreclame moet aan die
problemen een einde maken.
Want van alle reclame roept die
over auto's de meeste weerzin
op, aldus het decembernummer
van de Consumentengids.
De Reclame Code Commissie
(RCC) behandelde in 1991 56
klachten die met autoreclame te
maken hadden. Vorig jaar wa
ren dat er 45. De Bovag heeft
een nieuwe code in elkaar ge
knutseld die een eind moet ma
ken aan dat gebalanceer op de
grens van de goede smaak van
autoreclames. Met name Mazda
heeft daar een handje van, al
dus de Consumentengids.
'De spots en advertenties van
Mazda worden in de reclame
wereld alom bewonderd. Maar
bij veel consumenten vielen de
choquerende beelden minder in
de smaak. Gezien de vele klach
ten die de Reclame Code Com
missie hierover krijgt zou het de
adverteerder passen zich terug
houdender op te stellen,' aldus
de Consumentengids. De com
missie vond bijvoorbeeld de
Mazda-advertentie met de af
beelding van een schijnbaar
mishandelde vrouw met een
blauw oog over de schreef gaan.
Autoreclame geeft volgens de
Consumentenbond vrij vaak on
volledige informatie. De nieuwe
code zou onomwonden moeten
opleggen, dat de informatie in
reclame juist en volledig moet
hjn. Een auto mag ook nooit
100% veilig genoemd worden
en geen roekeloos of onveilig
verkeersgedrag uitlokken. „Al
heeft de auto een airbag en
kreukelzones, op het moment
dat die worden aangesproken is
het al te laat."
t eel automobilisten hebben de
neiging om op de autosnelweg
links te rijden. Naarmate het
drukker is, komt dit vaker voor.
Op drie- en vierbaanswegen
wordt veel links gereden, ook
wanneer de rechter rijbaan
bijna leeg is.
Volgens de Duitse verkeerspsy-
choloog Von Hebenstreit, die in
opdracht van Volkswagen de
achtergronden van dit rijgedrag
onderzocht, heeft dat links rij
den psychologisch gezien vier
totaal verschillende motieven:
haast, imponeringsdrang, angst
en zeer vaak gedachteloosheid.
Haast hebben natuurlijk auto
mobilisten die hun afspraak
willen nakomen, maar krap in
de tijd zitten. Hoe krapper de
tijd, hoe groter de neiging is om
links te gaan rijden. Daarnaast
neemt het ongeduld toe, wan
neer op de linkerbaan andere
automobilisten de weg versper
ren. Er wordt dicht op de voor
ganger gereden en met richtin
gaanwijzers, lichtsignalen, of
soms zelfs met de claxon wordt
die gedwongen opzij te gaan.
Imponeringsdrang manifesteert
zich in eenzelfde agressieve
rijstijl. De oorzaak is dan echter
geen afspraak, maar een karak
tertrek van de bestuurder: een
streven naar macht, een sterke
behoefte om anderen te impone
ren, de wil om steeds en overal
de eigen zin door te drijven.
Opmerkelijk is dat dergelijke
bestuurders op rustige auto
snelwegen vaak heel braaf in
het midden, of zelfs rechts rij
den. Pas als hij anderen voor
zich ziet, voert hij de snelheid
op. Wanneer er vóór hem op alle
rijstroken auto's rijden, is dit
juist de aanleiding om zich he
lemaal op de linkerrijbaan te
concentreren en de anderen
'weg te jagen'.
Angst is een teken van gebrek
aan snelwegroutine. Ook bij
lange stukken vrij baan op de
rechter- of middenstrook blij
ven veel automobilisten op de
linkerweghelft, omdat ze anders
bang zijn ingeklemd te worden.
De routinier weet de tussen
ruimten op de juiste manier in
te schatten. Hij laat snellere
auto's passeren, zonder de eigen
snelheid echt te verminderen
echter zonder gevaar te worden
ingeklemd.
Gedachteloosheid houdt vaak
verband met een kudde-in
stinct, of met een heel normale,
op lange trajecten voorkomen
de, vermoeidheid. Iemand die
naar de linkerrijstrook gaat om
in te halen, rijdt simpelweg
achter een andere auto aan zon
der erbij na te denken dat een
snellere auto misschien wil in
halen. En degene die al enige
uren zonder pauze achter het
stuur zit, vergeet ook nog eens
na het inhalen weer naar rechts
te gaan.
De rechterrijstroken zijn niet geliefd. Deze foto van de snelweg lijkt bijna idyllisch. Geen file te
bekennen, een paar auto's met voldoende tussenruimte. Het is een lust om daar te rijden. Toch
toont deze foto een foutief rijgedrag, dat bij druk verkeer ergerlijk is. foto wout van assendelft
In het vakantieverkeer komt ge
dachteloosheid en angst vaker
voor en in het beroepsverkeer is
er vaker sprake van haast. De
categorie imponeringsdrang
komt in beide situaties ongeveer
in gelijke mate voor.
Exacte cijfers zijn moeilijk te
verkrijgen. Schattingen op basis
van verkeersobservaties en in
terviews in Duitsland geven
aan, dat het motief voor het
links blijven rijden voor 38%
uit angst bestaat, 27% uit ge
dachteloosheid, 26% uit haast
en 9% uit imponeringsdrang.
Verder tonen enquêtes aan, dat
ruim eenderde van de automo
bilisten zich helemaal niet door
deze motieven laat beïnvloeden.
Deze automobilisten gedragen
zich onopvallend en dus ver
standig. Op de autosnelwegen
zijn zij de meest aangename
verkeersdeelnemers: ze dringen
niet voor en treuzelen niet.
De titel Auto van het jaar 1994
is voor de Ford Mondeo. De 58
juryleden gaven de Mondeo 290
punten, precies 50% van het
maximaal haalbare aantal. De
tweede plek is voor de Citroen
Xantia, die 264 punten vergaar
de. De derde plaats veroverde
de opvolger van de Mercedes
190, de C-klasse.
De verkiezing is dit jaar voor de
31ste keer gehouden. De laatste
jaren gingen de titels naar de
Citroen XM, de Renault Clio,
Volkswagen Golf en Nissan Mi-
cra. Ford pakte de titel twee
maal eerder: in 1981 met de
Escort en in 1986 met de Scor
pio.
De Mondeo kwam in maart dit
jaar uit als opvolger van de
Sierra. De naam doet eer aan de
intentie van Ford om van het
model een 'wereldauto' te ma
ken. Dat wil zeggen dat hetzelf
de ontwerp op alle markten in
de wereld gevoerd wordt.
Een van de sterkste troeven van
de Mondeo, die in het Belgische
Genk geproduceerd wordt, is
het feit dat de auto standaard
met een airbag in het stuurwiel
geleverd wordt. Daarmee zette
Ford een trend in in de automo
bielbranche: sinds de Mondeo
zijn alle grote merken koorts
achtig bezig de levensreddende
luchtzak in hun modellen be
schikbaar te krijgen.
De auto-DCC-speler van Phi
lips komt eerst volgend jaar op
de markt. Een woordvoerder
van het Eindhovense elektroni-
ca-concern heeft gisteren beves
tigd dat het kampt met pech bij
de fabricage van een chip in het
apparaat.
Bij tests is gebleken dat in de
auto-versie van DCC 'een van
de componenten niet aan onze
eisen voldeed,' aldus de Philips-
woordvoerder. Het gaat hierbij
om een door Philips zelf gepro
duceerde chip. Door de 'fabri-
cage-pech moeten de introduc
tie nu over oud-en-nieuw heen
tillen,' aldus de zegsman.
Het is niet de eerste pech die
Philips heeft met het op de
markt brengen van de digitale
cassette recorder. Het project is
ook eerder verschillende keren
vertraagd door onder meer pro
blemen met de opnamekop en
een onduidelijke reclamecam
pagne. En een eerste zending
voorbespeelde cassettes naar
Japan moest zelfs worden te
ruggehaald.
De auto-versie van de DCC-
speler had volgens de aanvan
kelijke planning al enkele
maanden op de markt moeten
zijn. Er komen twee modellen
die op de markt: DCC 801 en
DCC 821. De DCC 801 heeft
tekstweergave, Dolby, een PLL-
Quartz synthesizer/BQR-tuner
met 36 voorkeurzenders en een
vermogen van 2x30/4x12 W
TMP. De DCC 821 heeft daar
naast nog RDS/EON ontvangst,
regiokeuze en programmakeuze.
Naast radio-ontvangst kan de
nieuwe DCC-autoradio de oude
MC en de CD - als een aparte
CD-wisselaar is aangesloten -
afspelen.
Over de race op de markt tussen
Philips met DCC en het Japanse
Sony met MiniDisk wil de Phi-
lips-woordvoerder niets kwijt.
Verkoopcijfers noemt de Eind
hovense multinational niet. „De
acceptatie is goed, horen we van
onze afnemers," aldus de Phi-
lips-zegsman.
Door Lindy Jense
Leiden - Bij proeven met muizen werkt het in elk geval
prima: een experimenteel vaccin dat de ontwikkeling van
baarmoederhalskanker remt.
Binnen een half jaar willen
onderzoekers van het Acade
misch Ziekenhuis en de Rijks
universiteit Leiden het vaccin
gaan testen bij vrouwen met
baarmoederhalskanker.
De testgroep zal bestaan uit
15 a 20 vrouwen die zijn geo
pereerd, waarbij een deel van
de tumor niet te verwijderen
is. Het vaccin moet verdere
uitzaaiingen voorkomen.
Na vele jaren van onderzoek
staat vrijwel vast, dat een vi
rus in veel gevallen een rol
speelt bij het ontstaan van
baarmoederhalskanker. Dit
humaan papilloma virus
(HPV) wordt door middel van
seksueel contact verspreid. Uit
het feit, dat niet alle vrouwen
bij wie HPV in het uitstrijkje
wordt aangetroffen, ook kan
ker krijgen, kan worden afge
leid dat bij sommige vrouwen
het immuunsysteem zeer ef
fectief werkt tegen HPV.
De onderzoekers hopen met
het tegen HPV ontwikkelde
vaccin het menselijk immuun
systeem een handje te helpen
en zo de tumor-ontwikkeling
te remmen. Als het middel
werkt, kan het misschien ge
bruikt worden om baarmoe
derhalskanker in een vroeg
stadium aan te pakken en
eventueel zelfs te voorkomen.
Toekomstmuziek
De mogelijkheid om 'een
spuitje tegen kanker' te halen,
is echter nog 'ver in de toe
komst' voor de Leidse hoogle
raar immunohematologie dr.
C. Melief. „Wij hopen in elk
geval te kunnen aantonen dat
het vaccin het immuunsysteem
versterkt. Het kan dan in
voorstadia van baarmoeder
kanker worden toegepast. Een
half jaar na de start van het
experiment weten we of het
immuunsysteem op het vaccin
reageert. Ik ben niet zo opti
mistisch gestemd over de ge
nezingskans van de vrouwen
op wie wij het middel gaan
testen. De kans op genezing
van kanker in een vergevor
derd stadium is, helaas, niet
groot."
Het aantal vrouwen dat baar
moederhalskanker overleeft is
tamelijk hoog. Als de ziekte in
een vroeg stadium wordt ont
dekt, is de kans op genezing
zelfs negentig procent. Jaar
lijks sterven ongeveer drie
honderd vrouwen aan baar
moederkanker. In totaal eist
kanker elk jaar 35.000 doden
in Nederland.
Uitstrijkjes
C. Honing, woordvoerster van
de Nederlandse Kankerbe
strijding, heeft een houding
van 'eerst zien'. „Baarmoeder
halskanker hangt niet alleen
van HPV af, ook roken en
seksueel gedrag spelen mee.
Wie rookt, loopt meer kans op
deze vorm van kanker, wie
vroeg seksueel contact heeft,
ook. Het zou natuurlijk gewel
dig zijn als dat vaccin er zou
komen, maar voorlopig reage
ren wij afwachtend. Regelma
tig uitstrijkjes laten maken is
nog altijd de beste methode bij
de bestrijding van baarmoe
derhalskanker."
Vrouwen met gynaecologische
kankers hebben zich verenigd
in de Stichting Olijf. Volgens
secretaris H. Scheepstra had
den berichten over het Leidse
experiment absoluut niet ge
publiceerd moeten worden.
„Ik vind het erg. Héél erg. Dit
is valse hoop geven aan ern
stig zieke vrouwen. Een lotge
note bij wie een paar weken
geleden uitzaaiingen zijn ge
constateerd, belde direct naar
ons. Waar ze zich kon opgeven
om het vaccin te krijgen. Had
den ze maar afgewacht totdat
de testresultaten er liggen,
denk ik dan. Was kanker maar
zo simpel te genezen."
Door Jan Keunen
Een vakantie in de eigen achtertuin is misschien wat veel
van het goede. Maar de noordelijke Eifel, die al meteen
achter Aken begint, is zeker de moeite van een ontspan
nend bezoek waard. De prijzen zijn er nog bescheiden.
Twee personen kunnen samen naar de thuiskathedraal, -ab-
voor 100 D-Mark - en zelfs
minder - overnachten in een
goede hotelkamer en krijgen
dan nog een royaal ontbijt op
de kop toe. De maaltijden - in
deze maanden vaak aan wild
gewijd - in de gemoedelijke
restaurants zijn voor 'lijners'
vaak té overvloedig, maar
daar valt een mouw aan te
passen.
Het natuurpark Nordeifel, een
heuvellandschap met diep uit
gesneden dalen, aardige stad
jes, uitgestrekte bossen en
uniek hoogveen, ligt op min
der dan twee uur rijden van
hartje Brabant. Ook in de
wintertijd biedt dit gebied tal
van mogelijkheden.
Tot en met het weekeinde van
18 en 19 december bij voor
beeld is het op zaterdagen en
zondagen sfeervol in het auto
vrije stadje Monschau, waar
de kerstmarkt op de schilder
achtige Marktplatz en langs
de romantische Rurstrasze tot
kijken en kopen noodt. In de
zomermaanden is Monschau
een soort Valkenburg: leuk
voor wie ervan houdt, maar
overvol.
In het stille seizoen daarente
gen kan de wandelaar in de
behoorlijk steile straatjes en
steegjes genieten van de typi
sche Eifel-vakwerkbouw, die
hier goed geconserveerd is. Bij
de plaatselijke brouwerij en
de mosterdmolen verkopen ze
produkten, die je elders ver
geefs zoekt, omdat de brouwer
en de mosterdmaker princi
pieel weigeren aan het groot
winkelbedrijf te leveren. Wie
onze produkten wil kopen,
moet maar hierheen komen, is
hun redenering.
Van Monschau naar het Bel
gische Hergersberg of het
Duitse Losheim is maar een
kattensprong. Precies op de
grens in dit land zonder gren
zen staat de Krippana: een
internationale wisseltentoon
stelling van kribben uit diver
se Europese landen. In de
Kersttijd gaat er wel een aan
tal kerststallen tijdelijk terug
dij of -parochiekerk, maar de
lege plekken worden opge
vuld, zodat de bezoeker rond
de 2.500 vierkante meter
kerstsfeer overhoudt; com
pleet met levende dieren. Tot 6
januari elke dag van 10 tot 6
geopend. In de burcht van
Monschau -te vinden door
aan te koersen op een grote
lichtende ster op de heuvel - is
tijdens de kerstmarkt trou
wens ook een fraaie 'levende'
kribbe te vinden.
Levende dieren zijn er ook
volop in het wildpark Hellent-
hal; op slechts enkele kilome
ters afstand van de Krippana.
De 'vliegshows' met de roofvo
gels en het voederen van het
wild in voor- en namiddag
zijn leuk om te zien; de dieren
in de natuur komen juist in de
sneeuw goed tot hun recht.
Voor sneeuwwandelingeri is de
omgeving al snel geschikt;
langlaufen, 'eifelski' en rode
len behoren de komende
maanden ook tot de mogelijk
heden in dorpjes als HoÜerath
en Udenbreth, die ruwweg
tussen de 600 en 700 meter
boven Amsterdams Peil uitto
renen. Een telefoontje voor het
vertrek (09-49248285200) is
voldoende om via een automa
tische beantwoorder aan de
weet te komen of het de moei
te loont ski's en toebehoren
mee te nemen.
En dan is er nog het Freilicht-
museum Kommern, vlak bij
Gemünd. Ook al dicht in de
buurt, want de noordelijke Ei
fel is kleinschalig. In dit mu
seum -te vergelijken met de
openluchtmusea in Arnhem en
in het Belgische Bokrijk -
valt de aloude vakwerkbouw
van de Eifel in diverse varia
ties te bezichtigen. Het mu
seum is ook in de wintermaan
den geopend (dagelijks van
10.00 tot 18.00 uur), maar in
verband met de kou worden
dan niet alle ambachten aan
schouwelijk gemaakt.
Informatie: Duits Verkeersburo,
Hoogoorddreef 76, 1101 BG Am
sterdam, telefoon: 020-6978066.
Kaarsen, koor- en orgelklanken in de duisternis van de Valken-
burgse gemeentegrot en kraampjes met artikelen die met
kerstmis te maken hebben. Dat zijn de ingrediënten van de
kerstmarkt in Valkenburg. De gemeentegrot is te vinden aan de
rand van het Valkenburgse centrum, vlakbij Cauberg en kasteel-
ruïne. In het hart van de grot - in het Romeinse gedeelte - wordt
het kerstverhaal opgevoerd.
De kerstmarkt wordt gehouden van 4 tot en met 19 december.
Openingstijden: 14.00 tot 22.00 uur, in het weekeinde van 12.00
tot 22.00 uur, de eerste zaterdag en de laatste zondag van 12.00
tot 18.00 uur.
