CORIJN
'Basiliek kost twee miljoen
ïenheid
)OP:
Hulst zoekt extra geld voor peuterzalen
Verse asperges in de winter
Een relict van de oorlog
Verwachte bijdrage gemeente Hulst bij restauratie
PLAATSELIJK nieuws
UITSLAGEN
examens
x el DE STEM
ZEELAND
C2
ORTING
HONS
fai zeker^zo^nTweVm^oen Familie Paridaen uit Sint Kruis ontwikkelt eigen methode
ERSCHAP
STER
ACHT
MAKING
}:p%
Clinge
KAARTINGEN
V
WOENSDAG 1 DECEMBER 1993
tnkje, jubileum,
k, verloving,
:atie, examen,
enz.
1/1,07 incl. BTW,
plicht. Foto of
t 35 x 40 mm
erige tarieven op
worden niet
eerd.
geef uw tekst
ng af bij één van
ftelijke opgaven
iccepteerd indien
d zijn, ook indien
evoegd is.
echt voor teksten
enen te weigeren,
achten bereiken
ekst behoudt de
voor om de naam
bekend te geven.
Van onze verslaggever
Hulst - De gemeente Hulst
j heeft zich flink verkeken op
de toekomstige subsidiëring
van de peuterspeelzalen in de
gemeente. Die gaat namelijk
een stuk duurder uitvallen
dan verwacht.
De Hulster peuterspeelzalen wil
len al jaren dat de leidsters wor
den betaald volgens de welzijn-
cao. Op dit moment krijgen ze
el
1989
.1987
.1983
km
.1988
.1985
.1986
isel
.1985
.1984
.1983
.1987
nanciering
raat 5
01176-1433
het minimumloon. De gemeente
is van goede wil, maar tot nu toe
moest de zaak wegens geldge
brek telkens naar de toekomst
worden geschoven.
B en W gingen er vanuit dat een
salaris op het niveau van de
welzijn-cao de gemeente jaar
lijks zo'n 30.000 gulden extra
zou kosten. Volgens de nieuwe
meerjarenbegroting zou dat geld
vanaf 1996 beschikbaar zijn. Het
blijkt nu echter dat er geen 30
maar 50 mille extra subsidie no
dig is. Dat gegeven stelt de ge
meente opnieuw voor proble
men.
Het college wil echter dat de
zaak in 1996 toch geregeld is. De
gemeente beschouwt het peuter-
speelzaalwerk als een basisvoor
ziening, evenals kinderopvang.
De leidsters van beide voorzie
ningen worden op dit moment
echter ongelijk betaald. De leid
sters van de kinderopvang krij
gen namelijk wel een goed sala
ris. Die onbillijkheid moet, zo
menen B en W, zo snel mogelijk
uit de wereld.
Tijdens de laatste raadsvergade
ring werd de problematiek uit de
doeken gedaan door wethouder
P. Weemaes. Volgens hem is de
oplossing te vinden in -het inlas
sen van een 'tussenfase' in de
subsidiëring van het peuter-
speelzaalwerk. In zijn ogen bete-
kent dit dat de gemeente in de
begroting voor volgend jaar al
vast 20.000 gulden moet zien te
'vinden'. Op dit moment is nog
niet bekend waar dat geld van
daan moet komen. „Maar als we
met z'n allen vinden dat het
peuterspeelzaalwerk een basis
voorziening is", aldus Weemaes,
„dan moeten we die structurele
middelen voor het inlassen van
een tussenfase gaan zoeken".
Van onze verslaggever
RORDENING WATER-
R AMBACHT
t waterschap Hulster Am-
paalde in artikel 73 van de
iet besluit van de algemene
993 tot vaststelling van de
waterschap Hulster Am-
it van Gedeputeerde Staten
10. 935244/47 dir. AB/FBT
ng treedt in werking op 1
e bijbehorende stukken lig-|
edurende een periode van
s kantooruren ter inzage op
p, Hogeweg 6 te Hulst. Te-
voor een ieder een afschrit
tuur voornoemd,
pt d'Escury, dijkgraaf
n Ekenstein, secretaris.
gulden moeten bijdragen
aan de restauratie van de
Hulster basiliek.
Dat is de verwachting van
wethouder G. van de Voor-
de.
De basiliek staat al jaren te
verpauperen, maar de enorme
kosten vormen steeds het strui-
kelblok om de restauratie aan te
pakken. In de loop der jaren zijn
allerlei bedragen uit de hoge
hoed getoverd. Op dit moment
gaat men er van uit dat de
restauratie 14,8 miljoen gulden
zal kosten. „Maar het kan net zo
goed 16 miljoen zijn", stelt Van
de Voorde, „afhankelijk van wat
je wel of niet doet".
Het kerkbestuur en de gemeente
proberen al jaren subsidie van
Monumentenzorg los te peute-
ren, maar dat is tot nu toe niet
j gelukt. Alle kosten zullen overl
ook niet voor subsidie in
I aanmerking komen. „Enkel die
posten die echt te maken hebben
I met de restauratie. Zaken als
achterstallig onderhoud vallen
erbuiten." Het hoogst haalbare
is dat het rijk voor tachtig pro-
cent bijspijkert in de subsidiabe
le kosten. De rest, en wat daar
aan buiten de regeling val
lende kosten bij komt, zal voor
een deel door het kerkbestuur en
voor een deel door de gemeente
moeten worden opgehoest.
„Het gebouw is geen eigendom
van de gemeente, dus in principe
is de gemeente tot niets ver
plicht", zegt Van de Voorde.
„Maar de basiliek is wel ons
grootste en belangrijkste monu
ment. Dat kunnen we niet aan
I zijn lot overlaten". De gemeente
legt jaarlijks wel wat geld opzij
1 voor de restauratie van monu
menten, maar dat is lang niet
genoeg. „Ik denk dat we het over
1 dezelfde boeg moeten gooien als
bij het stadskantoor", aldus de
wethouder. „Dat betekent ge
woon er langzaam naartoe spa
ren."
i Bij het huidige tempo kan het
nog heel wat jaren duren en in
I die tijd geraakt de basiliek
steeds meer in verval. „Maar ja,
er liggen in onze gemeente ook
nog enkele andere peperdure
wensen. Bijvoorbeeld de Dorps
traat in Graauw, waar drie mil
joen voor nodig is."
Volgens Van de Voorde mag Mo
numentenzorg nu best eens over
brug komen. „We zijn er in
I Hulst de laatste twintig jaar
maar bekaaid vanaf gekomen als
het gaat om subsidies. Op jaar
basis krijgen we zo'n 125.000
gulden. Dat is natuurlijk een
habbekrats voor een stad met
zoveel monumenten."
Maast de basiliek is er ook nog
een ander monument dat op dit
moment de hoogste prioriteit
heeft: de Keldermanspoort. Dit
bouwwerk dreigt in elkaar te
I storten als er niets gebeurt. De
gemeente laat komend jaar voor
135.000 gulden een restauratie
plan maken. Dat is een moeilijk
karwei, omdat er van het monu
ment bijna geen tekeningen meer
zijn. De eerste zorg van de ge
meente is om de zaak wind- en
I waterdicht te maken, zodat het
bouwwerk voor verder verval
wordt behoed. Inmiddels is er
j een spaarpotje van 250.000 gul-
iden aangelegd, maar Van de
Voorde betwijfelt of dat genoeg
lis.
Het jongste echtpaar Paridaen bij de 'witte kopjes'.
Zij sprongen een gat in
de lucht toen de eerste
witte kopjes schuchter
boven de zwarte grond
staken. Een idee waarop
zij zes jaar hadden ge
broed, werd vorige week
werkelijkheid. Vader en
zoon Paridaen, fruittelers
aan de Wilhelminaweg in
Sint Kruis, mogen zich
vanaf nu ook asperge
kwekers noemen. Waar
zomers het geoogste fruit
ligt opgeslagen, staan nu
honderden kisten met as
pergeplanten. Met de
feestdagen voor de deur
moet er een willige markt
voor zijn. „Het is een
produkt voor lekkerbek
ken", zegt Paridaen.
„Daar mikken we op."
Door Rein van der Helm
Eerlijk is eerlijk, het was zoon
Eugène die voor het eerst op het
idee kwam om asperges in de
winter te gaan telen. Hij vond bij
zijn vader, waarmee hij een
maatschap vormt, een willig oor.
Die is vertrouwd met omschake
ling. Toen hij als vlasser zag dat
de vlasteelt ter ziele zou gaan,
koos hij fruit als pijler voor zijn
bedrijf. „Een ondernemer is
steeds op zoek naar wat
nieuws", zegt hij. „Je moet voor
uit- en niet omkijken."
De jonge Eugène kreeg zijn vak
opleiding aan de tuinbouwschool
in Eekloo. „Daar was altijd meer
aandacht voor groente dan voor
fruit en zo is mijn belangstelling
voor groenteteelt gegroeid.
Vooral de asperge fascineerde
mij en liet mij niet meer los".
Her en der stak de jonge Pari
daen zijn licht op, het zich goed
voorlichten over de voors en te-
gens van aspergeteelt en zon op
manieren om die teelt in te pas
sen in het fruitbedrijf. „In ons
bedrijf zie je altijd kisten om je
heen, dus ik kwam op het idee
kisten te gebruiken. Die vind je
echter niet zomaar, tot ik in ons
vakblad een aanbod zag van
honderden fruitkisten uit Oost-
Duitsland. Een importeur had
daar fruit vandaan gehaald en
vond het te duur de enorm zware
en grote kisten weer richting
Oost-Duitsland te sturen".
De kisten bleken geknipt voor
Paridaen's plannen. Stevig hout,
gevat in massieve ijzeren frames.
Groot, goed stapelbaar en ge
makkelijk te hanteren met fruit-
teeltmachines zoals trekkers en
vorkheftruck. En niet al te duur.
Dit voorjaar werd de knoop
doorgehakt, de kisten gekocht en
de Paridaens gingen in de asper
geteelt. De 720 kisten die zij
nodig hadden, werden gevuld
met een kuub speciale grond en
daarin de aspergeplanten, die
komende vier jaar het 'witte
goud' moeten leveren. De kisten
gingen het land op en de asper
geplanten groeiden. Tenminste,
dat werd gehoopt.
Er staat geen naam op, geen
jaartal, geen verklarende
tekst of wat ook, dus horen
ze eigenlijk niet thuis in
deze rubriek. Dan kan wel
ieder huis, iedere molen of
oude schuur aan bod komen.
Dat kan niet, dat is niet de
bedoeling van deze rubriek.
Toch vormen die twee vervallen
bunkers in de 'Hollandse Pol
der', de Kleine Kieldrechtpol-
der, buitenbeentjes. In het oos
telijk deel van Zeeuws-Vlaan-
deren is niet zo heel erg veel
meer dat nog zichtbaar aan de
Tweede Wereldoorlog herin
nert. In het westen is dat wel
anders; daar draaien ze voor
oen bunker meer of minder de
band niet om. Maar wat het
Oosten betreft.... om nauwkeu
rig te zijn, is dit eigenlijk de
enige plaats waar we iets tast
baars weten. Daarom besteden
we er toch maar eens aandacht
aan, temeer daar ze naar het
schijnt binnenkort worden af
gebroken. Om de wegberm bij
de Zestigvoet te versterken,
zegt men. Zonde? Moet er ge
pleit worden voor behoud? We
weten het niet.
Veel bijzonders is het niet
meer, al waren ze in hun goede
dagen wel een onderdeel van
iets bijzonders. Daar hebben
meer bunkers gestaan en de
Duitsers duidden het hele com
plex aan als Fort Kijkuit. Dat
is ook lang te herkennen ge
weest, maar het was veel ouder,
het heeft de Tachtigjarige Oor
log nog meegemaakt. De res-
fe
i
97 I
j£x>.
De kisten waarin de familie Paridaen de asperges teelt.
Een paar weken geleden haalde
Paridaen de eerste 240 kisten
naar binnen. Een ingenieus ver
warmingssysteem, van eigen ma
kelij, zorgt voor de juiste tempe
ratuur van de grond om zo de
plant te 'misleiden' en aan te
zetten asperges te produceren.
En daarna was het wachten.
„Wij waren er eigenlijk wel ge
rust op. Proefnemingen hebben
aangetoond dat op deze manier
asperges in de winter geteeld
kunnen worden. Maar je wilt
toch uiteindelijk wel iets tast
baars zien", zeggen de Paridae
ns, hierin bijgevallen door hun
ook in het bedrijf werkzame
vrouwen. Daarom de hoorbare
vreugde in huize Paridaen toen
de eerste asperges zich meldden.
Een blije vader Paridaen ging
onmiddelijk zijn meelevende
buurtgenoten van die vreugde
deelachtig maken.
Drie oogsten leveren deze kisten
op om vervolgens plaats te ma-
1 ken voor de volgende 240. En zo
denken de Parideans in Sint-
Kruis zeker tot Pasen een regel
matige aanvoer van asperges te
verzekeren. Hoeveel? Dat is met
geen mogelijkheid te zeggen.
„De produktie is niet te schat
ten. Daarmee moeten we erva
ring opdoen".
België
Voor de kopers wordt vooral
uitgekeken naar België. Dankzij
medewerking van de veiling in
Kapelle mogen de asperges in
Wetteren (B) geveild worden.
„Heel gunstig voor ons. Het is
dichtbij en in België zitten de
gebruikers in de veilingbanken.
Restauranthouders en hoteliers
FOTO'S WIM KOOYMAN
en geen tussenhandel. Dat is
goed voor de prijs", zegt Eugène.
Ook werden tal van restaurants
in de regio aangeschreven, met
een schuin oog richting Duitse
vakantiegangers. „Die zijn gek
op asperges." De eerste reacties
zijn al binnen, vooral met de
vraag of aanvoer tijdens de
feestdagen verzekerd is.
De familie loopt met de belang
stellende bezoeker nog even de
hal in. Een lichtje wordt aange
stoken en zwart folie van een
kist getild. Daaronder, in het
schemerduister, twee witte sten
gels boven de grond. „Ik ben
verliefd geworden op dit pro
dukt", zegt Eugène voor hij de
kist weer toedekt. Dan pakt hij
zijn snoeischaar en vertrekt
richting boomgaard. „Dat werk
moet ook doorgaan, anders heb
ben we volgend jaar geen fruit."
CAKESLAG - Carnavals
stichting De Kriekeputters
houdt zaterdag 4 december
een cakeslag. Bestuursleden
en leden van de stichting ko
men dan in Clinge langs de
deur om bestellingen op te
nemen.
HENGELEN - Aan de door de
Clingse Hengelaarsvereniging
gehouden Schelde-koppel-
wedstrijd namen 40 personen
deel. Leden van de Clingse
Hengelaarsvereniging en van
GOA uit Axel namen als team
deel. Uitslag: 1. H. de Cock/
J. de Maesschalk 135 cm, 2. R.
de Wolf/M. Kegels 118, 3. P.
Ruben/E. Parmentier 111, 4.
D. Bertram/P. Witte 108, 5. W.
Martens/R. Bertram 106 cm.
Axel - Ons Genoegen, zaal De
Graanbeurs. Bieden zonder roem:
1. A. van Gink, 2. J. Maas, 3. P.
den Beer. Jokeren: 1. A. Verhelst,
2. F. Verborgt, 3. L. van Ham.
Stand bieden: 1. L. de Kraker 212
punten, 2. Y. de Deijn, 3. J. Cor-
beel, beiden 202. Jokeren: 1. L.
Bogaerd 126, 2. A. Verhelst, 3. L.
van Ham, beiden 120 punten.
Hulst - Zaal De Blaauwe Hoeve,
KBO, 69 personen. Bieden: 1. J.
Brugge, 2. A. de Klerk, 3. R.
Himbrink.
Hulst - Zaal De Lieve, KBO, 24
personen. Jokeren: 1. mevrouw
Van Campenhout, 2. H. Kooien, 3.
mevrouw Reyns.
Sas van Gent - Zaal De Roselaer,
38 personen. Bieden: 1. T. Bleyen-
berg, 2. M. de Hoek, 3. A. de la
Ruelle. Jokeren: 1. mevrouw Ver
planken, 2. P. de Bruyn, 3. me
vrouw Frusch.
Kloosterzande - Zaal De Reizen
de Man, 42 personen. Bieden: 1.
mevrouw Tilleman, 2. R. Tille-
man, 3. A. Hemelaar. Jokeren: 1.
A. de Poorter, 2. R. Verschuren, 3.
A. Verbruggen.
Koewacht - Zaal De Lange Ak
kers, Bond voor Ouderen, 28 per
sonen. Bieden: 1. A. de Vlieger, 2.
mevrouw Verbist, 3. J. van Hove.
Hulst - Zaal De Kroon, veertig
personen. Jokeren: 1. S. Dupont,
2. J. Himbrechts, 3. H. de Vos.
Bieden: 1. G. Maerman, 2. D.
Reyers, 3. L. Blommaert.
Graauw - KBO, gemeenschaps
huis, 24 personen. Bieden: 1. W.
Sorber, 2. V. Caluwé, 3. Th. Vet.
Westdorpe - KBO, zaal Concor
dia, 24 personen. Bieden: 1. R.
Baecke, 2. W. Dumez, 3. C. de
Moor-de Smet.
Hengstdijk - Zaal 't Jagershuis,
42 personen.' Bieden: 1. J. van de
Velde, 2. M. Coalone, 3. J. Sorber.
Jokeren: 1. E. van Vooren, 2.
mevrouw Van Vooren, 3. A. de
Poorter.
Kloosterzande - Zaal De Kastan
je, achttien personen. Bieden: 1.
L. van Goethem, 2. N. Goossen, 3.
mevrouw Hemelaar. Jokeren: 1.
mevrouw Verschuren, 2. N.
Dreessen, 3. A. de Waal.
Hulst - Zaal De Vrijbuiter, twin
tig personen. Bieden: 1. P. van
Delft, 2. L. Blommaert, 3. R. van
Eerdenburg.
Kloosterzande - Zaal 't Rozenhof,
veertig personen. Bieden: 1. me
vrouw Lucasse, 2. mevrouw Col-
paert, 3. D. van Damme. Jokeren:
1. E. van Vooren, 2. mevrouw De
Waal-Booy, 3. mevrouw De Kort-
Reyns.
Kloosterzande - Zaal De Reizen
de Man, zeventie personen. Bie
den: 1. R. Verschuren, 2. A. van
Goethem, 3. mevrouw De Waal-
Baart.
Eede - Zaal Hof van Eede, zestien
personen. Bieden: 1. R. Vermeire,
2. A. Timmerman, 3. S. Snauwae-
rt.
Axel - Gregoriuscentrum, 54 per
sonen. Bieden: 1. A. van Dorse-
laer, 2. W. Lippens, 3. S. Bolle-
man. Jokeren: 1. P. Folkersma, 2.
J. Verbogt, 3. mevrouw De Rijke.
Hengstdijk - Camping De Vogel,
vijftig personen. Bieden: 1. J. Bo-
gaert, 2. J. Stoffels, 3. F. Ferket.
Jokeren: 1. mevrouw Bisschop, 2.
mevrouw Theunissen, 3. Th.
Steinman.
LJzendijke - Zaal Les Amies,
veertig personen. Bieden: 1. J.
Porrey, 2. Th. Sturm, 3. R.
Linthout. Jokeren: 1. mevrouw
Hamelink, 2. mevrouw De Rijk, 3.
mevrouw Ketting.
Boschkapelle Zaal Ons Vermaak,
31 personen. Bieden: 1. R. van
Dijk, 2. mevrouw Dankaert, 3. J.
Sponselee. Jokeren: 1. mevrouw
De Bruyn, 2. mevrouw Gelder
land.
Hengstdijk - Camping De Vogel,
24 personen. Jokeren: 1. Ch. Lo-
ba, 2. mevrouw Haanskors, 3.
mevrouw De Cock. Bieden: 1. P.
van Goethem, 2. J. Martinet, 3. A.
Hemelaar.
Sas van Gent - Zaal St.-Albert,
66 personen. Bieden: 1. J. Hoog
stad,^. M. Taalman, 3. J. Hame
link. Jokeren: 1. J. Verplanken, 2.
mevrouw De Pan, 3. C. Verbogt.
Breskens - Zaal 't Zonneke, 38
personen. Bieden: 1. C. Ooster
ling, 2. H. Coalone, 3. G. Boerjan.
Jokeren: 1. mevrouw Boerjan, 2.
R. Timmermans, 3. R. van Tigge-
len.
SCHIETINGEN
Hoofdplaat - Zaal De Vriend
schap, 36 schutters. Hoge vogel:
L. van Vooren, eerste zijvogel: R.
Hullaert, tweede zijvogel: L. Mar
tens, grootste aantal (5): D. Vrom-
bouts.
Hulst - Bejaardenschieting, zaal
De Blaauwe Hoeve, 28 schutters.
Hoge vogel: B. Verley, eerste zij
vogel: F. de Meyer, tweede zijvo
gel: D. de Bakker, grootste aantal
(5): R. de Rijk.
Koewacht - Bejaardenschieting,
zaal 't Hoekske, dertig schutters.
Hoge vogel: A. van de Branden,
eerste zijvogel: A. van Overloop,
tweede zijvogel: Th. de Caluwé,
grootste aantal (5): J. Suy.
Zuiddorpe - St.-Sebastiaan, 65
schutters. Wip 1: eerste hge vogel:
M. Plasschaert, tweede hoge vo
gel: J. van Damme, eerste zijvo
gel: B. Herman, tweede zijvogel:
O. van Rossem, derde zij vogel: O.
Noens, vierde zijvogel: R. Wisse.
Wip 2: eerste hoge vogel: R. Wis
se, tweede hoge vogel: M. van
Dijk, eerste zijvogel: L. Bareman,
tweede zijvogel: M. van Hoeke,
derde zijvogel: J. van Damme,
vierde zij vogel: J. Roelands.
Lamswaarde - Bejaardenschie
ting, zaal De Vier Jaargetijden, 27
schutters. Hoge vogel: D. de Bak
ker, beide zijvogels: F. de Meyer,
grootste aantal (5): R. van Waes-
berghe.
Lamswaarde - Zaal De Lamso
ren, 25 schutters. Hoge en eerste
zijvogel: L. Eekhout, tweede zij
vogel: G. Herwegh, grootste aan-
tal (7): R. de Wit.
Zuiddorpe - Zaal Gemeentehuis,
29 schutters. Beide hoge vogels:
T. Baart, eerste zijvogel: M.
D'Hondt, tweede zijvogel: J. de
Jonge, grootste aantal (5): H.
D'Hondt.
Walsoorden - Zaal Rue du Nord,
dertig schutters. Hoge vogel: Th.
de Kort, eerste zijvogel: E. de
Kort, tweede zijvogel: Th. Assel-
man, grootste aantal (5): R. de
Jonge.
Zuiddorpe - St.-Sebastiaan, 67
schutters. Wip 1: eerste hoge vo
gel: H. 't Groot, tweede hoge
vogel: H. D'Hondt, eerste zijvogel:
G. Vuyst, tweede zijvogel: M. van
Hoeke, derde zijvogel: P. Hansen,
vierde zijvogel: G. Suy. Wip 2:
eerste hoge vogel: W. Vlaere,
tweede hoge vogel: H. Wijnands,
eerste zijvogel: R. Beelaert, twee
de zijvogel: A. de Mey, derde
zijvogel: J. Verberkmoes, vierde
zijvogel: B. Vuyst.
's-Heerenhoek - Zaal De Koren
beurs, Soranus, 37 schutters. Wip
1: eerste hoge vogel: H. Boonman,
tweede hoge en vierde zijvogel: H.
Franse, beiden Willem Teil; eerste
zijvogel: N. de Jonge, Soranus 2;
tweede zijvogel: H. Boonman,
Willem Teil; derde zijvogel: N.
Schipper, St.-Andries; grootste
aantal (8): H. Bremer, Juliana;
vliegende vogels: H. Breemer, C.
Boonman, Vrije Schutters en J.
van de Guchte, Zorgvlied. Wip 2:
eerste hoge vogel: G. van Garsel,
Soranus 2; tweede hoge en tweede
zij vogel: E. Maat, Zorgvlied; eer
ste zij vogel: J. Bos, Soranus 2;
derde zijvogel: G. van Garsel,
Soranus 2; vierde zijvogel: C.
Rentmeester, Willem Teil; groot
ste aantal (6): E. Ossewaarde,
Doel naar Hoger.
Kwadendamme - Zaal De Kroon,
Victoria, 52 schutters. Wip 1: eer
ste hoge vogel: D. Wouterse,
tweede hoge vogel: P. Repakes,
beiden Victoria; eerste zijvogel: J.
van de Guchte, Zorgvlied; tweede
zijvogel: H. Boonman, Willem
Teil; derde zijvogel: J. Doens, Vic
toria; vliegende vogels: J. de Jon
ge, ADLM en F. Koens, Willem
Teil. Wip 2: eerste hoge vogel: J.
de Koeyer, Diana; tweede en vier
de hoge vogel: P. de Visser, Zorg
vlied; derde hoge vogel: M. Rent
meester, Willem Teil; eerste zijvo
gel: A. Dekker, Doel naar Hoger.
K0ERSBAL
Kloosterzande - De Rozenhof,
KBO, 28 personen: 1. L. Neve/ L.
Ivens, 2. A. Cornelissens/L. Kint,
3. G. Cornelissens/A. de Roeck.
Stoppeldijk - KBO, zaal 't Ge-
laag, twaalf personen: 1. me
vrouw Dankaert/J. Lauwers, 2.
mevrouw Van Laar/J. Vaal, 3. P.
van Laar/J. Everaert.
Ossenisse - KBO, Zaal Hof ter
Nesse, twaalf personen: 1. J.
Schrauwen/T. van Vooren, 2. A.
Rottier/R. de Waal-Cambeen, 3.
A. Mannaert/E. de Maat.
Sas van Gent - Zaal De Roselaer,
KBO, veertien personen: 1. A. de
Buck/G. de Buck, 2. A. Vervaet/
M. Coone, 3. A. Vale/A. de Maer-
schalk.
Vogelwaarde - Rudi Verschueren uit Vogelwaarde behaalde aan
de landbouwuniversiteit Wageningen zijn doctoraal agrarische
tanten daarvan zijn gelijk met
wat jongere bunkers verdwe
nen door toedoen van de ruil
verkaveling Kieldrecht, die in
de zeventiger jaren gewoed
heeft.
Zo komen we meteen aan de
plaats waar het eigenlijk over
gaat: de Kijkuitstraat, de weg
verbinding tussen Clinge en
Graauw langs 't Zeegat. Goed
en wel voorbij die buurtschap
staan ze rechts in het land.
Twee ruïnes, maar de foto
spreekt voor zich denken we.
De Duitsers bouwden ze en uit
het boek 'Luchtgevaar' van A.
Korthals Altes weten we er
meer over. Ze vormen een on
derdeel van de zogenaamde
'Nachtjagd', het Duitse verweer
met jachtvliegtuigen tegen
nachtelijke luchtaanvallen van
vooral de Britten, want die vlo
gen 's-nachts, terwijl de Ameri
kanen overdag vlogen. Die
nachtjagers konden gebruik
maken van een vrij nieuw hulp
middel: radar. De jachtvliegtui
gen voor dit deel van Neder
land waren gestationeerd in
Gilze-Rijen.
Overigens waren de Duitsers
allerminst gesteld op pottekij-
kers bij de installatie en de
ruime omgeving. Zonder toe
stemming mocht er geen mens
komen en voor de boeren in de
polder maakte dat het werken
er niet gemakkelijker op. Fort
Kijkuit, dat officieel een grond-
controle-onderscheppingssta
tion heette, maar dan in het
Duits, was uitgerust met twee
Würzburg Riese-anttenes, een
Freya-installatie, twee Y(psi-
lon)-pylonen en een bedie
ningsonderkomen. Met de
Freya kon men de vijandelijke
vliegtuigen, die dan nog zo'n
120 tot 150 kilometer ver weg
waren, al vroeg signaleren. De
jachtvliegtuigen konden zich
dan al klaarmaken.
De Würzburg-schotelantennes
namen de peiling over als de
vijand dichterbij gekomen was.
Men de ene antenne volgde men
het geallieerde toestel en de
andere was voor het begeleiden
van de jager. Via de radio
praatte een grondbedieningslid
de jager naar zijn doel. Dit
alles kon nog gekoppeld wor
den aan zoeklichten en FLAK
(luchtdoelgeschut).
Het Y-systeem diende eveneens
om de piloot van de jager te
instrueren en te doen navige
ren. Alles tezamen diende het
Fort Kijkuit een weinig vrien
delijk doel, maar we weten dat
degene die dit gelezen heeft, er
voortaan bij het langsrijden
met andere ogen naar zal kij
ken.
Twee buitenbeentjes in de polder.
FOTO WIM KOOYMAN
