Werken hoort bij 't leven
Brinkman kan profiteren van de nationale goklust
Klasse
Afval
'Zonder
werk
zou
mijn
leven
uit
aids
bestaan'
Wereldaidsdag in
teken van gevecht
voor leven en baan
Kamer
-DE STEM-
DE STEM
Toekomst
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
De jeugd heeft
de toekomst
al verknald
Agenda
DE STEM
Minder geld
voor werk
zorgsector
DINSDAG 30 NOVEMBER 1993 Ai
Kent u die scholieren
die zo moe zijn van
het examen dat ze
in de verkeerde trein stap
pen? Ze blijven lachen en
bijten in hun Mars, want
snoepen is natuurlijk veel be
langrijker dan die trein. Je
ziet ze regelmatig in de
STER. Het is maar reclame,
zegt u? Was het maar waar.
De werkelijkheid is nog veel
erger.
In de harde werkelijkheid van
vandaag is het vaak niet eens
mogelijk de verkeerde trein te
halen. Op het perron word je
ingesloten door een groep
kinderen die aan je kleren
trekken en met hun hoge
stemmetjes de vuilste dingen
roepen.
Een meisje dat naar haar eer
ste balletles had gemoeten,
heeft kennelijk de leiding. Als
zij een dag niet lekker in haar
vel zit, een dipje doormaakt,
dan kun je het als reiziger wel
vergeten. Verknipt als een
treinkaartje word je na een
uur opgeraapt.
Nederland is in tweeën ge
deeld, we zijn een soort Joe
goslavië geworden. De kinde
ren beheersen de straat, de
ouderen hebben zich ver
schanst in hun huizen. De jon
geren lijken aan de winnende
hand, ze zijn in ieder geval
veel beter bewapend. Tegen
hun messen, knuppels en
spuitbussen zijn de ouders
machteloos. Hun enige wapen
is begrip en dat werkt niet
meer zo vroeger.
Kinderen hebben hun kinder
telefoon, hun kinderboeken
week, hun top veertig en hun
eigen journaal op de tv. Ze
verplaatsen zich snel en ge
makkelijk met hun OV-jaar-
kaart. De nacht hebben ze al
veroverd. Als de ouderen zich
na het laatste journaal opslui
ten in hun beveiligde slaapka
mers, leeft het jonge volk zich
uit. Hun drugs zijn ook veel
heavier dan die van hun
ouders.
Begrijp me goed, kinderen,
jullie kunnen het ook niet
helpen. Het is eigenlijk onze
schuld. Wij geven jullie onmo
gelijke namen als Lainel, Mai-
kel en Williejam, waardoor
jullie tussen twee culturen
vallen en je nergens thuis voe
len.
In de tv-reclame zaniken we
avond aan avond over het
zelfvertrouwen van peuters in
de crèche via een zware zin
delijkheidstraining. Vol trots
je potje op. Je eigen broekje
aan en uit kunnen trekken.
Als je later als échte grote
meid je broekje laat zakken,
zijn het diezelfde ouders die
moord en brand schreeuwen.
Op de vroege zondagochtend
van de VPRO, als wij liggen
bij te komen van een uit de
hand gelopen Triviant-avond-
je, leren jullie hoe je bloem
potten van de vensterbank
maait en met welke etenswa
ren uit de koelkast je het
leukste kunt gooien. Daarna
gaan jullie naar opa en oma
en voeren in jullie argeloos
heid je eerste gijzeling uit. Ik
kan het jullie niet kwalijk ne
men, schatten.
Het onderwijs haalt niets uit.
Er worden rapporten ge
maakt waaruit blijkt dat nie
mand meer kan spellen of het
Wilhelmus kan zingen. Minis
ter Jo Ritzen heeft z'n snor
afgeschoren om er cooler uit
te zien. Het helpt allemaal
geen steek. En nu komen ze
zelfs met dat sabbatsverlof.
Docenten moeten er een tijd
je tussenuit kunnen, zeggen
ze. Wat doen die kinderen
ondertussen? Precies, stations
bezetten en begraafplaatsen
bekladden.
De strijd gaat de komende
weken naar een climax. De
kinderen hebben zich via Bel
gië voorzien van de gemeen
ste explosieven. Ze bestoken
de ouderen met hun rotjes en
meervoudige knallers in over
dekte winkelcentra en portie
ken. Het wordt elke week
gevaarlijker. De ouderen
wankelen duizelig en doof in
de richting van de oudejaars
avond. De kans is groot dat ze
het niet meer halen.
Ik probeer het nog één keer.
Ik weet dat het gekkenwerk
is, maar ik doe het. Voor ik
onderduik op een adres dat
geen kind kent, roep ik tot de
onzindelijke kinderen van Ne
derland:
Vol rotjes je potje op!
De wekelijkse niet urgente post ligt op het handschoentafeltje. Een
meter weekendklus. Het uitzoekwerk start. Een grote vuilniszak
naast de fauteuil voor enveloppen en ander direct tot nieuw papier
te verwerken materiaal. Op de salontafel aangroeiende stapeltjes.
Leesvoer en zaken waar directe reactie op vereist is.
Een half uur later komt de jonge dochter des huizes klagen. „Je
hebt het afval niet gescheiden." In de zak heeft ze enige niet
geopende, in plastic verpakte magazines gevonden. Gratis maand
bladen van creditcardfirma's en andere bedrijven die op prestigieu
ze wijze aandacht willen trekken.
Vader zet zich aan zijn milieubewuste taak. Graaft in de zak, opent
de plastic omhulsels en leest ongemerkt een half artikel op de
pagina waar de bladen automatisch openvallen. Een samenzwering
tussen commercie en milieu-activisme? (CH)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-37253, fax 01640-40731. (voor nabezorging 01640-36850)
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Afdeling Lezerscontact @06-0226116 (gratis).
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
@01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Gin-
nekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00
uur 076-236881, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-
236242/236911.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 -ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur.
Bob Rusch: 'Meneer, u bent
seropositief' foto anp
Door Marieke de Vries (anp)
Amsterdam - Bob Rusch (46) is
seropositief. Hij wil zo lang mo
gelijk blijven werken. Voor hem
hoort werken bij het leven. Niet
iedere werkgever denkt daar zo
over. Sommigen zijn aidspatien-
ten liever kwijt dan rijk.
Morgen staat de Wereldaidsdag in het
teken van 'aids in de werkomgeving',
om de positie van met hiv besmette
werknemers, zoals Rusch, te verbeteren.
Rusch werkt bij de gemeente Amster
dam. „Ik jaag geen mooie carrière meer
na. Met mijn studie ben ik gestopt. Dat
heeft niet zoveel zin meer. Maar mijn
werk doe ik nog met plezier. In die zin
is er niet zoveel veranderd. Ik moet er
niet aan denken hoe het zal zijn om
thuis tussen de vier muren te zitten.
Dan zal ik doodgaan van ellende."
Doodvonnis
Tien jaar geleden hoorde Rusch dat hij
seropositief was. Hij behoorde tot de
eerste groep mannen die zich in Am
sterdam liet testen. In zijn lunchpauze
haalde hij de uitslag op. „Meneer, u
bent seropositief, kreeg ik te horen. En
ik kon weer gaan. In die tijd ging dat
nog zo. Erg dramatisch was het alle
maal nog niet. Want wat wisten we toen
van aids? We dachten dat tweederde
van de besmette mensen het zou overle
ven. En dat het niet zolang zou duren
eer het alles verlossende medicijn op de
markt zou komen. Met de uitslag op zak
ging ik terug naar mijn werk."
Pas later besefte Rusch dat hij die
bewuste dag zijn eigen doodvonnis had
opgehaald. „Uitvoering onbekend, dus
hoe dan ook: je leven gaat nog een poos
verder."
Vrienden en enkele collega's werden
ingelicht. Na een jaar braken de roddels
uit op het werk. Rusch zou aids hebben,
dus uitkijken geblazen. Het slachtoffer
cynisch: „Net of seropositiviteit op zich
niet erg genoeg was. Er waren mensen
die dachten: hij is homo, dus hij heeft
aids."
Handen wassen
Toen hij op een andere afdeling ging
werken, besloot Rusch opening van za
ken te geven. „Ik had geen zin meer om
er doekjes om te winden. Als ik een keer
ziek zou zijn, dan wisten m'n collega's
wat er aan de hand was en dat vond ik
belangrijk. De reacties waren heel goed.
Men schrok wel. Maar ik heb nog nooit
gemerkt dat mensen me niet zoenden op
mijn verjaardag of snel hun handen
wasten als ze me een hand hadden
gegeven."
„Aids heeft mijn leven erg veranderd.
Al mijn vrienden van vijftien jaar gele
den zijn dood. Hun lijden heb ik meege
maakt. Dat gaat je niet in je koude
kleren zitten. Dan is het fijn als je weer
van een begrafenis komt, je van een
collega een kop koffie krijgt, er even
wat over zegt en weer aan het werk
gaat. Even je zinnen verzetten."
Vechten voor baan
Een paar jaar geleden probeerde de
baas van Rusch hem af te laten keuren
toen Rusch werd geveld door een
schimmelinfectie.
„Na een paar weken begon hij er al
over. "Het zou toch niets meer met mij
worden en ik kon mijn tijd misschien
beter besteden aan het vrijwilligers
werk voor de hiv-vereniging dat ik al
deed."
Rusch werd woedend. „Zolang ik niet
verzuimde, was alles goed. Maar de
eerste de beste keer dat ik ziek was,
wilden ze me eruit gooien. Niet even
afwachten, maar meteen. Ik ben toen
gaan vechten voor mijn baan. Ik won.
Seropositiviteit is geen reden om ie
mand af te keuren, dat had mijn baas
over het hoofd gezien."
De strijd was daarmee niet gestreden.
Twee jaar later bleek bij een controle
dat de weerstand van Rusch achteruit
ging. De kans dat het hiv-virus actief
-,,,j
zou worden en Rusch de diagnose aids
zou krijgen werd groter. Hij kwam voor
de keus te staan om azt, een aidsrem-
mer met ernstige-bijwerkingen, te slik
ken.
„Een heel ingrijpende beslissing, omdat
ik altijd had gedacht: als je medicijnen
gaat slikken, dan ben je ziek en dan ga
je eraan. Ik bleef een poosje thuis om
over deze beslissing na te denken. Bin
nen twee weken hing mijn baas aan de
telefoon. Hij had een andere, minder
zware functie voor me. Toen sloegen bij
mij alle stoppen door. Ik stond voor
zo'n enorme keuze en dan komt dat er
ook nog eens bij. Toen dacht ik: dit laat
ik niet op me zitten. Ik houd mijn eigen
baan. Ik wil niet eindigen in een kamer
tje achteraf, met werk dat niets voor
stelt. Ik wijk niet tenzij ik echt ziek
ben."
Aan de azt is hij nog steeds niet, omdat
zijn weerstand inmiddels weer beter is.
Waarde
Rusch houdt bij hoe vaak hij verzuimt
door zijn hiv-besmetting. „Het valt reu
ze mee. Ik zit nog onder het gemiddelde
ziektecijfer van de gemeente," meldt hij
trots.
De waarde van werken is in de loop der
jaren voor Rusch veranderd. Vroeger,
voor zijn besmetting, stond hij er nooit
zo bij stil dat werken opstaan betekent,
mensen om je heen, een doel. Zonde
werk, stelt hij nu vast, zou zijn leve
helemaal uit aids bestaan. Tussen viel
muren wachten op het onvermijdelijk:
Mensen ontmoeten die in hetzelfd
schuitje zitten. „Geen doel en
ritme meer. Ik moet er niet aan den
ken."
Hij kent mensen genoeg die afgekeuri
werden omdat ze seropositief zijn. Man
nen en vrouwen die helemaal doorge
draaid raakten toen ze de testuitslaj
hoorden. Die geen idee meer ha
wat ze moesten doen. Stopten met
ken maar daar later enorme spijt vai
kregen. „Soms duurt het jaren voorda
het echt mis gaat. Kijk maar naar mij
Al besef ik dat ik een uitzondering ben
Al tien jaar seropostief. Het zou toci
volstrekt onterecht zijn geweest
al die jaren in de wao had moeten
doorbrengen?"
Ambitie
Bedrijven en instellingen moeten een
beleid ontwikkelen voor hun werkne
mers met het hiv-virus, vindt- Rusch.
„De uitgangspunten zijn heel simpel:
zorg dat iemand zo lang mogelijk
kan blijven werken. Ik wil dat
voor de gemeente Amsterdam
Dat is de enige baan die ik nog zon
willen doen. Er zit dus toch nog
ambitie in mijn lijf."
„Elco, met Joop." „Hé, hallo
Joop! Hoe is het met je? Zit je
nog steeds in New York?" „Ja,
ik moet wel. Ik kan niet weg
joh. Elke dag leg ik hier weer
uit dat ik niet onder de indruk
ben van de negatieve reacties
op Cyrano in de New York
Times."
„Ja maar Joop, dat heb je toch
zelf over je afgeroepen. De
laatste weken voor de première
had je het nergens anders meer
over dan het effect van de re
censie in de New York Times."
Elco, luister nou es. Dat was
om die journalist te paaien.
Maar het was niet de bedoeling,
dat ze dat in alle Nederlandse
kranten zouden zetten! Dat ge
zeik altijd in Nederland, nooit
doen we iets goed. Of het nou
voetballen is of een musical of
een mooie baan bij de een of
andere internationale club. Al
tijd maar zeuren over wat er
allemaal niet goed is gegaan.
Trouwens, jammer dat Janneke
en jij niet op de première kon
den komen. Maar je houdt de
kaartjes nog tegoed." „Fijn
Joop, bedankt. En tot gauw."
„Toch heeft hij gelijk," dacht
Elco Brinkman na zijn tele
foontje met Joop van den Ende.
Nederlanders zijn bekrompen,
pietluttige zeurders. En dus
pleitte hij zaterdag op een par
tijraad van het CDA voor meer
Nederlandse euforie over inter
nationale prestaties.
Het geeft niet of het einddoel
wordt gehaald, het feit dat je
mag meedoen is al voldoende
rechtvaardiging voor een fikse
portie nationale trots. Een
vreemde redenering voor ie
mand die de verkiezingen nog
moet winnen.
Maar er gloort licht voor de
verwarde CDA-kroonprins.
Want kunnen we niet met z'n
allen trots zijn op de manier
waarop we met bijna z'n allen
de samenleving draaiende hou
den; dankzij een tomeloze en
blijkbaar niet meer te stuiten
goklust.
Illustratie Mat Rijnders
De leden van de Eerste Kamer
werden gisteren op hun nuchte
re maandagmorgenmaag ver
rast met een smeekbede van
een honderdtwintig organisa
ties om toch alsjeblieft de in
voering van een officiële kras
loterij toe te staan. Als de da
mes en heren senatoren het da
gelijkse gokgekras bij de siga-
renboer niet willen, dan dreigt
dit land in grote problemen te
komen. Tenminste, als we de
afzenders van de oproep mogen
geloven.
Want zonder de opbrengsten
van zo'n loterij 'staan tal van
activiteiten in de wereld van
sport, cultuur, maatschappelijk
welzijn en volksgezondheid on
der druk'. En: 'zonder inkom
sten uit loterijen zijn wij niet
meer in staat om te experimen
teren, onderzoeken, op te lei
den, te trainen of evenementen
te financieren.' En of dat alle
maal nog niet erg genoeg is: 'we
komen in ernstige moeilijkhe
den.'
Dat wil je toch als Eerste Ka
merlid niét op je geweten heb
ben! Want we hebben het dan
wel over een breed terrein, van
aids-onderzoek tot het organi
seren van bekerwedstrijden.
Als we niet met z'n allen mas
saal mogen gaan krassen dan is
het straks afgelopen met het
skutjesilen, bobsleeën, georga
niseerd gymnastieken, het red
den van drenkelingen, kloot
schieten en kogelwerpen,
bridgen, Oosters vechten, pijl
tje gooien, tuberculose bestrij
den, midgetgolfen en beugelen.
We zijn duidelijk terechtgeko
men in een zondige variant van
de 'zorgzame samenleving'. We
willen onze zieke of sportbelus-
te medemens graag een handje
helpen, maar alleen op voor
waarde dat we tenminste de
kans lopen er zelf wat aan over
te houden. Maar waarom zou je
dan ophouden bij de Neder
landse Waterski Bond of de
Stichting RK Sportcentrum
Limburg?
Is het niet veel eenvoudiger het
betalen van sociale premies af
te schaffen en de fondsen voor
de uitkeringen te vullen met
gokgeld? We moeten dan na
tuurlijk de mogelijkheden ver
der verruimen. Maar dat is heel
simpel. Elke keer als je je strip
penkaart met goktoeslag in de
automaat stopt, heb je kans op
tienduizend gulden. Elk ver
keerslicht keert een aantal keer
per dag bij rood twintigduizend
gulden uit aan de eerste auto
mobilist die ervoor staat, als
die tenminste motorrijtuigen
belasting met goktoeslag be
taalt. (bijkomend voordeel: nie
mand rijdt nog door rood of
oranje).
Voor Elco Brinkman moet zo'n
systeem een geschenk uit de
hemel zijn. Hoewel, voor som
mige christenen is de relatie
tussen het opperwezen en gok
ken op z'n minst gespannen.
Maar Elco is niet zo streng in
de leer. Het CDA heeft in elk
geval in de Tweede Kamer geen
bezwaar aangetekend tegen de
krasloterij. Hoeveel nationale
trots kan hij straks niet uitstra
len als hij - inmiddels premier
- tegen zijn collega-regerings
leiders losjes kan opmerken,
dat de Nederlandse burgers da
gelijks in de rij staan om de
sociale zekerheid te mogen fi
nancieren.
Zouden zijn klagerige, zeuren
de partijgenoten in de Eerste
Kamer daar vandaag alsjeblieft
geen stokje voor willen steken!
Deze week even geen begro
tingsbehandeling in de Tweede
Kamer. In plaats daarvan bui
gen de geachte afgevaardigden
zich over het verkopen van een
deel van de aandelen van KPN
(Koninklijke PTT Nederland),
de privatisering van de Rijks
munt, het belastingplan voor
1994 en rapporten over onder
andere de gekozen burgemees
ter en de invoering van een
referendum. In commissiever
gaderingen komen onder meer
aan de orde de voorbereiding
van de Noordzeeconferentie op
7 en 8 december in Kopenha
gen, het Infrastructuurfonds,
de opvang van asielzoekers, de
financiering van de rechtsbij
stand en de tabaksreclame.
Van onze verslaggever
Hilversum/Utrecht -
lende ziektekost
waarmee in een zie
spraak op een klass
gemaakt kan worden,
gegooid geld.
De meeste ziekenhuize
klasse-indeling meer o
beleid dat niet de aard
ring, maar verpleegkund
argumenten doorslagge
de verpleegkundige beh
patiënt krijgt.
Ps
Van onze Haagse redacti
Den Haag - De alg
hoeven volgend jaa
van hun budget in
(Volksgezondheid)
schrappen. Het gel
vernieuwing van de
chiatrische patiënte
Den Haag - Het kabine
aanzienlijk minder geld
ben uitgetrokken voor w
genheid in de zorgsector
bonden verwachtten. In
van de 185 miljoen wa
bonden rekenden, heeft
nisterie van WVC slee
miljoen beschikbaar.
AbvaKabo, CFO en FHZ
vorige week een plan ge
teerd. dat voorziet in het
ven van arbeidsplaatsen
gend jaar zouden moet
den geschrapt en in het s
van 7.500 nieuwe banen,
de bonden dreigen er
jaar 12.500 arbeidsplaa
verdwijnen. De werkgev
nen dat er 6.500 banen v
nen en het ministerie ho
op 2.500 plaatsen.
Staatssecretaris Simon
WVC heeft positief ger
op het plan van de
evenals de werkgevers. I
mons denkt dat voor het
pen van de 7.500 ban
duurder zal zijn dan de
hebben becijferd. Niette
hij op korte termijn prob
afpraken te komen met
en werkgevers over het pl
de bonden.
Aanvankelijk had het
tweehonderd miljoen guld
getrokken voor het schepp
banen aan de onderkant
arbeidsmarkt. Daarvan
miljoen al uitgegeven
bezuinigingen op de beja
oorden niet doorgaan,
kost het nieuwe functie^
ringssysteem bij de beja
oorden en in de gezinsver
62 miljoen.
ELK JAAR meer, dat wa
de Vries een paar da
aankondigde. Tot het ja
in- Als de economie al g
worden voor uitbreiding
Vakbonden en werkgeve
geerd. In de toekomst ki
minister van Sociale Zak
Deze reactie is te gemak
De vooruitzichten voor
best. Veel groei lijkt er v
van de werkeloosheid. -
verdiend wordt daarom t
en herverdeling, klinkt
neerleggen bij het feit
werkeloos te blijven is te
voor meer werk is even
keetje extra dat we met z
als we het ernstig menen
deelname aan het arbeid
worden.
De Vries heeft nog een
rechtvaardige verdeling
ziet een nieuwe bedreigin
ten deel van het werk
vroeger was dat vooral 6
'.^■arbeid, nu komt daa
Administraties en boekhc
Puterverbindingen en de
'anden daarheen verplaa
zekere welvaart. Die gaa
specialistische activiteiter
en koste van de werkgele
PZQument in de ogen var
^°or nieuwe banen kunn
ken.
laatste deel van de
yebouwd op cijfers, mae
zwakke bron voor concret
enter niet dat zijn betoo
tendens die hij besch
Ij®!? de vanzelfsprekendh
ent te houden. Zo versta
standige les voor vakb
J
