DE STEM
Liever letters dan napraters
Grazie Federico!
mm.
Ook buitenlandse kijker prefereert ondertiteling boven nasynchronisatie
Willeke Alberti naar
Eurovisie Songfestival
SUSKE WIS
HAMBONE
Bob Dylan
Nick Cave
Micheal Katon
Carla Bley
Eberhard Weber
UIT gids
DE STEM
„Niets is belachelijker dan prestige"
Louis Tobback, minister van
buitenlandse zaken (België)
Door Suzan Kleuskens
Een avondje thuis. De tele
visiegids belooft de film
die je nog altijd had willen
zien: The Untouchables,
met toppers als Sean Con-
nery, Robert de Niro en
Kevin Costner. Tijd: 22.00
uur. Zender: Duitsland 2.
Néé, hè! Connery, De Niro
en Kostner zijn nagesyn
chroniseerd... The Untou
chables, in een oer-Ameri
kaans decor aangetast
door de Duitse taal, zijn
geen Untouchables meer.
Het acteurstrio heeft zijn
authentieke uitstraling
verloren. Dan maar een
goed boek.
Veel Nederlanders hebben een
gruwelijke hekel aan nasynchro
nisatie. Altijd eenheidsworst, of
je nu Michael J. Fox door het
beeld ziet lopen of John Wayne,
in het Duits lijken alle acteurs
eenzelfde stem te hebben. Het is
een soort dépersonificatie, die
ten koste gaat van de sfeer en de
charme van een film of tv-serie.
Een ander gevolg van nasyn
chroniseren is dat typische uit
drukkingen of woordspelingen
soms zó vertaald worden dat de
onderliggende bedoeling ervan
verloren gaat. Je zou kunnen
zeggen dat een Duitser nooit de
échte film te zien krijgt. Door
het nasynchroniseren wordt er,
ook letterlijk, een heel andere
toon gezet.
En dan nog een pedagogisch ar
gument: nasynchronisatie ver
speelt ook een kans op 'gratis
onderwijs'. Hét kijken naar on
dertitelde films blijkt de woor
denschat van de kijker te vergro
ten, iets wat bij nagesynchroni
seerde films natuurlijk nooit het
geval kan zijn.
Gewoonte
Het zijn overigens niet alleen de
Duitsers die zich aan deze vorm
van filmverkrachting schuldig
maken. Ook de Fransen en Itali
anen vertalen elke buitenlandse
film in de eigen taal. Aangezien
nasynchroniseren veel duurder is
dan ondertitelen, vraag je je af
waarom onze buitenlandse bu
ren daar zo aan vasthouden. Uit
chauvinisme mischien?
„Nee", zegt de Belgische profes
sor Géiy d'Ydewalle, „het is een
kwestie van gewoonte". D'Yde-
1 Van kinds af aan worden we geconfronteerd met ondertitels.
walle is verbonden aan de facul
teit voor nsvchologie en pedago
giek van de universiteit in Leu
ven en heeft onderzoek gedaan
naar de effectiviteit van onderti
telde films.
„Frankrijk en Duitsland zijn
grote taalgemeenschappen en
hebben dus meer geld voor taai
projecten", legt de prof uit.
„Toen men indertijd voor het
eerst films importeerde, konden
beide landen het zich veroorló-
ven om de films in hun eigen taal
te vertalen. En dat is zo geble
ven. De mensen zijn het nu ge
wend".
Voor Nederland (en België) geldt
eenzelfde verhaal. Als kleine
taalgemeenschap met weinig
geld nam Nederland de goed
koopste manier om geïmporteer
de films te vertalen: ondertitelen
dus. En dat is sindsdien ook
gewoonte gebleven.
Kinderen
„Van kinds af aan worden we
geconfronteerd met ondertitelde
tv-programma's". vertelt de pro
fessor, „en vanaf tienjarige leef
tijd is het een automatisme ge
worden. Kinderen van die leef
tijd lezen net zo geroutineerd als
volwassenen. Jongere kinderen
zijn die gewoonte nog niet ei
gen".
Toch blijkt dat ook mensen, die
ondertiteling niet gewend zijn,
de voorkeur geven aan dit sys
teem. Zo lazen Amerikaanse
proefpersonen even snel en ge
makkelijk de ondertitels van een
Engelstalige film, mèt en zonder
geluid. Dat is opmerkelijk, want
je zou verwachten dat iemand
bij een film in zijn eigen taal niet
naar de lettertjes gaat kijken.
Maar dat is wèl het geval, zo
heeft ook een onderzoek van
D'Ydewalle bij Nederlandse
proefpersonen uitgewezen. Die
lazen allemaal de ondertitels van
een Nederlandse film, zowel bij
de gesproken en als de stille
versie.
Uit zijn onderzoekingen naar het
gedrag van de televisiekijker met
betrekking tot ondertiteling is de
Leuvense wetenschapper nog tot
meer interessante conclusies ge
komen. Zoals deze: het lezen van
ondertitels neemt minder tijd in
beslag en is doelmatiger dan
nasynchronisatie. „Je leest snel
ler dan dat je een stem volgt",
verklaart hij. „Meestal lees je de
ondertiteling voordat de acteurs
de woorden uitgesproken heb
ben. Bovendien kan je een on
dertiteling herlezen, terwijl wat
gezegd is, weg is en niet meer
wordt herhaald."
Centraal gebied
Maar heeft de kijker bij het
lezen van ondertitels niet het
nadeel dat hem fracties van
beeld en geluid ontgaan?
„Nee", zegt hij, „dat blijkt ni
hil". D'Ydewalle leidde dat af
uit spontane reacties van proef
personen wanneer de vertaling
in de ondertiteling niet overeen
kwam met de gesproken tekst.
Dat geeft volgens hem duidelijk
aan dat de kijker naast de on
dertiteling ook het gesproken
woord volst.
FOTO'S DE STEM DICK DE BOER en AP
De kijker mist ook niet veel van
het beeld. Hij blijkt zijn ogen
namelijk altijd te richten op het
gebied vlak boven de ondertite
ling. „Dus ondertiteling of niet,
die plek eist de visuele aandacht
op. Daar vinden de belangrijkste
gebeurtenissen plaats".
Tijdens een test kregen de proef
personen veel belangrijk beeld
materiaal in dat bepaalde gebied
aangeboden. Men verwachtte
dat hoe meer belangrijke visuele
informatie er op die plek ge
toond werd, des te minder de
proefpersonen de ondertitels
zouden lezen, omdat ze anders
cruciale beeldinformatie zouden
missen. Maar dat was niet het
geval, ze lazen nog steeds de
ondertiteling en waren tegelij
kertijd in staat de belangrijkste
gebeurtenissen op de beeldbuis
te volgen.
Uit alle studies blijkt dat kijkers
liever ondertitelde films zien dan
nagesynchroniseerde films. Niet
alleen diegenen die het gewend
zijn, maar ook mensen die het
HET BESTAAN van eenvoudig
liedjeszanger lijkt Bob Dylan
wel te bevallen. Net als een jaar
geleden brengt de Prins der
Dichteren van de Amerikaanse
rock'n'roll een cd uit met alleen
maar coverversies van (10)
oude Amerikaanse folk- en
bluessongs. Zelfs de wel zeer
'Dylaneske' titelsong World
Gone Wrong is niet van zijn
hand.
Het was al langer duidelijk dat
de eigenzinnige bard niets meer
voelde voor een bestaan als
superster en kennelijk heimwee
had naar zijn beginjaren als
straatzanger. Als hij concert
zaal en stadion inderdaad voor
de stoeprand zou willen verrui
len, dan is hij er dichterbij dan
ooit.
De vocale slijtageslag van 30
jaar (ongeschoold) zingen heeft
hem zijn stem gekost. En door
de vijfjarige roofbouw van zijn
Never Ending Tour heeft hij
niet genoeg podia meer over om
op te treden. Dezer weken
hqudt hij op met toeren. Bob
Dylan, het genie dat zijn eigen
mythe wilde vernietigen, lijkt
nu echt uitgepraat.
Maar niet echt. Zijn nieuwe cd
bewijst opnieuw dat Dylans
sterkste artistieke troefkaart
zijn vertolking is. Deze zanger
zonder stem, dichter zonder
woorden, rocker zonder toernee
heeft niet meer nodig dan een
liedtekst om zijn gehoor te be
toveren met zijn hese hypnose.
De melodie verandert hij, de
oorspronkelijke betekenis van
de tekst vernieuwt hij door een
geraffineerd spel met steeds
wisselende klemtonen. En zijn
rauwe gefluister is van een gro
te dramatische kracht. All the
friends I ever had are gone
zingt hij in het ontroerende
Delia, 't Is dat we beter weten.
Anders zou ik hem op zijn
Zijn nieuwe cd bewijst op
nieuw dat Dylans sterkste ar
tistieke troefkaart zijn vertol
king is. foto sony music
gezongen woord geloven. (Co
lumbia/Sony).
LEO NIERSE
NICK CAVE The Bad Seeds
bestaan tien jaar en dat wordt
gevierd met een live jubileum-
cd, opgenomen tijdens de laat
ste toernee van de groep door
Europa en Australië: Live
Seeds. Daarbij werd ook het
Amsterdamse Paradiso aange
daan, hetgeen fraai geïllus
treerd wordt in het (in beperkte
oplage) bijgesloten foto-boekje.
Cave - oorspronkelijk uit Au
stralië, maar ondertussen via
Londen en Berlijn in het Brazi
liaanse Sao Paolo beland -
maakte begin jaren tachtig op
gang met zijn groep The Birth
day Party, maar completteerde
het succes pas met The Bad
Seeds, waarvan Einstürzende
Neubauten-gitarist Blixa Bar
geld het meest in het oog sprin
gende lid is. Vanaf de eerste
plaat, From her to eternity tot
aan de meest recente, Henry's
Dream, wisten Cave en de zij
nen een vrij hoog kwalitatief
niveau te handhaven, al deden
de drugs volgens sommigen
hem nogal eens naast het artis
tieke pad belanden.
Maar Cave is weer 'clean' en
blijkens Live Seeds ook in volle
feestvreugde. Voor dit album
werden de 13 beste nummers
uitgekozen, buiten kijf, alleen
is het jammer dat de feestvar
kens zich beperken tot het na
spelen van de oude songs. Geen
buitenissige variaties die de
plaat misschien nog tot een
collectors item zouden kunnen
maken of voor mijn part feest-
toespraken die een en ander
nog wat extra cachet hadden
kunnen geven. Nee, gewoon een
concert-registratie die helaas
alleen maar doet verlangen
naar de originele versies. Het
dreigende van Tupelo is weg,
net zoals het melancholieke van
The Weeping Song en het apo
calyptische From her to eter
nity is nog slechts een neerflad-
derend kaartenhuis.
Live Seeds biedt hooguit een
ingang naar het 'echte' werk
van de band. En wie daar in
trapt, bezorgt de Bad Seeds nog
een extra verjaardagska-
doot j e. (Mute/CNR)
GERARD VAN DE BROEK
HOESFOTO EN titel deden het
ergste vermoeden. Een gemeen
kijkende langharige jongeman
met gitaar die zijn cd Proud to
be loud noemt.
Weer zo'n snelheidsduivel die
honderdduizend noten per se
conde uit zijn vingers wil laten
rollen, dacht ik in eerste in
stantie. Maar niets is minder
waar, Micheal Katon heeft een
produkt afgeleverd waar veel
spelplezier vanaf straalt en die
bruist van de energie.
De opnamen van Pround to be
loud dateren al uit 1987, de
plaat werd destijds in een be
perkte oplage uitgebracht. Om
dat Katon nu eindelijk meer
erkenning krijgt op het Euro
pese vastenland is de plaat op
nieuw uitgebracht.
Begin dit jaar verscheen zijn
derde langspeler Get on the
Boogie Train en was hij onder
anderen te zien op het blues-
rock-festival in Ospel.
Proud to be loud is hard, kei
hard. Katon speelt boogie, een
soort rock and roll die beïn
vloedt is door blues, rockabilly
en country.
Katon die in 1965 begon met
gitaarspelen, zegt zijn inspira
tie te vinden in de muziek van
Otis Rush, Albert, BB en Fred
die King en Elmore James.
Van het eerste tot het laatste
nummer speelt Katon in de
hoogste versnelling en dende
ren de songs voorbij.
Proud to be loud, komt het
beste tot zijn recht met de ver
steker op het maximale volume.
Hopelijk zijn de buren op va
kantie of woon je ergens op de
steppe in Binnen-Mongolië. De
beste omschrijving van Katon
stond in het Britse hardrock-
magazine Kerrang: Shit Kick
ing, boot stomping, hell-raising
boogie. (Provoque)
KAREL VAN DER POL
VOLGENS CARLA Bley is het
universum niet begonnen met
een Big Bang, maar met een
Big Band. Haar nieuwe album
heet dan ook Big Band Theory,
maar gelukkig worden we op
die cd verder niet verveeld met
diepzinnige bespiegelingen
over het ontstaan van de kos
mos.
Wat je wel voor je kiezen krijgt,
is een volgende plaat met big
band-muziek in de opvatting
van Carla Bley, maar zo erg is
dat niet, want als er iemand
een hedendaagse big band kan
laten imponeren dan is het Car
la wel.
Haar muziek doet soms mislei
dend conventioneel aan, maar
dan opeens laat ze haar muzi
kanten zo tegendraads te keer
gaan dat het in ieder nummer
weer genieten is.
Humor is belangrijk onderdeel
in Bley's muziek en vaak zijn
het de blazers in haar big band
die voor kolderieke accenten
zorgen. Een opvallende rol is
dit keer weggelegd voor violist
Alex Balanescu. De keren dat
hij op de voorgrond treedt, doet
deze Big Band Theory een
beetje denken aan de tijd dat
Frank Zappa met lieden als
Jean-Luc Ponty en Sugarcane
Harris speelde.
Big Band Theory is simpelweg
een uitstekende Carla Bley-
plaat met in de vorm van Good
bye pork pie hat een prachtig
eerbetoon aan Charles Mingus.
(Watt, Via)
WIM VAN LEEST
DE DUITSER Eberhard Weber
is op een goeie dag verslingerd
geraakt aan de contrabas. Op
zich is dat niets bijzonders,
want het wemelt op deze aard
kloot van de bassisten.
Die bassisten zijn echter over
het algemeen muzikanten die
als het ware de tweede viool
spelen in een groep. Ze mogen
braaf het ritme meeplukken en
af en toe, als iedereen in de
band al een beurt heeft gehad,
mogen bassisten ook een mi
nuutje soleren.
Toen Eberhard Weber echter
besloot om contrabas te gaan
spelen, besloot hij meteen om
als solo-artiest zijn kost te gaan
verdienen en dat was een ge
durfde onderneming, want zo
veel publiek trek je niet als je
in je eentje met een bas op het
podium gaat staan.
Weber kwam op het idee om
zijn bas van allerlei snufjes te
voorzien, zodat hij op de plaat
en vooral op het podium in
staat zou zijn om in zijn eentje
toch een ietwat orchestraal ge
luid voort te brengen. Zodoen
de kwam er een echo-machine
die ervoor zorgde dat die ene
contrabas tegelijkertijd allerlei
klanken voort kon brengen. Op
de langspeler Orchestra legde
hij de mogelijkheden van bas
met snufjes vast zonder gebruik
te maken van de foefjes die in
studio voor handen zijn.
Op zijn nieuwe cd Pendulum
heeft Eberhard Weber afstand
gedaan van zijn echo-machine
en in de studio gewoon gebruik
gemaakt van de mogelijkheden
tot overdubben. Het resultaat is
een indrukwekkende plaat die
een heel rijk aan klank is. Na
tuurlijk, het blijven veelal lage
tonen die je te horen krijgt,
maar Weber weet ze zo te com
bineren dat er hele gevarieerde
muziek ontstaat.-
Op sommige momenten klinkt
Pendulum mijmerend en zelfs
lichtvoetig, op andere momen
ten zit er meer aardsheid en
meeslependheid in de muziek.
Te categoriseren is Webers mu
ziek niet of nauwelijks. Hij be
wandelt met zijn instrument
volstrekt onbetreden paden en
hij reikt je als luisteraar klan
ken aan die je nog nooit zo
gehoord hebt. Prachtig. (ECM,
Via)
WVL
WOENSDAG 3 NOVEMBER 1993
DEEL D
niet gewend zijn geven er de
voorkeur aan als ze mogen kie
zen.
Doven
Zelfs dove mensen prefereren
ondertitels boven gebarentaal of
liplezen. Dit laatste kwam naar
voren uit een test waarin films
op de drie verschillende manie
ren vertaald werden. De dove
mensen kregen na elke film een
waar/niet waar-test, waaruit
bleek dat de informatie het best,
begrepen was wanneer er onder
titels waren gebruikt. Het ge
bruik van gebarentaal of liple
zen alléén blijkt niet voldoende
om het verhaal te kunnen vol
gen. Bovendien is de kijker con
stant gericht op de vertaler uit
angst iets van de informatie te
moeten missen.
Dove mensen vertonen dus het
zelfde kijkgedrag als niet-doven,
constateerde D'Ydewalle. Ook
bij hen telt het argument dat
ondertitels herlezen kunnen
worden (en gebarentaal niet) en
dat de ondertiteling een automa
tisch leesgedrag uitlokt.
„Alleen oudere mensen hebben
het wat moeilijker met onderti
tels", nuanceert de prof. „Het
kijken naar ondertitelde pro
gramma's houdt in dat je je moet
openstellen voor drie communi
catiekanalen: beeld, ondertite
ling en geluid. Dat wordt oudere
mensen soms wat teveel. Het
leestempo gaat achteruit en de
ondertiteling gaat op een gege
ven moment te snel. Daarom
kiezen ouderen voor de makke
lijkste weg en dat is: gewoon
kijken en niet of nauwelijks le
zen. Ze halen de informatie meer
uit de beelden dan uit de onder
titeling."
De bevindingen van D'Ydewalle
vormen een stevig pleidooi voor
het ondertitelen van buiten-
landstalige televisieprogramma's
in landen als Frankrijk en Duits
land. Maar er is een flinke dosis
moed voor nodig om de jaren
lange traditie van nasynchroni
satie te doorbreken. En boven
dien houdt het napraten een hele
industrietak - en tal van ac-
teurs - op de been.
In Quebec (Franstalig Canada)
heeft men de sprong wel ge
waagd. Daar worden nu veel
programma's van ondertiteling
voorzien, tot grote tevredenheid
van de kijkers.
Hilversum (anp) - Willeke Alberti zal Nederland verte
genwoordigen op het Eurovisie Songfestival op 30 april
1994 in Dublin. Dat heeft de NOS gisteren bekend
gemaakt.
Tijdens het Nationaal Song
festival op 26 maart in het AT
T Danstheater in Den Haag
zal de Nederlandse inzending
naar Dublin geselecteerd wor
den. Willeke Alberti zal in
Den Haag alle liedjes zingen.
Evenals vorig jaar is Paul de
Leeuw de presentator van het
nationale festival dat die za
terdagavond rechtstreeks
wordt uitgezonden door de
NOS. Een jury die per provin
cie is samengesteld zal het
winnende lied kiezen. Willeke
Alberti treedt live op en wordt
begeleid door het Metropole
1 Willeke Alberti Orkest onder leiding van Har-
foto dijkstra ry van Hoof.
Een huilende vrouw strekt haar armen uit in de richting van de
kist foto anp
Door onze correspondent Aart Heering
Rome - Voor de laatste keer is hij teruggekeerd in zijn geliefde
Studio 5 van het Romeinse filmcentrum Cinecitta. En ditmaal
is Federico Fellini zelf de hoofdpersoon in een sobere en
ontroerende mise en scène, ontsproten aan het brein van zijn
zwaar zieke weduwe Giulietta Masina.
Achterin het schemerduister van
de immense loods zijn de spots
gericht op een hemelsblauwe ka
tafalk waarop de eenvoudige
houten kist staat, bewaakt door
twee bepluimde carabinieri en
twee agenten van de Romeinse
gemeentepolitie. De hel verlichte
achterwand wordt geheel in be
slag genomen door de heldere
lucht met witte schapewolkjes
die zes jaar geleden het decor
vormde van de laatste scène uit
Fellini's autobiografische film
L'Intervista. Op de achtergrond
weerklinken, met regelmatige
tussenpozen, de melancholieke
tonen van de filmmuziek van La
Strada en Amarcord.
De atmosfeer is theatraal en sur
realistisch als in de films van de
Maestro zelf. Een surrealisme
dat nog wordt versterkt doordat
de Italianen, de luidruchtige en
chaotische hoofdpersonen van
Fellini's Roma, er voor één keer
het zwijgen toe doen. Sommige
slaan een kruis. Andere brengen
bloemen, hoewel Giulietta Masi
na heeft verzocht om in plaats
daarvan een bijdrage te geven
aan een rusthuis voor artiesten.
De meeste van de circa dertig
duizend die de weg naar het
afgelegen Cinecittè hebben ge
vonden, schuifelen in stil ontzag
voorbij de baar. Naast sterren en
stariets uit de filmwereld, cine-
fiele intellectuelen en een enkele
politicus die zich nog in het
openbaar durft te vertonen, zijn
het moeders met kinderen, ge
pensioneerde echtparen en mid
delbare scholieren die de laatste
eer komen bewijzen aan de man
die hun verhaal aan de wereld
heeft verteld. Na twee weken
waarin zijn doodsstrijd in ang
stige spanning is gevolgd, blijkt
Fellini, wiens films toch niet de
meest toegankelijke zijn, nog
eens de meest geliefde artiest
van zijn land.
De enigen die de gewijde atmos
feer verstoren, zijn de tientallen
fotografen en cameralieden die
aan de zijkanten roezemoezend
staan te confereren om zich af en
toe als een verenigde horde op
binnentredende beroemdheden
te storten. Maar ook dat is in
stijl, want tenslotte is het Fellini
geweest die de Italiaanse papa
razzi wereldvermaard heeft ge
maakt in La Dolce Vita. Marcel
lo Mastroianni en Anita Ekberg,
de hoofdrolspelers van die film,
gaan zwijgend voorbij, waarbij
Ekberg een rode roos op de kist
legt.
Een meisje schrijft in het condo
leanceregister: „Grazie Federico'
Voor de prachtige dromen die je
ons hebt geschonken". Zonder
theater en zonder overdrijving.
FILMS
GOES
-Grand Theater
14 en 20 u. Jurassic Park.
HULST
- De Koning van Engeland
20 u. Jurassic Park.
20 u. In the line of fire.
20 u. The firm.
20 u. Sliver.
20 u. The fugitive.
MIDDELBURG
- Cinema
20 u. Enchanted April.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
14 en 20 u. Jurassic Park.
- Alhambra 2
14 u. De ongelofelijke reis.
20 u. The firm.
- Alhambra 3
14 u. Drie ninja's.
20 u. The fugitive.
- Alhambra 4
14 en 20 u. The piano.
BERGEN OP ZOOM
- Cinem'actueel 1-2-3
14 en 20 u. The fugitive.
14 en 20 u. Jurassic Park.
14 u. Junglebook.
20 u. In the line of fire.
- Roxy 1-14 u. Teenage mutant
Ninja Turtles 3.
20 u. The firm.
-Roxy 2-14 u. Platvoet en z'n
vriendjes.
20.15 u. Sliver.
GENT
- Decascoop
17 en 20 u. farewell to my concu
bine.
22.30 u. One false move.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Jurassic
Park.
20 en 22.30 u. The snapper.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Ad Fun-
dum.
20 en 22.30 u. Boxing Helena.
14.30 en 17 u. Homeward bound.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. The firm.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. In the line
of fire.
22.30 u. Tina.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Sliver.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. The
fugitive.
14.30, 17 en 20 u. Hot Shots 2.
20 en 22.30 u. The piano.
RADIO 1
Elk heel uur en 7.30, 8.30, 12.30,
13.30, 16.30, 17.30, 18.30 en 06.30
Nieuws. VARA: 7.07 Woensdagedi
tie. VPRO: 10.05 NL Buitenland re
portage. 11.05 Michelangelo. AVRO:
12.07 Radiojournaal. NCRV: 17.05
Hier en Nu. 19.04 Hier en Nu/Praat
radio. NOS: 20.04 Langs de lijn,
sport en muziek. 23.07 Met het oog
op morgen. EO: 0.04 Voor wie niet
slapen Ëan. 1.02 Zingen in de nacht.
2.02 Mag ik even? 3.02 Van Neder
landse bodem. 4.02 EO's country-
uur. 5.02-7.00 Wakker op weg
RADIO 2
Elk heel uur Nieuws. V00:7.04 Ook
goeiemorgen. 9.04 Muziek terwijl u
werkt. 12.04 Het is maar een spelle
tje. 14.04 Terug in de tijd. 15.04
Nederland muziekland. EO: 17.04
Alle mensen. VPRO: 18.04 Ekkel ho
rizontaal. EO: 19.04 Country trail.
20.04 Nederland zingt: Samen zin
gen in... 20.30 Nederland zingt: Licht
op jongerenkpren. 21.04 Gospelpo
dium. 22.04 Praise op woensdag.
23.04-24.00 Take it easy
RADIO 3
Elk heel uur Nieuws. AKN: 6.02
Breakfast-club. 9.04 Arbeidsvitami
nen. 11.04 Baas van de dag. VARA:
12.04 Denk aan Henk. 14.04 Carola.
AKN: 15.04 Popsjop (I en II). V00:
17.04 Rinkeldekinkel, NOS: 18.04 De
avondspits. EO: 19.04 Spoor 7, met
om 19.25-19.40 Live concert. NCRV:
20.04 Paperclip magazine. VPRO:
21.04 Villa 65. TROS: 0.04 Nacht
wacht. VARA. 2.02 Mol of Mark.
AKN: 4.02-6.00 Pyjama FM
RADIO 4
Om 7.00, 8.00, 13.00, 18.00 en 20.00
Nieuws. NCRV: 7.02 Preludium. 8.04
Musica sacra. 9.00 Muziek voor
miljoenen 11.00 Ochtendconcert,
met om 11.00 I. Liederen voor alt
mezzosopraan en piano; 12.00 II.
Ensemble Musica ad Rhenum. 13.04
Stemmen. EO: 14.00 Het middag
concert. Wiener Festwochen 1993.
Pianomuz. 16.00 De Nederlanden.
AVRO: 17.00 Jacco's keus. AVRO:
18.04 Kleine zaal. 19.00 Opera ma
gazine. 20.02 Avondconcert: Ko
ninklijk Concertgebouwork. met
viool en cello. 22.00 Brendel speelt
Schubert. 22.30 Thema. 23.00 Jaz-
zspectrum. NCRV: 0.00-1.00 Vier na
middernacht
RADIO 5
Elk heel uur t/m 18.00 Nieuws. NOS:
6.45-6.50 Mededelingenrubriek met
uitgebreid weerbericht en
scheepsvaartberichten. 7.05 Vroeg
op 5. 8.55 Waterstanden. EO: 9.02
Het gesprek. KRO: 10.02 Dingen die
gebeuren. 13.10 Glas in lood. 14.02
Montaigne. RVU: 16.02 De schatka
mer. NOS: 17.10 Radio UIT. PP:
17.50 CD. KRO/RKK: 18 02 Op ver
haal komen. EO: 19.00 Waar waren
we ook alweer? NOS: 19.15 Nieuws
en actualiteiten in het Turks 19.50
Nieuws en actualiteiten in het Ma
rokkaans. IKON: 20.00 Kerkdienst.
20.43 Wilde ganzen. NOS: 20.45
Nieuws en actualiteiten in het Chi
nees. TELEAC: 21.00 Praktijkdiplo
ma informatica. 21.15 Telescoop.
21.30 P C. Privé. 22.00 Kwaliteitsma
nagement. 22.30 Reklame en pro
motie. NOS: 23.07-24.00 Met het
oog op mprgen
OMROEP BRABANT
ANP-nieuws: Zie Radio 1. 7.05 Bra
bants nieuws, actualiteiten en de
krant in Brabant. 7.55 Weerman
Johan Verschuuren. 8.08 Brabants
nieuws. 8.11 Radio Nieuws Centra
le. 8.32 Brabants nieuws, actualitei
ten en weerman. 9.03 Brabants
nieuws. 9.07, t Muziekkiosk. 10.03
Brabants nieuws. 10.07 Draai-bank.
11.03 Brabants nieuws. 11.07 Van
harte. 12.05 Brabants nieuws en
actualiteiten. 12.55 Bericht voor
boer en tuinder. 13.08 Brabants
nieuws. 13.11 Radio Nieuws Cen
trale. 13.32 Brabants nieuws. 13.34
Muziek. 14.03 Brabants nieuws.
14.07 Muziekkiosk. 15.03 Brabants
nieuws. 15.07 Muziekkiosk. 16.03
Brabants nieuws. Aansl.: De heer
lijkheid. 17.05 Brabants nieuws en
actualiteiten. 17.45 De agenda.
17.55-18.00 Nieuwsoverzicht
OMROEP ZEELAND
ANP-nieuws: Zie Radio 1. 7.05
Nieuws en actualiteiten met om
7.15 Het weer in de provincie. 7.32
Regionaal nieuwsoverzicht. 7.40 De
dag van... 7.45 Overzicht ochtend
bladen. 7.50 Agendatip en agenda.
8.08 Landelijke en internationale
actualiteiten Radio 1. 12.05 Nieuws
en actualiteiten met om 12.15 Het
weer in de provincie. 12.32 Regio
naal nieuwsoverzicht. 12.35 Zeeuw
se streken. 12.55-13.00 De agenda.
16.03 Het kanaal door Zeeland.
17.05 Nieuws en actualiteiten met
om 17.15 Het weer in de provincie.
17.32 Regionaal nieuwsoverzicht.
17.35 Eute beute. 17.55-18.00 De
agenda
fiuifr bü baard vakhtnandt-
re in kraai vattin