Bahia alternatief voor Rio
enoten
eën
cake
m
A7
Toeristenparadijs Brazilië komt almaar niet van de grond
DE STEM
CONSUMENT
geten tijdens het
cake verwerkt en
'orden. Het is een
ian eet je hem als
hij was steviger
heel stevig wordt
n twee uur
adelen
uiker
ER 1993
het strand. Het wordt niet dui
delijk waarom juist hier de tra
vestieten de toon aangeven.
In de volgende havenstad, II-
heus, ligt een stuk Nederlandse
historie. Er staat de Onze Vrou
we van de Overwinning-kerk om
te gedenken dat de Hollanders
daar in 1654 werden verslagen,
nadat ze een tijdlang een stukje
Brazilië hadden bezet. Ilheus,
centrum van de Braziliaanse ca
cao, is beroemd gemaakt door de
schrijver Jorge Amado, die er
zijn romanfiguur Gabriela tot
leven bracht.
Salvador
Hoofdstad van Bahia is Salva
dor, tot 1763 hoofdstad van Bra
zilië. De stad lijkt een levend
museum. Enigszins overdreven
wordt gezegd dat er een kerk is
voor elke dag van het jaar, bijna
365, de een nog barokker dan de
andere.
De talloze vervallen koloniale
gebouwen worden weer opge
knapt, al is de oude medische
universiteit nog een ruïne. Op
elke straathoek in Salvador ver
koopt een vrouw in Bahiaanse
klederdracht (witte hoepeljurk)
sterk gekruid voedsel.
In het hart van de stad is de
oude slavenmarkt nog te onder
kennen, waar Westafrikaanse en
Angolese negers werden verhan
deld voor de suikerrietplantages.
Deze slaven bleken niet alleen
beter bestand tegen zware ar
beid dan de indianen, maar
drukten ook een zwaardere cul
turele stempel op de samenle
ving. Hun ritmische muziek leg
de de basis voor de samba, bossa
nova en de huidige MPB, musica
popular Brasileira. Hun dansen
zijn terug te vinden in dê lamba
da en het Braziliaanse carnaval.
Vechtdans
De negerslaven hielden ondanks
vier eeuwen katholieke onder
drukking hun eigen geloof
(candomblé genoemd). De rituele
dansen ervan zijn nu een toeris
tische attractie, naast de Capoei-
ra, een vechtdans van de neger
slaven. Die was ook in Rio te
zien, maar opgevoerd in een
oude fabriek in Salvador is het
allemaal echter, sprankelender.
De trommels jagen de dansers op
naar een adembenemend tempo.
De slagen en trappen zijn tot op
centimeters van het hoofd. Eén
van de dansers gaat zelfs neer op
een ongelukkige trap tegen zijn
kin.
Dat is typerend voor het verschil
tussen Rio en Salvador. In Bahia
heb je het gevoel dat je op enkele
centimeters van het hartritme
van Brazilië staat. Een opzwe
pend, Afrikaans ritme. Ook voor
toeristische inkopen kan een
gast er beter terecht in de plaat
selijke 'Marcado Modelo' dan in
Rio: goedkoper en meer authen
tieke geschenken.
Voor wie meer van landelijke
rust houdt, biedt Bahia 957 kilo
meter strand, met rustieke ho
tels, dromerige vissersdorpen en
zelfs een enkel hippiedorp. Tro
pisch stil is het op het enorme
eiland Itaparica (45 minuten met
de veerboot), waar een lunch in
het buitenverblijf 'Quinta Pitan-
ga' van de Amerikaanse kunste
naar Jim Valkus een culinair
hoogtepunt kan zijn.
Informatie: Bahiatursa, het Bahi-
aans Verkeersbureau in Reeu-
wijk, tijdens kantoortijden
01829-4466. Er is iedere donder
dag een vlucht vanuit Amster
dam (via Parijs) naar Salvador in
Bahia.
MAANDAG 1 NOVEMBER 1993 A
de Nederlandse bevol-
n branden gedrukt. De
-preventie begint elke
dt van vandaag tot en
Ier wordt het startsein
In 1992 kwamen nog
vielen ruim duizend
een volwassen mi-
al. Uit angst daar-
lij 4 pijnstillers per
meeste pijnstillers
cafeïne als in een
Elke dag drinkt
oskan koffie en en-
thee. Maar kijk.
zaterdag niet uit-
tijd zijn pijnstiller
hij géén hoofdpijn.
Is hij vrijdagavond
ije koffie drinkt. Of
)oor de week 10 tot
offie op het werk en
eend uitsluitend ca-
iterdagochtend uit-
mt de hoofdpijn
zetten. Slikt ze als
n pijnstiller (waarin
blijft de hoofdpijn
ze in het weekend
koffie overscha-
derden de aanvallen
nzienlijk. Conclusie,
gen weekendhoofd-
n plotselinge daling
afeïne-aanbod, een
;sverschijnsel dus.
te minderen met
bij beiden de week-
voorgoed weg.
lapen is, slaapt nooit
zette Couturier bo-
tikel, en als je bui
uitgeslapen bent.
iet koffie.
Brazilië heeft alles om
len toeristische trek
pleister te zijn. Maar toe-
aemend geweld, met na
me in het fameuze Rio de
laneiro, heeft het toeris
me een gevoelige klap
oegebracht. Toch is er
even buiten Rio, zoals in
le deelstaat Bahia. Daar
begon het allemaal: de
Portugese ontdekking, de
nvoer voor de suiker-
)lantages van negersla-
'en en de opwindende
amba-muziek.
'oor Jan Meulemeesters
Brazilië lijkt geschapen voor
■lerisme. Zevenduizend kilome
ter zacht strand, schitterend na-
uurschoon, een interessante ko-
uniale erfenis, zestien interna-
I 'Onale vliegvelden, goede hotels
ffi pousada's (pensions), vriende-
;jke mensen. En toch daalde het
aantal bezoekers sinds 1980 ge
staag tot amper één miljoen vo-
Bjig jaar, waarbij vooral Neder-
■anders schitterden door afwe-
mgheid.
Oorzaak: toenemend geweld,
fooral in het roemruchte Rio.
op de tien toeristen zegt
"bar iets naars te hebben meege
maakt. Wie echter de krotten
wijken mijdt en zijn spullen
dicht tegen zich aanhoudt, over
komt waarschijnlijk niets ergers
dan overlast van opdringerige
straatkinderen. Die plukken aan
'oeristenlijven om ze 'geluks-
oandjes' te verkopen. Volgens
Braziliaanse volksgeloof
?aat elke wens in vervulling,
m'ts je het veelkleurige bandje
met drie knopen om je pols
draagt tot het er van slijtage
afvalt.
Rio is toch nog steeds het pronk
stuk van Brazilië vanwege zijn
weinig-om-het-lijf-carnaval, dat
in nachtclubs elke avond wordt
nagebootst. Op het beroemde
Copacabana- en Ipanema-strand
paraderen de hoogst opgerolde
tanga's ter wereld. De veelbe-
zongen meisjes van Rio hebben
voor een milde vorm van
sekstoerisme gezorgd. Verplichte
programmapunten in Rio zijn
bezoeken aan het beroemde 38
meter hoge kruisbeeld op de
hoogste rots van de stad en een
kabelbaantocht naar een 400
meter hoge 'Suikerbrood'-rots.
Op beide hoogtepunten is er een
schitterend uitzicht over de
maanvormige baai en de tussen
steile rotsen gebouwde stad.
Samba
Wie Rio te gevaarlijk of te uitge
blust vindt, kan het beter vijf
tienhonderd kilometer noordelij
ker zoeken, in de deelstaat Bahia
en haar hoofdstad Salvador.
Daar begon het allemaal: de
Portugese ontdekking, de invoer
voor de suikerplantages van ne
gerslaven, die de opwindende
samba-muziek en acrobatische
dansen meebrachten.
In het plaatsje Porto Seguro
('Veilige Haven') landde in 1500
de Portugese ontdekkingsreizi
ger Pedro Alvares Cabral. De
plaats waar hij voet aan wal
zette, is door de zee wegge
spoeld. Achter het strand staat
,nu een gedenkteken. Indianen-
kinderen verkopen er kraaltjes
en spiegeltjes. Dezelfde prullen
waarmee de Portugezen in 1500
de indianen verrasten. Een toe
rist kan er souvenirs kopen in
rood hout, het eerste exportarti-
De rijkdom van het verleden is op veel plaatsen nog zichtbaar in Bahia. Er is een kerk voor elke dag van het jaar.
kei dat de Portugezen vonden en
waarnaar Brazilië is genoemd
brasil' betekent rood hout).
De eerste kerk, de eerste gevan
genis en de eerste woningen, die
de Portugezen er bouwden, zijn
bewaard gebleven. De woningen
worden verhuurd aan rijke bui
tenlanders, onder wie een Ne
derlander, die zijn naam breed
op de gevel etaleert. In het
40.000-koppige Porto Seguro
zijn maar liefst 800 hotels en
pousada's (pensions) om Brazili
anen, op zoek naar hun verleden,
onder te brengen.
's Nachts kun je niet slapen van
de feestvierende Brazilianen.
Onder een afdak in de open
lucht zien we een lambada; het
knietje-rijden is duidelijk echt,
geen toeristische show. De lijven
zweten zilte tranen, de ogen
schitteren of zijn gesloten van
extase. Grootste attractie van
het dorp blijkt echter een traves
tie-show. Eerder vermaakte een
travestiet een groep toeristen op
ënten met smetvrees
;1 zelfvertrouwen in
oep, dat ze geen arts
n te bezoeken,
ikers constateren dat
tief ook wel snor zit
hulpgroep van Anny
dat zij samenwerkt
waar deelnenemers
e fobieën naar door
rwezen. Een ander
n de zelfhulpgroep is
ten niet geconfron-
in met lange wacht-
.ls bij professionele
rs vaak wel het geval
en betalen fobie-lij-
12,50 per maand
iviteiten van de zelf-
el
)s leed jarenlang zelf
i. Ruim vijf jaar gele-
ze lotgenoten de hel-
1 toe te steken. Op dit
laken ongeveer hon-
patiënten uit heel
eel uit van haar zelf-
al deelnemers blijft
ien. Fantastisch na-
aar het betekent ook
ancieel kunnen we de
auwelijks nog aan el-
en. Van het zieken-
ben we al eens een
subsidie gekregen,
redden we het niet
Daarom gaan we bij
aeidszorg aankloppen
:turele steun," aldus
acobs.
De vechtdans Capoeira uit
gevoerd in Salvador, op ach
tergrond de lift die twee stads-
ielen met elkaar verbindt.
FOTO'S VNU
Vrouwen tijdens het feest
van Bonfim.
twee uur in ruim
en verwijder de
door een zeef te
ook de ongepelde
vervolgens alle
ie, luchtige massa
ïem eventueel met
warmde oven (175
in de koek om te
i in de oven staan
roordat je hem uit
tstekende remedif
'noten over allerle
:t als professionek
y
