Een sexy lange onderbroek
Praten met lotgenoten
helpt tegen fobieën
Op de koffie
De ouderwetse Jaeger prominent in het modebeeld
Half pudding half cake
Brandveiligheids week
DE STEM
CONSUMENT
WIJZER
W RUBRIEK
DE STEM
MAANDAG 1 NOVEMBER 1993
De lange onderbroek volgens Chanel.
Door Jetty Ferwerda
Claudia Schiffer zag er aandoenlijk in
uit. Linda Evangelista zelfs zeer sexy.
Aandoenlijk, sexy? In een lange onder
broek Het kan, als je hem maar op de
juiste manier draagt.
Lagerfeld vertaalde de Amerikaanse straattrend
naar de najaarscollectie van Chanel: lange heren
onderbroek, te lang en te groot herenoverhemd,
sneakers en het klassieke Chaneljasje. Voor de
zoveelste keer verdwijnt een kledingstuk voor
heren naar de damesgarderobe. Maar er rest hen
een schrale troost: ook zij mogen dit najaar hun
lange onderbroek laten zien, gecombineerd met
verschillende bovenlaagjes (sweater, vest, jasje) en
weggestopt in hoge schoenen.
Dr. Gustav Jaeger zal zich in zijn graf omdraaien
bij de gedachte dat zijn gezonde lange wollen
onderbroek gedegradeerd is tot mode. De Duitse
prof had het zich zo mooi voorgesteld: iedereen
gezond door het dragen van ongebleekte en onge
verfde wollen kleding, inclusief ondergoed. Plant
aardige stoffen als linnen en katoen zouden scha
delijke stoffen absorberen en een desastreuze in
vloed hebben op de gezondheid.
Zijde was, aldus Jaeger, gewoonweg onsmakelijk
en de afscheiding van een worm kon niet gezond
zijn. Oscar Wilde droeg zijn Jaeger-ondergoed met
verve en zo ook George Bernard Shaw. Het
gekriebel deed vele aanhangers uiteindelijk van
hun geloof afvallen. Jaeger is nu nog alleen een
naam voor warm, degelijk ondergoed, maar katoe
nen tricot heeft ook hier zijn intrede gedaan en de
scheerwol is vervangen door het luxere en zachtere
angora.
De onderbroek als bovenkleding is niet eens zo'n
raar verschijnsel. In de periode voor 1800 was het
verschil tussen onderbroek en bovenbroek niet
altijd duidelijk. Een onderbroek werd gewoon niet
altijd nodig geacht. Pas in de 19e eeuw was sprake
van een echte onderbroek, onder invloed van de
nieuwe normen op het gebied van gezondheid en
zeden.
De echte onderbroek was knie- of enkellang, had
knopen aan de voorkant en een vetersluiting aan
de achterkant. Met het sexier worden van het
herenondergoed (van lange onderbroek via boxer
tot tanga) werd de long john verbannen naar de
kast van conservatieve heren, stramme oude man
nen en plattelandsbewoners. Om er vervolgens
door modestylisten eind jaren tachtig uitgehaald te
worden en verbasterd tot een ordinaire legging.
gom
Door Marijke Prins
Een van oorsprong joodse cake die wordt gegeten tijdens het
vasten voor Pasen. Er wordt geen meel in de cake verwerkt en
ook het blik hoeft niet met meel bestrooid te worden. Het is eet
koek die niet kan mislukken. Is hij wat zacht, dan eet je hem als
toetje, eventueel met room overgoten. Als hij was steviger
uitvalt, kan hij de middagthee opfleuren. Echt heel stevig wordt
hij nooit.
Voor 10 personen
Voorbereidingstijd: ruim twee uur
Oventijd: ruim een uur
2 grote sinaasappelen
6 eieren
225 gram gemalen amandelen
225 gram wittebasterdsuiker
1 theelepel bakpoeder
Was de sinaasappelen en kook ze - met schil - twee uur in ruim
water. Laat ze afkoelen, snij ze doormidden en verwijder de
pitten. Maak pulp van de vruchten door ze door een zeef te
wrijven of in een keukenmachine te malen.
Klop de eieren los in een ruime schaal. Maal ook de ongepelde
amandelen fijn in de keukenmachine. Klop vervolgens alle
ingrediënten door elkaar, totdat een homogene, luchtige massa
is ontstaan. Beboter een koekblik, 'bepoeder' hem eventueel met
bloem en giet de massa in het blik.
Zet de koek in het midden van een matig verwarmde oven (175
graden). Prik na een uur met een satéstokje in de koek om te
kijken of hij al droog is van binnen. Laat hem in de oven staan
als hij nog erg nat is. Laat de cake afkoelen voordat je hem uit
het blik schudt.
Van onze verslaggever
Neerbeek - Zelfhulpgroepen zijn een uitstekende remedii
tegen fobieën. Regelmatig praten met lotgenoten over allerli
angstgevoelens heeft zelfs net zoveel effect als profession^
therapieën.
foto's peter stigter
Maar oude klassiekers overleven nou eenmaal de
modetrends. En dus wint de traditionele lange
onderbroek het van de legging. De nieuwe genera
tie, moe van het achter de trends aanhollen, grijpt
terug naar de oude, vertrouwde basics. En als je
dat doet, doe je het meteen goed. Geen afgeleide
kledingstukken, maar echte. Dus komt het klassie
ke witte overhemd op de proppen, het gilet, het
singlet (ribbeltjeshemd), de boxer en de lange
onderbroek.
Om niet voor schut te gaan en toch het juiste
shock-effect te sorteren, combineren jongeren het
op hun eigen manier: de boxer óver een maillot,
het te grote overhemd op een lange onderbroek
mét gympies, het gilet in geruit molton óver een
colbert. Het kenmerkt de relaxte en individuele
kleedstijl van dit moment. Het levert een frisse en
onverwachte kijk op bepaalde kledingstukken, dat
vervolgens ontwerpers als Lagerfeld weer aan het
denken zet.
Voor wie een Chanel-onderbroek te duur is, kan
zijn/haar slag slaan in de mannenondermodewin-
kel. Diverse merken, waaronder HOM, brengen dit
seizoen de long john in hernieuwde versie op de
markt. En wie er niet de straat mee op durft, kan
er nog altijd lekker mee cocoonen op de bank.
Dat is de uitkomst van een on
derzoek van de Rijksuniversiteit'
Limburg.
Prof. dr. M. van Hout, drs. M.
Broeren en drs. R. Hoekstra hiel
den vijf jaar lang de ontwikke
lingen van 118 fobie-patiënten
bij, die aangesloten zijn bij de
stichting zelfhulpgroepen voor
mensen met fobieën van me
vrouw Anny Jacobs uit Neer
beek.
Daaruit bleek dat door gesprek
ken met lotgenoten bij 93 pro
cent van de patiënten de klach
ten verminderden. 48 Procent
van de fobie-lijders verklaarde
zelfs genezen te zijn, of nog
maar incidenteel last te hebben
van angstgevoelens.
Het merendeel van de deelne
mers aan het onderzoek leed aan
straatvrees, had angst om in
contact te komen met andere
mensen en leed aan smetvrees.
Gemiddelde duur van de ziekte
bij de groep patiënten was tien
jaar. Een enkeling had zelfs al
een halve eeuw straatvrees. Met
name de mensen die lijden aan
straatfobie hadden baat bij de
zelfhulpgroep.
Ruim 82 procent van die patiën
ten kon door hun activiteiten in
de zelfhulpgroep na verloop van
tijd professionele hulpverlening
achterwege laten. Die gunstige
ontwikkeling van het ziekte
beeld deed zich bij 56 procent
van de deelnemers met een so
ciale fobie voor. En 47 procent
van de patiënten met smetvrees
kreeg zoveel zelfvertrouwen
de zelfhulgroep, dat ze geen arts
meer hoefden te bezoeken.
De onderzoekers constateren da
het kwalitatief ook wel snor
met de zelfhulpgroep van Ann
Jacobs, omdat zij samenwerk
met artsen waar deelnenemen
met ernstige fobieën naar doo
worden verwezen. Een ande
voordeel van de zelfhulpgroep
dat patiënten niet geconfron
teerd worden met lange wacht
lijsten, zoals bij professionel
hulpverleners vaak wel het geva
is. Bovendien betalen fobie-lij
ders maar 12,50 per maand
voor de activiteiten van de zelf
hulpgroep.
Financieel
Anny Jacobs leed jarenlang zelf
aan fobieën. Ruim vijf jaar gele
den besloot ze lotgenoten de hel
pende hand toe te steken. Op dit
moment maken ongeveer hon
derddertig patiënten uit heel
Limburg deel uit van haar zelf
hulpgroepen.
„Het aantal deelnemers blijft
maar groeien. Fantastisch na
tuurlijk. Maar het betekent ook
zorgen. Financieel kunnen we de
touwtjes nauwelijks nog aan el
kaar knopen. Van het zieken
fonds hebben we al eens een
incidentele subsidie gekregen,
maar daar redden we het niet
meer mee. Daarom gaan we bij
de gezondheidszorg aankloppen
voor structurele steun," aldus
mevrouw Jacobs.
Brand is een nachtmerrie. Deze week wordt de Nederlandse bevol
king met de neus op de gevaren en ellende van branden gedrukt. De
Brandveiligheidsweek heeft als motto 'Brand-preventie begint elkl
dag'.
De Nederlandse Brandwonden Stichting houdt van vandaag tot ei
met 6 november haar jaarlijkse collecte. Verder wordt het startseii
gegeven voor een campagne over rookmelders. In 1992 kwamen no|
87 mensen om het leven door brand en vielen ruim duizem
gewonden.
We drinken er bak
ken van. Sloten.
Nederlanders zijn
met hun 4,5 kopje koffie per
persoon per dag de grootste
koffieleuten van de wereld.
Omdat elk kopje 100 milligram
cafeïne bevat, krijgen we per
dag gemiddeld 450 milligram
van deze hersen- en hartstimu-
lerende stof binnen, en een
beetje koffieleut haalt met ge
mak de 800. Kan dat kwaad?
Want al is cafeïne 'een betrek
kelijk veilige drug', het is wel
degelijk een drug.
Cafeïne zit in koffie, maar ook
in elk kopje thee (35 mgr: drie
koppen thee is een kop koffie)
en in elke reep chocola (80
mgr). Het is verwant met een
medicijn tegen astma en stimu
leert zoals gezegd de hersenen
en hartspier. Vooral dat laatste
wekte het wantrouwen tegen
de volksdrank nummer één.
Al in 1963 opperde een team
van onderzoekers dat veel kof
fie drinken slecht is voor hart
en vaat, je zou er eerder een
hartinfarct van krijgen of Angi
na Pectoris. Dat heeft men
nooit echt kunnen bewijzen.
Koffiedrinkers roken ook
meer. Het zou dus ook goed
kunnen zijn dat het vele koffie
drinken een indicatie is voor
het vele roken.
Een jaar of wat geleden opper
de men een andere manier
waarop cafeïne schadelijk zou
kunnen zijn: het zou het peil
van het 'slechte' LDL-choleste-
rol in het bloed verhogen, en
veel LDL-cholesterol maakt de
kans op hartziekte groter. Dit
bericht deed in Amerika het
marktaandeel van cafeïne-vrije
koffie prompt stijgen tot 20
procent van de totale koffie
consumptie. Maar ook hier ont
brak een waterdicht bewijs.
In Nijmegen liet een team on
derzoekers onder leiding van
M. Dusseldorp 45 proefperso
nen zes weken lang dan weer
eens pure en dan weer eens
cafeïne-vrije koffie drinken en
mat bij hen het cholesterol ge
halte. Maakte niets uit. Ca-
feïne-vrij of niet, het choleste
rol bleef even hoog of laag.
Een ander onderzoek meldde
in 1989 zelfs een hoger choles
terol door cafeïne-vrije koffie!
Daarmee was de kous niet af.
In Nederland, Amerika en
Duitsland kon men dan geen
verband leggen tussen koffie
drinken en een hoger choleste-
rolwaarde, maar in Scandinavië
juist weer wel.
Zo bleken zware koffiedrinkers
in het Noorse Tromsö minstens
m
Door Jan Paalman
10 procent meer cholesterol in
hun bloed te hebben zitten.
Hoe kan dat nou? Dat bleek te
maken te hebben met de spe
ciale manier waarop men in het
hoge Noorden koffie zet. Ge
woon koffie in een pannetje,
water er op en koken maar.
Boerenkoffie dus. Omdat ca
feïne een de koffiefilter pas
seert, moest een andere stof de
boosdoener zijn. En inderdaad,
boerenkoffie bevat 1 gram vet
tige stof per liter en filterkoffie
praktisch niets.
Maar ja, die ene gram vet méér
kan geen enkel effect hebben
op het cholesterolgehalte in het
bloed. Men houdt het er nu op
dat een nog niet bekende cho-
lesterolverhogende stof - laten
we zeggen stof X - met dat vet
het lichaam binnenkomt.
„Aan patiënten die teveel aan
cholesterol in hun bloed heb
ben," aldus de voedingsdeskun
digen mevr. ir. M. Dusseldorp
en prof. dr. M. Katan in het
Nederlands Tijdschrift vpor
Geneeskunde van 1 december
1990, „dient het gebruik van
boerenkoffie, zoals gekookte
koffie in Nederland wel wordt
genoemd, te worden ontra
den."
Dit ontlokte een lacherig com
mentaar van de cardioloog
prof. F. Meijler. Arme land
bouwers. die hebben al zoveel
aan hun kop en nou zouden ze
hun eigen koffie niet meer mo
gen drinken? „Zo is een mens
nooit zonder zorgen." Beide
onderzoekers gaven toe dat in
Nederland geen boerenkoffie
meer wordt gedronken, „ook
niet door de boeren zelf."
Koffie is niet slecht voor hart
en vaat (al kun je er wel hart
kloppingen van krijgen), ver
hoogt de bloeddruk niet of
nauwelijks net zo min als het
cholesterol. Maar cafeïne - 's
werelds populairste pepmid
del - kan in overmaat wel dege
lijk voor een daverende hoofd-
Via koffie krijgen we per dag gemiddeld 450 milligram van de
hersen- en hartstimulerende stof cafeïne binnen, en een beetje
koffieleut haalt met gemak de 800. Kan dat kwaad? foto anp
pijn zorgen. Welnu. Sinds kort
weet men dat het tegendeel
ook waar kan zijn: te weinig
van de beruchte weekendmi-
graine. Over de oorzaak van dit
type hoofdpijn wordt al sinds
mensenheugenis druk gesteg
geld.
De meest gehoorde verklaring
gaat als volgt. Door de week
knijpt de oplopende stress de
bloedvaten in de hersenen af.
Als die stress in het weekend
plotseling van de schouders
glijdt dan gaan die bloedvaten
wijd openstaan met weekend
hoofdpijn tot gevolg. Vorige
maand kwam de neuroloog E.
Couturier in het Nederlands
Tijdschrift voor Geneeskunde
met een andere verklaring. Het
zou ook kunnen zijn dat onder
deze patiënten fikse koffiedrin
kers zitten. Koffie drink je
vooral door de week om bij het
werk het spinrag uit het hoofd
te verdrijven en in het koffielo-
ze weekend veroorzaakt die
plotselinge daling aan cafeïne
die hoofdpijn.
Weekendhoofdpijn zou dus een
ontwenningsverschijnsel zijn.
Niet echt nieuw, want dat idee
was al eerder in 1989 geopperd.
Maar als dit waar is dan kan
- door het geleidelijk minderen
van het koffiegebruik - die
weekendellende eenvoudig
worden behandeld.
Couterier geeft een paar spre
kende voorbeelden. Neem pa
tiënt A. Al jarenlang krijgt hij
twee keer per maand op zater
dagochtend een volwassen mi
graine aanval. Uit angst daar
voor slikt hij 4 pijnstillers per
dag en in de meeste pijnstillers
zit evenveel cafeïne als in een
kopje koffie! Elke dag drinkt
hij 1 thermoskan koffie en en
kele kopjes thee. Maar kijk.
Als hij op zaterdag niet uit
slaapt en op tijd zijn pijnstiller
slikt, krijgt hij géén hoofdpijn.
Ook niet als hij vrijdagavond
nog een kopje koffie drinkt. Of
patiënt B. Door de week 10 tot
12 kopjes koffie op het werk en
in het weekend uitsluitend ca
feïne-vrije.
Als ze zaterdagochtend uit
slaapt komt de hoofdpijn
prompt opzetten. Slikt ze als
voorzorg een pijnstiller (waarin
cafeïne!) dan blijft de hoofdpijn
weg. En toen ze in het weekend
op 'gewone' koffie overscha
kelde, minderden de aanvallen
ook al aanzienlijk. Conclusie.
Beiden kregen weekendhoofd
pijn door een plotselinge daling
van het cafeïne-aanbod, een
ontwenningsverschijnsel dus.
Door flink te minderen met
koffie bleef bij beiden de week-
endmigraine voorgoed weg.
'Wie uitgeslapen is, slaapt nooit
meer uit', zette Couturier bo
ven zijn artikel, en als je bui
tengewoon uitgeslapen bent,
minder je met koffie.
De vechtdans Capoeira uit
gevoerd in Salvador, op ach
tergrond de lift die twee stads
delen met elkaar verbindt.
foto's vnu
Brazilië heeft alles om
een toeristische trek
pleister te zijn. Maar toe
nemend geweld, met na
me in het fameuze Rio de
Janeiro, heeft het toeris
me een gevoelige klap
toegebracht. Toch is er
leven buiten Rio, zoals in
de deelstaat Bahia. Daar
begon het allemaal: de
Portugese ontdekking, de
invoer voor de suiker
plantages van negersla
ven en de opwindende
samba-muziek.
boor Jan Meulemeesters
Brazilië lijkt geschapen voor
toerisme. Zevenduizend kilome
ter zacht strand, schitterend na
tuurschoon, een interessante ko
loniale erfenis, zestien interna
tionale vliegvelden, goede hotels
en pousada's (pensions), vriende
lijke mensen. En toch daalde het
aantal bezoekers sinds 1980 ge
staag tot amper één miljoen vo
rig jaar, waarbij vooral Neder
landers schitterden door afwe
zigheid.
Oorzaak: toenemend geweld,
vooral in het roemruchte Rio.
Eén op de tien toeristen zegt
daar iets naars te hebben meege
maakt. Wie echter de krotten
wijken mijdt en zijn spullen
dicht tegen zich aanhoudt, over
komt waarschijnlijk niets ergers
dan overlast van opdringerige
straatkinderen. Die plukken aan
toeristenlijven om ze 'geluks-
handjes' te verkopen. Volgens
kot Braziliaanse volksgeloof
gaat elke wens in vervulling,
m«s je het veelkleurige bandje
met drie knopen om je pols
I
1
