4Ik voel me bedonderd' 'Ch Bloed v De rijkmaker van Roemenië Burgemeester: NS goochelt met gedeukte gifwagon Enquête* Trein DE STEM DESTEM Onduideli DE STEM BINNENLAND BUITENLAND Allerzielen pESTEM 'Invalide' berooft geldloper ZATERDAG 30 OKTOBER 1993 l\ Een ijzige wind, die langs bladerloze po pulieren strijkt, een halfvervallen muur, donker samengepakte wolken waar tussen af en toe een weifelen de maan zichtbaar is, een knarsend hek, het spookachti ge licht van een pektoorts, een zwarte hond die in het nachtelijk duister verdwijnt, - dat waren de attributen waar mee anderhalve eeuw geleden de protestantse theologie-stu- dent Aernout Drost in zijn roman 'De pestilentie te Katwijk' een kerkhof ver beeldde, karakteristiek voor de doodscultus die in onze letterkunde met het grote leerdicht 'Het graf' van Rhijn- vis Feith al eerder een gepro nonceerd exempel had gekre gen. Het was die mortuaire horror die de mensen de stuipen op het lijf en de tranen naar de ogen joeg, die we in de eerste decennia van de vorige eeuw veelvuldig in de fureraire ge schriften aantreffen, waarbij het gevoel maar al te vaak vergroofd werd tot sentimen taliteit en de rouw tot thea traal misbaar. Hoe beheerst en eerlijk ste ken daar de lijkklachten uit de 17e eeuw bij af, zoals Von del en Hooft en Huygens die schreven voor hun gestorven echtgenoten en geliefden. Zelfs Jacob Cats wiens wijze lessen nogal eens verstarren in een metrische dreun, heeft in zijn emblematische bundel 'Doodkiste voor de levendige' trefzeker het broze menselij ke bestaan vergeleken met een schip vol bederfelijk fruit, een spin die aan een dunne draad hangt en de dood met een vallende bijl. Het kerkhof waarop mijn ouders en mijn grootouders van moederszijde begraven liggen met zoveel ooms, tantes, neven, nichten, vroegere buurt-, klas- en speelgenoten, is ouder dan ik zelf ben en zal waarschijnlijk mij ook wel overleven. Elk jaar, als ik daar in de kilte van de eerste novemberdagen, een witte chrysant neerzet op de zerk waaronder mijn vader en moeder liggen van wie ik mij moeiteloos de zorgzame genegenheid en maar moei zaam het gezicht herinner, heb ik het gevoel dat de voortgang van de tijd even wordt tegengehouden en dat ik herleid word tot de kwets baarheid van mijn lichaam. Memento mori. De verzekering die ons met het zwarte kruisje op ons voorhoofd op Aswoensdag gegeven is, dat wij louter stof zijn en tot stof zullen weder keren, wordt met Allerzielen onherroepelijke werkelijk heid. Voor de dood zijn wij allen gelijk. Maar die gelijkheid is op het kerkhof niet overal zichtbaar. Vooral op het oudere gedeelte van de be graafplaats weerspiegelen omvang, materiaal en allure van de zerken het onder scheid in de sociale orde. Ook het kerkhof kende rangen en standen. Langs het pad dat vroeger naar de kapel leidde, rijzen nog mausoleumachtige praalgraven hoog op, met ge beeldhouwde zuilen en we nende engelen, witmarmeren pleuranten, naast zijpanelen met bijbelse spreuken en met hardstenen urnen die de knielbanken flankeren. Verderop, bij de leeggewaai- de beukenhagen, zijn de gra ven weggezakt in de donkere grond, bedekt met steenpest, de ingebeitelde namen on leesbaar door woekerend mos. De gietijzeren grafkrui- sen zijn door roest aangetast, op een metalen ovaal dat te gen een gebroken zerkplaat zit geschroefd, kijkt een meis je mij uit langvervlogen jaren aan, naamloos en zonder leef tijd. i Allerzielen. Ik denk aan het serene kerkhof bij een naburi ge abdij waar onder kleine houten kruisen de monniken begraven liggen in de scha duw van treurwilgen, in het bladgeruis de nazang van hun Dies irae, vroom gregoriaans, even tijdloos als de kerkhof stilte. November. Najaarsregens. De eerste nachtvorst. Aan de bloemblaadjes van de chrysanten hangen kleine ijspegels. Als bevroren tra- Alleen dit weekend doet de meneer achter het NS-loket het er nog voor: '2 snoepreisjes hartje stad voor de prijs van 1'. Twee- meerdaagse retourtjes binnen Europa en slechts één hoeven afreke nen. Tot eind november geldig, mits in oktober gekocht. Maar wie - verheugd over zoveel vrijgevigheid - Parijs koos (236 gulden) en gisteren met reisgenote (gratis) de rit aanvaardde, kreeg er een snoepreisje bij: de Belgische spoorwegen staken. Parijs moet via de omweg van Keulen. Uren langer in de trein. Volle treinen en vertraagde reizen. Buiten Nederland is het geen haartje beter dan bij ons, laat het NS-aanbod ons voelen. Briljante Europese samenspanning! (HC) Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur. C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda. 076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309. Kantoren: Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie) 01640-37253, fax 01640-40731. (voor nabezorging 01640-36850) Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom. Breda, Afdeling Lezerscontact @06-0226116 (gratis). Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829. Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur. Goes, Klokstraat 1, S 01100-28030, fax 01100-21928. Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes. Hulst Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698. Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst. Oosterhout Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782. Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout. Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929. Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal. Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554. Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen. Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP, @01184-19910, fax 01184-11446. Postadres: Postbus 5051,4380 KB Vlissingen. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen): per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70. Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45, per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70. Voor posttoezending geldt een toeslag. Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Gin- nekenweg 7, Breda. Grote advertenties uitsluitend 076-236881. Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076- 236394/236911. Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur. Eksklusieve meubelkolli Binnenhuisarchitectu wT Minderhoutsestraa Hoogstraten Tel. 03/314.85.7 Open tli. t/m vr. 14- za. zo. 13-18 WIE HET begrijpt, mag cretaris Wallage een Nederlandse Gemeente daardoor en passant 3E was het resultaat var alleenstaanden. In principe zouden d minimumloon. Pas als niemand samen te Ie maximaal 70 procent gemeente meer extra werd niet alleen voor I leven is immers niet o> steun aan dit idee. Het dezelfde dagen rappe bemoeilijken. Deze week kwam een vrouw Doelman-Pel me aan alleenstaanden nie procent blijven. De hoe nauwelijks genoeg on moet bestreden worder De commissie was zo leden uit CDA, PvdA, D digers van de twee la punten ingenomen. D vertegenwoordigers st namen daarmee stelli overeenkomst van Wa duidelijkheid die de pol Maar er is nog meer r heeft meteen laten we leiding van zijn lid D mag dus worden dat h van de Arbeid ziet wel terug op haar steun PvdA-staatssecretaris. Wie nu nog kan uitl helderziende. „Burgemeester die wa gon staat er nog!" „Wat zegt u...?" „De NS heb ben die wagon vanmor gen niét weggehaald. Hij staat nog midden in het weiland." Burgemeester De Groot van Hooge en Lage Zwaluwe had gis termorgen na veel nach telijk geregel een korte slaap achter de rug. Na dat telefoontje om negen uur was hij meteen klaarwakker. Door onze redacteur Paul de Schipper Tegen alle afspraken in hadden de NS de gekantel de gifwagon niet om zes uur weggehaald, maar wa ren later wel eigenmachtig met het ding gaan rijden en zetten daarmee ieder een voor het blok. Niet de NS, maar een politieman waarschuwde de burgemeester. Burgemeester De Groot is door gaans geen man van dikke woor den, maar op de vraag hoe hij zich toen voelde, had hij maar één antwoord: „Bedonderd." En hij was niet de enige woeden de autoriteit. „Toen ik dat hoor de ben ik over de rooie gegaan," zegt commandant Huizing van de brandweer Oosterhout. „Het kan toch niet dat de NS op de afgesproken tijd met de armen over elkaar blijven zitten en even later zonder waarschuwing ineens gaat rijden." De Dienst Autosnelwegen van Rijkswaterstaat zat om zes uur gistermorgen met een hele ploeg ïdaar. Woordvoerder A.van Box- sel „Vijf keer hebben we de afgelopen dagen een ploeg ge reed gehad om de A16 af te sluiten en vijf keer is het afge blazen. En vanmorgen hebben de NS niets van zich laten horen. Die jongens spelen met een kwa lijk goedje en wij voelen ons aardig voor joker gezet. Het was zo mooi afgesproken. Van de woensdagochtend om 06.15 ontspoorde vier chemica- liënwagons waren er donderdag al drie afgevoerd. De vierde, de meest riskante, zou aanvankelijk donderdagavond, richting indus trieterrein Moerdijk worden ge reden. Burgemeester De Groot: „Rond middernacht besloten we una niem om het gevaarlijke rail transport onderdoor de Al 6 uit te stellen tot 06.00 uur vrijdag- Het gevaarlijke transport heeft de Al 6 net achter zich gelaten. morgen. „Ik wilde dat mensen in alle rust konden werken, geen stress. Ook de Spoorwegen wa ren het daar mee eens. Voor de ochtendspits van vrijdag konden we dan de A16 even afsluiten want maximale veiligheid stond voorop. De samenwerking van de verschillende diensten was uitstekend." „Tot donderdagavond laat," stelt hij onmiddellijk cynisch vast. Een ooggetuige-hulpverlener: „Iedereen was er om 06.00 uur. Iedereen wachtte, maar de NS deden niks. Er kwamen wel een paar rangeerders, maar die von den het te link en gingen weg. Dat terwijl die wagon vrijgege ven was voor vervoer." Brandweercommdandant Hui zing: „De Controleurs Gevaarlij ke Stoffen hadden gezegd: rijden Overleg op Moerdijk. V.l.n.r.: G. Tromp (NS), G. de Groot (burgemeester Hooge en Lage Zwaluwe) en E. Huizing (brandweercommandant). foto de stem johan van gurp foto de stem johan van gurp maar. Er hoefde zelfs geen brandweer meer bij te zijn. Zij hadden ook geadviseerd de snel weg af te sluiten." De wagon bleef waar-ie was. Tot rond negen uur een gealar meerde burgemeester De Groot in actie kwam. Hij belde de NS. „Mijne heren: er staat hier nog steeds een wagon met chemica liën...? Over de reactie van de NS zegt hij: „Ik kreeg geen redelijke verklaring, mij bleek wel dat er intern communicatiestoringen waren geweest." De Groot hield ook spoedoverleg in het rayonkantoor van Rijks waterstaat in Moerdijk: „Om een nieuw scenario vast te stellen. In Moerdijk trof ik een vertwijfelde groep mensen aan, die in alle vroegte allemaal gemobiliseerd waren geweest. De wagon, geladen met het gifti ge cyclohexanol zou nu, zo be sloot men, om 21 uur, na de avondspits, de A16 passeren. Echter, tegelijkertijd kondigde de Verkeerscentrale in Drieber gen op initiatief van de NS via de radio aan dat de A16 om 10 uur diezelfde morgen twintig minuten gestremd zou zijn. Verwarring alom, met nadruk bevestigd door veelbetekenende gezichten van de Controleurs Gevaarlijke Stoffen. Vraag aan Rijks waterstaats Van Bosxel rond 10 uur morgen: „Weet u wat er hand is?" Een schouderopt is het antwoord en dan: maar in m'n pet... Die ra ders wilden de bocht niet ne> bang dat die wagon van de zou kieperen." Na het hernieuwe crisisber repte De Groot zich naai ongevalslocatie bij de Moei brug. Ook brandweerman zing was ondertussen in gekomen. Boos: „Ik heb die gens van de NS uit hun gebeld en gezegd: je regelt er geregeld moet worden snel." „De NS zegt dat jullie er morgen als brandweer bij t den moeten zijn?" Het eerste deel van het antwj is een vloek en dan: „Nee, Controleurs hadden het fa port gisteravond vrijgegev Brandweer was niet nodig. Als De Groot rond elf uur dagmorgen bij het be« treinviaduct arriveert, k hem een nieuwe verbazing, comotief 2215 van de NS it de verminkte chemicaliën»! al onaangekondigd verredei tweehonderd meter van de 41 De burgemeester: „We stom voor het blok. Wachten tot gen uur 's avonds leek zinlo We hebben toen maar we nemen het risico: zo snel mogelijk." Volgens de NS stond toen nog 'op een veilige afsta van 400 meter'. Een mededtt van het NS-hoofdkantoor Utrecht die in tegenspraak met de waarnemingen van ooggetuigen. Om kwart voor twaalf gis morgen rijdt de gedeukte waj met chemicaliën onder door. Over de snelweg razen gehinderd personenwagens trucks met andere gevaarli, stoffen als lading. 'Een klein risico' dat noodj dwongen genomen moet wordi Even na twaalf uur bericht 0 roep Brabant: „De laatste veh gelukte wagon met stoffen zal op zijn avond om negen uur naar industrieterrein Moerdijk den getransporteerd. Tijdens: transport zal de A16 voorla tijd worden afgesloten." 'laatste wagon! is dan de Moerdijk al gepasseerd. „Voor verdere opheldering i u bij de NS zijn," zegt meester de Groot vrijdagmidd laat, „maar rekent u erop da! ze ook nog een paar vragen stellen heb." Hij gaat alles een rijtje zetten, rapporten n gen van alle betrokken dienst inclusief de NS. Waarom? Burgemeester De Groot lai niek: „De bedoeling is da! volgende keer beter gaat." al he i yan onze verslaggever pen Haag - Ook ministerie van WVC strekt uitgesloten dat afkomstige onbetrouu produkten op de Neder terecht zijn gekomen bekend geworden dat spraak geraakte Duitse test GmbH wel degeli; ma in Nederland heeft Volgens WVC zou het ec 0m bloedprodukten die Van onze Haagse redactie Den Haag - De enqi van de wao heeft one gen over vier jaar in Het kabinet moet eer de weg naar een niet wordt vastgelegd. Het ministerie van Soci; ken en Werkgelegenhei niet worden belast met de deringen in de wao. Er m speciale regeringscommis: Amsterdam (anp) - Een in een invalidewagen 1 gistermorgen in de Am damse Van Limburg ramstraat een geldlopei roofd. Toen de geldloper uit beveiligde auto stapte met een geldcassette bankfiliaal binnen te bleek de 'invalide' pli ling te kunnen lopen, stapte uit zijn wagentje dreigde de geldloper een vuurwapen en me de cassette afhandig, rover sprong daarna bi even verderop wacht handlanger achter op motor. (ADVERTENTIE) ADVIES UNTWEHPm K Van onze verslaggever Romain van Damme DE NIEUWE rijken van Roemenië wonen in Cluj Na- poca. In die stad, ruim 250 kilometer van de Hongaarse grens, rijden de meeste Wes terse auto's en 'loopt de mo de op straat'. „Vraag bij de Zwarte Zee aan de Roemeense vakantievierders waar ze vandaan komen en het antwoord is in de meeste geval len, van Cluj", zeggen andere Roemenen met de nodige af gunst. In Cluj Napoca zitten de restaurants vol, zien de winke letalages er aantrekkelijk uit en is er genoeg vertier. Kortom, in Cluj Napoca rollen de miljoe nen. Voor alle duidelijkheid, miljoe nen lei. Weliswaar een inflatie- gevoelige munt, maar een mil joen lei is nog altijd ruim 1600 gulden. In Roemenië waar een groot deel van de bevolking de stijgende prijzen al lang niet meer kan bijbenen, een aller aardigst bedrag. Ook in Cluj Napoca. Met dank aan Caritas. Een door ene loan Stoica geleide organi satie die kwistig met geld strooit. Stort bij Caritas een bedrag en na drieëneenhalve maand krijg je zeven keer dat bedrag. Handje contantje. „Wie ontdekt hoe we dit doen, krijgt van mij onmiddellijk een miljoen", vertelt Stoica in een van de spaarzame interviews die hij heeft gegeven. „Maar ik zal hem onmiddellijk een twee de miljoen geven om te zwij gen". Dergelijke uitspraken voeden uiteraard het mysterie rond de miljoenen van Caritas. Het wantrouwen is er nog steeds. Wapenhandel, drugs, criminelen, werkelijk alles wordt in verband gebracht met de organisatie die aanvankelijk bedoeld was voor de gehandi capte medemens. „Maar omdat ik bij terugkeer in mijn land zag dat heel veel mensen arm zijn, laat ik die mensen profiteren", liet Stoica weten. Over de man zelf is weinig be kend. Naar eigen zeggen heeft hij jaren in Duitsland gewoond en ook daar de gehandicapte medemens geholpen met Cari tas. Er wordt gezegd dat hij een zigeuner is en afkomstig uit Brasov, een grote stad die onge veer 200 kilometer ten noorden van Boekarest ligt. Ruim anderhalf jaar geleden begon Stoica met Caritas in Cluj Napoca. Aanvankelijk al leen voor mensen uit de stad zelf, later voor de hele regio. Van een stormloop was in het begin echter geen sprake. Zeker niet omdat financiële experts zeggen dat het op een gegeven moment over en sluiten is. Ver moedelijk gebruikt Stoica bin nenkomend geld om oude beleg gers tevreden te stellen. Altijd zullen er aan het eind van de rit slachtoffers valen, duizenden slachtoffers, zeggen de experts nog steeds. Toen echter bleek dat Stoica de gedane beloftes nakwam en het aantal miljonairs in Cluj Napo ca spectaculair steeg, kwam de stormloop. „Geloof je het niet", is nu een veel gestelde vraag in dit Roemeens gebied. „Ga mee kijken en je zult zien dat het geld werkelijk uitgekeerd wordt". Alleen moet wel juiste moment afgewacht worden. Dat juiste moment is te lezen in een door Stoica uitgegeven krantje. Daarin staat nieuws van Caritas en alle namen van personen die op een bepaalde dag op kantoor verwacht worden. Tegen inleve ring van de eerder verkregen kwitantie, bewijs dat er geld gestort is, wordt de beloofde som geld uitgekeerd. Het is dinsdagmiddag als de spanning bij de familie Radine- scu uit Tirgu Mures tot het kookpunt stijgt. De naam staat keurig in het bewuste krantje. Pa en dochter kunnen hun geld ophalen. Woensdagochtend voor 12.00 uur melden bij een van de loketten. Kassa! Tirgu Mures ligt ruim een uur auto rijden van Cluj Napoca. Het kantoor van Caritas is ge huisvest aan de rand van de ongeveer 500.000 inwoners tel lende stad. Niet zo moeilijk te vinden. Bovendien, vraag het aan iedere willekeurige passant en je weet de weg. Parkeren bij het kantoor is een crime. Een drukte van belang bij een oud gebouw dat vroeger als mijninstituut gebruikt werd.* Een haveloos gebouw aan een stoffige weg waar eet- en drink- tentjes goede zaken doen. Meer dan duizend mensen die onge duldig heen en weer lopen. Op zoek naar de juiste deur, zwaaiend met briefjes naar de ordebewakers die het overigens niet bijster moeilijk hebben. Ik haal mijn perskaart tevoor schijn en worstel me door de menigte heen tot bij een van de ordebewaarders. Of ik meneer Stoica kan spreken. Verbaasd over de Nederlandse belangstel ling probeert hij aanvankelijk het verzoek af te wimpelen. Maar na enig aandringen en jokkend dat we speciaal voor deze man naar Cluj Napoca zijn afgereisd, wil hij alsnog een poging ondernemen. Tevergeefs, blijkt enkele minu ten later. Stoica laat weten geen belangstelling te hebben voor interviews. Hij heeft al genoeg gezegd. „Weet je wat je wel kunt doen", zegt de ordebewa ker. „Rij naar de sporthal in het Wachten voor het gebouw van Caritas in Cluj Napoca. centrum van de stad. Daar moe ten de mensen zich laten in schrijven en daar kun je onge twijfeld meer informatie krij gen". Een laatste poging om alsnog binnen te komen mislukt. Sorry, buitenlanders moeten buiten blijven. Pa en dochter Radines- cu sluiten zich aan in de lange rij. Het ziët er naar uit dat het een lange dag wordt. Wij kunnen bij de sporthal zo doorlopen. Geen mens die ons tegenhoudt. Het is lunchpauze, de loketten waar de belangstel lenden zich kunnen inschrijven zijn dicht. De Caritas-pijlen volgend komen we bij alweer een ordebewaker die de Neder landse belangstelling wel kan waarderen. De chef in de sporthal duidelijk niet. „Ik zeg niets. Als je wat wil weten moet je bij Stoica zijn. Hij is de baas". De spelregels van Caritas wor den summier uitgelegd door een bewaker die wel wat kwijt wil. „Buitenlanders kunnen niet mee doen. Je moet inderdaad een bepaald bedrag inleggen. Ik geloof 100.000 lei". Terug naar het mijninstituut waar het sneller gaat dan ver wacht. Pa en dochter Radinescu zijn al binnen geweest en heb ben hun geld. Een deel van het geld is weer belegd, de rest wordt veilig opgeborgen. De kwitanties vormen het bewijs. Er wordt driftig gerekend. Als het goed is, 'lopen' over drieën eenhalve maand de miljoenen binnen. Denk ook aan ons en de kerk, hebben geestelijken op grote vellen papier geschreven waar mee ze langs de weg staan. Want iedereen probeert een graantje mee te pikken. Maar toch, het wantrouwen blijft. Ondanks diverse onderzoeken van de fiscus en verschillende ministeries. Er is zelfs al gepro beerd Caritas bij wet te verbie den. „Kom de boeken maar con troleren", heeft Stoica meer dan FOTO DE STA' eens gezegd. Zelfs heeft hij to ten weten bij een faillissemtf nog altijd tachtig procent k kunnen uitkeren. Alles «tak keurig geregistreerd in comp ters, want meneer Stoica heeft het binnen in dat haveloze ge bouw blijkbaar prima voor el kaar. „Het zal ons verder een zorg zijn hoe die man het doet ei wat er allemaal met dat g» gedaan wordt", vinden de Roe menen die profiteren van Stoi ca's geheim. „Tot nu toe is d' man alles wat hij gezegd heeft nagekomen". Inmmiddels doen er geruchte: de ronde dat Stoica volge® jaar alleen voor gehandicapt- sinterklaas wil spelen. Bevesti ging is echter nergens te krij gen. Zoals ook nergens te ach terhalen is wat het geheim v® de smid is. Stoica wil er niets over kwijt. „Ik weet dat werkt en ik doe dit voor mijl- land. De rest is niet belangrijk

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 2