'Een boek zonder
boodschap is flut'
'Mooi schrijven is geen doel'
4 Bij de P stortte
de Sovjetunie in'
Evert Hartman wil vooral 4niet te kinderachtig' schrijven
SUSKE VI
HAMBONE
DE STEM
GIDS
DE STEM
Grote Winkler Prins bijgewerkt
Veronica Hazelhoff wil boeken met gevoel maken
C
DONDERDAG 28 OKTOBER 1993
Door Mick Salet
Evert Hartman, 55 jaar,
heeft een nieuw boek ge
schreven. 'De voorspel
ling.' Een spannend boek
over een eerstejaars stu
dent die van een myste
rieuze man te horen krijgt
dat hij over twee weken
gehaald wordt...
Een vraaggesprek met de schrij
ver uit Hoogeveen die sinds zijn
debuut met 'Oorlog zonder
vrienden' één van de populairste
jeugdboekenschrijvers van Ne
derland is.
Vorig jaar stond Evert Hartman
nog voor de klas. Als leraar
aardrijkskunde. Nu is hij van 's
morgens vroeg tot 's morgens
vroeg schrijver. Van jeugdboe
ken. „Ik kon niet meer met
schrijven èn school bezig zijn.
Het ging niet meer samen. Les
geven zuigt alle energie uit je
weg. Dat is werkelijk onvoor
stelbaar. Nu kan ik continu met
een boek bezig zijn. Dat vind ik
lekker werken. Al heb je er wel
discipline voor nodig om iedere
ochtend weer aan het werk te
gaan. Maar als je die discipline
niet hebt, dan kun je die jezelf
opleggen. Dat heb ik gedaan.
Schrijven is denken, doorzetten
en volhouden."
Bent u niet bang dat u de klas,
als bron voor uw boeken, gaat
missen?
„Een beetje. Maar ik geloof niet
dat het een voorwaarde is dat je
voor de klas staat. Ik heb het
dertig jaar gedaan. Dat lijkt me
wel voldoende. Bovendien, ik
blijf wel in contact met de jonge
ren voor wie ik schrijf. Door
lezingen op school en zo."
Welke eisen stelt u aan een
jeugdboek?
„Het moet in de eerste plaats
spannend en boeiend om te lezen
zijn. Het moet ook de fantasie
prikkelen. Je moet dus niet alles
beschrijven. Geweld bijvoor
beeld. Dat kun je tot in alle
details - iedere klap en elke
druppel bloed - beschrijven.
Maar dan laat je niets aan de
verbeelding over. Aan de andere
kant moet je zó schrijven dat de
lezers zich kunnen inleven. Dat
betekent dus dat het realistisch
moet zijn. Voor mij moet een
verhaal echt kunnen. Als je het
leest, moet je denken: 'dat zou
mij ook kunnen overkomen.'
Verder moet het niet kinderach
tig zijn. Je moet niet infantilise-
Jeugdboekenschrijver Evert Hartman: „Ik beschrijf het karakter van mijn personen niet, dat moet blijken uit hun woorden en
daden". fotoanp
ren. 'En weten jullie wat er toen
gebeurde?' Dat is hurktaal waar
ik niet van houd. Jan Terlouw
heeft eens gezegd: 'kinderen van
dertien jaar moeten het kunnen
begrijpen; dan zit je goed.' En zo
is het. Een goed jeugdboek is
begrijpelijk en niet kinderachtig.
Ik heb steeds in inijn "achter
hoofd: 'kinderen van elf jaar
moeten dit kunnen snappen.'
Dat is ingebouwd. Ik hoef er niet
echt moeite voor te doen. Zo
schrijf ik gewoon. Stel dat ik
voor volwassenen zou schrijven,
dan zou dat niet veranderen."
In uw boeken lees je zelden of
nooit een lange beschrijving van
een landschap of een persoon.
Waarom niet? Doet u dat doelbe
wust of, 't klinkt een beetje on
aardig, kimt u het niet?
„Ik kan het wel, het is niet
moeilijk om alles tot in de de
tails te beschrijven, maar ik doé
het niet, omdat het vervelend is
om te lezen. Het wordt zo gauw
langdradig. Als een beschrijving
meer dan één a twee minuten
lezen kost, dan wordt het irri
tant. Dan slaat het verhaal dood.
Een korte beschrijving is beter.
Die vraagt ook nog wat van de
verbeeldingskracht. Ik vind ook
dat ik de karakters van de perso
nen in mijn,tuisen niet hoef te
beschrijven. Hoe ze zijn, moet
uit hun woorden en hun daden
blijken."
De meeste mensen houden niet
van boeken vol preken en prie
mende vingertjes, maar van een
jeugdboek wordt vaak wel ver
wacht dat er een boodschap tus
sen de regels zit. Wat vindt u?
„Dat vind ik een voorwaarde.
Een boek zonder boodschap is
flut. Maar dat geldt niet alleen
voor jeugdboeken, maar voor al
le boeken. Met 'De voorspelling'
heb ik ook iets te zeggen. Over
angst. Over mensen. Alleen, er
zit niet één boodschap in, maar
wel honderd boodschappen. Ie
dereen kan er iets uit halen.
Ik denk dat je als jeugdboeken
schrijver ook de verantwoorde
lijkheid hebt om jongeren af en
toe in bescherming te nemen.
Een voorbeeld. Ik ben met een
vertaling van de Odyssee van
Homerus bezig en zit met de
vraag: moet ik nou vertellen hoe
iemand de neus, de oren en de
schaamdelen afgesneden wor
den? Ik heb er lang over zitten
twijfelen, maar ik denk dat ik
het toch wel doe. Het hoort bij
het verhaal. Daarbij maakt het
natuurlijk uit hoé je het op
schrijft. Schrijf je het zo op dat
de lezer denkt, 'ha, ha, daar
wordt een neus afgesneden! ha
ha, daar worden schaamdelen
voor de honden geworpen' öf
schrijf je het zo op dat de lezer
begrijpt dat dit geweld niet
goedgekeurd wordt? Ik kies voor
het laatste."
'De voorspelling' speelt zich af
tijdens de ontgroening van eer
stejaars studenten. Wat vindt u
van ontgroenen?
„Het kan best leuk zijn. Maar er
zijn grenzen. Van mijn zoon
hoorde ik het verhaal dat nulde-
jaars in een kelder moesten gaan
liggen, bovenop elkaar, waarna
ze met bier overgoten werden.
De studenten die onderop lagen,
werden bijna platgedrukt en
hadden doodsangsten uitge
staan. Dat vind ik te ver gaan."
I
En al dat bier drinken?
-T fir, ^h,.
„Ik vind het een beetje ordinair
en een beetje onvolwassen ge
drag. Zelf drink ik nauwelijks.
Af en toe een glaasje wijn. Er zit
een maatschappelijk en persoon
lijk gevaar in dat vele drinken.
Maar dat is mijn persoonlijke
mening. In het boek schrijf ik er
geen kwaad woord over. Ik
schrijf hoeveel er gedronken
wordt en wat de gevolgen zijn;
dan moeten de lezers zelf maar
oordelen... Maar goed, het hoort
bij het studentenleven."
In het boek duikt een ketting
brief op. Wie daar geen kopieën
van maakt om door te sturen, zal
door het ongeluk getroffen wor
den. Wat zou u doen als u zo'n
brief kreeg?
„Ik zou 'm niet doorsturen. Ik
vind dat mensen die zo'n brief
doorsturen ziek zijn. Want wat
staat er nou in die kettingbrief?
Wie twintig kopieën van die
brief doorstuurt, wordt gelukkig,
maar wie dat niet doet, wordt
met ongeluk gestraft. Als je zo'n
kettingbrief doorstuurt en daar
andere mensen mee beschadigt,
ben je niet goed öf is je angst zó
groot dat je niets anders durft."
Bent u bijgelovig?
„Wat is toeval? Ik zat op een
boekenmarkt in Den Haag. Er
kwam een man die 'Oorlog zon
der vrienden' kocht en vroeg of
ik er mijn handtekening en 'voor
Ewout' in wilde zette. Dat deed
ik. Na een tijdje kwam die man
terug. Hij had ontdekt dat de
laatste bladzijde van het boek
beschadigd was. Of hij een
nieuw exemplaar kon krijg. Dat
kreeg hij. Ik legde dat bescha
digde boek 'ergens achter me
weg. Aan het eind van de dag
had ik al mijn exemplaren van
'Oorlog zonder vrienden' ver
kocht. Toen kwam er een vrouw
langs, of ik er nog één had. Ik zei
dat het uitverkocht was, tenzij
ze dat beschadigde boek wilde
hebben. Dat kon ze dan met
korting krijgen. Ze vond de be
schadiging wel meevallen en
wilde het boek kopen. Pas toén
schoot me te binnen dat ik er al
'voor Ewout' in geschreven had.
'Dat komt dan goed uit', zei ze,
'want zo heet mijn zoon, voor
wie ik het boek koop.' Zou je
daar niet bijgelovig van worden?
Maar tot het tegendeel bewezen
is, geloof ik dat God de Schepper
van het heelal is, geloof ik dat de
natuur zijn gang gaat èn geloof
ik tegelijkertijd ook dat wonde
ren bestaan."
'De voorspelling' heeft een open
eind. Vindt u niet dat u de lezers
met veel vraagtekens laat zitten?
„Eigenlijk is er altijd een open
eind aan een verhaal. Stel dat je
een boek leest over een jongen
en een meisje die elkaar aan het
eind van het verhaal verliefd in
de armen vallen. Dan zijn er
mensen die zeggen: 'hè, hè, ze
hebben elkaar gevonden'. Maar
ik denk dan: 'en wat nu? Gaan ze
trouwen? Krijgen ze kinderen?
Krijgen ze ruzie? Gaan ze schei
den?' Als iemand aan het eind
van een boek niet doodgaat, dan
gaat het leven verder. En het
verhaal dus ook."
Evert Hartman: 'De voorspelling'.
Uitg. Lemniscaat, prijs 28,90.
Tijdens het bezoek aan de Buchmesse in Frankfurt wist
hij het zeker. Natuurlijk is een encyclopedie van deze tijd.
„Een encyclopedie is een instituut dat de bewegingen ij
de maatschappij signaleert en vastlegt voor de huidigi
generatie.
Geen enkel ander medium kan
deze rijkdom aan informatie
aanbieden." Hoofdredacteur
dr. L. Röst van de nieuwe
Grote Winkler Prins toont
trots het laatste deel van de
negende editie, dat onlangs
werd gepresenteerd. Het is
deel 26, een monnikenwerk
van drie jaar zit er op.
Ruim zesentwintig miljoen
gulden is geïnvesteerd in de
nieuwe uitgave van het 120
jaar oude naslagwerk. Zeven
tien redacteuren en 500 ande
re deskundigen werkten er
aan. Verdeeld over 16.056
bladzijden staan bijna 90.000
trefwoorden.
Bijwerken was hard nodig.
Het laatste deel van achtste
editie dateert uit 1984. Sinds
dien is de wereld drastisch
veranderd. „Vrijwel alles wat
in de laatste jaren is gebeurd
hebben we nog mee kunnen
nemen."
De Sovjetunie viel uiteen.
„Dat begon tussen de E en de
L. Bij de P stortte de Sovjet
unie definitief in. De onafhan
kelijkheid van Estland hebben
we niet meer kunnen meene
men."
„Om zo actueel mogelijk te
kunnen zijn hebben we daar
om bij het GOS niets over de
Russische federatie geschre
ven, maar het hele Russische
item opgevoerd bij de S, de
Sovjetunie. Dat gaf ons meer
tijd."
'Woordenboek voor Weten
schap en kunst, beschaving en
nijverheid', is de ondertitel
van de eerste uitgave uit 1870.
Enige auteur en redacteur:
Anthony Winkler Prins. Op
vallend veel 'Duitse' onder
werpen.
Röst: „Dat is niet zo verwon
derlijk, voor de eerste encyclo
pedie is destijds nogal wat uit
Duitstalige werken overgeno
men." Zo beschrijft Winkler
Prins vele pagina's lang de
opbouw van het Hongaars-
Oostenrijkse rijk.
„Iedere generatie drukt zijn
eigen stempel op een encyclo
pedie. We signaleren stromin
gen en veranderingen in de
maatschappij. Onze taak is om
te stortvloed aan informatie te
ordenen en te schiften. Wij
beschrijven en bewaren, niet
voor het nageslacht, maar
voor de huidige generatie. Ons
nageslacht krijgt straks weer
zijn eigen encyclopedie."
Maatschappelijke bewegingen
worden 'voorzichtig' bena
derd. Het rechts-extremisme,
bij voorbeeld. „Het opnemen
van een artikel duidt er niet
op dat wij iets belangrijk vin
den. We beschrijven daden,
zonder daar een oordeel aan te
verbinden." Bij neo-fascisme
duiken daarom Le Pen en
Vlaams Blok wel op en is er
een staatje met literatuurver
wijzingen. Maar terughou
dend. „Want hoe meer aan
dacht je ze geeft, des te be-
Door Mick Salet
Elmo. Dat is de titel van het
nieuwste boek van Veronica
Hazelhoff. Een verhaal over
de vriendschap tussen Elmo
en Vera èn de come-back van
Elmo's moeder - thuis Jannie,
op het podium Jolene - als
zangeres met een snik in de
stem. '13 staat er op de rug
van het boek, maar Veronica
Hazelhoff weet dat er in de
bieb ook door volwassenen
naar haar boeken gegrepen
wordt.
„Ik ben een verschrikkelijke pes
simist. Echt een tobber. Alle
rampen die me kunnen overko
men, heb ik al bedacht".
Veronica Hazelhoff, 46 jaar, is
schrijfster. Succesvol schrijfster.
Voor haar eerste boek, Nou
Moe!, kreeg ze een Zilveren Grif
fel. Voor haar derde boek,
Auwwl, ook een kinderboek,
kreeg ze een Gouden Griffel.
Daarna maakte ze naam met
boeken die vooral door meisjes
verslonden worden.
„Het is mijn ideaal ooit nog 's
een grote familieroman te schrij
ven, met honderdduizend neefjes
en nichtjes, maar verhalen over
de verhouding tussen twee of
drie mensen blijven me trekken.
Liefde. Ruzie. Vriendschap.
Haat. Het gewone gedoe tussen
mensen. Daar schrijf ik toch het
liefst over."
Haar nieuwste boek heet Elmo.
In de eerste zin - 'Ik zat op het
muurtje dat voor ons huis staat
en ik vroeg me af wat ik hier
eigenlijk had te zoeken op deze
snikhete dag' - lijkt het tweede
woordje ik overbodig. Een kwes
tie van smaak of staat het er
bewust?
„Ja, dat heb ik bewust gedaan.
Ik heb altijd de neiging met een
te korte adem te schrijven. Snel.
Kortaf. Dat mensen moeite heb
ben me bij te houden. Daarom
ben ik iets anders gaan schrij
ven. Langzamer. Om de lezer
meer rust te geven. Ik schreef als
een performer die niet wacht op
applaus, maar gelijk doorgaat.
Dat wil niet zeggen dat ik nu
ineens ellenlange zinnen, met zes
komma's, ga schrijven. Nee. Ik
hou nog altijd van kort en
krachtig. Maar voor de duide
lijkheid gebruik ik nu wel eens
een paar woorden méér.
Ik ben ook niet een schrijfster
die in de eerste plaats móói wil
schrijven. Mooi schrijven is voor
mij geen doel. Taal is voor mij
een hulpmiddel. Els Pelgrom
vindt een boek niet goed als er
geen mooie zin in staat. Ik vind
dat niet het' belangrijkste. Ik
vind het belangrijker dat een
boek je raókt. Het moet je
kwaad maken, het moet je ver
drietig maken, het moet je vro
lijk maken, maar het moet je in
ieder geval iets doén. Een boek
dat de lezer koud laat, vind ik
geen goed boek, ook al staan er
mooie zinnen in. Dat is met films
ook zo. Je kunt soms beter naar
een goed gemaakte B-film kij
ken, dan naar een slecht ge
maakte A-film.
'Het gaat om de blues', heeft
René Stoute eens gezegd. En dat
is het. Het gaat om de blues. Het
gaat om het gevoel dat een film
of een boek bij je oproept. Ik heb
waarom ik? Nee. Ik ben blij dat
ik hier nu zo zit en niet in Bosnië
geboren ben.
Die reuma heeft misschien ook
wel wat opgeleverd, nou ja, op
geleverd wil ik eigenlijk niet
zeggen, ik bedoel: ik weet niet
hoe mijn leven geworden zou
zijn als ik niét ziek geworden
was. Dan had ik het schrijven
misschien nog wel jaren uitge
steld. Dan was ik misschien eerst
een opleiding voor maatschap
pelijk werkster gaan volgen en
was er daarna weer iets anders
tussen gekomen. Ik heb altijd
liever dat lezers mijn boeken met
tranen in de ogen lezen, dan dat
ze zeggen: 'goh, wat een prachtig
geschreven passages...'"
In Elmo laten de hoofdpersonen,
Elmo en Vera, zich tatoeëren.
Een blauwe zwaluw op de arm.
Zelf heeft ze ook zo'n tatoeage.
Waarom?
„Waarom? Op mijn vijfentwin
tigste kreeg ik reuma en veran
derde er van alles aan mijn
lichaam. Zonder dat ik daar iets
over te zeggen had. Die tatoeage
was een kwestie van terugslaan.
Daarmee veranderde ik zélf iets
aan mijn lichaam.
Mijn dochter, Eva, heeft er ook
een aantal. De eerste liet ze
zetten toen ze zestien was. Ik
kon er niets tegen doen. Ik pro
beerde het wel. Ik zei: 'Weet je
het zeker? Zo'n tatoeage gaat
nooit meer weg.' Maar ze zei dat
ze het zeker wist. Nou, wat kon
ik toen nog méér zeggen? Ik had
er zelf ook een.
Mensen vinden het vaak heel
ordinair. Je ziet ze kijken. Maar
ja, als je mijn handen hebt en
loopt als ik dan kijken ze toch
wel."
Reuma. Denkt ze vaak: waarom
ik?
„Nee. Nooit. Er zijn wel periodes
dat ik het er moeilijk mee heb.
Vooral als ik veel pijn heb. Dan
denk ik: verdomme, moét dat
nou? Maar ik het nooit gedacht:
schrijfster willen worden, als
kind maakte ik al boekjes, maar
door mijn ziekte ben ik werke
lijk met schrijven begonnen."
Hoe schrijft ze?
„Mijn eerste boeken schreef ik
met de pen, maar dat was vrese
lijk vermoeiend en kostte me
mijn handen. Nu werk ik met
een computer en dat gaat veel
beter. Ik print wel veel. Want
uiteindelijk moet ik het toch op
papier zien. Het beeldscherm
maakt me blind voor fouten die
ik op papier zó zie en een ver
haal echt lézen kan ik eigenlijk
alleen als het zwart op wit staat.
Het schrijven zelf gaat in perio
des. In het begin is het veel
ijsberen en naar het plafond sta
ren, maar na hoofdstuk zes gaat
het in een noodtempo. Dan ben
ik zó benieuwd hoe het afloopt,
dat ik het liefst blijf schrijven.
Natuurlijk, ik heb het verhaal in
mijn hoofd, van punt a tot punt
z, maar tijdens het schrijven ver
andert er van alles. Dan blijkt
het karakter van die en die toch
anders dan ik dacht... Dan ge
beuren er dingen die ik vooraf
niet verzonnen had... Ik heb ooit
gedacht dat je als schrijver greep
op de gebeurtenissen in een ver
haal hebt, maar nu weet ik dat
het verhaal met de schrijver aan
de haal kan gaan.
Ik heb ook wel eens het idee dat
verhalen werkelijkheid worden
zo gauw je ze vertelt. Daarom
vind ik het ook verstandiger om
over sommige dingen niet te pra
ten of te schrijven. Je moet het
niet hebben over de gruwelijkhe
den die je geliefde kunnen over
komen. Dat heeft iets eng. Dat
had ik ook met het ongeluk dat
er in het boek met de moeder
van Elmo gebeurt... Mijn man en
ik reden in Engeland. In het
Lake-district. Het was slecht
weer. Het regende. We zaten te
fantaseren over de manier waar
op de moeder van Elmo zou
verongelukken. Ze zou met de
auto uit de bocht kunnen vlie
gen. Ze zou tegen een boom
kunnen rijden. Ze zou.. Opeens
zei mijn man: 'stop, hier moeten
we mee ophouden, dit zijn din
gen die je niet moet oproepen.'
In de eerste versies van Elmo liet
ik trouwens niet alleen de moe
der van Elmo verongelukken,
maar Elmo zelf ook. Maar toen
ik dat geschreven had, dacht ik:
langrijker die mensen zich
vinden.
Dat elke generatie zijn eigen
naslegwerk creëert onder
streept Röst met actuele the*
ma's als popmuziek, milieu en
geneeskunst. „In de zevende
druk waren The Beatles een
lingen. Popmuziek was alles,
behalve cultuur." In de negen
de editie niet alleen trefwoor
den als Nederpop, maar krij
gen artiesten als Prince, Frank
Zappa en Abba hun eigi
stukje. Nederhouse?: Quazar!
Voor de milieu-onderwerpen
is deskundigheid van de Uni
versiteit Nijmegen ingehuurd,
dr. J. W. Copius Peereboora
schreef de desbetreffende pa-
ragraaf, ook heeft hij alle rele
vante onderwerpen van mi
lieu-aantekeningen voorzien.
„Ons verwijzingssysteem is
echt uniek. Daar bestaat in
ternationaal grote waardering
voor."
Grappig vindt Röst dat bij
geneeskunst de redactie nog
met heel veel slagen om de
arm 'gentherapie' opvoert. „-In
1991 vroegen wij ons namelijk
af of dit ooit serieuze genees
kunst zou worden."
Curiosa
Een 'eerste druk' van de Win
kler Prins blijkt tegenwoordig
nog slechts curiositeitswaarde
te hebben. Een stoffige exem
plaar van zestien delen komt
op 600 gulden. „Of er moei
een goed deel met platen bij
zitten, dan willen de mensen
wel eens wat meer geven."
De negende druk, goud op
snee, kost een dikke vierdui
zend gulden. Per deel, van
ruim zeshonderd pagina's, 175
gulden. Veel geld voor iets dal
al weer snel door de actuali
teit en nieuwe technieken
wordt ingehaald. Of niet?
„Een encyclopedie biedt ach
tergrondinformatie, is een
aanvulling op de kennis die
mensen dagelijks opdoen
kranten, radio en televisie, Wij
zullen nooit streven naar ac
aliteit. Daarnaast komen
jaarlijks aanvullingen
jaarboeken en verschijnen
supplementen die de encjlo-
pedie weer helemaal up-to-
date maken."
„Ingehaald door nieuwe tech
nieken? Wij kunnen de infor
matie die wij bieden niet kwijl
via een beeldscherm. Produk-
ten als CD-i zijn niet meer
een foto met bijschrift,
encyclopedie geeft achter
grondinformatie van pagina's
Meer tekst dan beeld. Ik
loof niet dat het ene medhin
ooit het andere zal verdrin
gen."
Deel 26 wordt vandaag feeste
lijk ten doop gehouden door
Freek de Jonge. Hij staat
ook in de Winkler Prins. Bij is
J, met foto op pagina 562
tussen de geschiedkundige
de jonkheer.
Veronica Hazelhoff: Vriendschap, haat, het gewone gedoe
tussen mensen, daar schrijf ik het liefst over" foto anp
och god, wat verschrikkelijk, het
is zo'n aardige jongen, waarom
moet die nou dood. Toen heb ik
hem maar op een andere manier
uit het leven van Vera laten
verdwijnen. Niet zo drakerig.
Ik verander veel in mijn verha
len. Na de eerste versie schiij
een tweede versie en daarna
derde, die naar de uitgever ga
Dan kunnen ze daar
er mee in zee willen.
Ik ben altijd benieuwd wat»
van vinden. Dan zit ik
spanning te wachten te wad
tot de telefoon gaat. Vinder
het in principe goed, dan be
ik aan de versie die het uiteini
lijk moet worden.
Mijn manuscripten worden al
kritisch gelezen door redact
Jacques Dohmen. Dat is
goed ook. Zelf zit ik zó i»
verhaal, dat ik niet afstand
meer kan oordelen."
Het lukt haar niet om
en klaar verhaal in te levete"'
zó naar de drukker kan?
„Nee. Mijn manuscripten
erg slordig. Het ziet er niets
dig uit, het is allemaal
geprint, maar er zitten slort
heden in het verhaal. Da»
Jacques Dohmen: 'leg dat -
iets duidelijker uit' of 'zou je
niet veranderen?' Meestal
dan: 'ja je hebt gelijk, dat
beter'"
Zitten er ook veel taalfouten
„Ja, wat dat betreft kun j£1
ken dat ik voortijdig van s#
ben gegaan..."
Veronica Hazelhoff: 'Elmo
Querido, prijs 22,90.
RADIO 1
Elk heel uur en 7.30, 8.30
13.30, 17.30, 18.30 en 06.30
EO: 7.07 Tijdsein. KRO: 12.0
14.05 Dingen die gebeuren
17.07 Radiojournaal. KRO: 2(
der tafel. AVRO: 22.04 Tus
oren. NOS: 23.07 Met het
morgen. VPRO: 0.04-7.00
ven met om 0.04 Street bet
Het paradijs: 4.02 Grand disi
sique; 5.02-7.00 De gez amen
ders Paesens Moddergat
RADIO 2
Elk heel uur Nieuws. NCR
Goedemorgen Nederland i
7.53 Woord onderweg.
Hier en Nu). 9.04 Wie wei
Willem Wever woont? 10.04
bij de koffie. 11.04 Plein
12.04 Middag-ma
(13.04-13.15 Hier en Nu) 14.0
nieuw. 15.04 Reislustig, re
16.04 Discogram. 16.47 Iets
EO: 17.04 Alle mensen.VPRC
Ekkel horizontaal. TROS: 19.'
ter. 20.04 Music all in. 21.
wie graag luisteren wil. 22.1
lissen. 23.04-24.00 Sesjun
RADIO 3
Elk heel uur Nieuws. AKI
Breakfast-club. 9.04 Arbeid!
nen. 11.04 Baas van de dag.
12.04 Denk aan Henk. 14.04
AKN: 15.04 Popsjop (I en I
17,04 Rinkeldekinkel. NOS: 1
avondspits. EO: 19.04 Sp
NCRV: 20.04 Paperclip ma
VPRO: 21.04 Villa 65. TR0
Nachtwacht. VARA: 2.02
Mark. AKN: 4.02-6.00 Pyjama
RADIO 4
Om 7.00. 8.00, 13.00, 18.00 e
Nieuws. VOO: 7.02 Ochten
ming. 9.00 Muziek voer milj
11 12 Het ochtendconcert,
Sinfonietta Amsterdam en
cimbel. 13.04 Klassiek op v
VARA: 14.00 Middagc
Sjostakovitsj Kwartet. 15.30
Campra. 16.00 de Nederlandi
fay en Andriessen. KRO: 17.01
muziek. 18.03 Klassiek. 19.:
orgel. 20.02 Avondconcert
Blazers Ensemble en
Kwartet met sopraan en
22.00 Laudate. 23.00 Deze
VOO: 0.00-1.00 Vier na midder
RADIO 5
Elk heel uur t/m 18.00 Nieuws
6.45-6.50 Mededelingenrubri'
uitgebreid weerbericht
scheepsvaartberichten. 7.05
op 5.8.55 Waterstanden. TRC
Perspectief. 10.02 De duvel
RVU: 11.02 Kleur bekennen.
12.02 Weldenkende mensen
Bijlage. 14.02 Een leven lang.
15.02 Schuim en as. NOS:
Radio UIT. PP: 17.50 Groen
NMO: 18.02 Actualiteitenpro
ma in drie talen, met om
Nederlands programma: 18.3
bisch programma: 18.45 Turl
gramma. EO: 19.00 Waar wai
ook alweer? NOS: 19.15 Nieu
actualiteiten in het Turks.
Niéuws en actualiteiten in hc
rokkaans en Berbers. 20.40 h
en actualiteiten in het Chinei
LEAC: 21.00 Urineverlies.
Knoop in je zakdoek II. TROS
Finale. NOS: 23.07-24.00 M
oog op morgen
OMROEP BRABANT
ANP-nieuws: Zie Radio 1. 7.0
bants nieuws, actualiteiten
krant in Brabant. 7.55 We
Johan Verschuuren. 8.08 Br
nieuws. 8.11 Radio Nieuws t
le. 8.32 Brabants nieuws, act
ten en weerman. 9.03 Br
nieuws. 9.07 Muziekkiosk.
Brabants nieuws. 10.07 Draa
11.03 Brabants nieuws. 11.(
harte. 12.05 Brabants nieui
actualiteiten. 12.55 Bericht
boer en tuinder. 13.08 Br
nieuws. 13.11 Radio Nieuwi
trale. 13.32 Brabants nieuws
Muziek. 14.03 Brabants
14.07 Muziekkiosk. 15.03 Br
nieuws. Aansl. Tussen Amst
en Brussel. 16.03 Brabants n
Aansl.: Sociaal economiscl
gramma. 17.05 Brabants n
actualiteiten en achtergro
gramma. 17.45 De agenda.
-18.00 Nieuwsoverzicht
O mossen an onze
mennen re mus m-
senonen... lemin ojot
zun n sre nornae
mo oe etna oe
coneon oe...
Hit)
heb
Uieke, knijp in m'n arm1
Droom fkof...'AUiW r
