Milit 'Moet ik mijn klanten dan naar hun paspoort vragen' Nieuwe Libertarische Partij mikt op twee a drie kamerzetels 'Belgisch Oost- en I verlengde van de politie' INENLAND BUITENLAND Condooms -DE STEM- Grote twijfels over het weren van buitenlanders uit koffieshops President N 'We zijn geen Chocolade KA<¥ Rusland staakt lozen kernafva] VRIJDAG 22 OKTOBER 1993 I DE STEM Solidaridad heeft het hem wéér gelapt. Op nieuw heeft deze ideë le organisatie een project ge lanceerd, waarvan je moet zeggen: schitterend! Daarom zo schitterend, om dat het een uiterst effectieve manier van hulp aan arme boeren in Derde-Wereldlan den binnen het bereik brengt van letterlijk bijna elke Ne derlander, groot én klein. Want wie lust er geen choco lade en een chocoladeletter hoort er toch gewoon bij met Sinterklaas? Ontwikkelingssamenwerking via de boodschappentas, luidt de rake typering van Solidari dad zelf. Het werkt zo simpel. Bij je gang langs de schappen in de supermarkt moet je er alleen even aan denken dat je Max Havelaar moet nemen, ook al is dat merk wat duur der dan zijn concurrenten. Max Havelaar-keurmerkcho- colade, jawel. Na het succes van de Havelaar-koffie is Ha- velaar-chocoladeprodukten het tweede artikel met dit ideële keurmerk dat op de Nederlandse markt is ge bracht. Het keurmerk is de garantie voor een goed pro- dukt tegen een eerlijke prijs. Dus de chef van uw super markt gewoon even langs uw neus weg vragen wanneer hij de Havelaarchocolade in huis heeft. Eerlijke prijs voor wie? Pre cies, voor kleine boeren in arme landen die de koffie of de cacao verbouwen. Een eer lijke beloning voor hun arbeid maakt ontwikkelingshulp overbodig en brengt een menswaardig bestaan binnen bereik. Het bestaande wereld handelssysteem denkt ten principale niet in termen van eerlijke beloning, maar uit sluitend in termen van aan koop van grondstoffen tegen de laagst mogelijke prijs. Op welke wijze die prijs gedrukt wordt, interesseert verder nie mand, al gebeurt het nog zo crimineel. De kleine boeren zijn altijd al het kind van de rekening geweest. Vijf jaar geleden slaagde Soli daridad, de Interkerkelijke aktie voor Latijns Amerika, er met de Max Havelaar-kof fie voor het eerst in die com merciële cirkel te doorbreken. De Stichting Max Havelaar stelt vijf handelsvoorwaarden aan haar keurmerkkoffie en -chocolade en controleert of ze nageleefd worden. Alle koffie- en cacaobonen voor het Havelaarmerk moeten di rect van coöperaties van klei ne boeren en boerinnen wor den gekocht. Havelaar biedt meer dan de wereldmarktprijs want de ar me boeren hebben een ach terstand in te halen. Havelaar garandeert de coöperaties ook dat ze nooit beneden een vaste bodemprijs zal gaan, op dat er menswaardig geleefd zal kunnen worden. Havelaar helpt de oogst te financieren waardoor woekeraars uitge schakeld worden. En de sa menwerking tussen Havelaar en boerencoöperaties is van lange duur hetgeen de boeren zekerheid geeft over afname van hun oogst. En wie betaalt uiteindelijk het gelag? Wij, de consumenten en zo hoort het ook. De com merciële wereld gaat er zon der meer van uit dat consu menten nooit zo ideëel zijn om meer voor een produkt te blijven betalen. Maar de com mercie geniet ook niet het vertrouwen dat ze de meer prijs ook inderdaad geheel ten goede zal laten komen aan degenen voor wie de con sument het extra geld op tafel wil leggen. Dat vertrouwen heeft Max Havelaar wel. Natuurlijk mikt het chocola deproject op de medewerking van alle mensen van goede wil. Maar de ervaring met de Havelaarkoffie heeft geleerd dat de kerken, dat wil zeggen: de plaatselijke parochies en gemeenten de natuurlijke uit valsbasis zijn. Onder meer of minder meelevende kerkmen sen moet een harde kern van vaste kopers worden opge bouwd als bruggehoofd. Zelfs al zou er maar één boe rendorp door Havelaarchoco lade een menswaardig be staan krijgen, dan nog loont het alle moeite. Maar het worden er natuurlijk veel meer. Europa staat voor de doorsnee-burger in de twaalf EG-landen voor verkwisting en onzinnige regelgeving. In Brussel wordt bijvoor beeld serieus gediscussieerd over de vorm van Engelse kazen en het vetgehalte van Belgische mayonaise. De Europese Commissie heeft ook normen vastgesteld voor het Europese condoom, ervan uitgaande dat het lid van een gemiddelde Europeaan 17 cm lang is. De Britten maken zich daar ernstig zorgen over. Uit een recent onderzoek blijkt dat zij forser zijn geschapen. Maggie Thatcher lacht in haar vuistje. Heeft zij niet altijd gezegd dat de Britten superieur zijn in alles en dat de Brusselse bureaucra ten uit zijn op concentratie van de Europese macht. Gelijk heeft ze. Wie zoiets persoonlijks in regels tracht te vangen, tast wis en waarachtig de autonomie van de lidstaten aan. (HV) Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur. C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309. Kantoren: Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie) 01640-37253, fax 01640-40731. (voor nabezorging 01640-36850) Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom. Breda, Afdeling Lezerscontact ®06-0226116 (gratis). Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829. Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur. Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928, Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698. Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst. Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782. Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout. Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929. Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal. Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554. Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen. Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP, 01184-19910, fax 01184-11446. Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen): per kwartaal 85.50, per halfjaar 170.05 óf per jaar 330.70. Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45, per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70. Voor posttoezending geldt een toeslag. Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Gin- nekenweg 7, Breda. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076- 236394/236911. Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur. Van onze correspondent Bert Schampers Travemünde - De Oost- en neuropese landen zijn welk de Navo, nog niet als lid, partner. Dat is, samengevat, clusie van het tweedaagse van de Navo-defensiemims het Noordduitse Travemünde Voor landen als Polen en Tsjech weinig vreugdevol nieuws. Dl voor het einde van deze eeuw veiligheids-paraplu van het nootschap te kunnen schuilei 'In M land !c«| altijd ioe|[ drugs km marcelbeI Van onze verslaggever Paul Verlinden IN EEN KOFFIESHOP in 'de Bredase binnenstad zit ten vier Franse jongeren rond een tafel. Net aange komen in Nederland, ma ken ze een korte stop om 'inkopen' te doen. Ze nip pen aan hun koffie, twee verse joints verspreiden een zoete geur en op tafel ligt voor een kleine hon derd gulden aan rookwaar: een paar zakjes wiet —-jul lie wiet is de beste van de wereld' - en wat blokjes hasj. De drie jongens en het ene meis je komen voor paar dagen naar Nederland, om een beetje te stappen en een beetje blowen. Ze zijn op weg naar Amsterdam maar Breda is de eerste stad over de grens en een van hen kende deze koffieshop nog van een vo rig bezoek. De verhalen zijn be kend. 'In Frankrijk is niets te koop', 'Nederland voert tenmin ste een goed drugbeleid', 'Neder land is relaxed'. Van het deze week in de Neder landse politiek gelanceerde plan om koffieshops te verbieden nog langer softdrugs aan buitenlan ders te verkopen, kijken ze dan ook op. Schrikken doen ze er echter niet van: „In Nederland kun je altijd wel aan drugs ko men". Ervaring Ze praten uit ervaring. „Ik ben de afgelopen jaren al zeven keer in Nederland geweest", zegt een van de Fransen. Zelfverzekerd blaast hij een rookwolk richting plafond. De komst van Belgische, Franse en Duitse drugtoeristen naar Ne derland baart de politiek steeds meer zorgen. Andere EG-landen - met name Frankrijk - uiten kritiek op het in hun ogen veel te liberale Nederlandse drugbeleid. Nederland zit er flink mee in zijn maag. Van de ene kant wordt de verkoop van softdrugs gedoogd maar van de andere kant is het grote aantal 'drug toeristen' voer voor buitenlandse critici. CDA-kamerlid G. ^Koffeman kwam deze week met het idee om koffieshops alleen nog aan 'bekende klanten' te laten verko pen. Buitenlanders zouden ze de deur moeten wijzen. Minister van Justitie Hirsch Ballin rea geerde positief. Ook de Bredase burgemeester Nijpels vond het een prima plan. „Geef ons de bevoegdheden en wij lossen het verder wel op", zei hij gisteren in deze krant. Vraagtekens Maar andere politici zijn lang niet zo zeker van hun zaak. De kamerfracties van PvdA en WD zetten grote vraagtekens bij de uitvoerbaarheid van het idee. Ook in de lokale politiek klinken twijfels. Loco-burgemeester A. de Bruijn van Roosendaal: „Het plan zou een zegen zijn voor Roosendalers als het uitvoerbaar is. Ik zeg met nadruk 'als' want ik voorzie grote problemen bij de controle op koffieshops. Waar haal je de menskracht vandaan? Aan wie mag een koffieshop wél verkopen? Verplaats je het pro bleem niet naar elders?" Volgens De Bruijn moet Den Haag oppassen dat het geen symbolische maatregel wordt; een maatregel die naar buiten goed oogt maar in de praktijk 'dweüen met de kraan open' be tekent. Niettemin juicht hij toe dat het probleem van het drugtoerisme erkend wordt want ook in Roo sendaal zorgen vooral Belgische jongeren geregeld voor overlast. „Vaak weten ze niet waar ze precies moeten zijn en bellen bij nacht en ontij bij mensen aan omdat ze het verkeerde adres hebben, ze rijden 's avonds laat hard door de straten of zorgen teld. Moet ik die allemaal naar hun paspoort vragen? Ik krijg bij zo'n plan een vieze smaak in mijn mond." Belgen en Fransen komen volop bij hem over de vloer. Maar hij heeft niet het idee dat ze voor zoveel ongemak zorgen. „Ze ko pen hier een paar gram, drinken een bak koffie, roken een jointje en gaan weer verder. Wat die parkeeroverlast betreft, er zijn maar zes koffieshops in Roosen daal en er is veel klandizie. Lo gisch dat er ook wat meer auto's met een buitenlands kenteken voor de deur staan. Maar je zou voor parkeeroverlast. Gevaarlijk zijn ze niet, maar ze maken de mensen bang, dat is vervelend ste". Belachelijk Heeft De Bruijn zo zijn twijfels over de uitvoerbaarheid, een ei genaar van een Roosendaalse koffieshop - 'geen namen in krant, dat geeft alleen maar pro blemen' - verwijst het idee direct naar de prullenbak. „Een bela chelijk plan. Ik heb wel eens tien nationaliteiten in mijn zaak ge- eens moeten gaan kijken hoeveel Belgen er in de rest van Roosen daal rond lopen. De midden stand draait er voor een groot deel op. Daar hoor ik nooit over klagen." De koffieshop-eigenaar is in elk geval niet van plan zijn klanten te gaan controleren. „Waar zou ik moeten beginnen? Ik heb ook Belgische klanten die in Roosen daal wonen. Mag ik die nog iets verkopen? Het is niet onze taak om dat onderscheid te maken. We zijn geen verlengde van de politie." Bovendien denkt hij dat de 'toe risten' echt niet wegblijven als ze in koffieshops niets mogen kopen. „Dan schakelen ze ge woon een Nederlandse tussen persoon in die het spul voor ze koopt." Volgens de eigenaar van koffie shop Paradijs in Breda ver plaatst de verkoop van softdrugs zich weer naar de straat als Koffeman cs. hun zin krijgen. „Je krijgt dan van die jongens die op straat buitenlanders aan spreken of ze hasj willen kopen. Daar schiet je toch niets mee op." Accenten Ook hij wijst op de onuitvoer baarheid van het plan. „Moet ik aan een klant gaan vragen of hij een Franse of een Nederlandse Marokkaan is? En wat moet je met al die Engelsen die in Breda wonen." Een medewerker voegt er aan toe: „Wat dacht je van al die accenten. Misschien komt die Belg die je voor je denkt te hebben wel gewoon uit Zun-' dert". De Paradijs-eigenaar vindt dat justitie zich meer moet concen treren op de 'groothandel'. Hij heeft als richtlijn dat in zijn koffieshop voor nooit meer dan 150 gulden aan een persoon wordt verkocht. Maar hij weet dat sommige zaken het vooral van grotere hoeveelheden moe ten hebben. „Daar mogen ze best wat aan doen, want je jaagt die buitenlandse gasten zo de ver nieling in. Ze nemen een paar kilo mee naar Frankrijk om te dealen, worden gepakt en ver dwijnen voor lange tijd achter de tralies. Maar ik vind niet die Belg of Fransman moet bieden om hier een klein bi voor eigen consumptie te ki Daar hebben ook zij recht op". In zijn zaak hangt een toni 'Pas manger, pas fumer' eten, niet roken'). Het slaat! sommige Franse klanten hele nacht op stap zijn en 's morgens al weer vroegl een koffieshop aankloppen t: een 'blowtje'. „Die zijn er 'zo slecht aan toe dat ze na eerste trekje plat gaan. We gen dan: 'Eet eerst een ha; daar knap je van op'... I vaak het probleem met die sen; ze snappen er niks van, de overheid iets wil doen kan ze beter een goede voorlit ting geven in plaats van gasten de koffieshops uit tel gen". Terneuzen Komen de drugtoeristen West-Brabant vooral op en Roosendaal af, in Zeeui Vlaanderen is Terneuzen 'drugstad nummer één'. Het pi van Koffeman heeft echter met de Terneuzense situatie vi doen: er zijn namelijk geen ka fieshops. De gemeente voert geen gedoogbeleid zoals in da en Roosendaal. De minste veertig panden waar drugs ve kocht worden, zijn al zo als maar zijn kan. Niet alle buitenlanders maar zelfs Neit| landers is het verboden maar één grammetje in te sim Desondanks wordt Terne» overstelpt met Belgische Franse 'drugtoeristen'. Ook totaalverbod kan kennelijk naam van Nederland als 'dr»i| paradijs' niet wegpoetsen. Kigali (afp/dpa/rtr) - Prei Burundi is donderdag mogelijk geëxecuteerd na I rende militairen. De mij. j gemaakt aan de amper viel het Oostafrikaanse land. Niet alleen Ndadaye, maar ooi de premier van Burundi zijl geëxcuteerd en een paar minis! ters", aldus de Belgische radit] De radio in het buurland Ruan da meldde dat onder de terecht! gestelden ook de voorzitter val het parlement, Pontien Karihj wami, de ondervoorzitter Gild Bimazubiute en vice-premiq Bernard Ciza waren. Het leger heeft in het hele lan de noodtoestand afgekondigd e een uitgaansverbod uitgevaaJ digd. Ndadaye's minister val Communicatie en woordvoerda Ngedahayo zei dat betogingd door de militairen gewelddadij worden onderdrukt. De Europese Gemeenschap en Verenigde Staten hebben staatsgreep veroordeeld. Amer ka heeft de hulp direct stopgi zet. Frankrijk, Duitsland en Be| gië zullen him economische hu' staken als niet onmiddellijk democratie wordt hersteld. .Aanvoerders van de coupplegel zijn kennelijk de vroegere mill taire leider overste Jean-Baptil te Bagaza, stafchef Jean Bikd mago en de vroegere ministj van Buitenlandse Zaken Cyprid Mponimpa, die al eerder werdd beschuldigd van pogingen tl een staatsgreep. Dit meldde r| dio Ruanda. Bagaza werd in 1987 bij ej staatsgreep afgezet door Pied Van onze verslaggever Romain van Damme Schijf - De Libertarische Partij moet bij de Tweede Kamer-verkiezingen die vol gend jaar worden gehouden, goed zijn voor twee of drie zetels. „Dat denken in ieder geval de mensen die druk bezig zijn met de oprichting van de partij," zegt ir. Hub. Jongen. Zelf is de in Schijf woonachtige aanhanger van het libertarisme minder optimistisch. „Ik moet toegeven, het is wel erg kort dag. We zullen overal in het land het libertarisme meer moe ten uitdragen. Landelijk gezien hebben we een aantal kringe tjes, onder andere in Roosen^ daal waar ik voorzitter ben. We zullen vanuit die kringetjes wat meer naar buiten moeten tre den." De 'hokjesgeest' is niet aan de aanhangers van het libertarisme besteed. Links of rechts is niet van toepassing. Libertariërs hechten aan de vrijheid. 'Wij, leden van de Libertarische Par tij, dagen de cultus van de al machtige staat uit en en verde digen de rechten van het indivi du' staat er in de principever klaring van de nieuwe partij. Libertariërs zijn tegen elke in menging van de overheid in vrijwillige en contractuele rela ties tussen individuen onder ling. Ook uit de principeverklaring: 'Mensen mogen niet gedwongen worden om hun leven of eigen dom op te offeren voor anderen. Zij moeten vrij gelaten worden om met elkaar om te gaan als vrije personen. Het dan resulte rende economische systeem, het enige dat verenigbaar is met de bescherming van de individuele rechten, is de 'vrije markt'. Goed bedoeld, maar weinig praktisch, zeggen de tegenstan ders. Verdacht, staat er zelfs in een dossier van het Fascisme Onderzoek Kollektief dat vindt dat libertaren heel dicht bij 'het recht van de sterkste komen'. „Zij snappen er niets van," ver dedigt Jongen zijn ideaal. „Het basisprincipe is, geen geweld. Nou, hoe kun je dan spreken van het recht van de sterkste?" Het is punt 1 in de principe verklaring. 'Het recht op leven - daarom steunen we het verbod op het initiëren van fysiek ge weld of dwang tegen iemand anders'. Als de overheid zich dan verder nergens mee be moeit, komt het wel goed, meent Jongen. „Dit is de enige redding van de maatschappij, het verstand is het instrument om te overleven." Nee, dat leidt niet tot een com plete chaos, verzekert drs. Ste fan van Glabbeek uit Leiden. Eirm/CA Itmsty wem- èo.us' f 4- 1 POE/T/EA 1 j ETH/EK h KEM7S- l££H KL K'fVt ff ETA EYWCA 1- A-A i Jongen: 'Het verstand is het instrument om te overleven'. Hij is secretaris van de politieke partij in oprichting. „Natuurlijk zijn we wel voor begrenzing van de vrijheid. We zijn voor een rechtsorde. Diefstal en moord kan niet, want daarmee wordt de vrijheid van een ander aan getast. Wat we voor staan is het laten verdwijnen van de agres sor. Maar of dat honderd pro cent haalbaar is, lijkt me niet." Wèl haalbaar volgens de partij is een complete privatisering. Van Glabbeek: „Want dan ban je de bemoeienis van de over heid uit. Sociale premies kun je toch net zo goed betalen aan een particuliere onderneming. Zoals je nu ook je brandverze kering betaalt aan een aparte maatschappij. Iedereen kan dan bepalen wat hij of zij wil beta len. Nu wordt er veel te veel van bovenaf opgelegd." FOTO DE STEM/DICK DE BOER Aan de andere kant van de grote plas, in de Verenigde Sta ten, is de Libertarian Party de derde grootste partij van het land. Volgens Jongen hebben bij de afgelopen presidentsverkie zingen in de Verenigde Staten drie miljoen mensen op liberta rische kandidaten gestemd. Jongen stond in Nederland aan de wieg van het beweging, die anti-autoritaire denkers als Ru- dolf Steiner en George Orwell| wel zien zitten. In het Neder lands is door de aanhangers v»| deze politieke filosofie gek voor het begrip libertarisch.| omdat het woord liberaal tevi aan waarde geeft ingeboet. „Hoeveel leden we hebben, is dit moment zeer moeilijk te zeg-| gen. We praten meer over geïn teresseerden. Overal in Neder land hebben we denktanks el die eerder genoemde kringetjes Verder zijn er diverse discussie groepen binnen bijvoorbeeld d( studentenwereld. Nu besloten is de idealen onder te brengen in de Libertariscks' Partij, wordt het in ieder geval wat gemakkelijker het aantal leden in beeld te krijgen. „Da' klopt," zegt ir. Hub. Jongen ook toegeeft nog geen jaar gele den gezegd te hebben, niets te voelen voor de politiek. „Maar op aandrang van ande ren uit de beweging, heb ik toch maar ja gezegd. Inmiddels is men druk doende om aan alle voorwaarden te voldoen zodat er daadwerkelijk meegedaan kan worden aan de verkiezin gen voor de Tweede kamer. Nee, lijsttrekker word ik zeker niet. Daar voel ik niets voor. Wie de kar verder zullen trekken, is nu nog niet bekend. Daar wordt wel al uitvoerig over gepraat. Ik denk dat er over een dag of tien meer duidelijkheid is." Moskou/Tokyo (dpa/rtr) Rusland ziet af van een twe de lozing van vloeibaar ker afval in de Japanse Zee. Dat heeft minister Viktor DaJ lov-Daniljan donderdag bevij tigd. Japan heeft verheugd reageerd op het besluit. „In de naaste toekomst zal gd tweede dumping plaatsvinden aldus Danilov-Danüjan. Ruslaf was eerst van plan de komen dagen 800 kubieke meter nud air afval in zee te lozen, ondai| de felle protesten tegen de du ping van 900 kubieke meter terdag. Japan heeft daar tot d keer toe tegen geprotesteerd I gewaarschuwd voor een vf slechtering van de bilaterale I trekkingen. De minister zal onderzoeken in het Russische Verre Oos| een fabriek kan worden bouwd om het afval te ver ken, zodat lozingen in voortaan niet meer nodig zu zijn. Deskundigen van beide lanl zullen op 27 en 28 oktober conferentie om de lozingen I kernafval te bespreken, all een Japanse regeringswod voerder. Japan zal op 9 novl ber bij de ondertekening van Londense conventie over zeel vuiling pleiten voor een werl wijd verbod op het dumpen radioactief afval in zee. Van onze redactie landbouw Antwerpen - „Een zeer j treurenswaardig incide; Zo kenschetst Karei Cold regionaal secretaris vanj Belgische Boerenbond irj provincie Antwerpen del beurtenissen van afgeld zaterdagavond in Wuusï zei. Daar zetten naar sc| ting twintig boeren het op stelten van een gezin bezwaar heeft gemaakt tl de plannen van de buur! om een nieuwe varkensst bouwen. Colman: „Dergelijke acties ren wij ten zeerste afVoor I ik kan nagaan waren het bj die een manifestatie van eel

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 2