Woon^ijlage
•ieMatic
'LVUteUt
In de wereld van de oosterse tapijten is een omwenteling gaande
KE-SBt8
J£-f6828
JISS8IS
Ikenadviseurs
iet gevoel
>r romantiek.
VIONSTRATIES:
[ANS v.o.f.
DE STEM
E5
Durf
Op zicht
Zonne-ogen
Tapijt verliest de slag, een groot
onderzoek van een woningin-
richtersbond zegt het zelf. Tel
daarbij op het dubieuze imago
van de stuntverkopers in Perzen,
Berbers en ander Oriëntaals
handgeknoopt goed, zie of voel
aan de vettige en vochtige na-
maakpersjes op tafels van Oud
hollandse koffiehuizen en het is
duidelijk: de wereld van het ta
pijt hoort niet bij die van de
zelfbewuste, moderne consu
ment.
Tegenvaller
Ouderwets
Gevluchte Rus
Moderne lijn
Exclusief
5ÖOOC'
2 wêö?
licceii
titinr»!
tl'SKt
iTHi-oe
S2S>S
sr-ss^i
55C3S!?
irat*!!-»
5-T
«ass
'-jh
B
IJSÜ'ïs
n 111
lil
MS881
as 58 8
VRIJDAG
OKTOBER
ATAG
UCTIEKOKEN en
N/MAGNETRON
15.00-20.00 uur
samen met u.
Met een enorme
en spiegels en
uw wensen. En
Exclusiv
Id en
net 3 panelen in
10 staat al voor
u thuis (excl.
tun t.ijk
l 01170-53400
Irk
ÊSRAAT15
ENDIJKE
•1176-1282
É-2206
ZATERDAG
30 OKTOBER
SIEMENS
EN/MAGNETRON
11.00- 12.30 uur
14.00- 15.30 uur
onze gewijzigde
ngstijden tijdens de
week:
vIDAG 25 OKTOBER
3.00- 18.00 UUR
DAG 26,
IJSDAG 27
DERDAG 28 EN
)AG 29 OKTOBER
10.00-22.00 UUR
RDAG 30 OKTOBER
3.30- 18.00 UUR
DINSDAG 12 OKTOBER 1993
rOBER 1993
1741
vormen. Vierkantjes, diagonalen,
schaakborden, kruisen, waaiers
en driehoeken. Grijs, zeegroen,
zwart, crème, bordeaux, staal
blauw en rose. Per tapijt zitten er
een paar van deze motieven en
kleuren in. In 1989 kwam Van
Aalst met de eerste serie op de
markt. Het werd een immens
succes en vroeg dus om een vol
gende stap.
Met Alice van Beekhoven, van de
Bredase firma Artistiek, ging hij
aan het werk. „Ze is een ont
werpster decoratrice die wat
durft en zo iemand had ik nodig.
Voordat de produktie loopt en op
voorraad ligt, gaat er een jaar
overheen. De periode tussen ont
werp en verkoop is dus nog veel
langer. Kleuren en dessins moe
ten daarom jaren van te voren
bedacht worden. Daarvoor heb je
iemand nodig die voorziet welke
kant het opgaat en die lef heeft.
Alice bleek over Beide eigen
schappen te beschikken. In 1992
zijn we samen met een nieuwe
serie gekomen. Gedeeltelijk nog
quilts, maar andere en gedeelte
lijk volledig eigen ontwerp. Een
Jugendstilkleed, een op Breda
'geïnspireerde 'Breda-Flower',
een zakelijke 'Lines Stones',
maar ook iets voor de kinderka
mer 'Puzzle' en 'Circus'."
„Deze lijn zat op hetzelfde ni
veau als die van drie jaar ervoor.
80.000 knopen per vierkante me
ter, een voorspelde levensduur
van zo'n 15 tot 20 jaar en een
prijs van nog steeds 450 gulden
de vierkante meter. Het succes
was groter dan we hadden dur
ven dromen. Het werd vaak nee
verkopen en lange levertijden.
Topinrichters raakten geïnteres
seerd en die dreven ons naar een
hoger segment. Exclusieve des
sins en een kwaliteit voor de
bovenkant van de markt. 200.000
Knopen per vierkante meter - en
dan komt de prijs op een 750
gulden voor dat oppervlak - of
zelfs 285.000 knopen per vier
kante meter. De prijs is dan 975
gulden. Je hebt het dan over
kleden die minstens een genera
tie meegaan."
Handgeknoopt
en toch modern
geeft het toe. Er zijn nogal wat
beunhazen en kwaadwilligen in
het vak. Van het soort dat voor
drie maanden een leegstaande
winkel huurt en met leegver-
koopkortingen van 50, 60, of
zelfs 70 procent de liefhebbers
lokt. Na die tijd is de vogel
gevlogen en blijkt er geen ver
haal mogelijk. Of groot aange
kondigde patronaatsverkopin
gen, eenmalig en met een papie
ren garantie. Op indrukwek
kende certificaten en met hoge
taxatiewaarden voor de verzeke
ring. Bij navraag blijkt de werke
lijke waarde vaak slechts een
fractie van het betaalde. On
danks alle zegels en handteke
ningen is het verlies voor de
koper.
„Oosterse tapijten vragen des
kundigheid," legt Pieter van
Aalst sr., eigenaar-directeur van
P.J. van Aalst te Breda, hofleve
rancier sedert 1881 en in 1989
onder de strenge, nieuwe regels
van nu in die hoedanigheid her
bevestigd, uit.
„Van de koper kun je die vak
kennis niet verwachten. De han
delaar moet die hebben en het is
dus zaak als consument er een te
vinden met die deskundigheid.
Zo moeilijk is dat niet. De goede
1 'Fan', 1989/90. Een tapijt geïnspireerd op de quilts van de Amish, een
'raditioneel en sober levende op de natuur gerichte gemeenschap in
rte Verenigde Staten. foto's de stem johan van gurp
firma is geen eendagsvlieg. Ze
bestaan al jaren, vaak van gene
ratie op generatie. Ze hebben
belang bij continuïteit, dus bij
een goede naam. Garantie is bij
die zaken geen probleem. Som
mige zijn zelfs bereid een tapijt
een tijd op zicht mee naar huis te
geven. Kan de potentiële koper in
zijn eigen omgeving nagaan of
het kleed hem na verloop van tijd
nog zint."
In Roosendaal bevestigt tapijt-
handel Matheuse-De Wit het ver
haal. „Handgeknoopte kleden
zijn een zaak van vertrouwen.
Dat krijg je niet zomaar. Wij
krijgen hier mensen in de zaak
die bij hun ouders thuis op onze
tapijten gewoond en geleefd heb
ben. Die tapijten zijn onverslijt
baar, dus nog altijd degelijk en
mooi en vandaar dat de volgende
generatie, zodra ze toe zijn aan
iets duurzaams en warms, het
oude vertrouwde adres opzoe
ken."
„Maar niet iedereen heeft zo'n
achtergrond. Daarom begint de
goede oosterse tapijthandel zich
te organiseren. De Nederlandse
Vereniging voor Oosterse Hand
geknoopte Tapijten is nog jong
en klein, pas 20 leden, maar er
komen er steeds meer bij. Het
wordt een soort keurmerk. Wie
zich niet aan de regels en voor
waarden houdt, wordt geroyeerd.
Regels, zowel op het gebied van
de kwaliteit en de prijs, als op
dat van de publiciteit. Twee con
troleurs vallen onaangekondigd
de winkel binnen, lopen door de
voorraad heen en gaan na hoe het
bedrijf adverteert. Deugt er iets
niet, dan is het met het lidmaat
schap gedaan."
Voor Van Aalst is zo'n vereniging
niet het belangrijkste. Daarmee
voorkom je immers niet dat er
ongeorganiseerden blijven die
met stuntaanbiedingen de koop
jesgeest van het publiek bespe
len.
„Het draait om kwaliteit en
smaak en de kennis daarvan bij
koper en verkoper. Een voor
beeld. Ik krijg twee dames van de
golfclub in de winkel die naar
Tunesië geweest zijn. Ze hebben
ter plekke een tapijt gekocht
voor 4800,-. De marktkoopman
daar heeft ze verzekerd dat het in
Nederland een veelvoud kost.
Transport, verzekering, koersver
schil, winst van tussenhandela
ren enzovoorts. De dames gelo
ven hem op zijn eerlijke ogen,
maar voelen terug in Nederland
toch wat nattigheid. De verzeke
raar gaat namelijk niet voet
stoots akkoord met de opgegeven
waarde. Of ik wil zeggen wat het
hier jou doen. Mijn antwoord is
Door Camiel Hamans
Ocean Waves, een modem handgeknoopt oosters kleed
uit de serie 1994 van P.J. van Aalst te Breda.
'eigenlijk niets'. De dames zijn
uit het veld geslagen. De uitleg
overtuigt echter altijd: het dessin
is in Nederland onverkoopbaar.
Onder de oriëntaalse zon, in de
sfeer en kleuren van het land en
in vakantiestemming lijkt zo'n
kleed heel wat. Thuis werkt het
niet. Terug in de dagelijkse om
geving hebben we een andere
smaak, zien we onze werkelijk
heid niet met zonne-ogen. Blote
vakantiekleding trek je hier ook
alleen bij hoge uitzondering aan.
De hatjdel weet dat. Die impor
teert slefchts bepaalde kleuren en
dessins. De rest is voor de lokale
oosterse markt."
„De dames moesten voor het
thuisfront toch iets van een be
drag horen. Ik heb me laten over
halen. Op basis van het aantal
knopen per vierkante centimeter
en de kwaliteit heb ik ze toen
maar verteld wat het in Neder
lands geld op de plaatselijke
markt zou doen: 1200,-. Het
zelfde verhaal kan ik vertellen
over wat er toeristen in Spanje,
Turkije of noem maar een land
aangepraat wordt. De prijzen
zijn doorgaans hoger dan hier en
de smaak valt, als je eenmaal
thuis bent, normaliter tegen."
„Daarom moet je in Nederland
ook niet bij een zich net hier
gevestigde vreemdeling kopen.
Die ziet, ook al is hij deskundig
op het gebied van kwaliteit, een
tapijt nog met ogen uit het land
van oorsprong. Daar zijn hand
geknoopte kleden doorgaans be
leggingsstukken. Ze worden ca
deau gedaan bij huwelijken en
dergelijke en zijn net als sieraden
een goed appeltje voor de dorst
als je ervan door moet. Kleur en
patroon doen er in zo'n geval
weinig toe. Als het kleed maar
een zekere waarde houdt. Ver
geet ook niet dat ze tapijten in
oosterse landen heel anders ge
bruiken. Wij lopen er met schoe
nen over heen. In de oriënt is
daar geen sprake van. Je schoei
sel laat je achter bij de deur. Aan
de duurzaamheid van hun tapij
ten worden daarom heel andere
eisen gesteld dan aan de onze."
Een 'Pers' is niet per definitie
ouderwets. Een blik door de
toonzalen is voldoende om het
vooroordeel de wereld uit te hel
pen. Bij Matheuse-De Wit ligt
een meer dan metershoge stapel
berbers in vrijwel alle denkbare
kleuren: gebroken wit,paars,
lichtblauw, donkerblauw, violet.
Lichtere, enkelgeknoopte en
zwaardere kwaliteiten, dubbel-
geknoopt.
Ernaast voor duizenden guldens
Nepalezen, een produkt van uit
geweken Tibetaanse monniken.
Geen drukke, traditioneel rode
kleden, maar strakke tapijten in
pasteltinten. Klassieke, kalme
motieven, bloemen en gestileerde
ornamenten, of moderne, strak
grafisch vormgegeven. De be
scheiden versiering aan de rand
rond een effen middenvlak of een
patroon als van een sober jaren
dertig abstract schilderij. Weer
een meter verder en aan de wan
den hoogpolige Chinese zijdeta
pijten, glanzend crème, blauw
grijs, zachtgroen of blauwig, met
doorzichtige mathematische or
namenten rond een groot een
kleurig middenveld, ingetogen
versiering en zuinig met alle te
veel. Ze passen zo in welk eigen
tijds interieur dan ook.
Pieter van Aalst heeft een voor
raad uit alle stijlen en perioden.
Bijna nonchalant laat hij een
pronkstuk zien. 17e eeuws en met
een ingeknoopte signatuur, de
waarde loopt in de tonnen. Op de
stapel ernaast een net gerestau
reerde kelim, het enige niet ge
knoopte maar geweven type. Ge
kocht van een gevluchte Rus die
er een paar maanden geleden
mee voor de deur stond. De prijs
is die van een wintersportreisje
naar het Oostblok.
Maar Van Aalst zoekt het ook in
het echte moderne. De knope-
rijen in de derde wereld komen
daar niet mee op eigen initiatief,
ze willen dat,echter best maken
als er vraag naar is.
Die heeft Van Aalst. Hij is naast
detaillist ook groothandelaar. Hij
bereist de halve wereld, is kind
aan huis in Iran, kent de plaatse
lijke logementen in Nepal en zat
in Afghanistan toen de Russen
binnenvielen. Hij weet van in
koop en productie, maar ook van
de Europese markt. Die zocht
wat nieuws, was zijn indruk.
Niet meer uitsluitend het klassie
ke bekende, drukke oosterse ta
pijt, maar een modern vormgege
ven, strak kleed, maar wel met de
kwaliteit en de duurzaamheid
van de oude 'Pers'. Vloerbedek
king die ondanks intensief ge
bruik en onderhoud lang mee
gaat, de ruimte niet overheerst,
maar juist een extra accent geeft
aan de styling.
Een Zwitserse collega ging hem
voor. Die introduceerde in het
kader van de ontwikkelingshulp
de Tharu uit Nepal. Een moderne
lijn in pasteltinten. De klant kan
op basis van stalen zelf kiezen
wat voor een tapijt hij wil. Ver
volgens wordt de bestelling in
Nepal uitgevoerd. Door boed
dhistische monnikken die hun ei
gen overgeleverde knooptechniek
uit het vaderland Tibet meegeno
men hebben. Hun materialen zijn
eveneens bijzonder. Naast scha
pewol verwerken ze ook die van
de yak.
De prijs was echter een bezwaar.
Per vierkante meter moet zo'n
kleed een 700 gulden kosten in de
Nederlandse winkel. In India,
sinds de val van het regime van
de sjah het centrum voor de Per
zische tapijtindustrie, kan het
goedkoper en toch als handwerk.
450 Gulden de vierkante meter.
De produktieplaats lag dus voor
de hand. Nu moesten er nog
patronen komen voor de knope-
rijen. Van Aalst vond die in een
Vertaling van de Amish-quilts, de
traditionele lappendekens van de
Pennsylvanian Dutch. Meerkleu-
rige kleden, ogenschijnlijk opge
bouwd uit losse vlakjes, die met
elkaar geometrische patronen
„De serie die we nu net uitge
bracht hebben, bestaat alleen uit
tapijten van dit soort. De andere
leveren we natuurlijk ook nog,
maar we zoeken nu ook de exclu
sieve markt op. De dessins zijn
nog aparter, de kleuren nog meer
aansluitend op wat nu in de
vormgeving en interieurwereld
en vogue is. We hebben vijf kle
den binnengekregen. Ze zijn al
vele malen verkocht. Zelfs de
grootste namen in de decoratie
wereld moeten op hun beurt
wachten. Zo'n vier tot zeven
maanden. Ze doen het, tot onze
tevredenheid, graag. De prijs, een
4500 gulden voor een courante
maat van 2 bij 3 meter, is te
concurrerend. En ze begrijpen
dat je handwerk niet op afroep
beschikbaar hebt."
„Een ervaren knoper legt éen
10.000 knopen per dag. Aan een
vierkante meter werkt hij dus
een maand en dan mag hij nau
welijks zondag houden. Een
kleed van 180 bij 270 cm kost
hem zodoende vijf maanden on
afgebroken knopen en sappelen.
Dat hoef je een goede inrichter
niet uit te leggen. Dus hij sluit
graag aan achterin de rij. Ze
krijgen wat goeds voor hun ge
duld: een kleed met de schoon
heid van een Chinees tapijt, met
de kwaliteit van een pers, met
een dessin voor de 21e eeuw, met
de warmte van de kinderkamer
thuis en met de exclusiviteit van
het eenmalig, traditioneel ge
knoopte produkt."
Allemaal misverstand, leggen
de deskundigen uit. Het tapijt
waar de woninginrichters het
over hebben, is het kamerbre
de, niet het ambachtelijke
produkt van knopers uit de
Oriënt. Met dat oriëntaalse
tapijt gaat het goed. Er ko
men nieuwe patronen en des
sins op de markt, waardoor er
een handgeknoopt oosters ta
pijt is voor elk interieur. Ook
voor het allermodernste.
De handel heeft geen beste naam.
Elke detaillist of groothandelaar
■èKA\
M mm
l #rir+*
- ulr-i's -5
Sunset, een kleecMa^eDaseerd Is o^^faamoneie lappendekens van ae E-ënsyivanian uutcn. uóHëch^Tj. van Aalsl 1994
