Ziekenhuis blijft bron voor tv
Twijfel a
'Weetgierigheid kinderen is prikkelend'
Passie van i|
als spannende solo
'P
1
Bijzondere missies
in 'Made in Holland"
UIT GIDS
Series 4 Medisch Meesterschap' en 4Het Kinderziekenhuis'
Turkije krijgt geroofde schat van Croesus terug
ei
DE STEM
GIDS
Succes
VRIJDAG 8 OKTOBER 1993 Dl DE STEM
Van onze verslaggever
De zesdelige reeks 'Medisch Meesterschap' vormt de
start van de RTL5-serie Five Reports, die plaats wil
bieden aan de betere documentaires. In 'Medisch Mees
terschap' draait het om Nederlandse topmedici.
Presentatrice Vivian Boelen
toont waartoe de beste zieken
huizen van Nederland in staat
zijn. Zo komt de eerste afleve
ring vanavond uit het Dijkzigt
Ziekenhuis in Rotterdam.
Dit ziekenhuis geniet internatio
nale faam door de wijze waarop
bij ingewikkelde operaties meer
dere specialisten samenwerken.
Ze nemen als het ware allemaal
een stukje van de ingreep voor
hun rekening.
Het Dijkzigt Ziekenhuis is ook
bekend om de zogeheten cranio-
faciale chirurgie. Daarbij gaat
het om de correctie van meestal
aangeboren afwijkingen aan de
schedel en het aangezicht. Daar
naast wordt het verwijderen van
een moeilijk bereikbare tumor
vlakbij de hersenstam getoond.
De zware ingrepen waarbij nij
ver wordt geboord en gezaagd,
gaan gepaard met toelichtende
zinnetjes van de specialisten als
'Het aardige van deze boor is dat
hij stopt als hij door de schedel
is' en 'Het is altijd kijken hoe het
voorhoofd er weer in moet'.
Reputatie
De zesdelige reeks is een pro-
dukt van René Stokvis, die op
dit vlak een reputatie heeft op
gebouwd, ondere andere met 'In
gang Oost' (Tros), 'Chirurgen-
werk' (Veronica) en 'Het Zieken
huis' (EO). Aan zijn oevre voegt
hij binnenkort 'Het Kinderzie
kenhuis' toe, vanaf 16 oktober te
zien bij de EO.
In die laatstgenoemde serie
schildert Stokvis een waarheids
getrouw beeld van de mogelijk
heden en de onmogelijkheden
van de moderne kindergenees
kunde. Het Rotterdamse Sophia-
ziekenhuis liet een cameraploeg
meekijken op de afdeling chirur
gie, oncologie, infectieziekten,
neurologie en prenatale diagnos
tiek bij baby's met ernstige af
wijkingen.
„Het gaat om twee totaal ver
schillende series", licht René
Stokvis zijn produkties toe.
„Medisch Meesterschap gaat
over de grenzen van het medisch
kunnen. En ook over de interna
tionale samenwerking, weten
schap en research. Tegelijk ma
ken we duidelijk dat er niet voor
elk probleem een oplossing is."
„Het Kinderziekenhuis is veel
minder technisch. Daar bepalen
de kinderen wat er gebeurt. Ze
worden met grote toewijding en
geduld behandeld. Centrale ge
dachte is of alles wat kan ook
moet", vervolgt Stokvis. „We la
ten zien hoe zorgvuldig er wordt
omgesprongen met het maken
van keuzes."
De nieuwe serie 'Het Kinderziekenhuis' is vanaf volgende week zaterdag te zien bij de Evangelische Omroep.
foto de stem
De producent noemt de medi
sche wereld een bron van infor
matie, waarbij allerlei redactio
nele invalshoeken te vinden zijn.
„Die bron is voorlopig niet uit
geput. Het is natuurlijk niet zo
dat je zomaar met een camera
een operatiekamer binnenstapt
en gaat draaien; je moet er wel
zorgvuldig mee omgaan."
(Medisch Meesterschap, RTL5,
20.S5 uur)
VERVOLG VAN GROTE GIDS 1
van Joke van Leeuwen, maar het
heeft haar bepaald waardevolle
elementen meegegeven. „Het
leert je begaan te zijn met men-
sewe'l n om jee heen en met wat
er in de wereld Mijn vader was
iemand van enerzijds-ander-
zijds, nooit dwingend. Dat vind
ik positief, ik heb er geen
schuldgevoel aan over gehouden
zoals dat bij anderen soms het
geval is."
Dankbaarheid
Ze is al zO'n twintig jaar actief
in Amnesty International, de
laatste jaren als voorzitter van
de afdeling Heerlen. Haar atelier
op zolder wordt tijdelijk be
woond door een familie uit Sera-
jewo. „Alleen die verdomde
dankbaarheid, hoepel toch op",
gromt ze binnensmonds. En om
op het christendom terug te ko
men: „Ik vind dat dat veel mas-
culiene trekjes heeft, die stonden
me vroeger ook al niet aan. Dat
Eva uit een rib van Adam zou
zijn gemaakt, kon ik niet gelo
ven toen ik er als kind bewust
over nadacht. Alle mannen wor
den toch uit vrouwen geboren."
Haar tienjarige zoon Rutger
heeft een aardje naar zijn moe
der; hij is evenmin goedgelovig.
Kortgeleden kwam hij thuis met
de mededeling dat hij niets ge
loofde van het verhaal over
Adam en Eva. „Er staat niets in
over dinosaurussen en die waren
er toen echt al." Een voorbeeld
van beginnend denken, heel se
rieus en consequent. In al hun
eenvoud kunnen kinderen op fi
losofisch gebied wezenlijke vra
gen stellen waarmee ze volwas
senen voor schut zetten, vindt
Joke van Leeuwen.
„De weetgierigheid van kinderen
is prikkelend en prettig om mee
te maken. Op de middelbare
school verdwijnt dat en hagen ze
ongeïnteresseerd in de school
banken. De bron voor het leven
wordt al in de basisschooltijd
gevormd. Wie later bioloog is
gewoorden, verzamelde toen al
schelpen of iets dergelijks."
Beelden
Woorden en beelden gaan bij
Joke van Leeuwen gelijk op, dat
■is duidelijk te zien aan haar
boeken. Het verhaal in woorden
gaat met het grootste gemak
over in een beeldverhaal. De
ideeën voor die woorden en beelr
den heeft ze altijd in voorraad,
en ze raken nooit op, er komen
makkelijk nieuwe bij. Zo heeft
ze een paar wandelende takken
in haar nieuwste boek Filomon
en Baukis genoemd. Takken
doen denken aan blaadjes en
bomen. Toen Zeus op aarde ner-
gen onderdak kon krijgen behal
ve bij een oude man en een oude
vrouw, mochten die twee als
dank na hun dood verder leven
als een eik en linde. In dat
gegeven zitten weer zoveel aan
knopingspunten, een andere
schimmige wereld, de dood, het
kerkhof, enzovoort.
Al zijn de ideeën er wel altijd,
dan nog vlot niet elk verhaal
even snel, maar daar wordt Joke
van Leeuwen niet zenuwachtig
van. Tijdens het schrijven van
een boek noteert ze in een apart
schrift hoe het verloopt.
„Als ik
vastzit en mijn notities doorlees,
zie ik dat ik er altijd weer uitge
komen ben. Ik weet heel goed of
een gedachte levensvatbaar is of
niet. Een verhaal gaat altijd zijn
eigen weggetje. Hoe dat door
werkt, weet ik niet. Ik weet wel
dat ik er niemand iets mee wil
opleggen. Ik wil niet betweterig
en uitleggerig zijn, ik wil eigen
lijk helemaal niets met kuddes
kindertjes te maken hebben. Uit
eindelijk schrijf je voor je eigen
plezier. Er zijn kinderboeken
waarin volwassenen absoluut
niet deugen, zo is het bij mij
niet, maar de liefdevolle on
macht van ouderen zit er wel in,
daar ontkomt je niet aan."
Later vertelt Van Leeuwen dat
ze het gevoel heeft toe te zijn
aan een sabbatical year, even
bijtanken. Misschien dat ze dan
tijd vindt om vrij werk te maken
als het grote schilderij dat in de
kamer hangt waar we zitten.
Werken met dat brede gebaar,
mist ze een beetje. „Het is fysiek
een prettig gevoel, werken op
zo'n groot doek, een beetje ach
teruit lopen. Eigenlijk is dat ook
theater."
Succes maakt overmoedig. Al
les wat aangeraakt wordt lijkt in
goud te veranderen. De zelfkri
tiek dooft. Een aardig idee uit
het repetitielokaal komt onge
wijzigd op de bühne. Het pu
bliek vindt het toch prachtig. De
bejubelde steracteur mag alles
spelen, de recensenten hebben
hem immers tot een dieu d'or
verklaard. De regisseur zoekt niet langer naar een nieuwe aanpak of
een specifieke interpretatie voor het nu onderhanden stuk, hij volgt
zijn maniertje. Zoals hij met teksten omgaat, heeft immers het
grootzegel van de kritiek gekregen.
Het Zuidelijk Toneel lijdt onder het eigen succes. Vorig jaar kreeg de
groep vrijwel alle theaterprijzen. Artistiek aanvoerder Van Hove is
daardoor de roem naar het hoofd gestegen. Alles wat in zijn bol
opkomt, denkt hij zo aan het publiek voor te mogen zetten. Een
Hamlet van vier en een halfuur, integraal en inclusief alle dode
stukken. Zelfs de geest van Hamiets vader is uit de mottenballekist
gehaald.
En werd er nog maar goed gespeeld. Niets daarvan. Willem Nijholt,
Viviane de Muynck en Henk van Ulsen zijn als vanouds, maar Bart
Siegers die bijna de hele avond op het toneel staat, is een gruwelijke
ergernis. Ongetwijfeld een bruikbaar acteur met een lenig lichaam,
maar ook met een uitspraak die aan de vulgariteit van het patronaats
gebouw herinnert. Niets tegen accent, maar een acteur die niet meer
in huis heeft dan in de keelholte gesmoorde of aan het verhemelte
klevende klinkers is alleen geschikt voor het type van loonwerkers
knecht. Een castingsdirecteur, en zo'n figuur was aangetrokken voor
deze voorstelling, die dat niet hoort, heeft voor twee jaar hooi in zijn
oren.
En dan nog het enkele dansje. Een paar houten klazen die grote
aftrekgebaren maken. Een vondst op internaatsniveau. Iets voor de
artistieke leerling van 6 gym die met zijn regie de prefect en de
onderkapelaan wil shockeren.
Niets was het, deze Hamlet. Overschatting van het eigen talent en
onderschatting van het kritische vermogen van het publiek. De
toeschouwer begint na vijf kwartier te hopen op koffie, na twee uur
zonder pauze af te tellen en zich na tien maal een kwartier af te
vragen wat hij in deze tijd liever had willen doen. Na drie uur heeft
hij uitgerekend dat hij intussen een perfecte tweede handsfiets bij
elkaar had kunnen schnabbelen en bij het slotapplaus is hij ervan
overtuigd dat zelfs vier en een halfuur slaap gezonder was geweest.
Neem dan Opera Zuid. Een ensemble dat zich in het Nederlandse
operaklimaat nog steeds moet bewijzen. Een voor ieder onbekend
stuk l'Etoile van Emannuel Chabrier, ook geen naam waar de zalen
vanzelf vol door stromen. Toch een succesvoorstelling. Een opera
comique in de geest van Offenbach. Een eenvoudig strak decor, een
simpele, maar adequate enscenering. Frisse stemmen met acteertalent,
een enthousiaste beginnende dirigent, een aan hem gehoorzamend
orkest en een koor, niet veel verder dan veredeld amateurniveau, dat
laat zien waartoe een regisseur met ideeën en doorzettingsvermogen
zo'n groep kan opzwepen. Een verademing. Met de deuntjes in het
hoofd en op de lip verlaat het publiek de schouwburg. De naam van
Chabrier en van Opera Zuid is gevestigd.
Opera Zuid staat aan het begin, wil nog werken en moet de liefde van
recensenten, publiek en schouwburgdirecteuren elke keer opnieuw
proberen af te dwingen. Vandaar de inzet bij repertoirekeus en
uitvoering. Opera Zuid staat midden in de concurrentieslag. Daarom
speelvreugde, zelfkritiek en verdiend succes.
Premier Tansu Ciller ook op jacht naar het Goud van Troje
Door onze redacteur
Hans Rooseboom
Turkije heeft het eerste suc
ces boeken in de strijd om
een groot aantal historische
kunstschatten terug te krij
gen. Ankara is erin geslaagd
een akkoord met het Metro
politan Museum in New
York te sluiten over de te
ruggave van een collectie
historische objecten die
vanuit Turkije naar de Vere
nigde Staten was gesmok
keld.
Het gaat om de collectie van
363 stukken uit de erfenis van
de Lydische koning Croesus,
die ooit gold als 'de rijkste man
ter wereld'. Het akkoord tussen
Turkije en het Amerikaanse
museum zou een voorbeeld
kunnen zijn voor andere landen
om hun ontvreemde nationale
kunstvoorwerpen terug te ei
sen.
Volgens de Turkse minister van
Cultuur, Fikri Saglar, zal Tur-
kije's overwinning via culturele
diplomatie 'alle landen aan
moedigen om zich te verenigen
in de strijd tegen artistieke en
culturele roof'. Turkije's aan
houdende inspanningen in de
Amerikaanse gerechtshoven
hebben het museum 'gedwon
gen tot deze overeenkomst', al
dus de bewindsman.
De Croesus-schat behelst gave
voorbeelden van Lydische, Per
zische en Griekse kunst uit de
zesde eeuw voor Christus, toen
de legendarisch rijke koning
Croesus aan de macht was in
Lydië (een deel van het huidige
West-Turkije). De collectie be
vat kistjes van goud, zilver en
brons, juwelen bezet met edel
stenen en marmeren sfinxbeel-
den.
De verzameling zal zonodig
eerst gerestaureerd worden en
vervolgens tijdig het Archeolo
gisch Museum van Istanbul be
reiken om daar vanaf 22 okto
ber voor het publiek tentoonge
steld te worden. Een belangrij
ke rol in de hele geschiedenis is
gespeeld door de Turkse jour
nalist Ozgen Acar, hoofdredac
teur van het dagblad Cümhü-
riyet.
Het Archeologisch Museum in Istanbul herbergt honderden schatten, die de Turkse sultans uit
hun uitgestrekte imperium bijeen hebben gegaard.
Aangemoedigd door dit succes
zijn de Turkse autoriteiten van
plan hun pogingen voort te zet
ten om andere kunstvoorwer
pen terug te halen die in de
loop der jaren uit Turkije zijn
gestolen en zich nu in buiten
landse musea bevinden. Zo ho
pen zij Phrygische graftomben
terug te krijgen van Zwitser
land, Romeinse munten van
Duitsland en beelden uit de
Griekse Oudheid van de Vere
nigde Staten. Een van de meest
aansprekende voorbeelden is
het volledig intacte Zeus-altaar
uit Bergama (Pergamon), dat
zich al sinds de vorige eeuw in
Berlijn bevindt.
De Turkse premier Tansu Ciller
heeft tijdens een bezoek aan
Moskou vorige maand het over
leg geopend over de terugkeer
van het beroemde Goud van
Troje. Die goudschat was aan
het eind van de vorige eeuw
gevonden door de Duitse miljo
nair, archeoloog en Troje-
blootlegger Heinrich Schlie-
mann en later illegaal naar
Duitsland overgebracht. De
collectie viel aan het einde van
de Tweede Wereldoorlog in
handen van het oprukkende
Rode Leger, dat het goud van
Troje meenam naar de Sovjet-
Unie. Daar bevindt zich de
schat nog altijd, tegen de zin
van de Turkse regering. Vol
gens de laatste berichten zal de
schat van Troje binnenkort ver
huizen naar Istanbul - hoewel
ook Athene er aanspraak op
maakt.
Istanbul
Deze ontwikkeling kan zich
overigens ook tegen Turkije
zelf gaan keren. Turkije is in de
loop van de geschiedenis ook
niet vies geweest van het smok
kelen en roven van kunstschat
ten. In het midden van de vori
ge eeuw, op het hoogtepunt van
de macht en de gebiedsuitbrei
ding van het Osmaanse Rijk,
besloten de Sultans tot de
bouw van het Archeologisch
foto hans rooseboom
Museum in Istanbul. In dat im
mense museum, opgetrokken in
Grieks-Romeinse klassieke
stijl, sloegen de Osmaanse
heersers alles op wat zij in hun
uitgestrekte rijk aan gave
oudheden hadden gevonden.
Schatten uit het huidige Liba
non, Syrië, Jordanië, Israël,
Irak en Egypte - landen die
allemaal onder de Turkse troon
vielen - werden en masse naar
de hoofdstad des rijks getrans
porteerd, waar ze nu nog altijd
te bewonderen zijn in het Ar
cheologisch Museum. Hoogte
punt is tussen haakjes de gave
tombe van Alexander dq»Grote,
gevonden in Tyrus (Libanon).
Nu Turkije succes begint te
krijgen in de strijd om kunst
schatten terug te winnen, zou
dit wel eens contraproductief
kunnen werken. Want een aan
tal landen in het Midden-Oos
ten kan met recht de geroofde
schatten opeisen die de Os
maanse heersers zich in het
.verleden hebben toegeëigend.
Herman Brand in 'Travo! Dag mevrouw'
Breda - Theater Achterom.
'Travo! Dag mevrouw'. Tekst
en spel: Herman Brand. Regie:
Ricardo Anemaet. Coproduk-
tie van Bisprodukties en De
Grootste Luxe na de Kleuren-
teevee. Gezien op donderdag 7
oktober.
Door Marjan Mes
De geheime passie van een
travestiet kreeg gisteravond
spannend gestalte in de to
neelsolo van Herman Brand,
'Travo! Dag mevrouw'. De
acteur had zijn tekst zelf ge
schreven en dat was goed te
merken; het personage en
diens woorden vielen volledig
samen. Brands 'performance'
en diens inleving in het bui
tenissige karakter van zijn
personage waren bovendien
van een zelden voorkomende
intensiteit.
„Ik ben godverdomme net zo
macho als jullie", beet hij zijn
onzichtbare tegenstanders toe.
„Nachtenlang lig ik te woelen
met volle bepakking. Fantaseer
de wildste vrijpartijen. Met mij
is er niks aan de hand."
Wat er wel aan de hand was met
deze keurig getrouwde meneer
mocht in vijftig minuten blijken.
Als jongetje al heeft hij een on
bedwingbare neiging om zich in
zijn moeders kleren te hullen.
Haar woede, afkeer en onbegrip
worden zijn deel. Later is die
afkeer nog groter bij zijn eigen
vrouw: „wat wil je nou eigen
lijk?; dat ik lesbisch word?"
Het mag allemaal niet baten.
Dat deden de strenge moraal van
'de padvinderij ('een gezonj
geest in een gezond lichaam)'
niet, noch de bijbelteksten
een donderprekende domiu
De obsessie voor damesklei
en opschik is sterker dan al
andere. Het grootste genot
staat er juist uit om de verbi
te tarten. Om gehuld in jarreti
les en kant te genieten van
schokkende effect op andei
Om met pruik en op pumps
je gerief te komen, liefst nog
een vrouw ook. Want df
'travo' is beslist geen homo.jj
als meneer zijn vijandige omgs
ving niet zonder leedvernn;
toevoegt.
Het mooiste wat deze 'travo'
overkomen, is niettemin dat
echte kerel, een betonwerker bi]
voorbeeld, hem probeert te vi
sieren. En nog fantastischer
het als hij op straat wordt
gesproken als 'mevrouw'. Dat
de grootste vervulling van zij
diepste wensen. Om die behoei
te bevredigen riskeert hij iedi
mogelijke vernedering in hj
openbaar.
Herman Brand maakte van zij
solo een ware hartekreet, ma:
dan wel een vol zelfspot en inj
nie. Hij hoefde zich er niet
voor te verkleden om de onl
dwingbare neiging van zijn tn|
vestie zicht- en voelbaar te
ken. Slechts een keer toonde
zijn in panties gestoken ond«
lijf, verder bewoog hij zich nie
zonder geraffineerde koketter!
in zijn zwarte mannenkostui
Zijn dubbelzinnige blikken spn|
ken boekdelen. Ricardo Anemat
(vroeger danser bij het Dansa
Collectief) had hem prachtig
regisseerd.
Van zevenhonderd Ne
derlanders is bekend dat
ze blijvende schade heb
ben opgelopen bij het
maken van een (rönt
genfoto met contrast
vloeistof. De vrees be
staat dat veel meer men
sen - tot enkele duizen
den toe - zijn overgele
verd aan deze 'ziekte van
de pijn'. Na dodelijke on
gevallen (1991) in zieken
huizen te Haarlem, Den
Bosch en Tilburg is de
Nederlandse Vereniging
Slachtoffers Medische
Contrastmiddelen
(NVSMC) opgericht. Die
is momenteel bezig met
het inrichten van regio
nale steunpunten en het
aanhalen van de banden
met de Engelse zelfhulp
groep 'Arachnoiditis'
(hersenvliesontsteking)
Belangrijkste streven: al
le contrastmiddelen de
wereld uit.
Door Frits Stommels
Of zoals producent Hans Slees-
wijk vaststelt: „We kennen alle
maal de Koeman-doelpunten in
het Oranje-elftal, maar er zijn
zonder dat we dat weten een
heleboel Nederland die hoog
scoren in het buitenland. En
daar kunnen we ook best trots
op zijn."
Onder anderen de Nederlandse
tuinarchitect met klanten in
New York, de zangeres die de
hoofdrol kreeg in een Weense
musical, de autorestaurateur die
voor Opel een antieke auto
moest opknappen, of de
scheepsarchitect die voor een
Amerikaan het snelste mega-
jacht ter wereld moest maken.
De hoofdpersonen worden ge
volgd bij het uitvoeren van hun
opdrachten; tegelijk wordt het
beroep en wat ermee samen
hangt belicht. In elke aflevering
staat een persoon centraal. De
twaalfde aflevering is een terug-
HULST
- De Koning van Engeland
19.15 en 22 u. Jurassic Park.
19.30 en 22 u. Dave.
19.30 en 22 u. Sliver.
19.15 en 22 u. The fugitive.
19.30 u. Fixing the shadow.
22 u. Indecent proposal.
OOSTBURG
- Ledeltheater
20 u. Guilty as sin.
TERNEUZEN
- Luxortheater
16.15 u. Jurassic Park.
Harrison Ford speelt 'The Fugitive'
Nederlanders met een 'bijzondere buitenlandse opdracht' zijl
de hoofdrolspelers in de nieuwe twaalfdelige KRO-serJ
'Made in Holland'. Vanaf vandaag haalt presentator Rol
Fruithof elke week een landgenoot voor het voetlicht, die ziel
op een of andere manier in den vreemde verdienstelijk maakt
blik: hoe ging het verder met o
elf Nederlanders en wat had hu]
succes voor gevolg?
Vanavond bijt Bart Holland uil
Bodegraven het spits af. Uil
knapt antieke karretjes op val
eigenaren die hem van heinde el
verre weten te vinden. 'Made il
Holland' bekijkt de restauratil
van een Opel Admiral uit 1931
In zijn werkplaats, een voormal
lig kerkgebouw, gaat Bart Holl
land driftig aan de slag. Op hel
moment van filmen heeft hij onl
der meer ook een Rolls Rovcl
onder handen, met een essen!
houten chassis, dat 'verrukkelija
verrot' was en helemaal nage-|
maakt moest worden.
Rob Fruithof volgt Bart op i
voet. Hij probeert te doorgronl
den waarom mensen dolverliefd!
op hun old-timer kunnen zijnl
„Er is echt liefde in het spel. E:|
is duidelijk sprake van old-time-|
ritis", constateert Rob.
(Nederland 1, 20.26 uur)
„Nu al weer negentien jaar
werd van mij een vloeistofl
maakt in het ziekenhuis vat
lem, nodig in verband met
derzoek aan de rug. Vanaf
ment ben ik niet meer zon<
geweest. Die zat overal,
bekken, in de liezen, onde
rug."
De 66-jarige ex-verpleegkundige R
Leeuwarden, secretaris van de Ne
vereniging en zelf slachtoffer, ze
zaalgenoten in het ziekenhuis e
dachten dat hij dood zou gaan. „Zc
was ik van dat spul. Toch ben ik
en tijdens de ingreep kreeg ik als
mijn slechte conditie een hartstik
op de dag van vandaag kan ik
begrijpen dat geen arts heeft gere
het feit dat mijn ziek zijn te make
een allergie voor deze vloeistof."
Puite, die nog altijd aan het pro<
werd uit het ziekenhuis ontslagen,
situatie na de operatie zogenaa
stoord was. „Maar iedereen kon zi
hopeloos met me was gesteld. Mij
pikte het dan ook niet. Die ken<
voor de ingreep en hij zag wat er v
overgebleven. Ik liep gebogen als
man, wat ik aanvankelijk zelf
gaten had, maar ik zag het in de
de huizen waar ik langs liep. Toen
goed tot me door hoe absurd de si
Via acupunctuur is het later geh
weer rechtop te krijgen."
Hebben kinderen die
kleine mensjes tekenen
last van minderwaardig
heidsgevoelens? En wijst
het tekenen van grote fi
guren op agressie? In het
boek 'De psychologie van
kindertekeningen' zetten
Glyn Thomas en Angèle
Silk oude en nieuwe
theorieën op een rijtje.
Door Mick Salet
Rob Fruithof: van 'Waku Waku' naar 'Made in Holland' foto anp
FILMS
GOES
-Grand Theater
19 en 21.45 u. Jurassic Park.
20 u. Hot shots 2.
20 u. Dragon.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
19 en 21.45 u. Jurassic Park.
- Alhambra 2
19 en 21.45 u. The fugitive.
- Alhambra 3
19 en 21.45 u. Sliver.
- Alhambra 4
19 en 21.45 u. In the line of fire.
BERGEN OP ZOOM
- Cinem'actueel 1-2-3
18.45 en 21.30 u. The fugitive.
18.45 en 21.30 u. Jurassic Park.
18.45 en 21.30 u. In the line of fire.
- Roxy 1 - 18.45 en 21.30 u. Sliver.
- Roxy 2 - 19 u. Hot Shots 2.
21.30 u. Fixing the shadow.
Kras.
Met een brede beweging zet ie
een lange lichtblauwe lijn op het
papier. „De zee."
Kras, kras.
Met een rood potlood kriebelt ie
er iets impressionistisch boven.
„Een vlieger."
Kras, kras, kras.
Na elk kleurig krabbeltje kijkt ie
even naar 't papier en vertelt
dan wat ie getekend heeft. Een
auto, een boom, een vliegtuig.
Maar als z'n vader 'm vraagt een
zonnetje boven de zee te teke
nen, geeft ie het gelijk op. „Papa
doet.','
De kunstenaar van tweeënhalf
tekent net als de meeste van zijn
leeftijdgenootjes. Met papiervre-
tende passie. Kras, een levendige
lijn, kriebel, een raar rondje,
kladder, nog wat krassen en
klaar is het kunstwerk. „Nou
nieuwe maken."
Het is met tekenen net als met
lopen en lezen. Het ene kind
leert het wat eerder dan het
andere kind, maar uiteindelijk
kunnen ze het allemaal. Het is
dus niet precies aan te geven op
welke leeftijd een kind een pop
petje of een autootje moet kun
nen tekenen, maar de ontwikke
ling van het tekentalent is, van
peuter tot puber, in grote lijnen
gelijk.
Krassen
In het boek 'De psychologie van
kindertekeningen' zetten Glvn
