Bioscoop-monopolie breekt Antwerpen op Schei Waar is de rechte rode rug van de PvdA gebleven? Nauwelijks nog een bioscoop te vinden in Sinjorenstad Ritzen: Ki Coup tegen in de kiem DE STEM Slaap DE STEM- Zestien Europ DESTEM In bloed gesm BINNENLAND BUITENLAND Begrip voor lijders aan dino-fobie der Houwen Agenda DINSDAG 5 OKTOBER 1993 Ai pE STEM Eerst had ik die af schuwelijke angst voor honden. Als ik op straat wandelde, was ik bang dat zo'n beest z'n poten op m'n schouders zou leggen en dat ik dan ter aarde zou komen te liggen als een willo ze prooi voor zijn schuimende bek vol schaarscherpe tanden. Later kreeg ik dat ook met namaak-dieren. Een teddy beertje voor in het kinderledi kant kon ik nog wel aan, maar ik zag tot mijn schrik dat in de etalages steeds grotere beren werden opgesteld. De dikke, harige lichamen kwamen zelfs tot het middenrif van een vol wassen mens. En er zaten van die grote armen aan, die mo- kerhard uit konden halen. Op een dag begroette mijn vrouw mij op pantoffels in de vorm van een beer. Ik schrok zo dat ik eerst een uur moest bijko men in de donkere garage. E.T. heb ik niet gezien, ik zou het niet overleven. Nu heb je dan de film over dinosaurus sen van die beul Steven Spiel berg. 'Jurassic Park' heeft in Amerika alle records gebro ken. maar ook veel mensenle vens. Dat laatste lees je na tuurlijk niet in de kranten. Op de dag voor de première heb ik mijn maatregelen geno men. Ik heb een 06-nummer opengesteld voor mensen met dezelfde angsten als ik. Dino- fobie, noem ik het. Het was direct raak. Neem het geval van die bejaarde man die niets vermoedend zijn boodschappenrondje deed. Bij Albert Heijn ging zijn favoriete merk frisdrank geheel schuil achter bloedstol lende maskers van dino-kop- pen met lange nekken. Uit de hamburger-lunchroom van de heer Mek Donald kwam een hele kudde jonge, brullende dinosaurussen met het bloed nog om de bek. De bank durfde hij niet meer in, want in de hal nam hij een groen, geschubt monster waar dat tot aan het plafond reikte. De geldautomaat was verwerkt in de opengesperde muil, waar uit ook de kruin van een palmboom hing. Zo zijn er veel schrijnende gevallen van dino-fobie. Een moeder meldde dat haar kind niet meer naar school durft. De knaap, een oppassende, leergierige boy van tien, heeft wél een dino-rugzak, een di- no-kogelpuntpen en zelfs een dino-oorbelletje. En dat laat ste tegen de uitdrukkelijke wens van zijn moeder. Maar het probleem was dat zijn va der in de buurt van de school was gesignaleerd zónder dino- stropdas. Het jongetje wordt nu door zijn vriendjes geme den als een uitgestorven dier, terwijl het zijn schuld hele maal niet is. De door mij opgerichte Vere niging van Dino-slachtoffers voorziet in een duidelijke be hoefte. De leden stromen toe. Aanvankelijk was ik blij, ik voelde me een beetje minder bang. Maar nu vrees ik dat we binnenkort te groot worden. Dat we uit onze krachten groeien. We kunnen te gronde gaan aan onze eigen omvang, zoals de dinosaurus miljoenen jaren geleden. Die paniek groeit nu met de dag. Ik denk dat de dino de mensheid van nu zo aan spreekt, omdat wij in hetzelf de schuitje zitten. Groter, ko lossaler, gigantischer, super der, megaër, je leest en hoort niets anders tegenwoordig. Straks is de mensheid zo zwaar, log en zo ver van de grond dat de val onvermijde lijk zal zijn. Ik krimp in elkaar als ik men sen enthousiast hoor praten over de Olympische Spelen die in het jaar 2000 in Sydney worden gehouden. Het jaar 2000! Of we dat zullen halen! Het duurt nog 7 jaar! Alsof het zeker is dat we de Kanaal tunnel, de inlijving van Hong kong door China en de Spelen van 1996 in Atlanta als mens heid afwerken en dan onze dinosaurisch opgeblazen atle ten naar de steppen van Au stralië mogen sturen. Koop geen dino-keutels! Er ken uw kleinheid en kijk eens een paar miljoen jaar VOOR UIT! Een snelweg in de Randstad. Laat. Het land rust in duisternis. In de verte licht opeens de hemel op. Een baan als van een vuurtoren schijnt recht omhoog. Hoe dichter bij, hoe lichter de nacht. Een brand? Een evenement? Een reuze momument in 'flood lights'? De werkelijkheid blijkt prozaïscher. Links van de snelweg komen warenhuizen in zicht, kassen vol Hollandse export, waar dag nooit in nacht mag overgaan. Rechts van de autoweg donkere silhouetten, met hier en daar een puntje licht. Een nieuwbouwwijk met drie schemerlampen, een spaarpitje en veiligheidsverlichting in een portiek. De burger slaapt, de sla wast. (CH) Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur. C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309. Kantoren: Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie) 01640-37253, fax 01640-40731. Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom. Breda, Afdeling Lezerscontact ®06-0226116 (gratis). Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829. Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur. Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928. Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698. Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst. Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782. Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout. Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929. Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal. Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554. Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen. Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP, 01184-19910, fax 01184-11446. Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen): per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70. Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45, per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70. Voor posttoezending geldt een toeslag. Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Gin- nekenweg 7, Breda. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076- 236394/236911. Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur. Door Marjan Mes Antwerpen - Het Ant werpse stadshart is getrof fen door een 'ramp'. De Antwerpse bioscopen, al meer dan een halve eeuw een zeer belangrijke factor in het uitgaansleven, zijn gesloten. Op een enkele uitzondering na: de Calypso-bioscoop en de drie ondergrondse zalen tegenover het station, die van een Neder lands-Amerikaans concern zijn. Ook de meeste bioscopen in de stadscentra van Gent en Brugge zijn dicht. In totaal gaat het om veertig panden. Een catastrofe voor de plaatselijke horeca en middenstand. Oorzaak van de grootschalige bioscoopsluiting is het faillisse ment van de besloten vennoot schappen van bioscoopeigenaar baron Heylen. Deze exploitant nam tot voor kort een monopo liepositie in Antwerpen, Brugge en Gent in. Volgens de Antwerpse journalist Peter Verbruggen heeft de 82-jarige baron de laatste jaren zowel de vakbonden als zijn per soneel een rad voor ogen ge draaid door te verzwijgen dat zijn bioscopen zware verliezen leden. Vals beeld „Baron Heylen heeft zich altijd afgesloten voor de buitenwe reld", aldus Peter Verbruggen. „Jarenlang heeft hij zijn perso neel een vals beeld voorgehou den terwijl het slecht ging met het bioscoopbezoek in Antwer pen. Het ging al heel lang om miljoenenverliezen. Amerikaan se filmmaatschappijen lieten de laatste tijd beslag leggen op de recettes vanwege de schulden van baron Heylen. Tegenover de vakbonden heeft de baron altijd het tegendeel beweerd van wat er werkelijk aan de hand was." Het gerucht gaat dat het Heylen- concern zich met opzet failliet heeft laten verklaren omdat het de concurrentie met de nieuwe megacomplexen in deze steden niet meer aan kon. Ook Antwer pen krijgt binnenkort een mega- complex, Metropolis, op een fa brieksterrein bij de haven, aan de afslag Berghem. Deze nieuwe filmtheater-kolos is in bezit van de familie Bert-Klaas, die ook de andere Belgische megacomplexen beheert. Miljoenenput „De familie Bert heeft in het verleden geprobeerd om tot een akkoord met baron Heylen te komen", aldus Peter Verbrug gen. „Zij voelden zich daartoe verplicht toen zij met de plannen voor hun megacomplex in Ant werpen kwamen, terwijl ze wis ten dat het slecht ging met de bioscopen in het stadscentrum. Maar de baron heeft altijd ge weigerd om met de familie Bert om de tafel te gaan zitten." Volgens Peter Verbruggen gaat het om 'een miljoenenput'. In Antwerpen zijn zeventig werk nemers op straat gezet, in Brug ge' en Gent dertig. Het nieuwe megacomplex Metropolis met zijn 7000 stoelen, bij de afslag Berghem, heeft een investering van één miljard Belgische francs gekost. „De familie Bert heeft indertijd aan baron Heylen voor gesteld om te participeren in Metropolis", aldus Verbruggen. In België blijkt de megaformule goed aan te slaan. Deze kolossa le bioscoopcomplexen bevinden zich alle buiten het stadscen trum, op een kruispunt van snel wegen. Ze zijn voorzien van enorme parkeerterreinen. De za len beschikken over de allermo dernste apparatuur en over enorme filmschermen waarop de filmprojectie haarscherp is. Ge avanceerd Dolby-stereo-geluid vervolmaakt het filmgenot. Ook het zitcomfort in deze zalen is groot. De gezelligheid ont breekt evenwel, omdat deze bio scoopcomplexen met hun brede kale gangen meer weg hebben van een parkeergarage dan van een plezierig filmpaleis. Het Bel gische publiek blijkt er echter, hoewel het een uitgesproken uit gaanspubliek is, toch en masse naartoe te trekken. De aanwe zigheid van parkeerruimte en het zaalcomfort geven daarbij de doorslag. Monopolie Het Heylen-concern had in Ant werpen jarenlang een monopo lie-positie, die enkele jaren terug op initiatief van de grote Ameri kaanse filmmaatschappijen werd doorbroken. Men vond dat baron Heylen het teveel voor het zeg gen had. Met de komst van de Calypso-bioscoop, geëxploiteerd door het Nederlands-Ameri kaanse Meerburg-concern, werd Heylens monopolie in de Sinjo renstad doorbroken. Alleen die bioscoop blijft nog open in de Antwerpse binnenstad. Ook de nog vrij nieuwe zalen onderin het winkelcentrum te genover het station (Tijl, Brabo, Wapper) blijven draaien omdat die inmiddels door Meerburg van baron Heylen zijn overgeno men. De Antwerpse horeca en middenstand hebben zich enorm verzet tegen de komst van Me tropolis, omdat zij vrezen grote inkomsten te moeten derven als de bioscoopbezoeker niet meer in het centrum terecht kan. Nu de meeste Antwerpse biosco pen leeg staan, wordt al merk baar dat vooral veel Nederlandse toeristen zijn teleurgesteld. Van oudsher bestaat een 'dagje Ant werpen' niet alleen uit winkelen en café- en restaurantbezoek, maar ook uit een 'bioscoopje pikken'. Voor veel Westbraban ders en Zeeuwen behoorden de Antwerpse bioscopen tot de be langrijkste trekpleisters van de stad. Ouderwets Een groot aantal van de Ant werpse filmtheaters is ruim tien jaar geleden uitgebreid met meerdere, kleine zalen. Maar en kele bioscopen van baron Hey len, waaronder Rubens, Rex, Quellin, Sinjoor en Métro, waren niet of onvoldoende gemoderni seerd of bestonden nog uit één ouderwetse, grote zaal met zo'n duizend zitplaatsen. Metropolis krijgt in de loop van de tijd 27 zalen van alle mogelij ke afmetingen. Daar wordt het complete (vooral Amerikaanse) filmaanbod vertoond, van de commerciële superproduktie in de allergrootste zalen tot en met de meer kunstzinnige film in zaaltjes met rond de tweehon derd stoelen. In Nederland is men voorzichti ger met de bouw van megacom plexen buiten de stad. In Rotter dam komt er binnenkort een, maar dan wel in het centrum, nabij De Doelen, omdat daar een grote parkeergarage aanwezig is. Ook in Amsterdam zal een me gabioscoop verrijzen. Lege vitrine bij de Odeon-bioscoop. foto's camile schelstr® Flaneren voor gesloten bioscopen. De bioscoop aan de Keizerlei is met een ijzeren hek afgesloten. WAT IS ER geworden van de oude sociaal-democratische trots? Waar is de rechte rode rug gebleven? Ooit was er een Partij van de Arbeid, die eisen stelde. Een partij die met onon derhandelbare standpunten de confrontatie aanging met die genen die de euvele moed had den er een andere politieke overtuiging op na te houden. Maar vandaag de dag sluipen de PvdA'ers op kousevoeten door het politieke landschap. Af en toe mag het partijkeffer tje, Felix Rottenberg, nog wat van zich af blaffen, maar over het algemeen overheersen rust en redelijkheid. Nou zou elk mens bij de pak ken gaan neerzitten als hij zo lang en zo consequent last had van tegenwind. Als geen enkele versnelling meer werkt dan zet je je fiets tegen een boom en ga je lopen. Wim Kok maakte er meteen maar een marathon van en kondigde tot nu toe dapper aan dat hij 'voor goud' ging. Maar het afgelopen weekeinde nam hij 'een tandje terug', een uitdrukking die hij graag en vaak gebruikt. Daarmee nog eens duidelijk illustrerend dat de Pvda de weg omhoog defini tief heeft verlaten. „Aaneengerijd, hoog opgericht, op naar het licht", zongen de socialistische strijdkoren vroe ger. Maar vandaag de dag voert de weg eerder omlaag dan om hoog. Meer een spaarlampje in de kelder dan het stralende licht van de nieuwe tijd, waar de socialisten vroeger zo vurig naar verlangden. Tegenwoordig zijn ze al hartstikke blij als ze, het bestaande kunnen bewaren. Een forse rozenstruik is terug gesnoeid tot een verpieterd pot- plantje. Wim Kok gaat dus niet meer 'voor goud'. Maar het zal toch tenminste zilver moeten zijn. Als de kiezers hem en z'n partij in mei volgend jaar afschepen met een bronzen medaille wil hij niet eens meer op het eres chavotje. Dan doen Kok en zijn partij niet meer mee aan het regeren. Als het volk zo on dankbaar is over vier jaar noes te boekhouderij dan moet het het zelf maar weten. Dan zuch ten de burgers maar onder de knoet van een monsterverbond van christen-democraten en rechts-liberalen. Het zou me ook wel een treuri ge vertoning zijn. Heb je vier jaar lang elk dubbeltje omge draaid om de kas kloppend te houden en daartoe de woede van wao'ers, studenten, trein reizigers en medisch specialis ten getrotseerd. Met pijn in het hart aan het eind van de rit nog even een 'grijze tornado' over je afgeroepen en dan zal al die dapperheid worden gestraft met een derde plaats bij de politieke marathon. Dus wat doet Kok? Die komt met een nieuwe verkiezingsslo gan: 'nummer twee - anders 'nee'. Nou boft de PvdA dat ze Wöltgens en Kok, de topmannen van de PvdA. Bij de komende verkiezingen moet het toch minstens zilver worden. bij de Kamerverkiezingen ook lijst twee krijgen, dus als ze die leus op de affiches zetten kun nen ze het mooi op twee manie ren uitleggen. Zelfvertrouwen is omgeslagen in zieligheid. Kok kiest niet meer de positie van de sterkste maar die van de underdog. Mis schien hoopt hij zo potentiële stemmers op de Partij van de Arbeid die nu nog van plan zijn helemaal niet te gaan stemmen, tot andere gedachten te bren gen. In dat opzicht kan het de PvdA ook nog weieens goed uitkomen dat de plannen om de Kamer verkiezingen volgend jaar eer der te houden, niet worden uit gevoerd. Want als de gemeente raadsverkiezingen in maart een slechte uitslag voor de sociaal democraten opleveren, krijgen veel niet-stemmers misschien wel last van wroeging. Als ze nog ergens een rood plekje in het hart hebben, gaan ze mis schien op 3 mei alsnog naar de stembus om een nieuw drama te voorkomen. 'Stank voor dank' is een andere leuze die in PvdA-kringen in toenemende mate wordt ge hoord. In Amsterdam en Rot terdam zijn de eerste slachtof fers gevallen maar in de ko mende weken zullen ook in an dere plaatsen gemeenteraadsle den na - soms vele - jaren trouwe dienst bij de vuilcontai ner worden gezet. Veel van die mensen hebben ondanks de landelijke rampspoed op ge meentelijk niveau de moed er nog een beetje ingehouden. Maar er moet nu eenmaal ver nieuwd worden want volgens Felix Rottenberg helpt dat in de politiek. En of je nu ver nieuwt door een aantal nieuwe mensen naar voren te schuiven (Amsterdam) of het weer eens te proberen met tweedehands politici (Rotterdam), maakt dan blijkbaar niet uit. Soms leidt die vernieuwings drift tot komische taferelen. Zoals in een stad in het westen van het land. Daar is een com missie van PvdA-leden, waar van de jongste de zestig ruim is d00f David van gepasseerd en de oudste boven de negentig jaar is, op zoek naar nieuwe raadskandidaten. Op die manier kunnen ze als nog afrekenen met de jongens en meisjes van Nieuw Links, die hen in de jaren zeventig van het gemeenteraadspluche heb ben verdreven. De Tweede Kamer bespreekt deze week onder meer een wij ziging van de leerplichtwet, een belastingverdrag met de Vere nigde Staten, de relatie met Suriname, het jeugdstrafrecht en de verplichting voor banken om verdachte financiële trans acties te melden. Verder zijn er drie hoorzittingen over de plannen voor de aanleg van de Betuwe-spoorlijn. De Eerste Kamer gaat verder met de be handeling van de wet voorzie ningen gehandicapten en de wet bodembescherming,. pen Haag (anp) - Wie meent dat de verdeling van talenten d gekoppeld is aan uiterlijke kenmerken als sexe of ras, maakt zich in feite schuldig aan discriminatie. Dat zei minister Ritzen gisteren tij dens een overleg met de h Rotterdam - Scheepvaartinsp havenstaten zijn van plan sch< en een vaarverbod op te legge veiligheid of de zeevaardighei beter op elkaar afstemmen. Dat heeft een werkgroep van Port State Control, het samen werkingsverband in Europa voor veiligheid en milieu in de scheepvaart, in Stockholm be sloten. Volgens de Nederlandse vertegenwoordiger, W. Janssen, komt er meer afstemming tussen de staten onderling, vooral op het gebied van milieu. In Neder landse havens wordt daarop meer gelet dan in veel andere Europese havens. Van alle vorig jaar aangehouden schepen blijkt meer dan de helft onder goedkope vlag te varen. En juist daar doen zich de pro blemen voor. Het gemiddelde aan gebreken op die schepen ligt ruim 60 procent hoger dan op schepen die geen gebruik maken van goedkope vlaggen. Het jaarverslag van Port State Control laat zien dat vorig jaar in totaal 10.455 schepen werden gecontroleerd en in 588 gevallen tot aanhouding is overgegaan. De grootste goedkope vlag-lan- den zijn nog altijd Panama en Cyprus en verder ook Malta en de Bahamas. Tankers en olie/ 2 1 2 I) b c c Van onze verslaggever Lunteren - Èen poging vanuit d lands Hervormde Kerk om 'Sa met de Gereformeerde Kerken met de Lutherse Kerk, te laten gezamenlijke synode van de dr kiem gesmoord. Uit reacties van aanwezige gere formeerde bonders daarna viel op te maken dat de kans op een breuk tussen de Gereformeerde Bond en de rest van de Samen- op-Weg-kerken nu heel reëel is. De bond vormt een minderheid in de hervormde kerk. De hervormde rechterflank heeft zich tot nu toe steeds tegen een volledig samengaan van de Ne derlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde kerken in Neder land en de Evangelisch-Lutherse Kerk gekeerd. Afgevaardigden van de Gereformeerde Bond in de hervormde kerk hadden giste ren dan ook twee soorten wij- zingsvoorstellen op de ontwerp- kerkorde voor de nieuwe kerk ingediend, die de klok tot stil stand zouden hebben gebracht. Het ene voorstel behelsde om de lutheranen een 'status aparte' toe te kennen in de nieuwe kerk DE RUSSISCHE president Jeltsi geweld beantwoord. De opstand tariërs in het Witte Huis is in resultaat van de rebellie tegen h aantal doden en gewonden en e gemeenschap. Jeltsin heeft zijn tegenstanders deze zege kan nauwelijks als schouwd. Een land is heel ver parlementsleden letterlijk uit he den geschoten. Het feit dat de stempel niet rechtstreeks door he aan de waanzin van de situatie. Dat 'deze bizarre taferelen zich aan hoe ontwricht de Russische mingen hebben voor politieke De politici voeren al maandenlar nu zijn dramatische ontknoping Het keiharde antwoord van Jelt communistische opposanten ge dent niets van zijn onverzettelij karaktereigenschap nog hard no< De werkelijke problemen zijn aanwezig. Het Russische volk is van de Russische politieke klie respect ingeboet. Vooral in de re verre Moskou gegroeid. In de komende periode zal het om te voorkomen dat zijn land u in de aanloop naar de parle presidentsverkiezingen het Russ gen dat hij de man is die Ruslai sche samenleving kan leiden. De uitkomst is ongewis. Tot nu t leider is, waarop het noodlijdend

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1993 | | pagina 2