Pastoraal verkeert in impasse
Bedenkelijk populisme VVD en CDA rond ouderenbeleid
Kerk
vertrouwt
haar eigen
mensen
niet
Enquête:
naar de t
Bekend
(PyertffetPir-
-DE STEM
Staatssecret
Ko\/ib
DE STEM
Rust van de
Tijd van leven
Ook al kunnen we
de wijzers van de
klok op een afge
sproken ogenblik een eindje
terugdraaien en ons wijsma
ken dat we ons leven met een
uur hebben verlengd, de tijd
gaat zijn onverstoorbare gang,
niet gehinderd door onze po
gingen om dag en nacht, licht
en donker en de gang van de
seizoenen wat beter op onze
wensen en gewoonten af te
stemmen.
Kennelijk heeft de mens van
de aanvang af de behoefte
gehad de vervliegende tijd te
meten, met zonnewijzers, met
enorme uit het landschap op
rijzende stenen, met zandlo
pers, waterklokken, slinge
ruurwerken en tegenwoordig
met digitale meetapparatuur,
waarmee fracties van secon
den kunnen worden geregis
treerd.
We hebben agenda's en ka
lenders om dagen, weken en
maanden af te bakenen, maar
kunnen de voortgang van de
tijd misschien wel het best
zien aan de rimpels en
plooien in ons eigen gezicht
en in dat van onze leeftijdge
noten.
Vooral aan 'ronde' cijfers en
jaartallen heeft de mens blijk
baar steeds een duidelijke
meerwaarde toegekend. Toen
het jaar 1500 in zicht begon te
komen, voorspelde Nostrada
mus bij die eeuwwisseling de
wereldondergang. Vele do
dendansen op macabere hout
sneden verbeeldden toen de
broosheid van het menselijk
bestaan, zoals een onverwacht
levenseinde, treffend geperso
nifieerd in de middelneder-
landse moraliteit 'Elckerlyc',
bewijst, hoezeer men bevan
gen was door de vrees dat de
wereld dan getroffen zou wor
den door aarbevingen, dubbe
le zonnen of sterren met
staarten, zoals men zich die
eschatologische catastrofe
angstig voorstelde.
We naderen nu het jaar 2000.
En men behoeft geen profe-
tenbloed in zijn aderen te
hebben om te kunnen voor
spellen, dat er in de jaren die
ons nog van de eeuwwisseling
scheiden, talloze dubieuze
schriftuitleggers, malafide
handopleggers en andere the
rapeutische begenadigden
zullen opstaan, die ons, voor
de overgang van de 20e naar
de 21e eeuw, een apocalyp
tisch visioen zullen voortove
ren, waarbij de vernietigende
explosie van alle beschikbare
waterstofbommen maar kin
derspel zal zijn.
Tenzij men zich tijdig op het
periodiek van zo'n waarzeg
ger abonneert of zich, uiter
aard tegen een royale beta
ling, in het bezit stelt van een
magische steen, occulte arm
band of wonderdadig smeer
sel om daarmee aan die voor
zegde komische ramp te ont
komen.
De nadrukkelijke waardering
voor het afrondende getal is
gebleven. Wie een eeuw vol
maakt, krijgt de burgemeester
op bezoek. Wie 65 jaren telt,
heeft recht op ouderdoms
voorziening; bij de vijfstigste
verjaardag ziet men overeen
komstig een oudtestamenti
sche uitspraak Sara of Abra
ham en weet men in ieder
geval waar de mosterd ge
haald moet worden. Het echt
paar dat 25 jaren lang lief en
leed deelt, mag zijn zilveren
bruiloft vieren. En wie vreest
dat niet te zullen halen kan na
twaalf-en-een-half of zelfs al
na zes-en-een-kwart jaar een
koperen of blikken voorschot
op dat feest nemen.
Oud mogen we niet meer zijn.
Bejaarden zijn senioren ge
worden. Ook 65-plussers lig
gen nu in hun nakie aan zui
delijke stranden. Het leven is
immers pas bij veertig begon
nen? Een face-lift maakt tien
jaar jonger. Spijkerbroeken
en joggingpakken zijn ook in
buikmaten verkrijgbaar. Op
de STER-reclame dollen door
buitenlucht of zonnebank ge
bruinde opa's onvermoeibaar
met hun dartele kroost. Moe
ders die de juiste margarine
eten, blijven even slank als
hun verleidelijke dochters.
We hebben uiteindelijk de
tijd stil weten te zetten. Pas in
die laatste, uiterste seconde,
als het leven, zoals men ons
op de lagere- schoolbanken al
leerde, als een versnelde film
in een lichtflits aan ons oog
voorbij zal trekken, zullen we
weer weten hoe laat het is.
RTL5 is weer zo'n hoopvolle mijlpaal voor de gewone Nederlander
die graag Bekende Nederlander wil worden. Dat ben je al na twee
minuten op tv. En elk kanaal dat er bij komt, vermenigvuldigt de
behoefte aan tv-programma's waarin gewone Nederlanders quiz
zen, huilen, winnen en verliezen.
Wie nog niet aan de beurt kwam, maakt vanaf vandaag dus mooi
een grotere kans en echt niet alleen als Henny langskomt met een
miljoenencheque of de bloemenman met een spijt-boeket. TV-ma
kers schuimen het land af, op zoek naar nieuwe gezichten. Vandaag
nog gewoon, morgen Bekend.
Het moment is niet ver meer dat een enkele Onbekende Nederlan
der op straat zal worden nagestaard. HC
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Afdeling Lezerscontact ®06-0226116 (gratis).
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051,4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Gin-
nekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00
uur 076-236881, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-
236394/236911.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur.
:~;r
IÉ
Hf.
De vernieuwing in de
katholieke kerk is ge
struikeld over haar eigen
voorwaarden, over de
spanning tussen vorm en
inhoud. Het Tweede Va
ticaanse Concilie wilde
vernieuwing van de vorm
en de presentatie van het
geloof, maar de geloofs
inhoud moest onaange
roerd en ongenaakbaar
gelijk blijven. Talloze ge
lovigen twijfelen nu juist
aan geloofsinhouden, aan
het bestaan van God zelf.
Pastores lopen daar met
een boogje omheen. Frits
Beelen promoveerde in
Tilburg op 'De vergeten
gelovige. De tragiek van
het pastoraat'.
jr.vT*
Dr. Frits Beelen.
FOTO V®
Door Jan Bouwmans
„De kerk moet meer vertrouwen
hebben in haar eigen mensen, in
de gelovigen. Als dat vertrouwen
er is, zal men ook enig risico
durven lopen met geloofsver
nieuwing. Mijn indruk is dat de
kerk haar eigen mensen niet ver
trouwt."
Toch zegt Frits Beelen uit Rosmalen
niet pessimistisch te zijn. Want de ont
wikkelingen op het terrein van geloof
en kerk hebben hun eigen dynamiek.
Interventies spelen daarin een onderge
schikte rol.
'De vergeten gelovige' is de intrigerende
titel van zijn proefschrift. Niet minder
intrigerend is de ondertitel: 'De tragiek
van het moderne pastoraat'. Op 1 okto
ber heeft hij het verdedigd aan de
Katholieke Universiteit Brabant in Til
burg. Zijn promotie-is het sluitstuk van
zijn 22-jarige carrière als docent kerk
opbouw en groepspastoraal aan de
Theologische Faculteit Tilburg. „Want
ik ben net in de vut", lacht hij aan het
begin van het gesprek.
„De vergeten gelovige is de gelovige die
met zijn fundamentele vragen niet echt
aan zijn trekken komt in pastoraat en
kerkopbouw. Het pastoraat heeft te
weinig oog voor de werkelijke vragen
die leven. Maar laat ik bij het begin
beginnen. In het midden van de jaren
zeventig groeide de indruk dat ondanks
de vernieuwingen van het Tweede Vati
caanse Concilie de kerkbetrokkenheid
van mensen zienderogen afnam. 'Hoe
komt dat nou?', vroeg ook de faculteit
zich af. Het leidde tot een vijfjarig
project kerkopbouw in een nieuwbouw
wijk, ergens in Midden-Brabant."
Knellend
„Het project begint in 1979. Als het
tegen het einde loopt, ben ik als onder
zoeker al tot de conclusie gekomen dat
het tegendeel bereikt is van wat met het
project beoogd werd. De opzet was
geweest: hoe kunnen we iets nieuws
opbouwen? Hoe kunnen, met meer aan
dacht voor de concrete situatie van
mensen, vormen van pastoraat en kerk
opbouw ontwikkeld worden? De pasto
res wilden echt naar mensen luisteren.
Maar feitelijk ging bij hen toch weer de
bestaande kerk functioneren."
„De bestaande kerk waarin de traditio
nele verafhankelijking van mensen niet
echt wordt opgeheven. Na het concilie
werd zichtbaar dat mensen veel afhan
kelijker van de kerk waren dan men in
de gaten had. Wij ontdekten in gesprek
ken dat mensen bezig waren zich vrij te
maken van het verleden, van een opge
legd geloof en knellende banden: Ze
zeiden bij zichzelf: ik heb dat nou wel
geleerd, maar wat betekent he)' nou
voor mij, wat geloof ik echt. De mensen
accepteerden niet meer, dat ze kant en
- klare geloofsvoorstellingen kregen aan
gereikt. 'We willen meedenken en zelf
beslissen', zeiden ze ook."
Kan en klaar
„Maar tegelijk zeiden ze ook: 'Wij kun
nen dat nog niet, we hebben steun
nodig'. Ze hadden nooit leren vertrou
wen op hun eigen gevoel. Dat was
weggedrukt door het kant en klare
geloofsaanbod. Ze misten de gevoels-
vrijheid om fris van de lever met ge
loofszaken bezig te kunnen zijn."
„In het project kiezen voor nieuwe
vormen van pastoraat en kerkopbouw
hield dan ook in: we willen de gelovige
de centrale plaats toekennen in het
geloofsproces, zodat hij tot een zelf
standige geloofs- en levenshouding
komt. Daar vroegen de mensen ook om.
Ze wilden niet meer in een afhankelijk
heidsrelatie tot de kerk staan."
De pastores in het project kozen voor
dat centraal stellen van de gelovige.
Maar wat ging er mis? Heel diep bij hen
zat toch ook: 'We moeten de boodschap
van de kerk verkondigen; dat is onze
opdracht'. De gelovige centraal stellen
riep bij hen de vrees op dat de gelovigen
alleen naar eigen behoefte uit het geloof
zouden putten, zich alleen die dingen
zouden toeëigenen die met hun eigen
behoefte overeenkwamen. Daarop is het
project misgelopen. De pastores kwa
men in een dilemma terecht."
Tragiek
„Wat gaat daar achter schuil? In feite
gaan pastores toch aan de diepste vra
gen van mensen voorbij. Aan hun ge
loofstwijfel bijvoorbeeld. Als mensen
zich hardop afvragen of God bestaat,
vatten pastores dat op als een vraag
naar meer geloofskennis. Daar gaan ze
dan aan werken. Maar op de twijfel zelf
die uit de vraag blijkt, gaan ze liever,
niet in. Dat knaagt te zeer aan hun
eigen bestaan. Bij pastores staat uitein
delijk toch de kerk centraal, de kerk als
instituut, als traditie, niet als gemeen
schap van mensen."
„Daar zit de tragiek van het moderne
pastoraat. Heel veel mensen zijn het
geloof in God, in het bestaan van God
kwijt geraakt. Maar pastores gaan er in
hun handelen nog helemaal van uit dat
de mensen nog wel geloven. Nee, men
sen vragen zich af of het nog zin heeft
in God te geloven. Mijn sterke indruk is
dat pastores ervoor terugschrikken om
echt op deze problematiek in te gaan,
deze problematiek ook niet bij zichzelf
willen toelaten."
„Naarmate bij mensen het nieuwe le
vensgevoel van vrijheid en verantwoor
delijkheid tot leven komt, in die mate
groeit er afstand tot de geloofsvoorstel
lingen van de traditie."
Dilemma
„Er is dan ook een tegenbeweging: in de
mate dat mensen zich sterk met de
traditionele geloofsvoorstellingen heb
ben geïdentificeerd en ze zich eigen
hebben gemaakt, in die mate is er bij
hen minder of geen ruimte voor het
nieuwe levensgevoel van vrijheid en
verantwoordelijkheid. Daar precies ligt
ook de problematiek van de vernieu
wing. Het concilie ging uit van een
voorafgegeven, onaantastbare inhoud
van het geloof, een voorgegeven zinge
ving en betekenis. Maar dat doen niet
de mensen die zich afvragen wat ze nou
werkelijk geloven. Voor hen is die voor-
afgegeven zin en betekenis juist proble
matisch."
„Het pastoraat zoekt oplossingen in het
veranderen van de organisatiestructuur,
in het creëren van een overlegstructuur,
in verzorging van publiciteit en public
relations. Maar de ware geloofsproble-
men worden niet geformuleerd. Ik kan
dat ook wel begrijpen. Als je de discus^
sie op het niveau van het geloof zelf en
de inhoud van het geloof gaat voeren,
leg je een sóórt tijdbom onder het hele
gebouw van geloof en kerk. Dan wordt
het heel moeilijk om de situatie te
beheersen."
Kwaad bloed
„Het moderne pastoraat verkeert, denk
ik, volledig in een impasse. En men
komt er met nieuwe goede bedoelingen
niet uit. Toen ik nog eens goed de
belemmeringen bestudeerde die ons
project parten hebben gespeeld, heb ik
toch ook mogelijkheden ontdekt. Die
liggen in eerste instantie in de mensen
zelf. Er is ook in de mensen van nu een
religieuze zinervaring aanwezig die de
potentie heeft om uit te groeien tot een
nieuw geloof in God. Maar dan niet in
een God als die van vroeger die ver af
staat, doch een God die van binnenuit
ervaren kan worden."
„Let wel, religieuze ervaring en godser
varing is niet hetzelfde. Religieuze er
varing is een algemeen menselijk gege
ven, godservaring een specifiek iets. Als
'Onfris' vond minister Hedy
d'Ancona de actie van de VVD-
fractie om op een achternamid
dag een half miljard extra uit
de hoed te toveren voor oude
renzorg.
Zondagavond sloeg het WD-
kamerlid Erica Terpstra de dik
ke Van Dale op, zocht 'onfris'
op, fixeerde zich op de meest
ongunstige betekenis van dat
woord - moreel onzindelijk - en
werd heel boos.
Ze cultiveerde haar boosheid
tot dinsdagmiddag. Toen be
steeg ze het spreekgestoelte van
de Tweede Kamer om D'Ancona
de mantel uit te vegen en te
klagen: „Mijn achterban voelt
zich door de uitlating van de
minister gekwetst." Arme, arme
achterban.
Terpstra had ook kunnen kiezen
voor een andere betekenis die
Van Dale geeft van het woord
onfris: 'bedenkelijk'. Maar dat
kwam haar natuurlijk niet goed
uit. Misschien zou haar achter
ban, die uiteraard haar telefoon
in het weekeind constant bezet
hield, dan niet gekwetst zijn
gëweest.
Toch is het die betekenis die
precies aanduidt wat er rondom
de ouderen gebeurt. Want de
ouderen worden, in het zicht
van de verkiezingen, gebruikt
om eer en glorie van politici op
te poetsen. Dat geldt voor
Terpstra evenzeer als voor
CDA-fractievoorzitter Brink
man.
Bedenkelijk is dat de WD-frac-
tie op initiatief van Terpstra de
ouderen gebruikt om het door
het kille concept-verkiezings
programma geschonden sociale
gezicht van de partij wat op te
lappen. Een partij die welbe
wust kiest voor een uiterst har
de lijn tegenover iedereen die
toch al in een zwakkere positie
zit en dat bovendien doet in het
kader van begunstiging van de
beter verdienenden, is bedenke
lijk bezig als ze, alleen omdat
het klimaat er naar gemaakt is,
eventjes een half miljard uit een
niet aanwezige oude sok graait.
Een voorzitter van een rege
ringsfractie is bedenkelijk bezig
als hij, inspelend op onrustge
voelens onder ouderen, teksten
gebruikt waarvan hij zelf kan
en moet weten dat hij er een ten
onrechte ontstaan beeld mee
bevestigt.
Bedenkelijk is dat de WD het
doet voorkomen alsof het
schrappen van de voorgenomen
bezuinigingen op de bejaarden
oorden in één klap een einde zal
maken aan de onzekerheid on
der de huidige bewoners van die
oorden. Want het zijn niet die
127 miljoen aan bezuinigingen,
die de onzekerheid teweeg heb
ben gebracht.
Veeleer ligt dat aan de psycho
logisch onhandige wijze waarop
minister D'Ancona in eerste in
stantie haar beleid om het tra
ditionele bejaardenoord te ver
vangen door woonzorgceentra
heeft uitgevent. De minister
mag dan achteraf klagen dat
emoties de discussie over oude
renzorg op nieuwe leest vertroe
belen, met haar uitspraak dat
de bejaardenoordefi in hun hui
dige vorm binnen vijf tot tien
jaar niet meer zullen bestaan,
heeft ze zelf die emoties opge
roepen.
Inmiddels zal ze heel goed be
seffen dat het moeilijker is
schade te herstellen dan te be
rokkenen. Niemand hoeft D'An
cona ervan te verdenken dat ze
ouderen uit hun huis wil jagen.
Geen oudere hoeft zich zorgen
te maken.
Maar toch spelen de ouderenor-
ganisaties en sommige politici
op die onterechte vrees in. Wat
klinkt het toch allemaal flink
als Brinkman, zoals hij deze
week in Doetinchem deed, uit
roept dat het CDA niet zal toe
staan dat bejaarden op straat
komen te staan of dat er werk
gelegenheid in de bejaardensec
tor verloren gaat als gevolg van
voorgenomen bezuinigingen.
Met zulke teksten worden de
betrokken ouderen in hun vrees
bevestigd.
Waarom houdt Brinkman niet
het andere verhaal? Waarom
niet eerlijk en helder - daar is
de CDA-fractievooorzitter toch
zo vóór, daar probeert hij toch
alsmaar zijn handelsmerk van
te maken - de andere kant van
het verhaal verteld? Omdat hij
de WD wilde overschreeuwen?-
Moet de vergroving van de poli
tiek, die in elke verkiezings
campagne optreedt, dan nu al
beginnen?
Die andere kant is dat het om
vormingsproces van de zorg
voor ouderen niet pas vandaag
begint. Dat er daarom tijdens
deze kabinetsperiode meer geld
is uitgetrokken voor thuiszorg
(zestig miljoen) en voor ver
pleeghuizen (honderd miljoen).
Dat dit kabinet ervoor gezorgd
heeft dat bejaardenverzorgsters
beter worden betaald. Dat een
aantal provincies een miljoe
nenreserve hebben opgebouwd.
Dat de minister een haar toe te
rekenen fout heeft gemaakt,
maar dat er niet hoeft te wor
den getwijfeld aan haar op
rechtheid als ze, die fout inzien
de, zegt dat het op straat zetten
van bewoners van verzorging
stehuizen absoluut niet aan de
orde is.
N
Brinkman had er ook nog bij
kunnen zeggen dat hij zich tij
dens de algemene politieke be
schouwingen in de Tweede Ka
mer niet heeft aangesloten bij
het gemakkelijke standpunt van
de WD dat de voorgenomen
bezuinigingen van tafel moeten.
Dat zou gepast hebben in zijn
overtuiging, waarvan hij in elke
spreekbeurt getuigt, dat politici
geen gemakkelijke boodschap
pen moeten uitdragen. Want in
het poltieke debat heeft Brink
man zich neergelegd bij het feit,
dat premier Lubbers, uitge
daagd door Bolkestein (WD) en
Lankhorst (Groen Links), wei
gerde in dit stadium de aange
kondigde bezuinigingen terug te
trekken.
Het zou trouwens nogal onge
loofwaardig zijn geweest als
Brinkman op dat moment in
dezelfde fout zou zijn vervallen
als de WD. Want het is Brink
man die in niet geringe mate
zijn partij op het spoor heeft
gezet van de noodzaak om in de
volgende kabinetsperiode fors
extra te bezuinigen. En het is
Brinkman die eigenlijk vindt
dat het huidige kabinet meer in
allerlei uitgaven zou moeten
snijden.
Tenslotte de WD, Erica
Terpstra voorop. De populisti
sche wijze waarop zij zich afge
lopen woensdag liet toejuichen
door duizenden demonstrerende
ouderen, was onfris.
Het herinnerde aan de even ver
werpelijke show die Van Agt
opvoerde toen Lubbers hem als
lijsttrekker was opgevolgd. Hal
verwege de eerste grote rede die
Lubbers hield, kwam Van Agt
pontificaal de zaal binnenge
schreden. Met dezelfde bereke
ning schreed Erica Terpstra
woensdag binnen.
Bescheidenheid is niet haar
grootste deugd en dat hoeft
misschien ook niet voor een po
liticus, die het ook moet hebben
van het aan de weg timmeren.
Maar er is een verschil tussen je
zelf verkopen en een persoon
lijkheidscultus kweken.
Jammer dat al die juichende
ouderen - 'mijn gekwetste ach
terban' - zich op het moment
van de intrede van Erica zich
niet herinnerden hoe de WD in
de jaren tachtig mee verant
woordelijkheid nam voor be
vriezing van en korting op hun
aow-uitkeringen. Hoewel net
als nu in het verkiezingspro
gramma stond dat de aow onge
moeid zou worden gelaten.
de algemene religieuze ervaring te sfel
vig koppelt aan God, is het gevaar grool
dat vanuit geloof en kerk het monopolil
op religieuze ervaring wordt opgeëistf
Dat kan kwaad bloed zetten."
„Het antwoord van de kerk op
impasse is vooral disciplinering. Dl
nieuwe encycliek over de moraal die il
aangekondigd, is daar weer een vooij
beeld van. Maar disciplinering is
adequaat middel, ze verscherpt de prol
blematiek alleen maar omdat mensen i\
alleen maar onbegrip ervaren over
wijze waarop ze worstelen. En ooï
kennis is geen goed middel tegen dl
crisis. Als het besef van zingeving pro-]
blematisch is - en dat is het - dan zij:
noch kennis noch disciplinering ade|
quate aanknopingspunten."
Risico
„Ik heb gezien hoe snel er een vertrou]
wensbasis groeide in gesprekken vait
.mensen met elkaar, waarbij diepe erva-i
ringen werden uitgewisseld en men zicl|
open stelde voor wat de kerk te
heeft. Heel vaak denkt men dat mense:
alleen maar zaken naar zich toehalen en
zich niks willen laten gezeggen. Maarl
die ruimte is er bij hen wel degelijk, als]
je maar niet met eenduidige geloofsant
woorden komt. Mensen moeten ieti
kunnen met het aanbod en ze moeten]
het verschillend kunnen uitwerken."
„Natuurlijk loopt de kerk zo het risico]
dat mensen niet bij de traditionele!
geloofsinhoud uitkomen. Maar de kerkl
moet meer vertrouwen hebben in haar]
eigen mensen, in de gelovigen. Als dat]
vertrouwen er is, zal men ook enig]
risico durven lopen. Maar mijn indruk]
is dat de kerk haar eigen mensen niet]
vertrouwt. De traditionele gelovige
voelt zich niet vergeten, wel de gelovige|
die zelf zoekende wil zijn."
Frits Beelen: 'De vergeten gelovige. Del
tragiek van het pastoraat'; Uitgeverij Gia
notten, Tilburg, 42.
Van onze Haagse redactie
Botterdam - Staatssecreta
ris Hans Simons (PvdA
Volksgezondheid) be
schouwt zijn vertrek naa
Botterdam, waar hij na d
gemeenteraadsverkiezin
gen wethouder wil wor
den, niet als een vlucht ui
de landelijke politiek. Si
mons maakte gisteren be
kend dat hij na de kerstva
kantie niet meer terug
keert.
Hij verwacht dat minister D'An
cona (PvdA, Volksgezondhei
zijn werk tot de kamerverkiez'
gen van 3 mei overneemt. Pr
mier Lubbers sluit echter ni
uit dat nog een aparte staatss
cretaris wordt benoemd. Daa
over vindt komende week ove
leg plaats met D'Ancona en
dA-leider Kok.
Simons wil zich na het kerstr
ces volledig wijden aan de ve
kiezingscampagne voor de g
Den Haag (anp) - Als er
gehouden, zou de WD met
stemmen na het CDA (29,6
Tweede Kamer worden.
D66 (17,5 procent) en de Pv
(17,3 procent) volgen op enig
'afstand van de WD, waarb
D66 net een iets groter percenta
ge stemmen wordt toegeken
dan de PvdA. Die zakt dus
naar de vierde plaats.
Dat bljkt uit een opiniepeilin
die het bureau Interview maan
dag heeft gehouden. In dez
schaduwverkiezingen zijn da
ook de resultaten van de algeme
ne beschouwingen in de Tweed
Kamer meegenomen. Met de
•uitslag zou het CDA uitkome
op 45 zetels (een verlies van 9
de WD op 29 zetels (een win
van 7), D66 op 26 (een winst va
14) en de PvdA zou op basis va
deze peiling eveneens 26 zetel
krijgen (een verlies van 23
GroenLinks komt met een win
van 6 uit op 12 zetels. De Ce
trumdemocraten scoren 3,1 pr
cent, wat goed zou zijn voor
volksvertegenwoordigers.
Opmerkelijk in deze uitslag
dat D66 over zijn hoogtep -
heen lijkt te zijn. De partij v
Van Mierlo heeft in de opiniepe
lingen tijdenlang op 30 tot zei
(ADV
werki
zingen voor
GA DAN IN DEB
POLITIEK
Kom naar he
COS' '9.30 uur in
in Breda. Me
De dood is sneller dan de w
het debat over euthanasie a
ding. De maatschappelijke w
wat politici en opinieleiders c
Een Haarlemse psychiater 1
raadpleging van een groot
mevrouw aan voldoende me
haar leven te maken. De lief
anders meer dan overlijden.
Zou hij haar niet helpen, d
genomen hebben. De belasti
betekenen heeft, naast de no
belangrijke rol gespeeld bij h
in Leeuwarden heeft op 6
rechtbank in Assen al eerder
rechtsvervolging ontslagen.
Wat er nu ook door de binn
gezegd moge worden, de
zelfdoding is met dit vonnis
het hof in Leeuwarden is me
dat er geen algemeen beleid
neraal gaat daarenboven ir
zodoende nog over deze
precedentswaarde aan toege
Desondanks is het goed en
over hulp bij zelfdoding. Het
omstandigheden immers ovi
omstandigheden? Wanneer
hoe moet de geestelijke be
beoordeling spelen? Hoe we
schade die machinisten o
vertwijfelde op de spoorbaa
van het slachtoffer niet verdc
Het debat moet echter niet
hier om een ingrijpende
gevende zaak. De politiek d
wachten wat de Hoge Raad
het gevoel achter de rechtspt
de raadkamer is een betere
lijke discussie dan de openbf
