De techniek van de toverlantaarn
Joao Guimaraes Rosa en de wildernis in de mens
BOEKENLEGGER
POPPODIA I
KINDERBOEKEN
Visser over Vietnam:
theaterstuk
van weemoed en wrok
Surfmuziek ir
Tim Krabbé
populair
op scholen
Eye to Eye cli
Kelderpop in
De wijde wereld gaat open
DE STEM
DE STEM
BOEKEN
Molukse verhalen eindelijk in druk
'Het paradijs' bedrieglijke roman van Anton Haakman
Letterkundig Museum in stadhuisje?
Melting Pot
Sofahead in
Kalashnikov
Concertagenda
Internationaal I
in Oost-Souburg
VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1993
Door Ben Ackermans
„HET IS altijd het diepe verlan
gen ergens anders thuis te zijn
dat mij keer op keer mijn eigen
deur uitjaagt", schrijft Carolijn
Visser in Hoge bomen in Hanoi.
Het lijkt een verzuchting. Maar
de lezer mag blij zijn met Vissers
aangeboren reislust. Zeker wan
neer die resulteert in zo'n sterk
boek als dit.
Voor haar zesde bundel reisim
pressies toog de schrijfster vorig
jaar naar Vietnam. Ze verbleef
in de steden Saigon, Hanoi en
Hué, in de Mekong-delta en de
bergen rond Dalat. En wat be
langrijker is: ze sprak er met
veel mensen, van wie velen een
werkelijk boeiend levensverhaal
te vertellen hebben.
Vietnam ging gebukt onder de
cennia van oorlog, maakte een
vijftienjarige 'ijstijd' mee en be
leeft nu een economische om
wenteling. Dat zijn de grove lij
nen, langs welke menige journa
listieke reportage verloopt.
Carolijn Visser portretteert het
vroegere Indochina verfijnder.
Haar beschrijvingen van ont-
Carolijn Visser.
FOTO HARRY COCK
moetingen met de inwoners -
gewone mensen, geen politici -
zijn als mozaïekjes in een groter
geheel. Het af te leiden totaal
beeld is wel hetzelfde: dat van
een land dat nog hard bezig is
met zichzelf in het reine te ko
men.
Verscheurde families, mensen
die hun dromen zagen vervlie
gen. Een nieuwe generatie die
klaar staat om zijn kansen te
grijpen. Onzekeren en verbitter
den. Zij allen bevolken Vietnam:
een vat vol tegenstellingen en
voor een schrijver een potentiële
goudmijn. Carolijn Visser benut
die ten volle.
Als reiziger is Visser door de wol
geverfd. Toch geeft ze in 'Hoge
bomen in Hanoi' (de titel slaat
zowel op het straatbeeld als op
de communistische machtheb
bers) blijk van een weldadige
onbevangenheid. Daarnaast is ze
in de beste journalistieke tradi
tie vasthoudend, zonder rellerig
te willen zijn. Ze is persoonlijk,
maar geeft geen moment de in
druk de hoofdpersoon in een
avonturenboek te moeten zijn.
Ook haar taal is gespeend van
hoogdravendheid. Geen breed
uitgesponnen sfeerbeelden, geen
overdadige landschapsbeschrij
vingen. De Vietnamezen vertel
len eigenlijk zelf hun verhaal, en
dat is interessant genoeg.
Als Visser de balans opmaakt
van haar verblijf in Vietnam
moet ze erkennen dat ze het land
niet echt heeft leren kennen.
„Het leven leek er een theater
stuk", schrijft ze, maar ze heeft
het thema noch de regisseur ont
dekt.
Dit theaterstuk van (onder meer)
weemoed en wrok heeft intussen
wel een boek opgeleverd waarin
Vietnam, dat zo lang verscholen
was, tot leven komt.
Carolijn Visser: 'Hoge bomen in
hanoi'. Uitg. Meulenhoff, prijs
34,50
MOLUKSE verhalen, fabels en vertellingen worden van oudsher
overgedragen van ouder op kind. Zwart op wit staat er nauwelijks
iets. Hierin is sinds kort verandering gebracht. Ada Lilipaly-de
Voogt biedt met haar kinderboek 'De boom vol schatten' de sleutel
tot de Molukse cultuur. Aansluitend op het boek is in het Moluks
Historisch Museum te Utrecht tot 10 april 1194 een gelijknamige
tentoonstelling ingericht en heeft het Landelijk Steunpunt Educatie
Molukkers (LSEM) een onderwijsproject ontwikkeld,
„Wanneer je een Molukker vraagt: 'vertel eens hoe verdriet in jullie
cultuur beleefd wordt', of: 'hoe ziet bij jullie geluk er uit?', zal hij of
zij het heel moeilijk vinden dat onder woorden te brengen. Wanneer
degene gewoon een verhaal kan vertellen, wordt veel als vanzelf
duidelijk. Molukse verhalen hebben veelal een dubbele bodem. Net
als sprookjes hebben ze een boodschap, soms moreel - hoe dien je je
te gedragen -, soms ook heel praktisch - waar komen bepaalde
eetgewoonten vandaan."
In 'De boom vol schatten' zijn honderdvijftig vertellingen afkomstig
uit verschillende delen van de Molukken opgenomen. De meeste
daarvan zijn vanaf 1985 verzameld door Hans Straver. Tijdens zijn
zoektocht heeft hij veelzijdige bronnen aangeboord, vanaf 1650 tot
heel recent. Molukse ouderen in Nederland werden geïnterviewd,
Straver raadpleegde bibliotheken en snuffelde in de aantekeningen
van kolonialen, antropologen, missionarissen, zendelingen en lin
guïsten.
De achtergronden bij de Molukse verhalen en hun vertellers staan
centraal in het boek van Hans Straver 'De zee van verhalen'. Hierin
geeft hij een helder beeld van de ontwikkeling, de samenhang en
betekenis van de Molukse verhalenwereld.
De boeken van Ada Lilipaly-de Voogt en Hans Straver zijn te bestellen
bij het LSEM, Postbus 13375,3507 LJ Utrecht, telefoon: 030-333900.
Anton Haakman
FOTO BERT NIENHUIS
Door Johan Diepstraten
EEN BEZETEN fantast, een
grootmeester in de kunst van
het bedriegen, een geniale op
lichter, een man die leed aan
grootheidswaanzin en para
noia: zo kan de 17e eeuwse
geleerde Athanasius Kircher
het beste gekarakteriseerd wor
den. Zijn boeken vormen een
ware encyclopedie over onder
werpen waar de toenmalige
wetenschap zich aan wijdde:
optica, geneeskunst, muziek,
astronomie, wonderen, zonne
wijzers, alchemie en magnetis
me. In zijn tijd was hij wereld
beroemd, maar nog geen eeuw
later werd hij ontmaskerd als
grenzeloze leugenaar die de
goegemeente uiterst knap wist
te misleiden.
Over deze Kircher en zijn
twintigste-eeuwse volgelingen
schreef Anton Haakman de fas
cinerende roman De onder
aardse wereld van Athanasius
Kircher (1991). Het is niet zo
zeer een roman als wel een
journalistieke reportage over
de totstandkoming van een
televisie-documentaire over
de twee huidige leiders Beek en
Franzl van het Kircher For-
schungsgesellschaft, dat de ge
leerde in ere wil herstellen door
al zijn werk opnieuw uit te
geven. Uiteindelijk blijkt het
een onderneming in list en be
drog te zijn.
Bedrog is ook het thema van
Het paradijsde tweede roman
van Anton Haakman. Hij is
kennelijk geobsedeerd door wat
Kircher ook bezighield: de me-
taforenmachine. De fantasierij
ke geleerde ontwierp een appa
raat waardoor de toeschouwer
zijn eigen gezicht zag verande
ren in een ezels -duivels - of
doodskop. Het ging er Kircher
om de mens te laten zien hoe
wisselvallig hij is. Deze tech
niek van de toverlantaarn
moest schokken, nachtmerries
teweegbrengen, de werkelijk
heid op losse schroeven zetten.
Kircher noemde zijn machine
een 'spectaculaire paradox'.
Gruwelijk
Het paradijs is een roman die
werkt als een toverlantaarn. In
drie grote delen komen drie
vertellers - Bremer, Koch en
West - aan het woord die iets
te maken hebben met het ei
land Martana ten noorden van
Bolsena. Op deze paradijselijke
plaats hebben zich in het verle
den gruwelijke tonelen afge
speeld en ook nu is het nog
steeds een locatie voor moord
en doodslag. Omdat de vertel
lers Bremer en Koch zonder het
te weten gemanipuleerd wor
den door de laatste, West, blijft
de lezer lang in het ongewisse
wat schijn en werkelijkheid is.
Haakman draait en verdraait
en pas aan het einde van de
roman is duidelijk hoe de ver
houdingen liggen.
De toevallige (eerste)
eiland-bezoeker Bremer wil
de verdwijning van zowaar vier
bewoners van een villa achter
halen die op vreemde wijze om
het leven zijn gekomen. De een
is van een steile rots in de
diepte gestort, een ander ver
dronken en weer een ander is in
een morsig hotel dood aange
troffen. De kwade genius ach
ter dit alles lijkt de huishoud
ster Serpina te zijn, denkt de
lezer die er na vijftig pagina's
nog geen idee van heeft wat
voor een bedrieglijke roman hij
in handen heeft.
Complot
De rol van de eerste verteller
wordt plotseling overgenomen
door een tweede, de
scenario-schrijver Koch. Hij
wordt naar het eiland gestuurd
om een script te schrijven en
ontdekt wat zijn voorganger
heeft beleefd. Vanaf dat mo
ment blijkt Het paradijs een
roman te zijn vol dubbele bo
dems, persoonsverwisselingen
en half uitgewiste sporen. Het
geheel lijkt geregisseerd door
een figuur achter de schermen,
de laatste verteller West. Hij is
de opdrachtgever voor de film
en heeft een duivels complot
bedacht. De verrassing komt
aan het einde, want het is de
schrijver Anton Haakman die
ervoor zorgt dat West de greep
op de gebeurtenissen volledig
verliest.
Het duivelse complot is ver
want aan een thema van de
eerste roman van Haakman.
Ook in De onderaardse wereld
van Athanasius Kircher is het
bereiken van de onsterfelijk
heid het hoogste doel dat de
twee aartsleugenaars van het
Forschungsgesellschaft nastre
ven, niet alleen voor Kircher,
maar ook voor zichzelf. Met
West in Het paradijs is het niet
anders gesteld. 'Vroeger kon ie
mand beroemd worden door
het buskruit uit te vinden, of
het telefoneren, het haringka
ken, het ballonvaren, in deze
tijd kunnen alleen kunst en
amusement nog roem brengen.'
Het is om deze reden dat West
een film wil laten maken over
zijn leven die aanvankelijk ge
zien zal worden als een thriller,
maar te zijner tijd in een ander
licht komt te staan. 'Daarmee
hoop ik de eeuwigheid in te
gaan als een groot uitvinder
van helse machines, duivelse
machinaties.'
Het verwerven van de onsterfe
lijkheid heeft hij geleend van
Nathaniel Hawthorne die wel
iswaar in zijn verhalen ermee
had afgerekend, maar op latere
leeftijd 'steeds vaker excuses
ging bedenken voor het gebruik
van een dergelijk levenselixer-
als dispensatie voor het tot een
goed einde brengen van een
grootse taak.' In Het paradijs
wordt voortdurend gerefereerd
aan het verhaal over een ver
mogend man die zijn erfenis
vermaakt aan een echtpaar.
Deel van de overeenkomst is
wel dat die mensen de huis
knecht erbij erven, niet weten
de dat juist hij erop uit is om
hen de dood in te treiteren. De
huisknecht blijkt de vermogen
de man te zijn.
Deze Hawthorne-intrige is de
basis voor Het paradijs. Er
loopt een merkwaardige huis
knecht rond, Wilkes, die part of
the deal is in de erfenis van de
villa van ene Otto Nobel, een
vergeten uitvinder en afstam
meling van de grote Alfred No
bel. Deze Otto Nobel is - net
als Kircher - een groot fantast
en zeer teleurgesteld dat hij
niet een plaats in de Hall of
Fame in New York heeft gekre
gen. Hij bedenkt iets om alsnog
de onsterfelijkheid te bereiken.
Haakman heeft een inventieve
roman geschreven die de lezer
tot aan de laatste pagina's
boeit. De vertelling met de
knap gecomponeerde intrige is
werkelijk af. Het literaire spel
met verwijzingen, wisselende
perspectieven en persoonsver
wisselingen beheerst Haakman
goed. De lezer voelt zich voort
durend betrapt omdat hij tel
kens weer in de valkuilen van
de schrijver is getrapt. Het pa
radijs is een voortreffelijke ro
man over liegen en bedriegen.
Het is waarschijnlijk dat Anton
Haakman die kunst van Atha
nasius Kircher heeft afgekeken.
Anton Haakman: 'Het paradijs'.
Uitg. Meulenhoff, prijs 34,50.
Door Elly Poppe-Stolk
TOEN Diepe wildernis: de we
gen van de Braziliaanse schrij
ver Joao Guimaraes Rosa in Rio
de Janeiro was verschenen, kon,
zoals een criticus meldde, 'nie
mand meer schrijven alsof er
niets gebeurd was.' Dat was in
1956. Bijna veertig jaar later
maakt dit boek nog steeds grote
indruk.
Het onderwerp is het opzienba
rende levensverhaal van een
ex-bandiet, door hemzelf ver
teld. Dit heeft een spannende
avonturenroman opgeleverd
met een psychologisch bijzon
der interessante hoofdpersoon.
Op zichzelf is dit al een aanbe
veling. Daarnaast heeft het
boek inhoudelijk en wat de
vorm betreft nog veel meer te
bieden.
Guimaraes Rosa werd in 1908
in de deelstaat Minas Gerais in
Noord-Oost Brazilië geboren.
Voordat hij koos voor de diplo
matieke dienst, was hij een ge
waardeerd arts in de woeste,
dunbevolkte binnenlanden van
zijn geboortestreek, de sertao.
Hij stierf in 1967. Behalve deze
roman schreef hij zes verhalen
bundels.
Steppen
In zijn hele werk, en in het
bijzonder - zoals de titel al
laat zien - in Diepe wildernis:
de wegen, speelt het onherberg
zame landschap van de sertao
met zijn schaars begroeide step
pen en plateaus een belangrijke
rol. En dat niet alleen in zijn
concrete verschijningsvormen.
Karakteristiek voor het boek is
dat de altijd nadrukkelijk aan
wezige sertao ook is binnenge
sijpeld in de
religieus - filosofische bespiege
lingen van de ongeletterde ver
teller Riobaldo, diens gevoelens
beïnvloedt of onderstreept en
hem tot trampoline dient om die
gevoelens te verwoorden. Zo
ziet Riobaldo die wildernis,
waar hij is geboren en hoopt te
sterven, als een symbool van het
leven, waarin de mens een goe
de koers moet zien uit te stippe
len.
Voor hem is de grootste belager
in de levenssertao het kwaad.
Naast de sertao, en hiermee
sterk verweven, is ook dit een
belangrijk thema in Riobaldo's
levensverhaal. Niet dat zijn re
laas is bedoeld om zijn geweten
te ontlasten, want hij be
schouwt het kwaad niet in de
eerste plaats als schuld waar
voor geboet moet worden. Wat
hij wil is, met de hulp van zijn
'hooggestudeerde' gespreks
partner, greep krijgen op wat
zijn bevattingsvermogen te bo
ven gaat. Hij kan zich er maar
half van overtuigen dat het
kwade onvermijdelijk naast het
goede voorkomt.
Daarentegen wordt hij geobse
deerd door het angstige idee dat
het kwaad een geïsoleerd wezen
is, de duivel, die bezit van de
mens neemt als deze zich niet
stevig te weer stelt, en hem tot
een gesel maakt van zijn omge
ving. Hij verwijt zichzelf dat hij
zich vroeger wellicht te zwak
heeft verweerd of, erger nog,
zelfs de deur uitnodigend voor
de duivel heeft opengezet.
Riobaldo vertelt zijn levensver
haal aan een toevallig passeren
de veldonderzoeker aan wie hij
gastvrijheid biedt op zijn land
goed. Hij laat het beginnen bij
zijn veertiende jaar. De kennis
making, toen, met de jonge Dia-
dorim betekende een afsluiting
van zijn kindertijd. Na het
overlijden van zijn moeder en
een korte periode bij zijn peet
vader, met wie het niet echt
wilde boteren, ontmoette hij
Diadorim opnieuw. Samen slo
ten ze zich aan bij een van die
bandietenbendes waarvan er
rond de eeuwwisseling zo veel
in de uitgestrekte sertao rond
trokken, sommige in dienst van
grootgrondbezitters of politici,
andere gedreven door hetzelfde
ideaal als Robin Hood of door
hebzucht.
Nadat Diadorims vader lafhar
tig was vermoord, konden Rio
baldo en Diadorim niet meer uit
het bandietenleven stappen
voordat die moord zou zijn ge
wroken. Naarmate de gelegen
heid tot wraak langer op zich
liet wachten, vroeg Riobaldo
zich steeds vaker af of hij nog
op de goede weg was met het
leven dat hij leidde.
Wraak
Een vergelijkbaar dilemrta ma
nifesteerde zich op andere ter
reinen, bijvoorbeeld in zijn re
latie met Diadorim. Vriend
schap en liefde zijn positieve
gevoelens, maar liefde voelen
voor Diadorim zag hij als een
kwade ingeving. Wellicht ge
stuurd door de duivel? Op een
nacht doorbrak hij een periode
van machteloosheid door hei
melijk naar een lugubere plek te
gaan en daar de duivel tot een
verbond uit te nodigen. Nie
mand presenteerde zich. Toch
veranderde Riobaldo's gedrag
sindsdien, totdat het uur van de
wraak eindelijk aanbrak.
Naast de inhoud is de vorm het
waard om zich er verder in te
verdiepen. Guimaraes Rosa
spreekt van een roman. Maar de
in romans gebruikelijke hoofd
stukken of andere onderverde
lingen zijn hier afwezig, omdat
het boek zich presenteert als
een verhaal, verteld aan een
gesprekspartner wiens reacties
niet zijn opgetekend.
Verschillende commentatoren
hebben erop gewezen dat Rio
baldo's relaas in veel opzichten
doet denken aan de middel
eeuwse heldendichten: zo is er
een held die, met een nobel doel
voor ogen, de ene na de andere
hindernis neemt, zijn er een
verrader, een rivaal-vriend en
groepen strijders met leiders
van breed uitgemeten verdien
sten en vinden we enkele anek
dotes tot stichting en vermaak.
Vertaler
Van de vorm maakt ook het
taalgebruik deel uit. De verta
ler, August Willemsen, heeft
Guimaraes Rosa's onalledaagse
stijl en woordgebruik in een
Nederlands weten te vangen
met bijzonderheidjes in stijl en
woordenschat die precies het
effect van grotere zeggings
kracht hebben dat de auteur
beoogde. Zo schrijft hij 'kalm-
bloedig' voor koelbloedig, 'dus
doende' voor zodoende, 'ont-
hengseld' voor onsamenhan
gend. En spreekt hij van 'stout-
moed' en 'kuilende modderwe
gen'.
Riobaldo ondersteunt zijn ver
haal vaak met sprekende gezeg
des. Zo definieert hij de mense
lijke aard als 'in hoge mate
maandag-zaterdag', vrij wis
selvallig dus. Een hoertje verde
digt hij door te stellen: „Ik
spuug niet in het bord waaruit
ik met smaak heb gegeten." En
dan zijn er de al genoemde
poëtische passages over de ser
tao, nauwelijks in filmbeelden
uit te drukken, maar sterk aan
sprekend.
Joao Guimaraes Rosa op een
van de weinige foto's die van
hem in omloop zijn.
FOTO MEULENHOFF
In zijn informatieve nawoord
merkt Willemsen met reden op
dat het boek lijkt te gaan over
oorlog, maar dat alles in werke
lijkheid om de liefde draait.
Nog gerechtvaardigder is het te
spreken van een aangrijpende
zoektocht naar innerlijke har
monie.
Joao Guimaraes Rosa: 'Diepe
wildernis: de wegen', met na
woord van de vertaler August Wil
lemsen. Uitg. Meulenhoff, prijs
f55,-
TWEE BANDS spelen zaterdag
25 september in 't Beest in Goes,
jvee sixties/surftrash bands:
The Apemen uit Tilburg en Fire
birds uit Groningen. Beiden heb
ben muzikaal gemeen dat ze
houden van surfmuziek, dat ze
met beide benen in de jaren 90
staan en niet de retroband gaan
uithangen. Dit geeft hun muziek
een wat rauwer en eerlijker ge
luid. The Apemen spelen vooral
eigen nummers, geïnspireerd
d
D
F
S
n
B
P
ti
d
T
fi
P
Tim Krabbé
foto dijks
DE DIEPZEEPRIJS 1993 is toegekend aan Tim Krabbé voor
roman 'Het gouden ei'. Het boek heeft de afgelopen vier jaar 1
grootste sprong gemaakt in de Top Honderd van meest ge!
boeken voor de eindexamenlijst van Havo en VWO scholierei.
blijkt uit een enquête van het literaire tijdschrift voor schok
'Diepzee magazine'. Het onderzoek wordt eens in de vier
gehouden.
De film 'Spoorloos' van George Sluizer, die in 1988 werd ondersch]
den met een Gouden Kalf is op het boek gebaseerd. BiniJ
verschijnt de Amerikaanse versie in de bioscopen met James BridJ
in de hoofdrol.
Eerdere prijswinnaars van de Diepzeeprijs van 5.000 gulden w
Harry Mulisch voor 'De Aanslag' en J. Bernlef met 'Hersenscl
men'. In de nu gepubliceerde Top Honderd staan deze boe!
eerste en tweede plaats. Krabbé's boek staat op nummer 3. Vierjj
geleden stond 'Het gouden ei' nog op de 16de plaats. Op 4 en 5 si
'De donkere kamer van Damocles' van W.F. Hermans en 'Het bill
kruid' van Marga Minco.
DE POPGROEP Eye to Eye uit
Vlissingen verzorgt zaterdag 25
september tijdens het Kelder- p(
pop-festival in Kapelle de
hoofdact. Kelderpop wordt geor
ganiseerd door Jongerencentrum
de Kelder in de sporthal, Vroon- m
landseweg 13c in Kapelle. Zc
Eye to Eye werd in 1989 opge- Vi
richt. In de twee daarop volgen- D
de jaren trad de groep verschil- bi
lende malen op met succes, nam 1
een demo op en startte met het
grootse project om The Wall
(Pink Floyd) op te voeren tijdens
het Vlissings Straatfestival en de
Gentse Feesten. Na The Wall
besloot Eye to Eye het wat rusti- si
ger aan te gaan doen. In die k;
periode wisselde de bezetting tot
een vijfmans-formatie.
Begin 1993 nam de groep een
m
m
er
te
tij
d<
de
st
(z
(C
n<
de
DE GEMEENTE Den Haag wil het antieke stadhuisje ii j
binnenstad verhuren aan het Letterkundig Museum. Dat is nu
gevestigd in een pand vlakbij het Centraal Station in de Hofsta
maar wil daar weg omdat het de huurprijs van 1,6 miljoen guldJ
per jaar te hoog vindt.
Het stadhuisje, dat vrijkomt als het nieuwe Haagse stadhuis van j
Amerikaanse architect Richard Meier klaar is, moet een huurpril
van acht ton per jaar opbrengen. De gemeente biedt het museum!!
miljoen gulden om het pand aan te passen.
Directeur A. Korteweg van het Letterkundig Museum beschouwt j
aanbieding als een 'reële mogelijkheid'. Hij wil eerst een bouwku
dig onderzoek om vast te stellen wat de verbouwing kost.
duurder is dan het geboden bedrag, wordt de huurprijs natuurlij
ook hoger. Dat weten we niet of verhuizing wel voldoende zinh
Verder moet worden onderzocht of de functies van het LetterkunlJ
Museum wel passen bij het stadhuis.
Volgens Korteweg zijn er ook aanbiedingen uit Leiden, Rotterdamej
Amsterdam. Den Haag geniet echter vooralsnog de voorkeur.
Tekening van Philip Hopman in 'Jubelientje leert lezen'.
Door Muriel Boll
HET IS bepaald niet makkelijk,
maar zelfs met simpele woorden
en korte zinnen, zijn aardige
verhalen te maken. Het is een
uitdaging die cracks uit de Ne
derlandse kinderliteratuur als
Els Pelgrom, Rindert Kromhout,
Imme Dros en Joke van Leeuwen
niet uit de weg gaan. Sommige
van die auteurs lijken net zo
makkelijk te schrijven voor
twaalfjarigen als voor zesjari
gen.
Hans Hagen is ook zo iemand.
Hij schreef schitterende boeken
voor oudere kinderen als 'Het
gouden oog' en 'De weg van de
wind', maar ook versjes en ver
haaltjes voor Sesamstraat. In
1980 verscheen zijn eerste boek,
inmiddels zijn er zestien ver
schenen. Het nieuwste komt vers
van de pers en heet 'Jubelientje
leert lezen'. Leren lezen en
schrijven is een wondertje.
Woorden op papier herkennen
en zelf letters maken is op zich
zelf een hele kunst, maar als je
dat onder de knie hebt, gaat er
een wijde wereld voor je open,
ga je op stap met Huckleburry
Finn.
Zo ver is Jubelientje nog lang
niet, eerst lees en voel je hoe het
haar lukt woorden als 'kus',
'opa' en 'ik' te schrijven, later
maakt ze zinnetjes als 'ik kus
oma'. Het verhaal is bestemd
voor beginnende lezers; die zit
ten in hetzelfde schuitje als Ju
belientje, dat maakt de verhalen
des te leuker.
De verhaaltjes gaan niet alle
maal over leren lezen en schrij
ven, maar dat komt wel steeds
tevoorschijn. Er moeten schrif
ten gekocht worden, het woord
'maan' is de aanleiding om de
wereld te maken ('makkelijk, de
wereld is zo af.') van de doos
waarin de koelkast heeft geze
ten. Bij elk verhaaltje staan Ju-
belientjes bibberige letters op
lijntjespapier afgedrukt en zo
kun je haar inspanningen vol
gen.
Het zijn alledaagse voorvallen
die sfeervol verteld worden in
soepele zinnetjes, meer impra
sies dan verhali
boogje naar een
pakkend eini
toewerken, zoals in 'Gebakt
moeder met spek' van Lyl
Rood. Dat zijn verhalen ov
Rozemarijn die eerder optrad
'Zuigen op je neus' en 'Toni
onder de bank'. (Hagen scl®
trouwens eerder over Jubelienl
in 'Jubelientje en haar
oma')
Ik zal uitleggen waarom it a
geen geslaagd verhaal vind
vind de Rozemarijntje-verna»
iets te bedacht, de grappig®
ligt er af en toe dik bovenop
Rozemarijn kan een behoon
mispunt zijn. Toch zijn ze aard
om voorgelezen te worden a
kinderen vanaf vier jaar, wie®
jaartje leesles heeft gehad kan
zelf lezen; hetzelfde geldt v#
de Jubelientje-boeken.
Het geldt niet voor 'Een zeeM
op zolder' van Dolf Vermen'
Karst van der Meulen. Het
haal bestaat uit twee ondero
len, dat van Verroen gaat
Kees en zijn speelgoedze#
Marco, daartussen schreef
der Meulen informatie tets
over zeehonden.
Het vervelende is dat de ver
len absoluut niet op elkaar:a 8
stemd zijn. Het nogal zoute
verhaal van Verroen is bes
voor kleuters en die zullen
allerminst aangesproken vo
door informatie over het zee
denleven, hoe die dieren e
behandelen, wat en boeve
eten, hoe ze reageren op êl
enzovoort. Om dat te appjj
ren moet je toch zo'n jaar oi
zijn.
Dat zeehonden een schoo
lieu waard zijn en dat het in'
ressante beesten zijn, wor
lezer wel duidelijk uit beide ve
halen, maar voor wie die
len bestemd zijn, is onduiaeut
Hans Hagen: 'Jubekentfe v
lezen'. III. Philip Hopman. U"9'
Goor, prijs 22,90. oea
Lydia Rood: 'Gebakken
met spek'. III. Annemari
ringen
Dolf nD
Meulen: 'Een zeehond Pqqq
III. Alex de Wolf. Pnjs iy'3
stuk.
Dolf Verroen en Kf^^ide
HET NAJAARS Tournee
'Laatste weekend van de maand'
van Podium West presenteert
zondag 26 september in café
Markt 15 in Oostburg de groep
Melting Point uit Hulst.
De groep bestaat uit zeven muzi
kanten en Melting Point speelt
covers uit de 60er, 70er en 80er
jaren. Nummers van Jimi Hen-
drix, Guns and Roses, Roxy Mu
sic, Neil Young, The Pointer Sis
ters en Eric Clapton. Er wordt
ook eigen werk ten gehore ge
bracht. Melting Point werd in
1992 opgericht door Jaap van
Drongelen en Iris Ernst.
Het optreden begint om 17.00
uur.
VANAVOND, 24 september,
treedt in live-café Kalashnikov
in Terneuzen De Britse groep
Sofahead op. De leden van de
band speelden eerst bij andere
groepen, vooral pop/trash. So
fahead werd opgericht in 1989.
De stijl van Sofahead is zeer
apart en de band laat zich niet
gemakkelijk in een hokje stop
pen. Er werden al verschillende
opnamen gemaakt.
Het optreden begint om 22.00
uur. Toegangskaarten kosten
12,50.
-Moskes Reprise, 25 september in
Meersel-Dreef/Galder grens. Vanaf
19.00 uur: The Nightcrawlers, Herb
Mews and the Mules en Monti
Amundson.
-Moskes Reprise, 26 september,
vanaf 19.00 uur Get Layed, Give
Buzze en Normaal.
-A. J. Croce, 26 september in
Utrecht (Vredenburg, kleine zaal).
u
in
b<
ol
g<
g<
u
M
It
tr
e:
ol
in
D
H
m
M
ol
en
N,
de
-]
ok
St
bi
-1
hi
(V
r<
-(
te:
-1
u;
-I
be
-1
no
in
no
no
bo
-1
KAZZMATAZZ IS 25 jaar oud.
j11 al die jaren verzorgde het
Mkconcerten op een boerenzol-
m' Waar s*eer van de muren
afdroop. Nu organiseert het mu-
®kpodium uit Oost-Souburg
een tweedaags folk-festival in
bet kader van de Zeeland Cul-
taurmaand. Het festival wordt
Behouden op 24 en 25 september
een grote tent met 600 plaat-
!®'.aan de Middelburgsestraat
43 in Oost-Souburg.
Beide dagen zijn er vier optre
dens, telkens om 19.30, 20.45,
3.00 en 23.15 uur, Het festival
ordt vanavond geopend door
Bi Ciapa Rusa' uit Italië. De
n°ep maakt gebruikt van tradi-
onele instrumenten en brengt
muziek die stevig gewor-
ed is in de traditie. De Britse
W Buick 6 rond leider Roger
aboard ontleende de naam aan
™e llylansong 'From a Buick 6'.
i 0 gitaar, drums, bas en
ng) brengt countryblues met
c ,en toe een uitstapje naar de
'ypsomuziek en eigenzinnige
Jwderne bewerkingen
Rn Noordierse viertal Croab
'dit? nSt Puur akoestische tra-
da,,01!®^ °P instrumenten die
dal k "merkend voor zijn: spe
en f6 i aasinstrumenten, strijk-
da„ ^instrumenten. Voor een
v.i erend slot van de eerste festi-
ylPrV™d 2orgt Captain Gumbo.
su wageningse studenten die
blan?S 00§sten omdat ze de
ije„ Cajun en de zwarte Zy-
Zato"armonie vertolken,
een n september opent na
seho '3en p°dium voor Akoesti-
ttur amUZiek van 12-°° tot 18-°°
datio irnieuwe Nederlandse for-
teert Rens Loos die ope-
list n° multi instrumenta-
eus van der Zalm. De groep
