NTU
ODES
NT?
ELRSTfi
w-
DES
Art Deco in de auto
T I T wm jm-
Vroegere exotische
bestemming is nu hel
van smogherrie9
vervuiling en prostitutie
Reisgids Londen
voor ingewijden
Zesde visgids IJsland
Verre reizen-info bij
Travel Clinic Rotterdam
ISSTEM
ariëteit van de
nieuwe groen
en donker-
et een pantQ.
n in pantalons
aten tot en met
(Duitse maat
lasta en Mobil
- als breed-
elastische band
ot 6 cm.
as Modes.
kwaliteit en kom-
ELASTA en MOBIL
rtimbil,
e/asto
jeans, kunt U bij
oor een aparte
speciaal ingericht
CONSUMENT
D2
Tropeninstituut
houdt info-dag
over Vietnam
Corien Pompe ontwierp bekleding nieuwe Volvo
MFORT PANTALON
made m W-Germany
straat
i zondag van
passen Kies
lere dag.
en.
DONDERDAG 23 SEPTEMBER 1993
loenst p
mijdt
fhailand
langkok - De Thaise toeristenindustrie maakt een crisis
or. De helft van de kamers in de nieuwe hotels staat
>g, de verkeersvervuiling maakt wandelen in Bangkok
are van aangenaam en de moessonregens hebben chaos
piekte met zich meegebracht.
fnieuwe hotels en de flat- en
jitoorgebouwen die hoog bo-
jBangkok uittorenen, zijn een
itetoon aan Thailands nieuwe
imsterdam - Als een ko
meet omhoog geschoten in
se lijst van reisbestemmin-
gen: Vietnam. Het land van
Is pao en doi moi heeft zijn
wrlogs- en heropvoedings-
verleden verwerkt. De deu
ren staan al enige jaren
open,
Buitenlandse reizigers zijn
regenwoordlg net zo wel-
iom als westerse zakenlie
den. Beide groepen reizen
massaal naar Saigon (Ho
CM Minh Stad) en Hanoi en
alles wat daar tussenin zit.
kissen 1988 en 1992 groeide
het aantal toeristen van
10.000 naar 500.000.
Het land verandert zo snel
dat ook de omstandigheden
voor toeristen om de haver
klap wijzigen. Moeten ze
zich nog steeds laten verge
zellen door een officiële
gids? Kan de grens tussen
China en het noorden van
Vietnam al zonder proble
men worden overschreden?
Blijft de Vietnamese politie
verzot op papieren met
stempels?
Wie met dat soort vragen zit
kan zaterdag 2 oktober voor
een antwoord terecht in het
Koninklijk Instituut voor de
Tropen in Amsterdam. Viet
nam-gangers vertellen over
hun ervaringen en geven
tips aan mensen die van
plan zijn hun voetsporen te
volgen. 'Reizigers informe
ren reizigers' begint om
11.30 uur.
Het Medisch Comité Neder-
land-Vietnam (MCNV) heeft
opnieuw een reiskrant over
Vietnam uitgebracht. Die
kost 2,70 gulden aan postze
gels. Te versturen in een
envelop naar MCNV, Wete
ringschans 32,1017 SH Am
sterdam, vergezeld van de
vermelding 'Reiskrant'.
status van industrieland. Op de
straten zit het verkeer evenwel
muurvast. Thais en toeristen
worstelen zich door het moes
sonwater met dode ratten, slan
gen en uitwerpselen uit de over
gestroomde riools. Een ritje van
uit het stadscentrum naar het
internationale vliegveld kost je
zo'n drie uur.
Vorige week riep de commissaris
van politie de mensen op gebruik
te maken van het openbaar ver
voer om het verkeer weer op
gang te krijgen. Het vooruitzicht
als sardientjes in een bus de
uitlaatgassen van Bangok op te
snuiven is echter weinig aanlok
kelijk als je gebruik kunt maken
van een auto met air-conditio
ning. De smog in Bangkok is
erger dan waar ook ter wereld,
vier maal boven het toelaatbare
Ingestort
„De infrastructuur is ingestort,"
zegt een buitenlandse hoteleige
naar. „De regering kan de men
sen niet eens garanderen dat ze
van en naar het vliegvekd kun
nen komen. De zakenlui komen
nu 's morgens uit Hong Kong en
Singapore, ontvangen hun klan
ten in een hotel bij het vliegveld
en vliegen 's avonds weer terug."
Volgens de meeste hoteleige
naars zijn er twee oorzaken voor
de lage bezetting van de hotels.
De eerste is de wereldwijde re
cessie, de tweede Thailands
slechte imago. Eens was Thai
land een exotische bestemming,
een tropisch paradijs met palm
bomen en tempels. De hoofdstad
die de Thais 'Stad der Engelen'
noemen is nu evenwel een hel
geworden van verkeersopstop
pingen, herrie en vervuiling.
Wildgroei
Het is een stad van een overmaat
aan auto's (2,4 miljoen) motoren
(2,5 miljoen) en bordelen (meer
dan 600). Om de kapotte trot
toirs, de wegen vol gaten en
warenhuizen met illegale een ge
vaarlijke uitbouwen maar niet te
noemen. De reden voor al deze
overmaat is een geldzucht die de
traditionele boeddistische nor
men en waarden omver heeft
Het autoverkeer in Bangkok zit dagelijks muurvast. De smog in Bangkok is erger dan waar ook ter wereld, vier maal boven het
toelaatbare niveau.
geworpen. De Thais willen een
modern leven. Zo snel mogelijk
zo rijk mogelijk worden.
Het gevolg is wildgroei. De poli
tie treedt laks op en is omkoop
baar. „Het is niet alleen een hel
geworden voor toeristen en bui
tenlandse zakenlui, maar ook
voor de Thais zelf," aldus een
diplomaat. Slechts 8 procent van
het oppervlak van Bangkok be
staat uit wegen. Voor Londen of
New York ligt dat percentage op
20 procent. De bevolking van de
stad telde 6 miljoen in 1987, 9
miljoen in 1991 en zal in 1998
waarschijnlijk 11,5 miljoen be
dragen.
De situatie is weinig beter in de
rest van Thailand, waar de ont
bossing de afgelopen tien jaar
hard heeft toegeslagen. De noor
delijke stad Chiang Mai is een
mini-Bangkok geworden met
hoogbouw en rondrazend ver
keer. De stranden en zee bij de
toeristische trekpleister Pattaya
zijn ernstig vervuild. Het idylli
sche eiland Samui is ten onder
gegaan in ontwikkelingsprojec
ten.
Alleen Phuket, in de Andamanen
Zee, heeft zijn charme nog enigs
zins behouden, hoewel delen er
van, zoals het strand van Pa
tong, ten prooi zijn gevallen aan
biertenten, discotheken en pros
tituees. Er zijn in totaal zo'n
500.000 prostituées in Thailand.
Ook Mexico-Stad en Cairo kam
pen met enorme stedelijke pro
blemen, maar die proberen er
iets aan te doen en hebben maat-
procent vergeleken met het jaar
daarvoor. In de eerste helft van
dit jaar kwamen 2,81 miljoen
toeristen naar het land, een toe
name van 14,9 procent. Dit beeld
is evenwel bedriegelijk. Volgens
hoteleigenaars heeft de recessie
regelen getrofen. Hoewel de
Thaise regering zegt alles in het
werk te zullen stellen om de
problemen op te lossen, is er nog
niets gebeurd.
Andere toeristen
Het Thaise Bureau voor Toeris
me (TAT) zegt dat in 1992 5,14
miljoen toeristen Thailand heb
ben bezocht, een toename van 1
voornamelijk eèn ander soort
toeristen aangelokt, Koreanen,
Chinezen en Taiwanezen.
„De cijfers van het TAT zien er
misschien bemoedigend uit,
maar wat ze er niet bij vertellen
is dat die nieuwe toeristen nau
welijks geld uitgeven; ze willen
alles op een koopje," aldus een
hoteleigenaar. „Bezoekers uit
Europa, de Verenigde Staten en
Japan blijven weg."
FOTO EPA
Bangkok had begin 1993 42.100
hotelkamers, 24 procent meer
dan een jaar daarvoor. Er wor
den nog 5.000 kamers bijge
bouwd. Hoewel de hotels dit jaar
rekenen op een bezetting van 55
procent, gaat dan vooral om
goedkope tarieven. Hoewel de
recessie zeker een rol speelt, zijn
er andere factoren die de toeris
ten ontmoedigen. Het instorten
van het Royal Plaza Hotel vorige
maand, waarbij 137 mensen om
het leven kwamen, en het geweld
in het zuiden van Thailand
schrikken de toeristen af.
De grote grap onder de Thais: in
andere Aziatische landen als
Bangladesh en de Filipijnen
worden de rampen door de na
tuur veroorzaakt, in Thailand
door de mens zelf. Wat Thailand
nog kan redden is de toegeno
men belangstelling voor de rela
tief onbedorven landen erom
heen, zoals Burma, Cambodja,
Vietnam en China. „Bangkok is
een station op weg naar deze
andere bestemmingen, waardoor
de mensen erg worden aange
trokken," aldus een toeristisch
directeur. „Dat betekent mis
schien uiteindelijk onze red
ding."
The Times
Door Johan van Grinsven
De meeste toeristen die Lon
den bezoeken, gaan gewoon
naar de Tower en Buckingham
Palace, naar Harrods,
Trafalgar Square of een musi
cal. Voor die mensen heeft
Stephen Bayley, kunstkenner,
designgoeroe, auteur, gewezen
museumdirecteur, zijn '2-Day
Guide to Londen' dan ook niet
geschreven.
Met zijn boek neemt hij de rol
van ingewijde op zich die de
bezoeker snel thuis maakt in
de stad die hij door-en-door
kent. 'Behalve zonnebaden en
bergbeklimmen kan er alles,'
zo beweert hij.
Bayley heeft meer weggelaten
dan opgenomen in de gids. Hij
heeft de bekende toeristische
attracties en alles wat in zijn
ogen inferieur is gewoon over
geslagen. Daar staat tegenover
dat hij alle beschreven win
kels, restaurants, kerken, mu
sea, straten, bibliotheken, ca
fés en galeries uit eerste hand
kent. „Het zijn de plaatsen die
ik zelf zou willen bezoeken als
ik in een andere stad ben."
Het maakt zijn gids tot een
intieme leidraad van een trot
se Londenaar voor zijn gasten.
Bayley laat alle stadsdelen
aan bod komen in zijn gids,
die hij een logische opbouw
heeft gegeven. Wie in Chelsea
naar een antiquair zoekt en
rond het middaguur wat wil
eten, vindt die beide mogelijk
heden ook bij elkaar in het
boek, niet in aparte hoofd
stukken.
Bayley bedient mensen die
tweedehands spijkerbroeken
zoeken of klassieke Carrier ju
welen, superieur briefpapier,
het mooiste museum ter we
reld voor toegepaste kunst,
een goed Pools restaurant of
de arrogantste kapper van de
stad. Hij doet dat in korte
schetsjes die altijd raak zijn.
De erudiete, maar nergens be
lerende Bayley past met zijn
boek in de fraaie Britse tradi
tie van het superieure under
statement. Hij is licht en iro
nisch, relativerend en eigen
zinnig; hij verpakt zijn bood
schap in vaak verrassende
woorden die soms strelen en
dan weer geselen.
Duizendpoot Bayley - een
heuse gentleman - is de man
die als geen ander de vinger
aan de pols heeft van het al
tijd levenslustige Londen.
Maar hij is van jaargang 1951;
voor rave-clubs als Belly But
ton, Trade in Turnmills, Abso
lutely Fabulous in Subterra-
nia of SEX in Café de Paris is
hij waarschijnlijk al te oud.
Die zijn in ieder geval niet in
zijn boekje te vinden. Bayley
moet het meer hebben van
traditionele en trendgevoelige
gelegenheden voor de iets
oudere levensgenieter. 'In with
the incrowd' zeggen ze dan in
Engeland.
Bayley is een bezig baasje; zo
was hij onder meer directeur
van het Boilerhouse Project en
het daaruit voortkomende De
sign Museum. Bij beide was
Sir Terence Conran (van de
Conran Shops en grondlegger
van de Habitat-keten) ook
nauw betrokken. Bayley was
ook directeur van de educatie
ve Conran Foundation; dezelf
de Conran die in de gids voor
zijn winkels en restaurants de
ene pluim na de andere in de
hoedrand krijgt gestoken.
Bayley's keuze is steeds eigen
zinnig, vaak verrassend en
meestal amusant. Goed voor
meer dan twee aangename da
gen in Londen. Zoals hij zelf
schrijft voor „volwassen men
sen die andere gidsen ont
groeid zijn." Voor die mensen
- niet de grote groep Londen-
bezoekers - is dit misschien
wel de aardigste Londengids
die er de laatste jaren versche
nen is.
Stephen Bayley - The Beefeater
2-Day Guide to Londen. Uitgege
ven door Bloomsbury Publis-
hing. De gids is in Londen te
koop in de boekhandel, op het
vliegveld en bij diverse hotels.
Kosten 7,99 pond. In Nederland
is de gids in de boekhandel te
koop. Verspreiding via Penguin
Books Nederland. Kosten circa
twintig gulden.
De zesde editie van de Icelandic Fishing Guide is tot nu toe de
meest omvangrijke beschrijving van IJslands' zalmrijke wate
ren. Op 164 bladzijden vinden de sportvissers in het Engels en
IJslands alle wetenswaardigheden over 65 rivieren en meren.
De gids vermeldt steeds de soort en grootte van de vissen die in
een gebied te vinden zijn, het aan te bevelen aas, het toegestane
aantal hengels per dag, de beste vangtijden. Ook geeft de
uitgave informatie over het aanvragen van vergunningen, on
derkomens en prijzen. De gids kost ongeveer 27 gulden.
Verkrijgbaar via: Icelandic Farm Holidays, Hagatorg 1, 107
Reykjavik.
Verre reizigers kunnen infor
matie krijgen over gezond
heidskwesties via de Travel
Clinic van het Havenzieken
huis in Rotterdam. Dit zieken
huis geeft per telefoon infor
matie over zaken als vaccina
ties, gezondheidsrisico's en de
diensten van de eigen kliniek.
De Travel Clinic Informatie
lijn is bereikbaar onder tele
foonnummer 06-35034090.
Het Havenziekenhuis be
schouwt zich al tientallen ja
ren als specialist op het gebied
van onder meer tropenziekten.
Sinds kort glimmen de
nieuwste Volvo's 440 en
160 in de showrooms. Er
zijn wat technische wijzi
gingen doorgevoerd, maar
uiterlijk en interieur zijn
flink veranderd, een stille
revolutie voor Volvo-be-
ghppen. De modellen slui
ten nu aan bij het uiterlijk
van de 850, het topmodel
van Volvo. En industrieel
ontwerpster Corien Pompe
Mocht zich uitleven. „Een
auto kies je met je onder
buik. Je valt er voor of niet.
Daarbij spelen kleuren en
net interieur een belangrij
ke rol."
Ooor Johan van Grinsven
opkomst van Art Deco in het
auto-interieur. Dat begrip uit
ae Kunstwereld vat de toekom-
s l§e trends in het auto-interi-
aur het beste samen volgens
uiaustrieel ontwerpster Corien
f™ge. Zij is bij NedCar/Volvo
Helmond verantwoordelijk
alks wat met kleuren en
inn n8 van on<ler meer de
90-serie te maken heeft. Haar
PeelteiTein is de binnen- en
jutenkant van de auto. Er gaat
j veranderen de komende ja-
..Auto's worden luxer, klas-
kleurri ^Xtr,?mer' Persoonlijker,
kends
w?e Z0€k' voortdurend naar
u ln samenleving, grote
leine zaken die het leven
van mensen beïnvloeden. Er ko
men collages van kleuren, beel
den en sferen op tafel. Soms
moet ze diep in haar geheugen
graven, want het interieur van
de nieuwste 400-modellen is al
weer drie jaar geleden tot stand
gekomen.
Nieuwe stoelen, nieuwe dash
boardindeling, nieuwe deurpa
nelen, nieuwe kleuren en bekle
ding moeten een eind maken
aan de saaiheid die het
400-model van binnen ken
merkte. Maar toch. Hoewel de
auto van de toekomst kleurrij
ker is, kon Pompe voor het
interieur van de nieuwe
400-modellen variëren op
slechts één thema: de kleur
grijs. De beperking tot het grij
ze grijs is onder andere nodig
om goedkoper te kunnen wer
ken.
„Vroeger hadden we vier interi-
eurkleuren. Dat betekende wel
dat elk interieur-onderdeel in al
die kleuren gemaakt moest wor
den. Vier interieurkleuren sug
gereert een grote keuze. Maar
wij hebben nu een groter aan
bod in dessins en we hebben
extra geld geïnvesteerd om de
klant nieuwe combinaties te ge
ven, beter afgestemde in- en
exterieurkleuren. Zo wint het
produkt toch weer aan kwali
teit."
Praten met Pompe over het in
terieur van een auto is praten
over grenzen in de huidige au
to-industrie en de vrijheid die
daarbinnen bestaat. „Een auto
is een complex produkt, waar
aan veel eisen worden gesteld.
Wat de produktie betreft, maar
ook qua veiligheid. Binnen die
beperkingen, ik noem ze liever
realiteiten, probeer ik tot het
uiterste te gaan. Er is dan wel
gekozen voor grijs, maar met de
juiste dessins en met kleurac
centen heb ik daar kleurrijke
interieurs van kunnen maken."
Koel en warm
Ze heeft gekozen voor twee sfe
ren: koel en warm. Bepaalde
interieurs neigen dan ook naar
behaaglijk rood en andere naar
afstandelijk staalblauw. Frivool
wordt het nergens. Pompe: „Een
Volvo-rijder wil een tijdloze au
to. Wij moeten geen trendgevoe
lige auto's maken. Het probleem
daarmee is, dat ze na een paar
jaar gedateerd ogen. Dat mer
ken mensen in hun portemon
nee als ze hun auto willen inrui
len."
Maar gedateerd wordt een auto
vanzelf. Want ook de autobran
che is modegevoelig. Reed ie
mand een paar jaar geleden nog
voor joker in een gifgroene au
to, nu is groen een van de
trendkleuren. Helaas voor de
visionaire geesten van toen, die
alsnog hun gelijk denken te ha
len, gaat het natuurlijk om an
dere groene tinten. „We hebben
flessegroen èn Old English Ra
cing Green in het gamma. En
Kleur- en interieurspecialist Corien Pompe van NedCar/Volvo:
industrieel ontwerper en geen kunstenaar.
,Mijn werk staat in dienst van het produkt, daarom ben ik
FOTO TON VAN DE MEULENHOF
het verkoopt as heil."
De grotere waardering voor
warme en zachte kleuren zet
door volgens Pompe. Sportief,
ronkende rood en zwart, heeft
zijn tijd gehad. De starre relatie
tussen motorinhoud en interieur
(het ene groot, het andere dus
duur) wordt de komende jaren
veel losser, aldus Pompe.
„Waarom zou iemand die een
basismodel van een bepaald
type auto kiest, niet kunnen
opteren voor het meest luxueu
ze interieur?"
Onderscheiden
„Ik verwacht dat accessoires de
komende jaren steeds belangrij
ker worden. Mensen willen zich
meer gaan onderscheiden met
hun auto. De invloed van de
buurman neemt af. Wij moeten
daar als industrie in meegaan.
De klant krijgt meer ruimte om
zijn eigen interieur samen te
stellen."
„Een auto is een massaprodukt.
Scherpe kantjes kunnen er dus
niet aan het uiterlijk zitten. On
ze uitdaging is voor een groot
publiek werken en toch zo min
mogelijk compromissen slui
ten."
Dat aansluiten bij die grootste
gemene deler heeft een logische
consequentie: er komen meer
specials, auto's die in een geli
miteerde 'oplage' met allerlei
extra's worden opgetuigd.
„Want dat geeft ons de gelegen
heid om wat bijzonders te doen
voor kleine doelgroepen."
Bij het kopen van een nieuwe
auto, kiest de man voor merk,
model en motorinhoud en de
vrouw mag de kleur van de auto
bepalen. Pompe kent het cliché.
„Steeds minder waar. Mannen
zijn kleurbewuster en vrouwen
weten steeds meer van de tech
nische kant van een auto."
In haar vakgebied zijn veel
vrouwen werkzaam. Een beves
tiging van die traditionele rol
verdeling?
„Ik zit hier omdat ik een vak
vrouw ben en niet omdat ik
twee tieten heb. Ik ga ervan uit
dat dat ook geldt voor mijn
vrouwelijke collega's bij andere
bedrijven. Dat neemt niet weg
dat ik vind dat er meer vrouwen
in de top van autobedrijven
moeten zitten. Want natuurlijk
zijn er verschillen tussen man
nen en vrouwen. Deze industrie
zou van vrouwelijke inzichten
kunnen profiteren. Allebei de
hersenhelften benutten, meer
creativiteit in het werk stoppen.
En dan creativiteit niet defi
niëren als macrameeën."
Terug naar de toekomst en Art
Deco. „Ik bedoel daarmee dat er
meer spannende kleurencombi
naties komen. Mogelijk heeft
het te maken met de veelge
hoorde kritiek dat auto's steeds
meer op elkaar lijken. Met een
gewaagde kleurencombinatie
als aubergine en turquoise kun
je je tenminste nog onderschei
den."
Bij Volvo/NedCar, net als bij
andere fabrikanten, zoeken ont
werpers voortdurend naar de
grenzen van de mogelijkheden.
Pompe: „Wij hebben geëxperi
menteerd met auto's met een
gemarmerd uiterlijk. Heel chri
que, maar als je tegen een paal
tje rijdt, moet je de hele auto
overspuiten". Ook heeft ze al
eens proeven gedaan met een
lak die onder invloed van.
weersomstandigheden ver
kleurt. „Technisch is dat moge
lijk. Maar het is wat slordig als
een bankovervaller er in een
groene auto vandoor gaat en
door veranderende weersom
standigheden ineens in een rode
auto blijkt te rijden."
