DE STEM
'ierre Bayle-lezing: leven van Jezus volgens Pilatus
e raadsels van Henk van Os
Heel weekend Beatles op Radio 3
Te vroeg voor opinie
nieuwe concertzaal
UIT GIDS
LD BON.
'Steeds minder live sport
bij publieke omroepen'
frerpe prijzen
D2
Einde nadert voor Vara's leerzame dagsluiter 'Museumschatten'
Memans
Presentator
Amateurs bijten spits af in 'Nieuwe Veste'
•naar een uiuiiuei- moet ai en toe
kunnen."
John Blankenstein, scheidsrechter
ZATERDAG 18 SEPTEMBER 1993
jol koel/vriescombinatie.
ir inhoud en toch opvallend compact,
it van 7 kg in 24 uur!
lokjes Winkelwaarde van het prijzenpakket
■vrieskast en magnetron: 4.915,-.
fjllandse Zee Cruise
v, zo blauw! Cruise Travel heet u welkom
lord voor een 8-daagse cruise over de
llandse Zee Compleet verzorgde droomreis
I personen, om nooit te vergeten. Exclusief
bnsumpties, ter waarde van 4.690,-
ft deze bon slechts éénmaal I",e
assing is).
oorden):
J ZOETERMEER.
j Prijswinnaars worden nun
te! International, BBDO, IP, e
worden beoordeeld door een
l worden gecorrespondeerd.
Lrdam - Bestaat er verschil tus-
l-Lou de Jong en Alexandre Du
ll'Dat zou de samenvatting kun-
Fjijn van de vierde Pierre Bayle-
Ug die gisteravond door de En-
to historicus Peter Burke in de
Iterdamse Laurenskerk gehouden
Is er een principieel onderscheid tussen
het wetenschappelijk werk van de
'staats-historieschrijver' en de vader
van historische romans als 'De drie
musketiers'? Is geschiedenis niet net zo
hard fictie als een roman? Burke citeer
de Voltaire die zich afvroeg hoe de
geschiedenis van het Christendom eruit
gezien had als niet alleen de vier evan
gelies, maar ook de memoires van Ka-
jafas en Pontius Pilatus overgeleverd
zouden zijn.
De genres lopen in elkaar over. Umber-
to Eco verwerkt authentieke middel
eeuwse teksten voor zijn roman 'In de
naam van de roos'. Borges, Vargas Llo-
sa en Ackroyd voeren gefantaseerd his
torisch materiaal in, waarmee ze een
tijdsbeeld beschrijven.
De geschiedeniswetenschap zit door dit
soort onduidelijkheid in een impasse.
Een voor de hand liggende oplossing is
er niet. Of het zo moeten zijn dat een
historische gebeurtenis zich vanuit ver
schillende invalshoeken laat beschrij
ven. Richard Price heeft dat gedaan in
zijn 'Alabi's World', een studie naar het
Suriname van de 18e eeuw. Daarvoor
kon hij teruggaan op documenten van
de Nederlandse kolonisator, correspon
dentie van de Herrnhutter zendelingen
en de orale overlevering die leeft onder
de Saramankas. Fictie behoort niet
meer tot de geschiedenis, maar wordt
overgelaten aan de lezer.
tor Maarten van de Rakt
KI einde van 'Museumschatten' nadert. Nog een paar
Taanden verkondigt Henk van Os, directeur van het
fksmuseum, zijn kunstzinnige boodschappen uit de
e pols. „Ik ontdekte al jong dat ik iets met plaatjes
i. Zo vond ik die grote postzegels uit Afrika met
lontgekleurde vogels vroeger prachtig."
e kist van Hugo de Groot
triptieken, Henk van Os weet
|sa; intrigerende verhaaltjes
t te maken. Kleine raadsels
kijkers noden tot meekij-
i meedenken. De museum-
steur gaat voor in verwonde
ren verbazing. Met zijn pret
je stem voert hij de kijker mee
fee kunsten. De Vara, die 'Mu-
Whatten' laat op de avond
Ipoffelde, moet op zoek naar
;re dagsluiter, want in
Itember stopt Van Os er na 160
ltstekelijke spreekbeurten
(tarnt?
It verhalenverteller neemt voor
|s antwoord royaal de tijd. De
in zijn kamer is zijn
hatstoel. Hij trekt aan zijn
ftaigaret, die hij voor de foto-
ui na enig nadenken zal do-
li® houdt het op. Wat ik nu
Jeuk wordt minder spannend
oppervlakkiger. Het is meer
leken. Dat heeft te maken met
l formule. Bedoeling was een
feijpelijke mededeling ver-
lekken over een kunststuk die
isen er plotseling verrassend
betrekt. Het meest simpele
Korbeeld is: hier hebben we een
fciderij, laten we eens naar de
literkant kijken, want dan ziet
Me hele geschiedenis, waar het
fclderij vandaan komt, het eti-
1k, de stempels."
■at je niet doet, is uitleggen
■trom dit vroege barok, late
■coco of romantiek is. Je zult
Ij ook nooit horen vertellen hoe
|«oi iets is. Wat mensen zelf
'aren, dat kan zo verschillend
Ik moet het hebben van heel
|mzelfsprekend een mededeling
1». De mensen betrek je in je
paal, niet door emoties te
jam, maar door heel feitelijk te
I Op een gegeven moment
i je door de dingen die je
fit wilt heen. De formule is
fcmolken."
iwfties in een studio zijn vast
Pl andere koek dan voor een
JWKaal staan, wat hij in zijn
fnje werkkring als hoogleraar
'^geschiedenis te Groningen
b geen tekst voor me. Een
ftp mensen maakt teksten, die
T®oet zien als documentatie,
f lees ik en als we opnemen,
r "t «en verhaal in mijn hoofd.
F" verhaal moet gewoon hel-
rijn. Het moet met je adem
j^aan. Dat luistert nauw. Je
f1. maar één kernmededeling
■strekken en maximaal vier
■Men behandelen. Het is heel
f?«voon om dat in Nederland
TNoen, want wij zijn gewend
JKffldig didactisch te werk te
Pil.
ftei er veel van geleerd. Wat
_'es- Om kernachtig te zijn en
rei en dee'8eno°t te maken
11? probleem, een soort reto-
Is J te bouwen. Nou hebben
Maar moet je dat zien.
'J°e kan dat nou? En zo'n
era is uiterst onbarmhartig,
k a .'s de kunst er goed in
ff" én haar te vergeten. Je
p hoe je een boodschap moet
lm,?gen-1,5 verbeeld me dat
beter weet wat er bij een
11 communicatief gebeurt
0 R grote zaal. Ik zou wat
■"trie rtv-redctie
^einout Oerlemans,
Ifa' oede TiJden' Slechte
fcprt'0®aat de Postcode Bingo
l La>ru' S?men met Pemffie
feijarig P11! heeft gisteren een
fr'serVa act ?esl°ten met
Bitton ™mca' die de Postco-
f^nden glza?len!lik wekelijks
feitwe m, erlemar>s is in zijn
121 nl, Vi?0r het eerst °P
J 83 oktober te zien.
minder vermoeien. Soms was ik
na een uur of drie college totaal
uitgeput."
Nu het einde nadert van 'Mu
seumschatten', is het onderhand
tijd voor een evaluatie.
„Het is zeker gebleken dat het
programma nuttig is. Absoluut.
Veel mensen gaan naar het mu
seum die er anders nooit geko
men zouden zijn. Of we ons doel
bereikt hebben, dat weten we
niet precies. We trokken enkele
honderdduizenden kijkers. Het
aantal Nederlandse bezoekers
van het Rijksmuseum is bijna
verdubbeld tot zo'n 400.000.
Maar wat de bijdrage van 'Mu
seumschatten' is, valt nooit te
achterhalen."
„Maar het heeft effect. Ik krijg
een gratis taxi-rit van een chauf
feur die altijd kijkt, zulke inci
denten. En na bijna elk pro
gramma kregen we brieven, ont
zettend veel en hele dierbare. De
meest voorkomende reactie is: ik
wist niet dat je over kunst ook
normaal kunt praten. Zulke leu
ke brieven houden je ook over
eind. Daarnaast blijkt de be
hoefte aan een naslagwerk, want
tv is maar vluchtig. 'De Neder
landse schilderkunst in honderd
meesterwerken', ofzo, ik zou het
dolgraag schrijven, maar daar
heb ik de tijd niet voor."
Waar komt die mededeelzaam
heid vandaan?
„Er zit misschien nog meer in de
genen dan we dachten. Ik heb al
heel vroeg ervaren dat als ik wat
over kunst zei, mensen dat leuk
vonden. Op middelbare school
maakte ik tentoonstellingen en
deed daar rondleidingen bij. Van
mijn ouders die beide pharma^.
ceuten waren, heb ik oog voor de
omgeving meegekregen, genieten
van de natuur, letten op details.
Ze waren overigens itiinder mu-
Henk van Os: „Van de honderd eerstejaars weten er vijftig niet meer wie Abraham was."
FOTO DIJKSTRA
sea- dan kerkjesbekijkers. Al
jong ontdekte ik iets met plaat
jes te hebben. Postzegels en dan
de mooiste belangrijker vinden
dan die veel waard waren. Voor
al die uit Afrika met hele mooie
gekleurde vogels erop.
Begrijpelijk en gemakkelijk
vertellen is nooit een probleem
geweest. Een heel ander pro
bleem was in het begin dat je te
veel op je enthousiasme door
gaat gieteren, dat je het te wei
nig structureert. Kunstkenners
vertonen vaak imponeergedrag.
Ze praten over een kunstwerk
alsof dat van hen is. Vooral in
moderne kunst is het een cultus
om op onbegrijpelijke wijze te
praten. Dat is soms behoorlijk
irritant. Het is voor mij net zo
normaal aan een loodgieter te
vertellen over wat ik doe als hij
met mij praat over zijn werk.
'Museumschatten' is heel leer
zaam, maar vergt de nodige
voorkennis. Als je bij voorbeeld
niet weet dat Mozes ooit van een
berg afkwam en wat het Gouden
Kalf was, zegt het programma
minder.
De professor veert op van de
sofa.
„Nou raak je iets aan dat werke
lijk ontzettend belangrijk is voor
de toekomst van het museum.
Iedereen praat over de eenwor
ding van Europa, maar waar
Europa zijn eenheid in vindt zijn
verhalen uit de Bijbel, de my
then. Dat is het enige wat van
Ban tot Oslo bekend is of was.
Het onderwijs besteedt daar nul
of heel weinig aandacht aan.
Van de honderd eerstejaars we
ten er vijftig niet meer wie Abra
ham was. Iemand die mosterd
haalde, ofzo. Dat brengt voor
een museum als dit een enorme
uitdaging met zich mee."
„Neem de Rembrandt-tentoon-
stelling, daar kwamen educatie
ve teksten bij. Wat moet er op
die bordjes, vroegen we ons af.
Nou, gewoon wie Abraham was.
Gevolg is dat 200.000 mensen
voor het eerst lezen wie Abra
ham was. Op scholen wordt nau
welijks meer vaderlandse ge
schiedenis gegeven. Wij hebben
hier het stokje van Johan van
Oldebarneveldt, de boekenkist
van Hugo de Groot, maar de
meeste mensen weten straks niet
meer wie die twee waren. Dat
zijn gigantische opgaven voor
ons. We zullen op een andere
manier met de collectie om moe
ten gaan, willen we het tij nog
keren."
'Museumschatten', vanavond,
Nederland 3, 00.15 uur
Breda - Nieuwe Veste, eerste
openbaar concert van Came-
rata Juniorum en de Camera
Musicorum Bredana. Gehoord
vrijdag 17 september.
Door Dré van Dongen
Gisteren was een belangrijke
datum in de bestaansgeschie-
denis van Breda's muziek
school: het eerste openbare
concert in de nieuwe Nieuwe
Veste. Doch niet alleen het
muziekonderwijs maar heel
de amateuristische muziek
beoefening zal straks de
vruchten plukken van het
initiatief om voor Breda een
kleine concertzaal te verwer
ven.
Het is na eenmaal luisteren te
vroeg om een oordeel te vellen of
deze overigens goed geoutilleer
de concertruimte ook geschikt
zal zijn om er ensembles van
formaat te laten optreden. De
toekomst moet leren in hoeverre
de zaal zal voldoen èn aan de
speelwensen van de leiders van
die ensembles èn aan de luister-
wensen van de toehoorders, die
in het verleden de warmte en de
sonoriteit van onderdak verle
nende kerkgebouwen gewend
zijn.
Dit openingsconcert werd geheel
geschraagd door amateurs: de
Camerata Juniorum en de Came
ra Musicorum Bredana, beide
onder leiding van viooldocent
Paul de Meyer.
De junioren openden het concert
met een gezien hun leeftijd vlot
gestreken Vioolconcert in a BWV
1041, waarin de 15-jarige Jorin-
de Geradts de solopartij voor
haar rekening nam; zij was het
sterretje van de avond.
Roger Regter bracht een goed
geïnterpreteerde Cello Suite nr.
2 van Joh. Sebastian Bach,
waarbij de ruimte aan zijn tim
bre weinig recht deed wederva
ren.
Balletdocente Margriet Franken
reikte daarbij de choreografie
aan zes jonge meiskens die
Bachs muziek plastisch uitbeeld
den. Ritme van dans en muziek
waren goed op elkaar geënt, de
bewegingen waren sierlijk, maar
toch bleef er discrepantie tussen
Bachs donkere celloklanken en
de ten toon gespreide jeugdige
vitaliteit.
Bij Paul Hindemiths Fünf
Stücke für Streicher kwam het
ensemble uitdrukkingskracht en
achève te kort, alsof zij zich bij
deze componist niet zo op hun
gemak voelden.
Bij de Kuhnau Variaties van
Hendrik Andriessen liet het en
semble zich gewillig door Paul
de Meyer verleiden tot fraaie
prestaties en werd het de pleit
bezorger voor de mogelijkheden
van deze zaal.
Tien Eenvoudige Stukjes van
Bela Bartok besloten het con
cert, waarbij de Dansers van de
Cirkel zorg droegen voor wat
visueel genot, want op de onver
sierde achterwand raak je snel
uitgekeken.
Bussum - „Sportwedstrijden zullen in de toekomst alleen nog
maar live te zien zijn via abonneetelevisie. De samenvattingen
ervan zullen voorbehouden zijn aan de commerciële tv-sta-
tions. De publieke omroepen kunnen de steeds hogere uitzen
drechten niet lang meer bijbenen."
Met die waarschuwing leverde alsmede versterking van de
Van onze rtv-redactie
Hilversum - Een vernuftige
combinatie van pure ed-re-
clame en hang naar nostalgie,
heeft geresulteerd in een Bea
tles-weekeinde bij Veronica
en Tros op Radio 3. Zowel
vandaag als morgen staan ge
heel in het teken van de le
gendarische popgroep uit de
jaren zestig.
Aanleiding is het verschijnen
van de laatste twee ontbrekende
cd's van de bekende viermans
formatie uit Liverpool. De uitga
ve van de rode dubbel-cd, die
een overzicht geeft van de mu
ziek uit de jaren 1962 tot en met
1966 en de blauwe dubbel-cd
met nummers tot en met 1970
completeren het gehele Beatle-
oeuvre op cd. De reclamemakers
spreken van 'een absoluut nood
zakelijk collectors-item voor de
ware Beatles-fan'.
Tros en Veronica kleden deze
commerciële mijlpaal aan door
onder meer een exclusief inter
view met Paul McCartney, dat in
stukjes van vijf minuten ver
deeld over de hele zaterdag te
horen is.
De Tros komt zondag tussen 9.00
en 12.00 uur met een Beatles Top
50, die is samengesteld door de
luisteraars van Radio 3. Ook
zijn er allerlei prijzen te winnen,
zoals Beatlesboxen, horloges,
kleding en cd's. De hoofdprijs is
een reis voor twee personen naar
Liverpool en Londen, waar de
Cavernclub en de bekende Ab
bey Road Studio's worden be
zocht.
de aankomende nieuwe Tros-
voorzitter Karei van Doodewae-
rd gisteren ongezouten kritiek
op het wetsvoorstel voor een
nieuwe Mediawet, dat een verre
gaande samenwerking van de
publieke omroepen voorstaat
ZATERDAG
FILMS
HULST
- De Koning van Engeland
19.30 u. Teenage mutant ninja
turtles.
19.30 en 22 u. Sliver.
22 u. Indeeent proposal.
19.30 en 22 u. Fixing the shadow.
19.30 en 22 u. Guilty as sin.
19.30 en 22 u. The fugitive.
GOES
-Grand Theater
19 u. Dennis the menace.
21.30 u. Indecent Proposel.
OOSTBURG
-Ledel Theater
20 u. Indeeent proposal.
TERNEUZEN
-Luxor Theater
20 u. Hot shots 2.
20 u. Last action hero.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
14, 19 en 21.30 u. The fugitive.
- Alhambra 2
14, 19 en 21.30 u. Sliver.
- Alhambra 3
14 u. Bambi.
19 u. Untamed heart.
21.30 u. Fixing the shadow.
- Alhambra 4
14 u. Turtles.
20 u. Indochine.
MIDDELBURG
- Cinema
20 u. Bitter moon.
22 u. The crying game.
NOS.
Volgens Van Doodewaerd sluit
deze Mediawet totaal niet aan
bij de drie nieuwste ontwikke
lingen in medialand: de steeds
grotere investeringen die multi
media doen in tv-rechten en pro-
dukties.
ZONDAG
FILMS
HULST
- De Koning van Engeland
13.45 en 16.15 u. Jungle book.
13.45 en 16.15 u. Teenage mutant
ninja turtles.
13.45, 16.15, 19 en 21.30 u. Sliver.
19 en 21.30 u. Indecent proposal.
13.45, 16.15, 19 en 21.30 u. Fixing
the shadow.
19 en 21.30 u. Guilty as sin.
13.45, 16.15, 19 en 21.30 u. The
fugitive.
GOES
-Grand Theater
14 en 19 u. Dennis the menace.
21.30 u. Indecent Proposel.
OOSTBURG
-Ledel Theater
20 u. Indecent proposal.
TERNEUZEN
-Luxor Theater
14 en 20 u. Hot shots 2.
14 en 20 u. Last action hero.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
14, 19 en 21.30 u. The fugitive.
- Alhambra 2
14 u. Wat zien ik.
19 en 21.30 u. Sliver.
- Alhambra 3
14 u. Bambi.
19 u. Untamed heart.
21.30 u. Fixing the shadow.
- Alhambra 4
14 u. Turtles.
20 u. Indochine.
MIDDELBURG
- Cinema
20 u. The crying game.
Harrison Ford in The Fugitive'.
FOTO WARNER BROS
