Cons v ment
DE STEM
Mensen
maken
zelf de
trends
Bredase vinding maakt bus schoner en stiller
\99.'
6lW'
DMPUTER
hhsbse®'
De consument is
zo onvoorspelbaar
als een pitbull
393
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1993 DEEL D
El
er uit de Sunny rai
liter 16-kleps benzine-
:ctie en als 2.0 liter diesel
■deurs met keuze uit 3
s. V.a. 30.170,-.
Diesel Drive aanbieding
r zaken en vakantie met
5 benzine. V.a. 33.770
it tal van luxueuze stan
atis achterspoiler in cat
irs) of roofrack (Wagon)
Voordeel: ruim f 1.800
eel snel op' V.a.27.695,-
i een misverstand uit de we-
Wn: trends worden niet
«eidmakers bedacht en ge-
maar door de mensen. Op
Lj'en in de disco. Tot groot
joegen van fabrikanten en
memakers is de consument
'"voorspelbaar als een pit-
Er is geen grote gemene
i meer. de wereld van ge-
jehs en
verbruikers bestaat
mg, motorrijtuigenbelasting
an, Cabstar en Trade.
ge Adriaansen, Balj
at 25, tel. 01157-27
kleine groepen elk
Tverschfflend gedrag.
Hielkema is onderzoeks-
jteur van het Amsterdamse
x, dat voor het bedrijfs-
vinger aan de onregel-
kloppende pols van
Jfc grillen en rages houdt,
designalen die Trendbox uit
narkt plukt, kunnen de fabri-
Kii van mode, ijsjes, kleding,
Id's en andere zaken die van
jsbelang lijken, hun voor-
doen.
Amsterdamse bureau mter-
rt jaarlijks zesduizend Ne-
iders in een onderzoek dat
si living wordt genoemd.
Iers reageren op een
vragen en stellin-
Bij voorbeeld: 'In Nederland
|t de doodstraf opnieuw wor-
mgevoerd', 'Ik zou het liefst
mg jaar geleden hebben wil-
leven' en 'Nederland zou elke
lenlander die hier wil leven,
set opnemen'.
ilwikkeling
Itana: „De reacties geven
goed beeld van de heersende
ilaliteit. Op basis daarvan
je tal van conclusies trek-
voor de Unilevers en
ïpsen van deze tijd commer-
Mangrijk zijn." Daarnaast
lerzoekt Trendbox het gedrag
eonsumenten. Wat kopen
Wat zijn de reacties op een
w produkt? Waar brengen
sen hun vakantie door? „Wij
t hoe Nederland denkt en,
hoe de denk-
lien en smaken zich in de
ontwikkelen."
iemand die iets produceert of
kan een trend maken,
gebeurt plotseling. Aanwijs-
omdat een bepaalde groep
ontdekt of totaal onver-
it De mensen maken de
ids. En meer dan vroeger üit-
die trends over de wereld,
nikanten proberen veel uit en
kwart van de nieuwe pro
ten flopt in een mum van
zegt Hielkema. De laatste
i leggen vooral ontwikkelin-
in de Verenigde Staten de
ivoor trends hier. „Televisie
lit daarbij een belangrijke
In televisie-series zag je vol-
hseball-petjes. Kijk nu maar
ons op straat."
fman en Society
hma zit vijftien jaar in dit
Veel mensen willen niets van trends weten. Zeggen
ze. Maar bij weinigen is dat ook écht zo. Bewust of
niet, we lopen achter elkaar aan. De één zit de
trendzetters op de hielen, anderen volgen op ruime
afstand. Ongewild.
Door Lout Donders
soort onderzoekswerk. Hij moet
dus precies weten hoe de Neder
lander eruit ziet, wat hij denkt
en doet. „De Nederlander is veel
onvoorspelbaarder dan twintig
jaar geleden. Ook dat komt uit
de Verenigde Staten. Daar rent
iedereen joggend over de straat
om figuur en conditie op peil te
houden, maar tijdens zo'n tocht
maken velen een tussenstop bij
McDonald's om na een Big Mac
en een grote Coke weer boerend
verder te puffen. Hier zie je dat
mensen hun ondergoed bij Zee
man kopen en de bovenkleding
bij de Society Shop. Ga daar
maar aan staan als produktont-
wikkelaar."
Terug naar de Nederlander. Die
is, zo zegt Hielkema, behouden
der geworden. „Na de Golfoor
log nam dat duidelijke vormen
aan. De Nederlander pot meer
geld op 'voor het geval iets ge
beurt' en is angstiger geworden
door allerlei vormen van crimi
naliteit. Nederland vertoont
'randjes' van wat in Duitsland
gebeurt tegenover buitenlanders.
De jongere generatie Nederlan
ders (van 15 tot 30 jaar) is posi
tief over de toekomst van het
land en denkt dat het allemaal
wel goed komt met zaken als
wonen, werk en een partner vin
den. Wie hier woont, is beter af
dan in de meeste andere Westeu-
ropese landen, vinden ze. Maar
dat moet wel zo blijven. Het lijkt
of de boze buitenwereld voor het
grootste gedeelte aan hen voor
bijgaat. Zaken als Joegoslavië en
de aids-problematiek lijken hen
niet te raken. Belangrijk punt bij
die generatie is geld. Onafhanke
lijk zijn en een goed inkomen
staan hoog in het vaandel."
Wellicht is dat wat de nieuwe
Belgische koning bij zijn troon-
aanvaarding zo fraai omschreef
als 'collectief egoïsme'.
Kwaliteit
De vraag naar een vergelijking
met 'de Nederlander' van tien
jaar geleden levert een reeks
steekwoorden op. Die van nu is
egoïstischer, mondiger, kriti
scher, heeft een grote hang naar
het verleden. Dat laatste heeft te
maken met het fin de siècle
waarin die generatie opgroeit.
Opvallend is dat de 25- tot
30-jarigen duidelijk vinden dat
de aanstormende generatie na
hen te veel aan zichzelf denkt.
Hielkema zegt geen goeroe te
zijn en dat wil hij het liefst zo
houden. „Maar ik voorspel dat
de kwaliteit van het leven voor
veel mensen steeds belangrijker
wordt. Dat heeft gevolgen. Min
der stompzinnige spelletjes op de
televisie, meer belangstelling
voor boeken. Consumenten kij
ken kritischer naar produkten.
De kloof tussen arm en rijk
groeit. Ook wij krijgen onze dui
delijke 'haves en have-nots'."
Hielkema is 35 en béhoort tot de
generatie die Johnny Rotten Pa-
radiso aan flarden zag spelen,
die in Joop den Uyl de nieuwe
Messias zag. „Dat is de lost
generation. Die zou nu aan de
macht moeten komen, maar de
oudere generatie, die - al of niet
in gedachten - verfbommetjes
gooide naar Beatrix en Claus en
die bij John Lennon en Yoko op
de rand van het Amsterdamse
Hiltonbed zat, maakt geen
plaats. Wij vallen daardoor tus
sen de wal en het schip, omdat
de aanstormende generatie van
snelle Heao'ers veel meer car-
rièregericht is. Die willen snel
alles bereiken in het leven en
rennen ons, rijpere dertigers, in
rap tempo voorbij."
Maar er is hoop. Elke trend
roept een tegentrend op. Het
golft op en neer. Op actie volgt
reactie. „Rond het jaar 2015 zul
len de jaren zestig van deze eeuw
écht herleven," beweert Ruurd
Hielkema. „Daarmee reageren
onze kinderen op de aktetas- en
stropdasgeneratie die nu lang
zaam de strategische posities
aan het innemen is."
OM: Multi-session
itible compleet
terface
iels.
MPC
:d-rom titels verkrijgbaar
the 7th guest 89,50 inca
(ings quest 5 en 6 etc.
NADO FAXMODEM [Ij
Baud faxmodem, incl. tee
abel en videotex-software,
239,-
intem
NADO FM 144 MODEM:
Baud faxmodem,
2-4 foutcorrectie, W
acompressie, CCITT V.4 en
.is, incl. telefoonkabel^
tex-softwore, extern
739,--
intern
modems 3 joar 9a'an,'|
n modem incl. modemkobei.
egin volgend jaar gaat
BBA proefrijden met
nieuwe motor die al-
andere vrachtwagen-
busmotoren moet
Wreffen in zowel
'acht, zuinigheid als in
®eu-vriendelij kheid
zwaar diesel-blok
«isomgebouwd tot
■motor. Dit opmerke-
'fe staaltje van tech-
wwerd ontwikkeld
001 het Bredase motor-
'«siebedrijf Van Til-
"'g-Bastianen.
Gerard
van den Broek
■adT^' en schud-
het enorme grijze
iv!i tot 'even. Het heeft
l e Pogingen geduurd, maar
E; staat dit zware vrachtwa-
toch te ronken op de
ilk"Avan revisiebedrijf Van
tS'Bastianen f™)- Twee
™Men kijken me glunderend
is i? i en te vragen: Hoor
J stB deze motor loopt?
laad, want terwijl de
lopende vrachtwagen-
°P volle toeren draait, is
^ormaai gesprek nog goed
-tnn!0/dt.wel even anders
tk rio tWee Begeleiders
Hor„a™ast opgestelde
Nor c
ten ,,®een kraan-installatie
Oordopjes lijken
«t dit boende: de monteur
WVr!.aarUik schuddende
Temri-frtnen<^e koptelefoon
trokï1 Wlj ons met Pijnlijk
ju®? ««Wit wegspoeden
^^lestbank, grijnst de
monteur ons nog na: „Dit is nog
niet de helft van het vermogen."
Trillingen
Van Tilburg-Bastianen heeft
- in samenwerking met Esso, de
BBA en technisch gasburo Me
dia uit Rijswijk - een dieselmo
tor omgebouwd tot lpg-motor.
Leg die motor in een personen-
bus en het stadsvervoer zal niet
alleen stiller en schoner wor
den, maar ook comfortabeler.
„De trillingen van de motor zijn
zo ver teruggebracht dat de
busreiziger straks nauwelijks
nog iets van de rit zal voelen,"
legt TB-revisie-manager S. Pee-
ters uit. Ter bewijs zet hij een
schroefje rechtop op het lopen
de blok. Het blijft doodstil lig
gen.
„Het grootste voordeel van de
motor blijft de milieu-vriende
lijkheid. Hij is stiller en zit met
zijn emissie vijftig procent on
der de Euro-2-norm, de wette
lijke limiet voor 1995. Dat is
met een normale 11,6 liter die
selmotor volstrect onhaalbaar.
Die zal altijd - wat je ook aan
past of vernieuwt- een roet
wolk blijven uitstoten."
De plannen voor een milieu
motor kreeg het bedrijf bij een
onderzoek naar innovatie-mo
gelijkheden. De revisie-markt
stagneert immers, want welis
waar komen er absoluut gezien
nog elk jaar meer te reviseren
motoren binnen, maar in ver
houding met het - eveneens stij
gende - aantal nieuwe motoren
neemt het aanbod af omdat ook
de kwaliteit van die nieuwe mo
toren beter is. „Dan moet je dus
iets anders gaan verzinnen om
aan het werk te blijven en zijn
we begonnen met de ontwikke
ling van een compleet nieuwe
Monteurs aan het werk aan de bij Van Tilburg-Bastianen omgebouwde dieselmotor.
FOTO'S DE STEM JOHAN VAN GURP
motor die uiteindelijk alle an
dere moet vervangen; de milieu-
motor," verklaart de manager.
Groot
De nieuwe motor werd uitein
delijk een lpg-motor. Peeters:
„We hebben in eerste instantie
nog gewerkt aan een
dual-fuel-systeem, oftewel een
systeem waarin je twee brand
stoffen mengt. Diesel met een
paar procenten gas heeft name
lijk een betere verbranding. Dat
kun je zien aan de schonere
uitlaat. Maar dit
dual-fuel-systeem zou een kor-
C
te-termijn-oplossing zijn, want
uiteindelijk kom je toch uit bij
een complete gasmotor omdat
die nog betere emissie-resulta
ten heeft."
„Lpg heeft bovendien als grote,
voordeel dat het in grote hoe
veelheid aanwezig is. Het is een
restant, een afbraak-produkt.
Ter illustratie: in het Midden-
Oosten wordt elke dag de totale
energie-behoefte van Nederland
in lpg-vorm gefakkeld. Dat is
iets wat je je met de huidige
milieu-omstandigheden bijna
niet kunt voorstellen."
Lpg is natuurlijk op zich geen
nieuw principe, maar wel als
het wordt toegepast op een die-
selblok. Peeters: „Je maakt in
feite van een dieselmotor een
Otto-motor, dus een motor met
ontsteking, zoals ook alle benzi
nemotoren werken. Een diesel
motor werkt volgens het princi
pe van zelf-ontsteking: de
brandstof heeft geen vonk nodig
om te ontbranden, maar ont
steekt wanneer de druk in de
cylinder wordt opgevoerd. Bij
een Otto-motor heb je iedere
keer een vonkje nodig. Oftewel:
je hebt bougies nodig, je moet
de karakteristiek van de nokke-
nas veranderen, je moet de sa-
menstelling van de kleppen ver-
anderen, zodat ze tegen hogere
temperaturen kunnen... Kort
om: je moet het hele blok aan
passen."
Grofweg gezegd bouwt Van Til
burg-Bastianen dus dieselmoto
ren die nagenoeg hetzelfde zijn
als benzinemotoren. En die
laatste zijn heel gemakkelijk
aan te passen voor lpg-ver-
bruik. Waarom dan toch zo
moeilijk doen om een dieselblok
helemaal om te bouwen?
Peeters: „Een benzinemotor is
inderdaad gemakkelijker aan te
passen voor lpg, maar we pra
ten hier over motoren voor
vrachtwagens of bussen. Er zijn
gewoonweg niet zulke grote
benzinemotoren. Dan hadden
we een compleet nieuw blok
moeten bouwen en dat is duur
der dan een bestaand blok aan
passen."
Vermogen
Met de nieuwe lpg-motor denkt
Van Tilburg-Bastianen de voor
delen van de dieselmotor en die
van de Otto-motor te combine
ren: sterk en robuust, gecombi
neerd met allerlei fijnere tech
nieken zoals de 3-weg-kataly-
sator met microprocessor-con
trole.
Over dat laatste 'schonende'
systeem zijn de reacties uiter
aard enthousiast, maar opmer
kelijk genoeg vinden de ontwer
pers het extra vermogen van de
lpg-motor - bijna dertig pro
cent - een stuk minder prak
tisch. „We zijn van plan de
motor te gaan gebruiken in
stadsbussen, maar met zoveel
extra vermogen creëer je in feite
een race-bus met turbo-aandrij
ving. Dan vliegt iedereen ach
teruit in zijn stoel als de bus
wegrijdt, ha-ha! Dus brengen
Het elektronische ontstekingsgedeelte van de motor.
we het vermogen iets terug, wat
weer een positief effect heeft op
het brandstof-verbruik. De mo
tor wordt zuiniger."
Op dit moment bevindt de mo
tor -waarvoor TB ook octrooi
en patent heeft aangevraagd -
zich nog op de testbank van het
Bredase bedrijf. In januari
wordt hij ingebouwd in een bus
van de Brabantse vervoers
dienst BBA; naar alle waar
schijnlijkheid in Breda zelf,
hoewel uitbreiding van het pro
ject naar andere Brabantse ge
meenten niet uitgesloten wordt.
Peeters: „Het is de bedoeling
dat de BBA een half jaar proef-
rijdt met de motor. Als we dan
medio '94 tot de conclusie ko
men dat de proef navolging ver
dient, kunnen we meer stads
bussen gaan ombouwen. Ik
denk dat - als alles goed gaat -
uiteindelijk alle stadsverkeer
eraan zal moeten geloven. Ten
slotte maakt een vuilniswagen
ook een hoop kabaal en spuit
hij een hoop vieze uitlaatgassen
uit."
Hoe interessant is de TB-motor
echter voor. overheid en be
drijfsleven? De motor mag dan
stiller, schoner en sterker zijn,
maar de betaalbaarheid en vei
ligheid vormen ook een niet te
onderschatten argument voor
de consument.
Peeters: „We hebben nog geen
exacte prijs vastgesteld, maar
waarschijnlijk zal deze motor
zo'n 15- 20.000 gulden duur
der zijn dan een gereviseerde
dieselmotor, maar daar zit wel
het inbouwen van de motor en
de complete aanpassing van de
wagen bij. Bovendien verdient
de gasmotor zich sneller terug
dan de gewone dieselmotor. Met
drie 5 vier jaar rijden, zijn de
kosten eruit."
Over het aspect veiligheid is
Peeters tenslotte uiterst stellig:
„Lpg is veiliger dan diesel of
benzine. Die indruk krijg je niet
als je de pompen in het buiten
land ziet - daar staat de lpg-
tank helemaal afgezonderd -
maar wel als je de verschillende
test-resnltatpn yjpt
