Week nd
"BURG
Waterbeheer (M/v)
kite
[/V
imbachten
jSTEM
D4
e uitgemergelde lichamen in Somalië of Sudan 'doen' het
leter in de media dan de zo stevig ogende kinderen in
faia, maar juist deze kinderen met hun door oedeem
igezette ledematen zijn het er het slechts aan toe. Zonder
«lp. zonder voedsel, sterven ze binnen enkele weken. De
«lporganisatie Artsen Zonder Grenzen gaf fotograaf Jan
an Veen de opdracht het trieste lot van de Liberiaanse
anderen vast te leggen. Een noodkreet uit West-Afrika.
Hongeroedeem
verhult de
ellendige conditie
van de
Liberiaanse
kinderen
In het door oorlog
verscheurde
Liberia geldt
nu een
wankel bestand
JÉP
I voor pnmair als voor
tag van 8 openbar
In op voor de
■tra toename van het
Ivinden in tijdelijke
acher. Ervaring met
■plannen is derhalve
vijs;
Ilse activiteiten.
J van de school, de
■57 (privé).
(den aan burge-
JOSTBURG.
rg voor waterkeringen,
I waterhuishouding de
bsdienst Waterbeheer
patst.
lerband van de drie
I Het Vrije van Sluis en
leidsvoorbereiding en
leze waterschappen,
pheiden:
laan vacatures voor de
van de Wet
F6
In ter inventarisatie van
fn vraag;
i inrichtingen in het
Fincie conform de
liculieren en van
concept-vergunning;
neersplannen en het
I gelijkwaardige
bedrijfstakken eigen te
3robiologie (MN]
[ran integraal
Rem;
i/an de verrichte
ben van de benodigde
I de afstemming met
I, de Zeeuwsch-Vlaamse
rsteem van de brakke
pheersplannen en het
plogie (of vergelijkbare
prvlaktewater of de
nsverwerking.
gen ten aanzien van
len milieubeleid,
lleidsnotities van
eterbeheersplannen van
l/erse plannen van
pn en waterschapstaken;
tot de toepassing en
et oppervlaktewater;
llingen, planning en
bjectleider van
I cultuurtechniek
pecialisatie
■projectmanagement;
ZATERDAG 11 SEPTEMBER 1993
'Ach,
wat
een
ekker
gheid;
il aanstelling voor de
8 (min. 3.452,00; max-
ix. ƒ5.356,00 bruto pe'
reau worden vastgesteld-
i zijn van toepassing- Het
rostenregeling (IZR)-
orden ingewonnen bij Wj'
.J. Stouten of bij de heer
ien na het verschijnen van
i het Waterschap De u
kind
„De tot op het bot vermagerde Somaliërs verkopen natuurlijk beter in de media dan deze kinderen. Er
zijn mensen bij die de foto's zien en zeggen 'ach, wat een lekker dik kind'. Zoveel onbegrip."
FOTO'S JAN VAN VEEN
Door Paul Verlinden
De Liberiaanse boer
krijgt niet eens meer
de kans zijn gewassen
te oogsten. Als hij al
iets heeft kunnen ver
bouwen in het door
oorlog geteisterde land, wordt het
door soldaten uit de grond gerukt.
Niet dat voorheen veel van zijn
oogst de hongerige monden van
zijn gezin bereikte, maar toen kon
hij de gewassen nog van het land
halen vóór het door soldaten gesto
len werd. Dat de militairen nu zelf
de handen uit de mouwen steken,
duidt er op dat de voedselsituatie
in Liberia erger is dan ooit.
Vooral jonge kinderen zijn het
slachtoffer. „Een op de drie moe
ders die ik gesproken heb, heeft de
afgelopen drie maanden een kind
verloren. Een aantal zelfs twee of
meer," zegt Monique Nagelkerke,
medewerkster van Artsen Zonder
Grenzen en zojuist teruggekeerd
uit Liberia.
De burgeroorlog die aan alle ellen
de'ten grondslag ligt, brak in de
cember 1989 uit toen Charles Tay
lor met een handjevol volgelingen
de strijd aanbond tegen het dicta
toriale bewind van president Sa-
Monique Nagelkerke aan het werk voor Artsen Zonder Grenzen in
Liberia: „Duizenden kinderen kunnen elk moment sterven, en dan
komt de VN die bepaalt dat het voedsel pas over vier tot zes weken het
'and in mag. Ze zijn hartstikke gek."
muel Doe. Taylor, een vroegere
onderminister in het kabinet-Doe,
zag zijn gevolg snel groeien en na
enkele maanden had zijn Nationaal
Patriottische Front (NPLF) grote
delen van Liberia in handen.
Bij de bloedige strijd, gevoed door
etnische conflicten, kwamen dui
zenden mensen om het leven. Tien
duizenden anderen vluchtten naar
buurlanden. Vooral de mensen in
de hoofdstad Monrovia, waar Doe
zich met zijn aanhangers ver
schanst had, kregen het zwaar te
verduren.
De Ecowacs, de economische ge
meenschap van Westafrikaanse
staten, stuurde in 1990 een 'vredes
macht' (Ecomog) naar Liberia.
Maar van onpartijdig arbiter werd
Ecomog al snel een strijdende par
tij.
Doe werd in 1990 vermoord door
rebellen van Prince Johnson (een
vroegere strijdmakker van Charles
Taylor). Maar Doe's dood maakte
geen einde aan de oorlog. Erger, er
kwam weer een strijdende partij
bij, want terwijl Ecomog een over
gangsregering instelde, verenigden
de aanhangers van Samuel Doe
zich in de Verenigde Bevrijdings
beweging voor Democratie, Ulimo.
Nu, na bijna vier jaar burgeroor
log, tientallen geschonden wapen
stilstanden, 150.000 doden en meer
dan een miljoen ontheemden, is het
land in twee stukken verdeeld. Ze
ventig procent van Liberia is in
handen van Taylor. De rest wordt
beheerst door een vage coalitie van
Ulimo, regeringstroepen en Eco
mog.
Er is echter hoop. Begin augustus
sloten de strijdende partijen een
akkoord dat voorzag in een wapen
stilstand, een overgangsregering
waarin alle partijen zitting hebben
en verkiezingen binnen zeven
maanden. Ondanks enkele schen
dingen van het akkoord de afgelo
pen week, heerst er een gematigd
optimisme in Liberia. Gematigd,
want eerder is al gebleken hoe
wankel een vredesakkoord daar
kan zijn.
Na het akkoord waren de hulpor
ganisaties opgetogen. Al een jaar
hadden ze niet goed meer kunnen
functioneren in Liberia maar nu
zou er eindelijk weer schot in ko
men. Inderdaad kwamen de voed
selkonvooien vanaf de kust lang
zaam op gang maar de speciale
VN-afgezant voor Liberia, Trevor
Gorden-Somers, besloot de belang
rijke aanvoerroute vanuit het
buurland Ivoorkust te sluiten in
afwachting van VN-waarnemers
Een mei kalk wit geverfd kind. De lokale medicijnman denkt daarmee de ziekte uit te kunnen bannen.
die de transporten controleren op
eventuele wapensmokkel. De hulp
organisaties waren woedend.
„Duizenden kinderen kunnen elk
moment sterven, en dan komt de_
VN die bepaalt dat het voedsel pas
over vier tot zes weken het land in
mag. Ze zijn hartstikke gek. Nor
maal bemoeit Artsen Zonder Gren
zen zich niet met politiek, maar nu
hebben we gezegd: 'dit mag abso
luut niet'," aldus Monique Nagel
kerke, net terug uit Liberia en nog
steeds ontdaan over het VN-be-
sluit.
De konvooien vanuit Ivoorkust zijn
van belang voor de hongerende
bevolking in het Taylor-gebied,
waar Nagelkerke werkzaam was in
een kleine driehoek pal aan de
frontlinie die de NPLF-rebellen
scheidt van de Ulimo-troepen.
In het AZG-gebied wonen 100.000
mensen van wie 80 procent vluch
teling is, legt Nagelkerke uit. „Al
leen al in dit kleine gebiedje drei
gen 6.000 kinderen te sterven en
zijn er nog eens 40.000 zwakkeren
die ondervoed zijn. We mogen aan
nemen dat de situatie weinig af
wijkt in de rest van Liberia."
Freelance-fotograaf Jan van Veen
legde voor AZG de situatie van de
kinderen in het Taylor-gebied vast.
Indringende foto's, maar de eerste
reactie is vaak dat 'het er allemaal
niet zo erg uit ziet.'
Nagelkerke kan zich daar mateloos
over opwinden. „De tot op het bot
vermagerde Somaliërs verkopen
natuurlijk beter in de media dan
deze kinderen. Er zijn mensen bi]
die de foto's zien en zeggen 'ach,
wat een lekker dik kind'. Zoveel
onbegrip."
Ze pakt de foto's van Jan van Veen
erbij; „Als je deze kinderen bekijkt.
Die zijn er erger aan toe dan de
uitgemergelde Somaliërs. Deze
^kinderen zitten dus helemaal vol
met vocht. Oedeem. Moet je die
voeten zien, die handjes. Zelfs de
ogen zitten dicht door het vocht.
Dit kind staat op de lijst om zo te
sterven. Misschien is het al dood."
Ze legt uit waardoor de vochtop
hoping ontstaat: „Oedeem is een
gevolg van proteïne-tekort. Daar
door gaan ze vocht op een bepaalde
manier vasthouden in het lichaam.
Het treedt uit het normale vaten-
systeem en komt in het weefsel. De
hele vochtbalans wordt verstoord.
Dat zie je dus vooral in dit gebied,
in West-Afrika. Er is wel voedsel
maar het is niet evenwichtig ge
noeg. Naast rijst, hebben ze ook
vlees, vis, bonen nodig. In Oost-
Afrika is weer een heel andere
voedselprobleem. Daar wordt het
eten steeds minder. Ze blijven
dooreten, hetzelfde soort voedsel,
maar te weinig. Dan krijg je die
uitgemergelde lichamen."
Door het oedeem, worden de kin
deren heel kwetsbaar en lopen in
fectieziektes op. Ook gaat de huid
scheuren omdat de benen, voeten
en armen opzwellen. Weer pakt
Nagelkerke een foto en wijst op
kleine vlekjes op de benen van een
kind. „Dit scheurtje wordt groter
en groter, dieper en dieper. Ik heb
een kind gezien bij wie de hele
bovenkant van de voet open lag.
Het was net een anatomie-les. Je
zag de pezen, de botten."
„Volgens de boeken moeten al deze
kinderen in het ziekenhuis liggen.
Om ze goed te kunnen behandelen
en te voeden kun je er maximaal
honderd opnemen per centrum. Wij
hadden er duizend," zegt ze veelbe-
tekend.
Een foto passeert van een stevig
kind, ingesmeerd met een wit goed
je. „Dat is kalk," legt Nagelkerke
uit. „De lokale medicijnman denkt
daarmee de ziekte uit te bannen.
Ze vragen ook altijd om pillen,
medicamenten. Maar het is geen
ziekte. Het gaat om voedsel, puur
voedsel."
