'Kapot wiel oorzaak ramp
1995
Honderden banen
meer weg bij Shell
Ombudsman: ME maakte fouten
B LOK K E IR
Oproep Mandela luidt
einde van sancties in
AIO
exclusieve
bruidsreportages
A^spfCTOK 1 STUDIO DIELEMAN
Vijf doden en 43 gewonden door busongeval bij Lyon
95r
'Domper op fijne vakantie'
euwse jeugd
,et meer lezen
LEN BIJ
Iné Klijn
erleden
nzine en diesel
nt goedkoper
340
rbonara saus
-
ushdie: Iran
ekt vonnis in
amer laakt
ubieuze rol'
m luchtmacht
ubbel verlies
oor NAC
olleybalteam
i kruisfinale
Kunst op kopje
Personeel hoort komende week meer Snelkraak in Axel
Ruding opent
de aanval op
'tandeloze Kok'
Bloedige aanslagen
rond Johannesburg
STELBARE
EWISSER/SPROEIER
ARE ACHTERZIJRUlTjÊj
EE DELEN
LAPBARE ACHTERBAN*
iaargang
euzen - De Zeeuwse jeugd
l jeer aan het lezen worden
jjt. Daarvoor start binn-
y een waar offensief op alle
„•se basisscholen en havo-
0e Zeeuwse jeugd, zo blijkt
jerzoek, leest alarmerend
maar als het offensief
wordt het vak 'leesbevor-
J' naast schrijven, rekenen
ial opgenomen in het regu-
Jespakket.
zeeland - C1
GETINT GLAS
SPECIALE WIELDOPPEN
50,-). Stuk voor
- In besloten kring is
middag René Klijn gecre-
jj. De 30-jarige zanger over
vaar pas gisteren werd be-
'jemaakt, zondagochtend
'san de gevolgen van aids.
verwierf eind vorig jaar
male bekendheid door een
eden in de tv-show van Paul
eeuw.
EGIDS - DEEL E
leidam - Benzine en diesel
ai vrijdag één cent per liter
Ikoper. Dit is gisteren in
irdam bekendgemaakt door
pomphouders in de Novok
Sell. De meest voorkomende
ijzen aan de zelftankpomp
[den 184 cent voor super plus
[vrij, 178 cent voor Euro
[vrij, 195 cent voor superben-
met lood en 124,2 cent voor
99/31340
in 't weekend.
0 uur.
feesten.
waarbus
9,95
TIbfTO
ekmix
2,39
4£9- 1,69
kantenmaatregelen voorbehouden.
intenservice bellen 06 -
£Lr Viooswijkstraat 77
SERVICE Tel. 01150-96973
DE STEM
MDD
I I I I I
DONDERDAG 9 SEPTEMBER1993
LOS EXEMPLAAR: MAANDAG T/M VRIJDAG: 1,60 - ZATERDAG: 1,90
Onstabiel
jjHucht is zeer onstabiel.
pittlenhVielen er P|aatS6liik
K buietvmet onweer.
Onti 39 amper verandering.
buil3™96" met tussendoor
soms met onweer.
Ruwding
Hulpverleners dragen het lichaam van een slachtoffer weg van de gekantelde bus.
FOTO EPA
iden - Salman Rushdie ver-
ibt dat Iran spoedig zal toe-
en aan de internationale druk
het doodvonnis dat wijlen
lelijk leider Khomeini in
tegen hem uitsprak in te
ken. De 46-jarige auteur was
•aatste jaren veroordeeld tot
bestaan als onderduiker.
ig - De Tweede Kamer
dtdat de luchtmacht een 'du-
uze' rol heeft gespeeld bij de
gelijke aanschaf van helikop-
De luchtmacht zou de Ka-
gegevens hebben onthouden
een bepaald type aange-
it te krijgen.
IE ECONOMIE- A5
blwijk - NAC leed gisteren in
alwijk dubbel verlies. Het
ioor de uitwedstrijd tegen
f (1-0) en spits Pierre van
hjdonk incasseerde een rode
tt, omdat hij volgens scheids
ter Uilenberg een elle-
rt had uitgedeeld aan
'vaste bewaker Streppel.
■IE SPORT - 81
ju - Het Nederlands mannen-
Mjalteam heeft zich in de
stad Oulu geplaatst voor
halve finales van het Euro-
kampioenschap volleybal
ween overtuigende zege (3-0)
.Bulgarije. Tegenstander bij
'aatste vier wordt Rusland of
itsland.
2|E SPORT - B3
Van onze verslaggever
Den Haag - De forse inzet en
het stevige optreden van de
Haagse politie bij de jonge-
rendemonstratie op 8 mei
was terecht. Dat de Mobiele
Eenheid met kracht optrad
tegen demonstranten die de
weg blokkeerden, stenen en
verfbommetjes gooiden, was
onvermijdelijk.
Maar bij dat optreden heeft de
politie een reeks van ernstige
fouten gemaakt. Fouten, die een
professioneel politiekorps niet
had mogen maken.
Zo oordeelt de Nationale Om
budsman, na een diepgaand on
derzoek, over de in geweld ge
smoorde demonstratie van jon
geren tegen het regeringsbeleid.
Door het opstellen van linies ME
in volle wapenrusting, klaar om
te chargeren ('grimmig'), blaf
fende en agressief ogende poli
tiehonden werkte het optreden
van de politie escalerend.
VANDAAG IN DEZE KRANT
Koffie-fabrikant Illy kwam
op het idee om espresso
kopjes door kunstenaars te
laten beschilderen.
Verzamelaars betalen
inmiddels grof geld voor die
kleine kunstwerkjes.
Illy komt binnenkort met
een nieuwe reeks.
ZIE CONSUMENT - DEEL D
De beoogde wijze, vap' optreden
was ook niet goecLeh open ge
noeg doorgesproken met de or
ganisatoren en eigen ordedienst
van de demonstranten. Ook het
oppakken en behandelen van de
monstranten ging 'onnodig ge
welddadig', met veel te langdu
rig en te strak boeien en met
teveel arrestanten in een cel.
Zo keurt de Ombudsman ten
sterkste af dat leden van de
organisatie zijn geslagen, terwijl
die duidelijk bezig waren de de
monstranten door te laten lopen,
dat demonstranten zijn geslagen
zonder hen de kans te geven weg
te komen en dat een op de grond
liggende demonstrant door ver
schillende ME'ers is geslagen en
geschopt.
De bij de demonstratie betrok
ken studenten- en vakbonden
hebben teleurgesteld op de mild-
kritische rapportage van de Na
tionale Ombudsman gereageerd.
Zij vinden zijn algemene conclu
sie, dat het politie-optreden in
het algemeen behoorlijk was, te
positief. Een scherpere afwijzing
hadden zij, gezien de gesigna
leerde fouten, terecht gevonden.
Bonden en studenten hopen dat
de autoriteiten lering trekken uit
de bevindingen van de Ombuds
man.
De Tweede Kamerfracties van
Groen Links en D66 willen over
de bevindingen van de Ombuds
man zo spoedig mogelijk een
kamerdebat voeren.
De burgemeester en de korps
chef van de politie reageren van
daag op het rapport van de Om
budsman. Dan wordt ook het
rapport over het politieoptreden
bekend gemaakt van de door de
gemeente in de arm genomen
externe deskundige: het Crisis
Onderzoek Team van de Leidse
Universiteit en de Rotterdamse
Erasmus Universiteit.
De andere politieke partijen en
minister Dales willen met een
reactie wachten op die rappor
tages, en op de behandeling van
de affaire in de Haagse raads
commissie op 16 september.
INHOUD
4 KATERNEN
Binnen-/Buitenland A2
Binnenland A3
Buitenland A4
Economie A5/A6
Beurs A6
Sport deel B
Zeeland deel C
Consument deel D
Gids deel E
RTV-programma's E2
Moerdijk - Bij Shell Moerdijk worden nog meer banen
geschrapt dan eerder aangekondigd.
Als oorzaak van de maatregelen
noemt Shell de slechte marktom
standigheden binnen de raffina-
gesector en vooral in de chemie.
Zowel in Pernis als in Moerdijk
zijn al reorganisaties gaande.
Pernis moest daarbinnen eind
Volgende week krijgen de werk
nemers van Shell Moerdijk te
horen hoeveel dit er zullen zijn.
De vakbonden reageren ge
schokt op het nieuwe banenver
lies.
Van onze correspondent
Axel - Twee of meer daders
hebben gisternacht om 04.50 uur
ingebroken bij een kledingszaak
aan de Passage te Axel. Men
ging ervandoor met een grote
hoeveelheid kleding.
Om de winkel binnen te komen,
sloegen de inbrekers een ruit in.
Ze droegen de gestolen kleding
snel in een gereedstaande auto.
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Oud-minister
Ruding, tegenwoordig top
man bij de Amerikaanse Citi-
corp-bank, heeft gisteren on
gewoon felle kritiek geuit op
het 'bijna tandeloze' werk
van zijn opvolger Kok op Fi
nanciën.
Minister Kok heeft, aldus Ru
ding, met steun van Lubbers en
De Vries de collectieve lasten
druk bijvoorbeeld doelbewust
verhoogd, een 'financiële dood
zonde.'
Ruding plaatste zijn harde aan
val tijdens een symposium van
het Centrum voor Parlementaire
Geschiedenis van de Nijmeegse
universiteit.
Ex-minister/bankier Ruding
stoorde zich bij zijn optreden
geenszins aan het beleefde ge
bruik in de Nederlandse politiek
dat een bewindsman zijn opvol
ger niet of nauwelijks kritiseert.
Van zijn gehoor, dat uit vele
ex-ministers bestond, reageerde
voormalig CDA-bewindsman
Van Dijk verbaasd. „Hij leek
zijn eigen beleid te willen goed
praten door iemand anders
zwart te maken," aldus de oud
minister van Binnenlandse Za
ken.
Ruding hekelde Koks dub
belfunctie: minister van Finan
ciën en PvdA-partijleider. „Ik
heb als een der weinigen open
lijk gewaarschuwd tegen zo'n
combinatie, omdat die niet al
leen leidt tot fysieke overbelas
ting maar ook tot ernstige span
ningen. Die spanningen leiden óf
tot het ondergraven van een
goed financieel beleid óf tot gro
te partij-politieke problemen.
Bij Kok is dat allebei gebeurd."
De 'schaduwzijden' van Koks
beleid zijn volgens Ruding ook
duidelijk zichtbaar - de 'plus
punten' zijn voornamelijk een
gevolg van het goede werk van
Ruding zelf. De overheidsuitga
ven gingen, jammerde Ruding,
sinds het aantreden van Kok met
23 miljard omhoog.
Van onze verslaggevers
Lyon/Den Haag - Volgens
passagiers is een kapot
wiel waarschijnlijk de oor
zaak van het busongeluk,
dat gisterochtend bij Ville-
france-sur-Saöne in
Frankrijk het leven heeft
gekost aan vijf Nederlan
ders. Bij het ongeval raak
ten ook 43 passagiers ge
wond.
Een van de slachtoffers was de
chauffeur van de touringcar, de
48-jarige H. Ogterop uit Amster
dam-Driemond. Volgens een op
gave van de busmaatschappij
zijn de vier andere slachtoffers
allen Nederlandse vrouwen: Y.
van Eijk (49) uit Dordrecht, B.
van Beek (64) uit Dordrecht, F.
t'Nibar (21) uit Beverwijk en M.
Tuin (21) uit Heemskerk.
Een onbekend aantal gewonde
en niet-gewonde passagiers zal
vandaag op vliegveld Zestienho
ven in Rotterdam landen. Eerder
waren de meesten daar volgens
busmaatschappij Van Nood niet
toe in staat.
Overlevenden van het ongeval
hebben tegenover de ANWB in
Lyon verklaard dat er op de
heenweg problemen waren met
één van de wielen. Berichten als
zou vermoeidheid van de chauf
feur een rol hebben gespeeld,
zijn door de passagiers met klem
tegengesproken.
Chauffeur Van Ogterop had een
uur voor de verkeersramp het
stuur overgenomen van zijn
47-jarige echtgenote. Het echt
paar is al jaren verbonden aan
de firma Van Nood en staat
bekend als zeer ervaren.
Slecht weer
De verongelukte bus was dins
dagavond vanuit Lloret de Mar
aan de Costa Brava in Spanje
met vier andere bussen vertrok
ken voor de terugreis naar Am
sterdam. Het was een dubbel
deks pendelbus. Na het losko
men van het wiel verloor de
chauffeur de macht over het
stuur. De bus reed door de mid
denberm, kwam terecht op de
tegenovergestelde rijbaan en
kantelde. Het voertuig dook de
berm in en stortte drie meter
naar beneden. Tijdens het onge
val was het zeer slecht weer.
Aan boord van de bus waren 56
Nederlandse vakantiegangers.
Vier van hen en de chauffeur
kwamen door het ongeval om
het leven, 43 raakten er gewond,
van wie zes ernstig. Aan het
begin van de avond verkeerde
nog een passagier in levensge
vaar.
De gewonden zijn overgebracht
naar ziekenhuizen in Lyon en
Villefrance-sur-Saóne.
Hulpverlening
Kort nadat de touringcar was
verongelukt, kwam de hulpver
lening op gang. Langs de weg
bouwden hulpverleners meteen
een veldhospitaal. De autoroute
werd afgesloten. ANWB en de
SAS Alarmcentrale uit Arnhem
stuurden eind van de ochtend
medische teams naar de zieken
huizen. Beide instanties openen
den tevens informatienummers
waarheen druk werd gebeld. In
enkele uren tijd telde de ANWB
in Den Haag zo'n 2000 telefoon
tjes van verontrusten.
Van een eventueel technisch
mankement aan één van de wie
len was gistermiddag bij bus
maatschappij Van Nood in Am
sterdam niets bekend. Volgens
woordvoerder R. Brouwer was
de bus drie jaar oud en verkeer
de het voertuig in goede techni
sche staat.
ZIE OOK BUITENLAND - A4
Bij de vestiging van Shell in
Pernis verdwijnen de komende
vijf jaar zeker 620 banen extra.
In Pernis blijven van de huidige
4200 banen dan 3150 over, een
verlies van 950 in totaal. In
Moerdijk zullen meer banen
worden geschrapt dan de al eer
der aangekondigde 315. Hoeveel
precies hoort het personeel in
een bijeenkomst over de reorga
nisatie op 16 september.
Volgens woordvoerder E. van
den Bent van Shell Moerdijk is
het streven erop gericht gedwon
gen ontslagen te voorkomen, 'al
wordt dat wel steeds moeilijker'.
1994 uitkomen op 3770 arbeids
plaatsen. In Moerdijk was de
teruggang tot eind 1995 van
1085 naar 770 arbeidsplaatsen.
Districtsbestuurder W. Marks
van de Industriebond FNV
noemt de aangekondigde maat
regelen 'verschrikkelijk'. De
bond gaat in geen geval akkoord
met de gedwongen ontslagen.
De bonden erkennen dat de (pe
trochemische industrie zware
tijden doormaakt, maar vragen
zich af of door deze nieuwe
inkrimping de levensvatbaarheid
in Pernis en Moerdijk niet in
gevaar komt.
Hóarföhn
jBr J (Bij Blokker)
de chauffeur de
macht over het stuur
verloren door een
mankement aan één
van de voorwielen.
Een beeld van de plaats en de toedracht van het busongeval.
Van onze verslaggever
Hazeldonk/Minderhout - Ra
zendsnel worden de uitge
stapte passagiers op Ha-
zeldonk weer in hun dubbel
deksbus geloodst. Verbaasde
blikken achter glas verraden
dat de toeristen nog niets
weten van de ramp die een
andere Van Nood-bus in de
buurt van Lyon heeft getrof
fen.
De bus, per auto gevolgd door
verontruste afhalers, gaat rich
ting België waar wordt gestopt
op de parkeerplaats bij het AC-
restaurant in Minderhout. Daar
zullen later in de middag ook de
andere drie veilig teruggekeerde
bussen van het Amsterdamse
toeringcarbedrijf halt houden.
Dirk Kooreman uit Rotterdam
staat al vroeg in de middag bij
restaurant Roadhouse op Ha-
zeldonk zenuwachtig en onge
duldig te wachten tot zijn vrouw
terugkeert van vakantie. Samen
met een vriendin is zijn echtge
note met een Van Nood-bus voor
een tiendaagse vakantie naar
Lloret de Mar vertrokken.
Na tal van telefoontjes kreeg
Kooreman gistermorgen om elf
uur de bevestiging dat zijn
vrouw niet in de rampbus zat.
„Maar ik geloof het pas echt als
ik ze weer zie. Daarom ben ik
zelf gekomen om ze op te pik
ken".
Samen met andere afhalers volgt
Kooreman de bus naar Minder
hout. Daar, op de parkeerplaats
bij het AC-restaurant, worden
de busreizigers pas ingelicht
over het tragische busongeval in
Frankrijk. Hun reactie, zacht
uitgedrukt: 'Een domper op een
fijne vakantie.'
VERVOLG BUITENLAND - A4
Kaapstad (afp/anp) - Het einde van de internationale sancties
tegen Zuid-Afrika lijkt in zicht.
De doorbraak dinsdag in het
Zuidafrikaanse overleg met het
ANC en de blanke regering werd
gisteren gevolgd door een oproep
van ANC-leider Nelson Mandela
de economische boycot van zijn
land te staken.
Als eerste land kondigde Zwe
den gisteren aan de sancties op
te heffen. Ook EG-commissaris
Van den Broek reageerde posi
tief.
„Het Afrikaans Nationaal Con
gres heeft besloten dat de boycot
voor het einde van de maand
opgeheven zou moeten zijn",
verklaarde Mandela tijdens een
bezoek aan de regio rond Kaap
stad.
Tegelijkertijd deed hij een op
roep aan de internationale ge
meenschap voor steun bij de we
deropbouw en ontwikkeling van
zijn land.
Het is de eerste keer dat Mande-
la zich concreet uitspreekt voor
afschaffing van de sancties. Tot
nu toe toonde het ANC zich
voorstander van handhaving van
de economische boycot, zodat
het mogelijk bleef druk uit te
oefenen op de Zuidafrikaanse
regering om de geplande hervor
mingen ook daadwerkelijk uit te
voeren.
Johannesburg - Gewapende
bendes hebben gisteren bij
drie verschillende aanslagen
rond Johannesburg zeker 25
zwarte Zuidafrikanen ge
dood.
Een groep van tien gewapende
mannen schoot zeker 19 zwarten
dood die stonden te wachten bij
een taxistandplaats in het indus
triegebied Wadeville, ten oosten
van Johannesburg. Volgens een
politiewoordvoerder hadden de
daders hun aanval, waarbij ook
22 gewonden vielen, 'zeer goed
voorbereid'.
Bij een andere aanslag, tijdens
een vergadering van minibus-
chauffeurs in Soweto, vonden
vier mensen de dood. Twee uur
na de aanval op de taxistand
plaats in Wadeville beschoot een
groep gewapende mannen zes
kilometer verderop een minibus.
Daarbij werden twee mensen ge
dood en liepen drie anderen ver
wondingen op.
ZIE OOK BUITENLAND - A4
(ADVERTENTIES)
RUDING
Dit woord is vandaag in het nieuws. Een van de vele. Een krant vol. Nu de
daad bij het woord: een echte Parker Roller-pen voor u, met uw woord(en)
naar keuze erin gegraveerd, als u een nieuwe abonnee opgeeft. U de pen,
de nieuwe abonnee om te beginnen twee weken de krant gratis.
Noteer als nieuwe abonnee:
Naam:
Adres:
Postcode:P!aats:_
Telefoon (voor controle bezorging):
De nieuwe abonnee betaalt per:
o kwartaal acceptgiro85.50
maand automatisch 28.45
De Parkerpen zenden aan:
Naam:
Adres:
o kwartaal automatisch83.-
bank/gironr
Postcode:Plaats:
In de pen moet komen te staan: (max. 15 letters)
De pen wordt opgestuurd zodra wij het eerste abonnementsgeld ontvan
gen hebben. Stuur deze bon in een open envelop zonder postzegel naar
Dagblad De Stem, Antwoordnummer 112,4800 VB Breda.
DE STEM. EEN KRANT DIE JE WAT IEGT
