niversiteiten moeten kleiner
VERSE
HALFVOLLE
MELK
'arlementaire enquêtecommissie klaar met omvangrijke klus
Groenlinks alternatief voor snelle trein
Specialisten verdeeld
over doorgaan acties
I )e?e|yü
bomende jaren hevige concurrentieslag in het hoger onderwijs
®STEM
Haastige spoed
Ook vice-voorzitter WD
stelt zetel ter beschikking
BINNENLAND
A3
COMMENTAAR
literpak
dÈzewebk.
SS ROOMBOTER
GOUDWIKKEL
van 24$
S SINAAS
APPELSAP
van 14$
KIPKARBONADE
BINNENLAND KORT
PTEMBER 1993
BESTEM
DINSDAG 7 SEPTEMBER 1993
„onze Haagse redactie
lea Haag - Dinsdag 7 sep-
raber is de dag waarnaar
Bereen die in dit land iets te
ken heeft met de sociale
terheid, met spanning
Uft uitgekeken.
maandenlang minitieus on-
rzoek presenteert de parle-
intaire enquêtecommissie naar
uitvoering van de sociale ze-
Iheid haar bevindingen.
,utr aanvoering van de PvdA-
jnerlid Buurmeijer begonnen
j 13 mei de eerste openbare
fehoren. De eerste dagen be-
»dden de media nog uitge
breid aandacht aan de werk
zaamheden van de commissie.
Maar in de daaropvolgende we
ken snorden de camera's alleen
nog voor diegenen die met ont
hullingen kwamen.
Vervolgens dook de commissie
voor het schrijven van het eind
rapport weer onder in de anoni
miteit, waarin ze daarvóór haar
werk had verricht. Het werk
heeft iets meer dan een jaar in
beslag genomen. Op 3 september
1992 werd de commissie geïn
stalleerd.
Directe aanleiding tot de enquê
te was het verschijnen van het
rapport van de Algemene Reken
kamer (maart 1992) over het toe
zicht van de Sociale Verzeke
ringsraad (SVr) op de uitke
ringsinstanties.
Het rapport was vernietigend
voor de SVr. Het WD-kamerlid
Linschoten diende onmiddellijk
een voorstel in voor een parle
mentair onderzoek naar de uit
voeringsorganen van de sociale
zekerheid.
Zijn voorstel werd niet direct
uitgevoerd. Eerst keek een spe
ciale werkgroep uit de Kamer
welke onderzoeken de uitvoe
ringsorganen zelf gedurende de
afgelopen jaren verricht hebben.
Toen die commissie concludeer
de dat een volledig en betrouw
baar beeld van het functioneren
niet op basis van de onderzoeken
te krijgen was, werd uiteindelijk
tot een parlementaire enquête
besloten.
De belangrijkste vragen waarop
de parlementaire enquêtecom
missie vandaag een antwoord
moet geven zijn:
Hoe hebben de uitvoeringsor
ganen de ww, zw, wao en aaw in
de afgelopen tien jaar in de
praktijk vertaald?
Hebben ze daarbij gelet op de
doeltreffendheid en doelmatig
heid van de maatregelen?
Bij de voorbereiding en uitvoe
ring van het onderzoek werden
de politici behalve door een
ambtelijke staf ook geholpen
door het bureau Berenschot en
het bureau voor Economische
Argumentatie.
Voorzitter Buurmeijer zal er on
getwijfeld trots op zijn dat zijn
commissie kans heeft gezien om
keurig op tijd te werken. Het is
altijd de bedoeling geweest dat
het rapport kort voor Prinsjes
dag zou worden uitgebracht.
Als het oordeel over hun werk
positief uitvalt, dan kunnen ze in
elk geval altijd verwijzen naar
het lidmaatschap van de enquê
tecommissie. Tenslotte zijn de
voorzitters van de voorgaande
drie enquêtecommissies er ook
niet slechter van geworden.
C. van Dijk (CDA, RSV-enquête)
zit in de Eerste Kamer na een
ministerschap. K. de Vries
(PvdA, bouwenquête) is hoofddi
recteur van de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten. L. Her
mans (WD, paspoortenquête) is
burgemeester van Zwolle.
Buurmeijer
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
1 Zaken. Beide deparJ
FOTO HENDRIKSEJ
kn onze verslaggevers
I Den Haag - Minister Ritzen en staatssecretaris Cohen
[(Onderwijs) zijn voorstanders van kleinere universitei
ten. Ze streven naar universiteiten die alleen nog die
[udenten binnen de poorten krijgen 'die geschikt zijn
por een wetenschappelijke opleiding', aldus staatsse-
teetaris Cohen in zijn rede aan het begin van het
Icademisch jaar aan de universiteit van Utrecht.
I doen. Maar dat na B
I onthullingen verscherpte
I regelen zijn genomen om 4|
waking sluitender te
ontkent ze.
Het is het verhaal dat alle
I teries na de RaRa-boma:
I vertelden: van grote
j als ministeries waar duize
mensen per dag binnenko»
uitgaan, als werknemer,
ker, schoonmaker of voor
se diensten, zijn geen bunkf
maken. „Honderd procent
terdicht is ondenkbaar."
Bewakings-kruisridder Gf>
Bunschoten laat zich i
fotograferen voor de kant»1
rens van Justitie en Binnen'
se Zaken. „Zal ik het
proberen?" roept hij, aanga
digd door de belangsteWl
het bier dat hij tot zich nam
Hij zeilt justitie binnen.
even later, in een hoekje vaij
wachtkamer gezet, ontnuclï
met een bekertje koffie
hand.
I De universiteiten zelf voorzien
Titer al een dalende belangstel-
ig voor het wetenschappelijk
Xderwijs. Niet omdat er minder
Identen komen, maar omdat er
ter aanstaande studenten zul-
i kiezen voor het hoger be-
ipsonderwijs. Meteen al omdat
lór de ontwikkelingen in de
(diefinanciering, zoals de tem-
]beurs, sommige studenten zul-
kiezen voor het toch wat
mder zware hbo.
Jch zwichten de universiteiten
I massaal voor het selecteren.
Jhter pas na het eerste jaar.
lie niet goed genoeg is, kan
■ar beter verdwijnen.
lelijkheid mythe
universiteiten spraken verder
>r de 'mythe van de gelijkheid'
in academisch Nederland
it worden doorbroken. De
icurrentieslag in het hoger
erwijs is begonnen,
pte woorden als kwaliteit
irden in de redes van de ver-
llende collegevoorzitters en
.oren niet geweerd. 'Delft wil
[ren tot de top twee in Europa'
'Utrecht wil het Berkeley van
'opa zijn'.
eenheid tussen de universi-
Iten heeft plaatsgemaakt voor
voluit ingezette concurren-
itrijd om de plaats van top-
iversiteit. De mythe van de
'ijkheid moet dus doorbroken
irden.
ast de traditionele aanval op
«minister, die de universiteiten
nog steeds niet voldoende vrij
heid gunt, nemen de verschillen
de bestuurders nu voor het eerst
ik openlijk afstand van elkaar.
Onder duiven schieten
jok de positie van de vereniging
Rn universiteiten, de VSNU,
iet in een tijd van groeiende
jpncurrentie maar wat beschei-
jener worden, vindt VU-rector
ktema. „Concurrerende univer-
Iteiten kennen geen gemeen
schappelijke kwaliteitszorg", al
dus de Delftse rector Wakker.
Rector-magnificus prof. dr. L. de
Klerk van de Katholieke Univer
siteit Brabant (KUB) in Tilburg
heeft echter weer kritiek op de
collega- universiteiten. „Univer
siteiten verschalken elkaar als
zij de kans krijgen. Zij lijken
onder eikaars duiven te schieten
en de vraag is of dit gedrag
bevorderlijk is voor de kwaliteit
van. de opleidingen", aldus de
Klerk.
De eensgezindheid van de uni
versitaire bestuurders richt zich
dit jaar eigenlijk maar op één
punt. Niet zozeer op de minister,
hoewel velen ook hem nog wel
wat te verwijten hebben. Bij
voorbeeld dat hij zegt voor auto
nomie van de universiteiten te
zijn, maar als het er op aankomt
houdt hij nog veel te veel in
vloed.
'Klungelig'
De meeste kritiek gaat echter
naar de politiek in het algemeen,
inclusief de minister. En wel
over de affaire van de afgetreden
staatssecretaris In 't Veld.
Vrijwel alle bestuurders keren
zich in felle termen tegen dit
'dieptepunt in de verhouding
tussen politiek en universiteit',
zoals Gevers in Amsterdam het
noemt.
„Het onrecht dat In 't Veld is
aangedaan," zoals collegevoor
zitter Oomen van Leiden zegt,
heeft de universiteiten diep ge
raakt.
Veldhuis in Utrecht vat de kri
tiek samen voor al zijn veront
waardigde collega's: „Nadat
juist ook politici jarenlang ge
pleit hadden voor ondernemer
schap binnen de universitaire
muren, is een goede representant
daarvan door diezelfde politici
eerst binnengehaald om na zeer
korte periode weer aan de kant
te worden gezet. Klungelig. Ge
brek aan persoonlijke moed."
mentaire enquêtecomn"sS1'
haar rapport over de uitvoetw
van de sociale zekerheid-
discussie daarover in de Ka®®
komt pas later dit jaar. D®
week staan op de agenda e®
initiatief-wetsvoorstel van Py.
dA en CDA voor een nis'J
winstdelingssysteem
werknemers, het laatste re»l
van het debat over de Vreeffl*
lingenwet, de toekomst van P'
dio I, het strafbaar stellen l'sJ
de voorbereiding van een ttt>
drijf, de gezinshereniging
herziening van het straf#,
voor jeugdigen. Woensdagis 1
een hoorzitting over de I
koop van helikopters V00L,|
luchtmobiele brigade. De
ste kamer bespreekt van® i
de herindeling van Brabant-
Utrecht (anp) - Met de komende Miljoenennota in het zicht
zijn de specialisten, verenigd in de LSV (Landelijke Specialis
ten Vereniging) en de NSF (Nederlandse Specialisten Federa
tie), hevig verdeeld over de vraag of de acties tegen staatsse
cretaris Simons moeten worden voortgezet.
Het LSV-bestuur gaat er vanuit drie tot vijf procent zal worden
GroenLinks Tweede-Kamerlid P. Lankhorst (links) overhan
digde gisteren de GroenLinks-discussienota over de Betuwelijn
en Hogesnelheidslijn aan Joost Klerkx (rechts) van de Vereniging
Landelijk Overleg Betuweroute. foto anp
(ADVERTENTIE)
'tN WEER wordt er geknabbeld aan het systeem van de totale
■"^rzorgingsstaat. Uitgerekend in het Jaar van de Ouderen heeft
Wister D'Ancona het plan gelanceerd om de bestaande bejaar-
enoorden op te heffen en zo snel mogelijk te vervangen door
"pleeghuizen, meer thuiszorg en eigentijdse woonvormen,
'n de intentie van het beleid van de minister van WVC valt
''mg af te dingen. De functie van de bejaardenoorden is in de
'gelopen jaren compleet gewijzigd. Aanvankelijk waren het
pén6!? waar ouc'eren vaak gezond van lijf en leden van
™n onbezorgde oude dag konden genieten. Nu zijn het instituten
aar men slechts op zeer hoge leeftijd in combinatie met een
wanfcele gezondheid terecht kan.
aan herschi'tussen bejaardenoord en verpleeghuis is daardoor
n»n vervagen en het is terecht dat de minister de veranderin
gen aoor nieuw beleid vorm tracht te geven.
fcnït)Ze waaroP en het tempo waarin D'Ancona haar plannen
'ffAn Waar te ma'<en' komen echter niet erg realistisch over.
ïfer v°na W" de bejaardenhuizen 'oude stijl' binnen vijf tot tien
dipr door ve'pleeghuisachtige voorzieningen. Boven-
Boin?!?et de he.'e e.Peratie budgettair neutraal verlopen.
ara®norganisaties vrezen terecht de grote haast die D'Anco-
tien i? 5 da3 '.egt- 'n de betrekkelijk korte periode van vijf tot
irolfrv ze *'ch*elf heeft gegeven, is het niet doenlijk om een
ndat h 9!9antische ombuiging tot stand te brengen. Vooral niet
sanm'iv operatie geen geld mag kosten. Een utopie als in
totkapitaaive7n'rCt' 9en°™en dat de sloop van bejaardenhuizen
èdkn?nt- °B- de 'huiszorg leggen is een mooi streven, maar
reltpnrf 'S vorm van zor9 niet- De buidige thuiszorg is niet
kan in n °P een enorme toename van werkzaamheden. Nu al
itekent Rn» eoke' opzicht aan de vraag worden voldaan. Dat
'tneor, e o'Qanisatie fors moet worden uitgebouwd,
•'9een veel geld gaat kosten.
ïns hii ri1erstaind'9. zi'n wanneer minister D'Ancona haar oor
iistprsn i a 'n bet veld en bij de bejaardenorganisaties te
fttiviteit wa h erle9 met be meest betrokkenen is een
worden v a meeste ministeries niet vaak op betrapt kunnen
Plannen ,a's 'e er vanuit mag gaan dat al die nieuwe
voor hun bestwil zijn bedacht.
dat er volgende week voorlopig
een eind komt aan de acties van
specialisten tegen het tarievén-
en budgetbeleid van staatssecre
taris Simons (Volksgezondheid),
blijkt uit een brief van LSV-
voorzitter Palmen.
De NSF wil juist wel met de
acties doorgaan. Het bestuur
heeft de bijna 1800 leden een
brief gestuurd met het verzoek
'versaag niet', aldus voorzitter
De Valois.
Volgens Palmen staan er volgen
de week landelijk zogeheten
budgetterings- of volumebeper
kende weken op stapel (alleen
hulp in spoedgevallen). Inventa
risatie heeft geleerd dat deze
week in veel regio's de acties
worden afgesloten.
Palmen stelt dat er maximale
aandacht is geweest voor 'het
geen specialistisch Nederland
beroert' en dat het woord nu aan
de politiek is.
De NSF wijst er echter op het
landelijke budget voor specialis
tische hulp blijft bestaan. „Bo
vendien is nu al bekend dat het
budget van de ziekenhuizen met
gekort, waardoor het er voor de
specialisten ook niet beter op
wordt", aldus De Valois.
De NSF adviseert haar leden
dan ook het budget te blijven
'bewaken'. Dit hoeft niet in de
volumebeperkende week per
maand. Bij overschrijding van
het budget kunnen specialisten
ook minder gaan doen.
Nieuw systeem
Een gesprek van de NSF met
Tweede-Kamerleden heeft vori
ge week duidelijk gemaakt dat
de politici niet gecharmeerd zijn
van veranderingen in het tarie-
vensysteem, aldus De Valois.
De Commissie-Biesheuvel, die
zich over een nieuw systeem
buigt, heeft besloten om in no
vember geen deelrapport uit te
brengen, zoals wel de bedoeling
was. Het definitieve rapport
wordt niet voor de jaarwisseling
verwacht.
En ook al zou de politiek het
omarmen, dan duurt het nog
heel lang voordat een eventueel
nieuw systeem kan worden door
gevoerd, aldus De Valois.
PBfflSw
Door zich niet herkiesbaar te
stellen wil Van Leeuwen voorko
men dat zij aan de vooravond
van drie belangrijke verkiezin
gen 'als persoon onderwerp van
discussie wordt'.
pakje 250 gram
VERVOLG VOORPAGINA
Een zaak die onlangs nog veel
ophef in de WD veroorzaakte,
was het niet op de verkiezings
lijst voor de Tweede Kamer
plaatsen van de Friese commis
saris van de koningin Hans Wie
gel.
Volgens Van Leeuwen blijft het
bij dit besluit van het hoofdbe
stuur dat 'met instemming van
fractieleider Bolkestein' is geno
men.
Behalve Van Leeuwen heeft ook
vice-voorzitter J. Gmelich Meij-
ling gisteren bekend gemaakt in
mei 1994 zijn zetel ter beschik
king te stellen. Dit vanwege zijn
'verbondenheid' met voorzitter
Van Leeuwen.
literpak
kilo
-J
J/ 17
Zo daar ben ik weer. Snotterig en nog niet helemaal
wel, maar dat gaat wel weer over voordat het erger
wordt. En wat zou ik ook klagen, ik heb een vaste
baan en zit boven het minimumloon, dus welke
coalitie er volgend jaar ook komt, ik word alleen maar
rijker.
Ik ben blij dat ik weer terug ben, maar toch is mijn
omgeving minder vertrouwd. Deze krant heeft tijdens
mijn afwezigheid gauw een gedaantewisseling doorge
voerd en daardoor begin ik me onderhand hopeloos
ouderwets te voelen.
Zo'n beetje de hele krant is gemaakt volgens de
jongste modes op het gebied van vormgeving, maar ik
heb nog altijd datzelfde vignetje boven mijn stukjes
staan.
Een aantal jaren geleden, bij een vorige vormaanpas-
sing van de krant, hechtte ik nog zwaar aan dit
traditionele afdakje, maar nu voel ik me er eigenlijk niet
prettig meer onder. Ik ben een immers een moderne
man, terwijl het nu net is alsof ik niet van deze tijd ben.
Ik ga de hoofdredactie dan ook vragen of ik ook zo'n
nieuw flitsend krante-uiterlijk kan krijgen. Liefst in
kleur natuurlijk, maar strak eigentijds zwart-wit is ook
al goed.
Deze Tijd-nieuwe-stijl, ik zie het helemaal zitten. Met
een nieuw geluid natuurlijk, want nu de fundamenten
van de verzorgingsstaat door volksvertegenwoordigers
worden gesloopt, hoef ik het ook niet meer op te nemen
voor de zwakkeren in de maatschappij.
Als er straks een aantal van die mensen kopje onder
gaat, weet ik me door de politiek gesteund als ik geen
hand uitsteek.
MERIJN
Voor de dichtstbijzijnde
Jac. Hermans bel: 02154-83333
Eg? "m UacHermans
Politie beroofd van partij hasj
Vaassen - Uit een kantoor van de politie van Vaassen is een
partij van 800 kilo hasj - straatwaarde twee miljoen gulden -
gestolen. De partij was vorige week door de politie in beslag
genomen en in afwachting van vernietiging in een brandkast
opgeborgen.
Omdat een loslippige agent dat aan een krant had gemeld, wist
de hele Veluwe waar de in beslag genomen drugs zich bevonden.
Voor de dieven was het een klein kunstje de brandkast te kraken
en er met de hasj vandoor te gaan, omdat het betreffende
kantoor ook niet optimaal was beveiligd.
FNV wil meer keuze in cao's
Amsterdam - De FNV wil dat werknemers ruimer kunnen
kiezen tussen vrije tijd en inkomen en vindt dat de kwaliteit van
het werk moet verbeteren. De vakcentrale verwerpt de 'nullijn'
die het kabinet voor volgend jaar voorstelt. De bonden blijven
bij hun standpunt dat de prijsstijging in ieder geval moet
worden gecompenseerd door loonsverhoging.
De FNV is alleen bereid verlies van koopkracht te aanvaarden
als de slechte financiële positie van bedrijven dat noodzakelijk
maakt of als er in ruil voor het koopkrachtverlies afspraken over
meer werk worden gemaakt.
De grootste vakcentrale wil de cao-pakketten indelen in een
aantal onderdelen, waar tussen uit ruil mogelijk is. Het gaat om
pakketten als 'functie en inkomen', 'herverdeling van werk',
'arbeidsmarktbeleid'.
'Betuwelijn bovengronds afblazen'
Arnhem - De Tweede Kamer moet de discussie over de
bovengrondse aanleg van de Betuwelijn zo snel mogelijk stop
pen en zich sterk maken voor een spoorbaan die milieu en het
landschap minder aantasten. Dat stellen de provincie Gelder
land en de zeventien gemeenten langs het beoogde tracé op basis
van een onderzoek naar de geluidshinder van een bovengronds
traject.
De Betuwelijn leidt mogelijk zelfs tot de oprichting van een
nieuwe politieke partij. In Zevenaar heeft de plaatselijke lijst
LandElijk Zevenaar (LZ) gepleit voor een nieuwe partij die de
Betuwelijn als voornaamste bindende element heeft.
Primeur in strijd tegen cellentekort
Rotterdam - De Rotterdamse politie is de eerste die meewerkt
aan het plan van minister Hirsch Ballin (Justitie), om ter
bestrijding van het cellentekort 300 cellen vrij te maken.
Verdachten in preventieve hechtenis kunnen voortaan voor
maximaal 30 dagen terecht in een cel van het Rotterdamse
hoofdbureau van politie, aldus een woordvoerster van justitie.
In totaal moeten er in Nederland nog voor het eind van 1993 600
extra cellen beschikbaar komen. De minister kondigde de
maatregel enkele maanden geleden aan.
Verdachte doodslag opnieuw vrij
Amsterdam - Het gerechtshof in Amsterdam heeft, naar nu
bekend is geworden, eind vorige week de 19-jarige M. C. in
onmiddellijke vrijheid gesteld. De man kwam in mei in het
nieuws nadat het openbaar ministerie in Amsterdam hem had
vrijgelaten wegens gebrek aan celruimte. Hij wordt verdacht
van doodslag.
De verdachte werd bijna twee weken nadat justitie hem op vrije
voeten had gesteld, opnieuw aangehouden. Hij zou in de
tussenliggende periode twee tot drie straatroven per dag hebben
gepleegd.
Tegen de voorlopige hechtenis heeft zijn advocaat protest
aangetekend omdat er onvoldoende bewijs zou zijn. Het hof stelt
hem nu in het gelijk.
Weerstand tegen bejaardenplan D'Ancona
Den Haag - Het plan van minister D'Ancona om binnen 5 10
jaar de bejaardentehuizen oude stijl af te schaffen stuit op
weerstand bij de belangenverenigingen van ouderen. „Het is een
utopie, fictie. Ze moet eerst maar eens met alternatieven komen.
Nu loopt de minister wel erg hard van stapel", reageert -de
katholieke ouderenbond Unie KBO.
De minister wil dat de bejaardenoorden oude stijl plaatsmaken
voor verpleeghuisachtige voorzieningen met een sterk accent op
thuiszorg.
Hulp aan Antillen pas na betaling schulden
Willemstad - De Nederlandse hulp aan de Nederlandse Antillen
zal pas worden voortgezet als de Antilliaanse regering een
schuld van 17 miljoen gulden aan Nederland 'volledig en tijdig'
heeft afbetaald. Dit heeft minister Hirsch Ballin (Antilliaanse en
Arubaanse Zaken) gisteren laten weten aan de Antilliaanse
minister voor Ontwikkelingssamenwerking, Statia.
De verschuldigde 17 miljoen betreft de aflossing op leningen, die
Nederland in het verleden heeft verstrekt op de uitvoering van
ontwikkelingsprojecten.
In totaal moeten de Antillen dit jaar 52 miljoen gulden
terugbetalen, waarvan nog maar 35 miljoen is afgelost. Gezien
de financiële problemen van de Antilliaanse regering heeft zij
het resterende bedrag van 17 miljoen nog niet kunnen afbetalen.
