Lm
I
Weekend
(m/v)
STEM
liersgeest
)E (m/v)
KENDE (m/v)
IMEENTE
INTENISSE
Justitie heeft
sinds een paar
jaar pas echte
belangstelling
voor De Kok
Ooit droomde Jan Peter de Kok van een zuivere, op
de klassieke homeopathie berustende geneeskunst.
Dat is lang geleden. Tegenwoordig is zijn naam
synoniem voor een op geld en macht beluste goeroe
die niet alleen zelf gevaarlijk bezig is, maar ook een
horde volgelingen aanzet tot kwalijke praktijken.
Van bevlogen inspirator tot de gek geworden Icarus
van de alternatieve hoek: het verhaal van 'JP' en zijn
iatrosofische rijk.
Hij schreef
zelfs voor
hoe seks het
best bedreven
kon worden
ZATERDAG 4 SEPTEMBER 1993
yen gevestigd op
Iureerd. Om deze
r naar kandidaten
30-opleiding
taring in een
J bent gewend
Ite werken.
Jisen heeft u
|everanderingen.
I en resultaat-
|n contactuele
I ontwikkeld en
I en visie uw
fismeren.
to jaar.
reden vraagt,
tirriculum vitae
Hertog.
\ws
Middelburg
36611
histische Grondslag be-
sda, bestaat uit 130 ver-
Irken 60 medewerkers.
nuit de verpleegafdeling,
door heel het tehuis.
lO-VP.
bns de CAO voor Bejaar-
ncentrum met een prettig
evens binnen 14 dagen r
pan de directeur van
erakkerstraat 111,
151950.
CENTRUM DE IJPELAARj
Im.t.v. art. 19 W.R.O.
Hontenisse maakt ingevoW
|l 19a, lid 4 van de Wet op»®
1 (W.R.O.) bekend, dat van
63 voor een ieder op de sect
en de gemeentesecretarie
pie liggen de volgende bou*
in een garage tot een huidvej
iet perceel Piet Heinstraat
een zend- en ontvangsten^
ilsterweg 37B te KloosterzC'
sen vrijstaande woning op "f:
Iwesten van de Dorpsstraat
iwplannen zijn in strijd met
waarin zij zijn gelegen.
sthouders zijn evenwel bef®'"
ng ervan mede te werken
!l 19 van de Wet op de Ruiri»8'
dat op de aanvragen kan vw'
n ieder die bezwaren hierteS8
eid dit gedurende bovenS8'
raar te maken aan burgert»8''
Hontenisse.
ptember 1993
burgemeester van Hontenis88, j
A.M. Steenkamp
De Kok heeft veel bete
kend voor de homeo
pathie in Nederland",
zegt een ex-iatrosoof.
„Ontelbaar veel men
sen zijn door hem op
een goede manier beïnvloed. He
laas kent Jan Peter zijn grenzen
niet. Daardoor is hij op zijn zoek
tocht naar de Homo Universalis
verworden tot een egocentrische
nareist die onvoorstelbaar leed
heeft berokkend."
Jan Peter de Kok stond de afgelo
pen weken flink in de publiciteit.
De grondlegger van de iatrosofie,
de 'wijsheid der geneeskunde',
werd daarbij afgeschilderd als een
goeroe, een misdadige sekteleider
en een gevaarlijke gek. Sinds de
dood van een 2-jarig meisje in
Tilburg, waarvan een Tilburgse
leerling van De Kok wordt ver
dacht, ligt zijn beweging onder
vuur van media, justitie en inspec
tie voor de volksgezondheid. Zelfs
de Tweede Kamer heeft zich al op
de Hagenaar en zijn beweging ge
stort.
Positieve verhalen over De Kok
hoor of lees je nergens. De reden
daarvoor is dat de 41-jarige Hage
naar weigert commentaar te geven.
Ook advocaat P. de Bruin (zijn
rechterhand), basisarts O. Jansen
(zijn linkerhand) en zijn tientallen
volgelingen gooien telkens weer de
deur dicht en de hoorn op de haak.
Uitsluitend tegenstanders, slacht
offers en ex-medewerkers van 'JP'
doen hun zegje. Waardoor er een
mysterieuze waas rond de man en
zijn beweging blijft hangen en niet
duidelijk wordt of De Kok naast
geldzucht nog andere drijfveren
heeft.
De Kok trad overigens al eerder
voor het voetlicht. Zijn 'genees
kunst' trok twee jaar geleden onder
meer de aandacht bij de dood van
de Rosmalense architect Frans van
Dillen. Een zaak waarvoor De Kok
vorige week nog voor het Bossche
gerechtshof verscheen omdat hij
destijds wilde verhinderen dat jus
titie sectie op zijn overleden pa
tient verrichtte. Op 13 september
mag hij wederom in het verdach
tenbankje gaan zitten. Nu in Den
Haag, pjn de twee jaar celstraf aan
te vechten die hem vorig jaar wer-
denajpgelegd omdat hij de doodzie
ke mevrouw Reuchlin uit Dreumel
noodzakelijke medische hulp ont
hield.
Justitie en inspectie voor de
volksgezondheid hebben pas
sinds een paar jaar serieuze
belangstelling voor De Kok.
Terwijl de oorspronkelijke assis
tent-fysiotherapeut uit Rotterdam
al heel wat langer bezig is. In 1976
begon hij samen met de Eindhove-
naar J. van Vliet een eigen oplei
ding, nadat beiden met ruzie waren
vertrokken van de school in Hilver
sum. „Die opleiding natuurgenees
kunde, destijds de enige in Neder
land, kon ons niet bekoren. Omdat
we beiden ondernemende types
waren, besloten we onze eigen op
leiding te beginnen", zegt van
Vliet.
Enkele tientallen leerlingen uit
Hilversum volgden het tweetal
naar Eindhoven. Van Vliet nam
daar de diagnostisch-therapeuti-
sche leerstof voor zijn rekening, De
Kok gaf onder meer college in
filosofie. Toen de opleiding twee
jaar later naar Tilburg verhuisde,
hadden De Kok en Van Vliet al
zo'n 250 cursisten.
In de afgehuurde collegezaal van
de Tilburgse universiteit kwam het
tot een botsing tussen het tweetal.
Voor een bomvolle college-zaal
werden studenten voor de keuze
gesteld: De Kok of Van Vliet. De
laatste verloor. Terwijl De Kok via
een korte tussenstop in Rotterdam
zich tenslotte in Den Haag vestig
de, ging Van Vliet terug naar Eind
hoven waar hij veel later een eigen
opleiding begon.
Van Vliet: „De Kok wilde steeds
meer spirituele zaken in het leer
proces verwerken. Antroposofie, de
Rozenkruisers, dat soort dingen.
Heel boeiend, maar in mijn ogen
niet relevant voor de homeopathie.
De Kok nam me dat heel erg kwa
lijk. Maar het gaat me te ver om nu
ineens spijt te betuigen en dingen
over hem te zeggen die niet fair
zijn. Je moet nooit je eigen nest
bevuilen."
„Hij heeft massa's mensen beïn
vloed. Een invloed die nooit hele
maal zal verdwijnen. Of dat slecht
is voor de homeopathie betwijfel
ik. Natuurlijk is De Kok de fout in
gegaan. Hij is zijn eigen graf gaan
graven. Maar de manier waarop hij
nu door sommigen wordt veroor
deeld gaat me te ver. Hij is en blijft
ook maar een mens."
Nog voor de breuk met Van Vliet,
had De Kok al een aantal trouwe
volgelingen. Eén van de fanatiekste
was Pieter de Bruin, de advocaat
die De Kok tot op de dag van
vandaag terzijde staat. De toenma
lige echtgenote van De Bruin, C.
Dubbeld, vertelt hoe vanaf 1976
onder leiding van De Kok bijeen
komsten in haar huis werden ge
houden. „Een clubje van zes man
nen wisselde daar ervaringen uit
over middeltjes die ieder had ge
slikt, en 'ontdekte' zo nieuwe medi
cijnen. Pieter behandelde zelf ook
familie en kennissen."
„Hij zei voor De Kok tevens van
nut te zijn voor het behandelen van
mensen die 'ziek waren door juridi
sche problemen'. Pieter was een
echte mannetjesputter, maar als hij
van De Kok vandaan kwam was hij
altijd heel timide", aldus Dubbeld.
„Hij ging helemaal op in diens leer.
Zo moesten ze van De Kok elke
ochtend onder de douche mastur
beren. Dat zou de geest verlichten.
En iedereen mocht het ook met
iedereen doen. Pieter ging heel
vaak vreemd en gaf dat ook vol
mondig toe. 'Als je goed leeft, ben
je van de hele wereld', zei hij dan."
De leer van De Kok kende ook een
groot aantal verboden. Koelkast,
televisie en radio kwamen niet in
huis. „En groenten uit de super
markt evenmin. Ik moest zelf in
mijn tuin groenten kweken. Dat
ging zover dat ik 's nachts om half
een bietjes in de grond stond te
stoppen. Omdat de maan toen pre
cies goed stond, snap je." Verder
waren ook koffie, drank, vlees, si
garetten en gewone medicijnen uit
den boze.
De verboden golden ook voor Dub
beld, die dat bijna met haar leven
moest bekopen. Al vier maal had
zij een miskraam gehad. „Na de
tweede miskraam zei Pieter: 'Dat is
Gods wil, je staat er niet genoeg
voor open. Het ligt dus puur aan
jezelf.' Toen ik voor de vijfde keer
zwanger raakte, besloot ik stiekem
een huisarts te raadplegen. Die zei
dat zwangerschap geen enkel pro
bleem was als ik een bepaald hor-
momenpreparaat slikte."
„Dat deed ik, tot Pieter erachter
kwam. Hij was woedend en gooide
de pillen weg. Énkele weken later
werd ik doodziek. Pieter weigerde
een arts in te schakelen." De vijfde
miskraam diende zich aan, maar
De Bruin verbood haar naar een
ziekenhuis te gaan. Na anderhalve
dag vloeien, belandde ze daar uit
eindelijk toch na tussenkomst van
haar moeder. De artsen wisten nog
net haar leven te redden.
Eenmaal weer thuis kreeg Dubbeld
een tirade van de visiterende De
Kok over zich heen. „Hij schold me
voor van alles uit. Ik had moeten
sterven, zo riep hij, ik had het recht
niet om verder te leven." Steun van
haar man kreeg ze niet. Niet lang
daarna begon Dubbeld eèn echt
scheidingsprocedure.
Rond de tijd dat Dubbeld van De
Bruin scheidde, opende De Kok in
Den Haag zijn 'Collegium Iatrosop-
hicum'. Het is dan september 1981.
Leerling Henk Gerbrands, die in de
scheiding tussen De Kok en Van
Vliet had bemiddeld, wordt door
De Kok erbij gehaald om de stich
ting rond het collegium op te rich
ten. Een stichting die tot doel heeft
'het ontwikkelen en verbreiden van
de Iatrosophia, de oorspronkelijke
vijfvoudige geneeskunst'.
Dat vijfvoudige bestaat uit het ge
nezen van de individuele mens, de
mensheid, het dierenrijk, het plan
tenrijk en 'de aarde als stoffelijk
lichaam van de Christus'. In de
statuten staat verder dat er een
Michaëlsacademie, een cultureel
centrum en genezingscentra wor
den opgericht en dat er een genees
kunst op basis van Rudolf Steiner
(grondlegger van de antroposofie)
wordt ontwikkeld.
Al die voornemens worden inder
daad uitgevoerd, met het collegium
als het meest succesvolle initiatief.
Honderden cursisten volgen in de
loop der jaren de lessen van De
Kok en zijn volgelingen. W. de
Jong uit Almelo, student van het
eerste uur: „De iatrosofie speelde
aanvankelijk niet zo'n nadrukkelij
ke rol. Waar het eerst een apart
vak was, werd het echter steeds
meer in andere vakken binnenge
bracht."
Zeven jaar lang volgt De Jong de
colleges. Waarbij het onderscheid
tussen studenten, docenten en pa
tiënten heel diffuus is. Studenten
zijn patiënten en worden soms do
centen. Ook De Jong geeft twee
jaar lang les, in embryologie, tot
het in 1985 tot een abrupt einde
komt. „Ik begon mijn eigen prak
tijk in Almelo en wilde zelfstandig
verder. Dat tolereerde hij niet.
Vreemd genoeg, want daarmee
handelde hij strijdig met zijn eigen
visie van de vrije individuele ont
wikkeling voor iedereen."
De Jong is niettemin nog altijd
enthousiast over de leermethoden
van De Kok: „Sinds drie jaar heb
ik een eigen opleiding klassieke
homeopathie, samen met een van
mijn mede-studenten uit dat eerste -
jaar. Wij merken nu dat we veel te
zacht zijn. De Kok was keihard: na
je eerste jaar moest je in staat zijn
je eigen praktijk te beginnen. En
tijdens je stagetijd hoefde je niet
naar Den Haag te komen als er die
dag minder dan zes patiënten te
behandelen waren. Je moest veel
meer kunnen dan wij nu van onze
leerlingen verwachten."
Henk Gerbrands vertrok in dezelf
de periode als De Jong. Gerbrands,
nu praktiserend 'homeopaat' in
Arnhem, wil liever niet op zijn
iatrosofisch verleden ingaan. „Het
is al zo lang geleden. Ja, de huidige
activiteiten van De Kok zijn nogal
vreemd. Ik geloof dat hij tegen
woordig het contact met de wereld
volkomen kwijt is. Maar nu worden
alleen de kwalijke kanten belicht,
terwijl er destijds wel degelijk
mensen baat hadden bij zijn be
handeling."
Van Vliet, De Jong en Gerbrands
beweren bij hoog en laag niets van
de bedenkelijke praktijken te we
ten waarmee de iatrosofie de laat
ste tijd in de publiciteit kwam. De
klinieken in Kruisland en Drenthe
kennen ze niet, van ernstig leed of
dodelijke slachtoffers is hun even
min iets bekend.
Een aantal activiteiten van De Kok
heeft zich inderdaad pas in de
tweede helft van de jaren tachtig
ontwikkeld. Bij de Kamer van
Koophandel in Den Haag schreef
hij in 1988 de J.P. De Kok Beheer
BV en een daaraan verbonden vof
(vennootschap onder firma) in, met
De Kok als directeur en zijn vaste
vriendin B. van Velthuisen als
commissaris. Sinds kort zou De
Kok in het Haagse ook nog actief
zijn met een stichting Kasper Hau-
ser. Of er ook in België nog bv's,
stichtingen of vof's lopen is onbe
kend, maar het staat wel vast dat
De Kok ook daar actief is.
Ex-volgelingen stellen dat JP zich
in de loop der jaren steeds meer de
rol van allesweter aanmat. De Ha
genaar was niet alleen de meester
van de ware geneeskunst, hij wist
ook beter hoe je huizen moest bou
wen, hoe muziek moest klinken,
hoe zaken te doen, wat de beste
poëzie was en zelfs hoe seks het
beste bedreven kon worden.
Dat alles resulteerde onder meer in
een dichtbundel van zijn hand, in
de oprichting van een archictecten-
bureau, een kunstopleiding, een
uitgeverij, een handvol kunstgale
ries en twee schooltjes. Die laatste
twee, de Michelangelo Academie's
in Den Haag en Rosmalen, waren
door snel ingrijpen van de onder
wijsinspectie niet lang open. Het
architectenbureau dat hij van de
overleden architect Frans van Dil
len overnam, ging binnen een jaar
op de fles. Van de kunstgaleries
schijnt er alleen in het Belgische
Westmalle nog een te bestaan.
Ondanks al die zakelijke tegensla
gen, bleef het geld bij De Kok
binnenstromen. Via de cursisten
van zijn Haagse school. Maar ook
via zijn volgelingen en waarschijn
lijk dus ook de uitbaters van de
twee klinieken, die de helft van
hun inkomsten aan De Kok af
moeten staan. Met consulten die
150 tot 500 gulden per uur kosten
of een kuur a 2000 per maand
lopen die bedragen aardig op.
Het lijkt er trouwens op dat De
Kok ook zonder al die bijdragen
niet gauw op zwart zaad komt te
zitten. Hij heeft immers ook nog
zijn eigen patiëntenbestand, dat tal
van cliënten uit de beter gesitueer
de kringen herbergt: kunstenaars,
diplomaten, architecten, advoca
ten. Zoals mevrouw E. Smith uit
Wassenaar, die in 1985 vier maan
den onder behandeling bij hem was
wegens vermeende baarmoeder
halskanker.
„De Kok stelde dat ik kon genezen
door zeven jaar lang therapie bij
hem te volgen. Een therapie die
bestond uit 594 keer met hem ge
meenschap hebben. De totale be
handeling zou op 84.000 gulden
komen. Of ik dat bedrag maar
meteen in zijn geheel wilde vol
doen", sneert Smith nu. Ze pikte
dit soort eisen en adviezen van De
Kok niet.
Die houding leidde er vol
gens Smith toe dat zij tot
drie keer toe werd mishan
deld. „Éénmaal trok De
Kok een bos haren uit mijn hoofd,
tweemaal smeet hij me van de trap.
Daarbij sneuvelde een paar trap-
spijlen. De week daarop stuurde hij
doodleuk een rekening wegens
'huisvredebreuk en vernieling van
trap'."
Volgens Smith verstuurt De Kok
vaker dergelijke 'rekeningen': „Van
een officier van justitie heeft hij
ooit 500.000 gulden geëist als scha
devergoeding voor twee dagen
voorarrest. En toen ik een leerling-
iatrosoof belde om haar te waar
schuwen voor de praktijken van De
Kok, ontving ik van haar een reke
ning wegens 'telefonisch consult'."
In de jacht op geld gaan de iatroso-
fen zelfs zover dat familieleden van
overleden patiënten bedolven wor
den onder hoge rekeningen en be
dreigd worden als ze niet betalen.
Het bedreigen gebeurt via een in
cassobureau, dat op hetzelfde adres
is gevestigd als het advocatenbu
reau van Pieter de Bruin. Nabe
staanden zien bovendien vaak dat
geld en waardevolle spullen van
het slachtoffer door De Kok wor
den geërfd.
Smith: „De Kok is gewoon een
misdadiger. Maar niemand schijnt
hem aan te kunnen of durven pak
ken. Er liggen bij justitie zelfs
klachten over hem die dateren uit
1978. Meer dan een jaar heb ik het
via politie en justitie geprobeerd.
Allemaal zeiden ze dat hij niet aan
te pakken is. Een paar jaar geleden
nog zei de politie tegen me: 'O
mevrouw, we weten zelfs dat er
doden gevallen zijn. Maar ja: doden
kunnen niet praten.' Nou vraag ik
li
Door Jan Ligthart
Alternatieve genezers gaan vaak kundig en zorgvuldig te werk bij hun benadering van mensen die soms
diep in de put zitten. Dit kan niet voorkomen dat er van tijd tot tijd een charlatan optreedt.
FOTO ARCHIEF OE STEM
Vrije val van
een allesweter
je toch. Dan is het toch echt te gek
voor woorden dat niemand die man
aanpakt?"
Dat niemand De Kok aanpakt, is
niet geheel waar. In drie gevallen
werd door justitie een onderzoek
ingesteld. In de zaak Van Dillen en
het bijna overlijden van een baby
leverde dat geen belastend materi
aal op. Maar in het eerder genoem
de geval van mevrouw Reuchlin
veroordeelde de rechtbank De Kok
tot twee jaar cel. Omdat die uit
spraak in hoger beroep wordt aan
gevochten loopt De Kok nog steeds
vrij rond.
Toch is de verwarring en frustratie
van betrokkenen als Smith wel
begrijpelijk. Inmiddels is van tien
mensen bekend dat zij onder be
handeling van een iatrosoof zijn
gestorven. Andere slachtoffers heb
ben het overleefd, maar bleven niet
ongeschonden. En ondertussen lijkt
er niets te gebeuren.
Waar pakweg een taxi-chauffeur,
een bakker of een wethouder bij
een grove fout meteen gestraft kan
worden, lijkt De Kok ongestoord
zijn gang te kunnen gaan. De rijks
commissie Muntendam die in 1981
de diverse alternatieve geneeskun
sten onder de loep nam, verhoorde
De Kok wel maar er gebeurde
niets. Nog steeds schiet de wetge
ving tekort om bedenkelijke prak
tijken aan de kaak te stellen.
Het verwijt van sommigen dat ook
reguliere medici fouten maken en
niet worden aangepakt, gaat maar
ten dele op. De inspectie voor de
volksgezondheid heeft opsporings
bevoegdheid, kan daardoor bij een
reguliere arts in de keuken kijken
en indien nodig zijn bevoegdheid
intrekken. Of en hoe dat daadwer
kelijk gebeurt, is vraag twee.
Een alternatief genezer valt echter
nauwelijks te controleren. Een ia
trosoof hoeft een inspecteur niet
binnen te laten en klachten zijn er
zelden. Veel slachtoffers van kwak
zalvers schamen zich voor het feit
dat zij ergens zijn ingetuind. Nabe
staanden zien zich al met teveel
leed omringd om ook nog eens een
strijd tegen de behandelaar te be
ginnen. Bovendien is de laatste
wens die het slachtoffer op zijn of
haar sterfbed uitspreekt vaak dat
er geen strijd geleverd wordt.
Mocht de inspectie toch belastbaar
materiaal vinden, dan volgen een
boete van 500 gulden en sluiting
van de praktijk. Maar die beletten
een kwaadwillend iemand niet om
de volgende dag weer een praktijk
te beginnen. Ook justitie kan wei
nig uitrichten: zij moet grotendeels
afgaan op de inspectie of wat ge
tuigen verklaren. En dus stuit jus
titie op dezelfde problemen.
De Kok trekt zich van het moeiza
me geworstel van zijn tegenstan
ders nauwelijks iets aan. Hij ver
acht namelijk gevestigde instituten
als de rechterlijke macht, de regu
liere gezondheidszorg, het onder
wijsstelsel en het burgerlijke appa
raat. Zo blijkt onder meer uit de
wijze waarop hij die instanties ver
baal bejegent.
Een GGD-arts die een lijkschouw
uit moest voeren op een overleden
patiënt van De Kok werd door de
laatste meerdere malen voor dokter
Mengele uitgescholden. Een offi
cier van justitie noemde hij een
nazi. De rechterlijke macht be
tichtte hij van SS-methoden. De
inspectie voor de volksgezondheid
kreeg als troetelnaam 'hersenloze
bureaucraten'. Erkende homeopa-
ten zijn 'fascisten'. En de reguliere
gezondheidszorg doet hij af als
'pseudo-wetenschappelijke dieren-
mishandelaars, aborteurs, euthana-
sisten en eugenetici'.
Het blijft niet alleen bij woorden.
De Kok lapt procedures en officiële
regels achteloos aan zijn laars. Dat
blijkt uit de twee voormalige
schooltjes van De Kok waar kinde
ren volgens de onderwijsinspectie
van lessen of onderwijs geen spra
ke was. De kinderen konden komen
en gaan wanneer ze wilden, en "an
lesstof was nauwelijks sprake.
Overigens zijn er aanwijzingen dat
De Kok bezig is een nieuw school
tje op te richten in en achter het
huis van de Tilburgse iatrosoof die
nu van doodslag wordt verdacht.
De minachting voor regels blijkt
ook tijdens zittingen van de recht
bank. Toen hij tot twee jaar werd
veroordeeld, beet hij de rechter toe:
„Ik beoefen de geneeskunst. En dat
blijf ik doen, ongeacht wat de rech
terlijke macht daarvan vindt."
Ook in andere zaken treedt De Kok
regels met voeten. De verhalen van
Dubbeld en Smith geven al aan dat
De Kok ook zijn eigen kijk op
seksualiteit heeft ontwikkeld. Dat
heeft er volgens meerdere bronnen
toe geleid dat De Kok regelmatig
met patiënten en/of volgelingen
naar bed gaat. Zo zijn bij diverse
vrouwen kinderen geboren, en dat
lijkt niet alleen te liggen aan het
feit dat de pil in de ogen van de
iatrosofie taboe is, die door De Kok
niet bij de burgerlijke stand zou
den zijn opgegeven. En die noch de
achternaam van 'JP' noch die van
de moeder zouden dragen.
Of ook zijn volgelingen dat gedrag
klakkeloos volgen, valt moeilijk te
achterhalen. In ieder geval had en
heeft JP veel grip op zijn volgelin-
gen en patiënten. De cursisten die
een eigen praktijk beginnen, die
nen De Kok voor elke behandeling
en elk 'recept' te raadplegen. „Even
Den Haag bellen", luidde vaak het
antwoord van een behandeld iatro
soof als een patiënt zijn verhaal
had gedaan.
Vrijwel alle slachtoffers van iatro-
sofen kennen De Kok daardoor op
zijn minst bij naam. Zijn naam
duikt ook op in verschillende ver
halen van mensen die in een van
beide klinieken zaten. Waarbij ook
de naam van de Utrechtse arts O.
Jansen vaak valt. Kennelijk wordt
deze door JP ingeschakeld op mo
menten dat hij een bevoegd arts
nodig heeft.
Hoeveel praktiserend volgelingen
De Kok precies heeft, is nog altijd
onduidelijk. Zijn 'school' kende
sinds 1981 per jaargang veertig tot
honderd cursisten. Een groot deel
daarvan haakte vroegtijdig af. An
deren weekten zich na hun studie
los van de Hagenaar.
Aangezien de opleiding in Hilver
sum lange tijd de enige mogelijk
heid tot scholing was, heeft de
oprichting van het Collegium Ia-
trosophicum grote gevolgen gehad
in het homeopatische wereldje. Van
alle klassieke homeopaten die in
Nederland een praktijk hebben,
heeft een niet te onderschatten
aantal korte of langere tijd les
gehad van De Kok.
Een paar dagen telefoneren levert
een lijst op met een vijftigtal na
men van 'klassiek homeopaten' die
iatrosofie hebben gestudeerd. Som
migen ontkennen, anderen smijten
de hoorn op de haak. Weer anderen
beamen hun 'Haagse periode' maar
met de toevoeging dat het „heel
lang geleden en dus niet relevant
Sommige studenten haalden later
alsnog in Hilversum (tegenwoordig
Bloemendaal) een diploma. Vooral
hierdoor wordt het voor de leek
vrijwel onmogelijk om een homeo
paat van een iatrosoof te onder
scheiden. Zelfs het lidmaatschap
van een van de twee beroepsvereni
gingen is daardoor geen garantie
meer voor de vraag of iemand al
dan niet onder invloed van De Kok
heeft gestaan. En zoals oud-com
pagnon Van Vliet eerder al zei: die
invloed zal nooit helemaal verdwij
nen.
Wellicht willen daarom slechts
weinig oud-volgelingen commen
taar geven. Eén afvaller, die niet
lang geleden de iatrosofen de rug
toekeerde, wil anoniem zijn zegje
wel doen. Geen naam erbij is de
eis, want ook hij presenteert zich
nu als klassiek homeopaat.
Ik ging weg toen ik merkte hoe
niet de patiënten maar de
theorie op de eerste plaats
kwam. Dat is fundamenteel
mis aan de manier waarop De Kok
therapie bedrijft. Een aantal ideëen
is niet slecht. En hij heeft prachtige
spirituele verhalen. Maar met al
leen spiritualiteit genees je geen
kanker of longontsteking. En als
een patiënt dreigt te stikken, kun je
niet zomaar weglopen. Dat doet De
Kok."
„Ik weet zeker dat JP als een
idealist met de beste bedoelingen
aan 'zijn zaak' begon. Maar het
ging fout: De Kok is en was name
lijk therapeut om zijn eigen zwak
tes te compenseren. Hij is niet met
zichzelf in balans. Kan er niet
tegen dat zijn middeltjes niet wer
ken en zegt dan rustig tegen een
patiënt: het ligt aan jou, je wilt
gewoon niet genezen. Dat maakt
hem zo gevaarlijk. Hij maakt veel
te veel slachtoffers, kweekt onno
dig veel leed."
„Ik vermoed dat hij op seksueel
gebied bij patiënten de meest vre
selijke dingen heeft gedaan. Zoals
De Kok ook de dood van vele
mensen op zijn geweten heeft. En
erger nog: hele families uit elkaar
heeft getrokken. Of zoals in het
geval Van Dillen de overledene
vooraf van alles belooft, maar na
het overlijden precies het tegenge
stelde doet."
Volgens deze ex-iatrosoof gaat de
theorie van De Kok ervan uit dat er
genees-impulzen op allerlei ni
veaus plaatsvinden: via homeopa
thie maar ook via kunst, zelf bou
wen, de economie, noem maar op.
„Daar zit ook wel wat in. Alleen
meent JP dat hij zelf de beste is in
alles. Hij werkt aan een soort Ho
mo Universalis, en ziet zichzelf
daarbij als een tweede Leonardo
DaVinci."
„Je moet het collectief niet bestrij
den, zo riep hij altijd, want dat is
te sterk voor het individu. Maar JP
doet zelf niet anders dan het col
lectief op alle fronten uitdagen. Hij
is ook absoluut niet in staat tot
samenwerken. Hij is contactge
stoord, kan anderen alleen maar
gebruiken en misbruiken. Want hij
heeft graag macht over mensen.
Leerlingen en patiënten maakt hij
afhankelijk: zij die zijn opleiding
verlaten, kunnen niet op eigen be
nen staan. Dus haken alleen de
sterkeren af: uit zichzelf of omdat
De Kok ze verwijdert."
„Maar hij is niet gek. Daardoor
zijn het straks ook de mensen die
hij gebruikt, die de zwaarste klap
pen krijgen. En niet hijzelf. En dat
is jammer. Het is een immoreel
mens."
