Computer-koper in de war
wmmfflsm
Magd
Nieuwe stevige Cabrio en opgekrikte Passat
Ondoorgrondelijk jargon rondom een woud van allerlei uitvoeringen
iooten en De
Smartegeld
Laatste ontwikkelingei
op Dag van het Wone\
Intieme lessen
Meer fris door de keel
DE STEM
CONSUMENT
LETSELSCHADE
DONDERDAG 2 SEPTEMBER 1993
Door Jan van de Ven
Breda - Computer-advertenties overschreeuwen elkaar.
Het lijkt almaar mooier en goedkoper te kunnen (hoewel
de prijzen tijdelijk zullen stijgen door schaarste aan
geheugenchips). Wie voor de aanschaf staat, moet zich
echter eerst door haast ondoorgrondelijk jargon heen
worstelen: 80486, SX, DX, SL, kloksnelheid, local bus,
EISA, SVGA, multisync, non-interlaced, harddisks, me
gabytes... Hierbij een opfrisser voor wie hiervan enigs
zins in de war mocht raken.
Maakte een beperkte keus ooit
de aanschaf van een computer
relatief eenvoudig, tegenwoordig
moet je goed uitkijken welke
'configuratie' je aanschaft. Voor
alleen eenvoudige tekstverwer
king hoef je je niet blind te
staren op de in schreeuwende
advertenties aangeprezen toeters
en bellen. Maar snelheid en
kracht zijn wel nodig voor bij
voorbeeld het beheer van grote
bestanden, desktop publishing
en toepassingen die draaien on
der de grafische gebruikersinter
face MS Windows.
De eerste keuze betreft het soort
computer: wordt het een MS/
DOS-machine of iets anders?
Voor stand alone computers
(zelfstandig gebruikte compu
ters, die niet in netwerken aan
elkaar zijn geknoopt) domineert
de MS/DOS-computer de markt:
een combinatie van een microp
rocessor van het Amerikaanse
bedrijf Intel (of een kloon daar
van) en het Microsoft Disk Ope
rating System (MS/DOS). Zo'n
operating system of besturings
programma moet de op zich
domme computer vertellen hoe
hij opdrachten moet uitvoeren.
Het tweede computertype dat
van belang is, is de Apple, ge
bouwd rond een microprocessor
van het Amerikaanse Motorola
en een besturingssysteem van
Apple zelf.
Uitwisselen
Apple- en MS/DOS-computers
kunnen eikaars programma's in
principe niet draaien. Wel zijn er
mogelijkheden om bestanden
van beide computertypes via
floppydisks, kabeltjes of tele
foonlijnen uit te wisselen, en
bestaat er programmatuur (een
zogenoemd emulatie-program-
ma) om de Apple te laten werken
als een MS/DOS computer (het
omgekeerde is niet mogelijk).
Het grote uiterlijke verschil tus
sen Apple- en MS/DOS-compu-
ters is dat de Apple standaard
een zogenoemde grafische ge
bruikersinterface heeft, die het
beeldscherm voorstelt als een
bureaublad. Het abstractieni
veau van de computer is omlaag
gebracht door ikoontjes die als
het ware bureauladen en map
pen vormen waarin je je gege
vens op kunt slaan. Er zijn sim
pele keuzemenu's die met een
muis kunnen worden aangeklikt
in plaats van de ondoorzichtige
opdrachten van MS/DOS. Wie
het gebruiksgemak van de Apple
op een MS/DOS-machine wil, is
aangewezen op het hulppro
gramma dat het bedrijf Micro
soft in navolging van Apple
heeft ontwikkeld: MS Windows.
Intern geheugen
'Windows' kan niet zomaar op
elke pc gedraaid worden. Mini
maal is een pc met een micropro
cessor van het type 80386 (kort
weg 386), een intern geheugen
van 2 megabyte en een harddisk
van 40 mb. Het is echter alles
zins raadzaam om het iets rui
mer te nemen: 4 mb intern ge
heugen en een harddisk van 80
mb. Bij gebruik van Windows in
combinatie met 'zware' pro
grammatuur is een configuratie
rond een 80486-processor (kort
weg 486) geen overbodige luxe.
Ook een kleuren-beeldscherm
met een hoge resolutie is voor
zowel Windows als spelprogram-
matuur aan te bevelen.
Hart
De microprocessor vormt het
hart' van de computer. Bij MS/
DOS machines zijn ze van het
merk Intel, of het zijn klonen
van concurrenten als AMD en
Cyrix. Niet zo zeer het merk als
wel het typenummer bepaalt de
iMm
-
i u"«
t U t V
t' "i n
De gebruiksvriendelijke ikoontjes van Windows 3.1.
FOTO'S ARCHIEF DE STEM
Het typenummer bepaalt de
belangrijkste mogelijkheden.
mogelijkheden. Na de inmiddels
achterhaalde 8086 en 80286
wordt de 80386 nu toch wel als
het absolute minimum gezien,
terwijl de opvolger hiervan, de
80486, al tot standaard is verhe
ven. De opvolger is er ook al: de
Pentium, die weer vijf keer zo
snel is als zijn voorganger.
Apple-computers werken op Mo-
torola-processoren. Na eerdere
versies is hier de 68030 de on
derkant van de markt en zit in
de topmodellen een 68040. Ook
Apple heeft een nieuwe genera
tie klaar: Motorola's PowerPC-
chip, die qua prestaties overeen
komt met de Pentium. De nieu
we generaties microprocessoren
zouden op den duur een eind aan
het probleem van de gebrekkige
uitwisselbaarheid van program
matuur en bestanden van ver
schillende computertypes moe
ten maken. Wie de mogelijkhe
den van de Pentium straks be
nutten wil, moet nu een MS/
DOS-computer met een 486 pro
cessor kopen en nagaan of deze
upgradable is, of er - met andere
woorden- straks zo'n Pentium
kan worden ingestoken. Apple
zegt dat zijn huidige computers
zonder problemen met de Po
werPC kunnen worden opge
waardeerd.
Architectuur
Niet alleen het 'typenummer'
van de microprocessor bepaalt
de prestaties. Er zijn per type
ook verschillen die worden
weergegeven door een lettercom
binatie en/of een aanduiding van
de snelheid. De snelheid (de
'kloksnelheid') wordt weergege
ven in megaherz (mhz), waarbij
16 mhz naar de huidige begrip
pen wel het minimum is en de
top bij de 486-processoren ligt
op 66 mhz. Maar die kloksnel
heid is slechts een deel van het
verhaal. Ook de 'architectuur'
van de chip bepaalt voor een
groot deel de rekensnelheid.,
Door die verschillen in architec
tuur is in principe de 486 sneller
dan de 386. Maar per processor
zijn er dan weer verschillen. De
lettercombinatie SX geeft aan
dat het gaat om het basismodel
van de processor. De SL-versies
zijn minder energie verbruiken
de typen, speciaal bedoeld voor
portable computers. De DX-ver-
sie heeft een ingebouwde
co-processor, die de snelheid
flink kan opvoeren door tijdro
vend rekenwerk van het gewone
processorgedeelte over te nemen.
En dan is er nog een DX2-versie
die weer sneller is. Bij deze type
aanduidingen is uitgegaan van
originele Intel-processoren. Klo
nen van andere merken kennen
soms weer andere aanduidingen,
wat vergelijken weer een tikje
moeilijker maakt.
Cache-geheugen
De snelheid van de computer is
verder onder meer afhankelijk
van de toegangstij d tot de hard
disk, de communicatie tussen
computer en randapparatuur,
het beeldscherm, uitbreidings
kaarten en de manier waarop de
verschillende onderdelen in de
computer zelf met elkaar com
municeren. Daarnaast kan extra
snelheid ook gehaald worden uit
een cache-geheugen. Dit is een
klein stukje geheugen waarin in
formatie die veel wordt opge
vraagd, paraat wordt gehouden.
Dat kan nogal wat snelheids
winst opleveren. Bij veel syste
men is dit niet standaard, maar
bestaat de mogelijkheid om een
aparte cache-chip te installeren.
Overigens moet daarbij worden
opgemerkt dat elke uitbreiding
achteraf, relatief veel geld kost.
Dat geldt niet alleen voor een
optionele cache, maar ook voor
bijvoorbeeld het installeren van
extra werkgeheugen (in het jar
gon simm's geheten). De prijzen
van simm's zijn de laatste weken
omhoog geschoten, wat uitbrei
den van een systeem nog eens
extra duur maakt.
Local bus
Hoe breder de stroom, des te
groter de transportcapaciteit.
Dat geldt ook bij computers. Het.
data-pad waarlangs gegevens
worden vervoerd is bij een
486-computer twee keer zo
«breed (32-bits) als dat bij een
386 (16 bits) en dat kan nogal
schelen. De betere computers
bieden slots waar 'uitbreidings
kaarten' kunnen worden inge
stoken die de prestaties flink
opvoeren (soms reeds inge
bouwd, anders bij wijze van
extra optie leverbaar). Local bus
bijvoorbeeld, een directe verbin
ding tussen beeldgeheugen en
microprocessor die de beeldver
werking op de monitor fors op-
Maar er zijn in het ver
lengde van local bus ook aparte
'kaarten' die zorg dragen voor
een snellere aansturing van
randapparatuur, zoals een EI
SA-bus of een accellerator. Deze
opvoer-setjes bewijzen hun dien
sten vooral bij grafische pro
gramma's (cadcam, desktop pu
blishing), zwaar rekenwerk en
de meer ingenieuze spellen.
Monitoren
Beeldschermen zijn er ook in alle
soorten en maten. Een gewoon
monochroom scherm zou voor
veel computerprogramma's vol
doende zijn, maar veel nieuwe
programmatuur vraagt om hoge
re resoluties (meer beeldpunten
op een zelfde oppervlak). Daar
om wordt een standaard VGA-
scherm (resolutie 640x480 beeld
punten) tegenwoordig als mini
maal gezien. Verder zijn er (mul-
tisync)monitoren die ook resolu
ties van 800x600, 1024x768 (Su
per VGA of SVGA) en zelfs
1280x1024 beeldpunten aan
kunnen.
Hoe "hoger de resolutie, des te
fijner het beeld. Maar voor de
beeldkwaliteit zijn nog een paar
begrippen van belang: non-inter
laced en dot-pitch. De dot-pitch
geeft de doorsnede van de
kleinst mogelijke beeldpunt aan
in millimeters, bij voorbeeld 0,26
of 0,28. Hoe kleiner de dot-pitch,
des te scherper het beeld.
Eenvoudiger
Bij de hoge resoluties wordt zo
veel informatie van de computer
naar het scherm gestuurd, dat
veel monitoren dat niet in één
keer kunnen verwerken. Daarom
worden om de beurt de even en
de oneven beeldlijnen 'ververst'.
Die methode heet interlaced. Het
beeld wordt er wat onrustig
door. Een (vaak veel duurder)
non-interlaced SVGA-scherm
heeft die truc niet nodig en ver
verst steeds het volledige beeld.
Hoe vaak dat gebeurt hangt af
van de in herz (hz) weergegeven
frequentie. Hoe hoger de fre
quentie, des te rustiger het
beeld.
Voor Apple-computers ligt het
wat eenvoudiger. Er is dan ook
maar één aanbieder: Apple zelf.
De types van dit merk variëren
grofweg van 4 mb intern geheu
gen, 68030 processor, 40 mb
harddisk en een klein ingebouwd
zwart/wit scherm (Macintosh
Classic II en Performa 200) tot
het topmodel Quadra 950, met
minimaal 8 mb intern geheugen,
een veel snellere 68040 proces
sor, een standaard-harddisk van
230 mb en een kleurenbuis op
het formaat van een halve kran
tepagina.
Qua gebruiksgemak is de Apple
de ideale computer, maar hij is
verhoudingsgewijs wat duur.
Dat geldt ook voor de randappa
ratuur. Vroeger was de gebrui
ker van grafische programma
tuur vrijwel volledig op Apple-
computers aangewezen, maar
door de komst van MS Windows
en de vertaling van de betere
grafische programmatuur naar
MS/DOS is de hegemonie van
Apple doorbroken.
Door Rien van der Steen
De 'grote' Volkswagen wordt
voornamelijk gekocht van
wege de ruimte die de auto
biedt. Maar het is de bou
wers in Wolfsburg een doorn
in het oog, dat de stationcar
van de Passat veel geliefder
is dan de sedan.
Dat komt vooral omdat het de
sign van de laatste de mensen
niet aanspreekt. De Passat rijdt
voortreffelijk en de afwerkings
kwaliteit is prima. Maar de auto
is nogal saai. VW heeft het
model überarbeitet in de hoop
dat het nu wel in de smaak valt.
Tegelijkertijd verschijnt de
nieuwe Golf Cabriolet. Mét rol-
beugel, want dat is altijd veili
ger, houden ze in Wolfsburg vol.
Importeur Pon in Leusden zal
er nog een hele dobber aan
hebben. Want in Duitsland
wordt de vernieuwde Passat
maar DM 1.830 duurder. Met
standaard twee airbags, hoofd
steunen voor en achter, stuur
bekrachtiging, toerenteller, in-
terieurluchtfilter, gordelspan
ners en bovendien ABS vanaf
de 2.0/115 pk. Het fantasieloze
front heeft een grille(tje) gekre
gen en achter ziet de auto er
wat krachtiger uit door de grote
achterlichten en de in de ach
terklep geïntegreerde spoiler.
Uitvoeringen zijn er genoeg in
nieuwe, opvallende kleuren. Het
topmodel is de Passat VR6 Ex-
clusiv, maar er is ook een nieu
we direct ingespoten 1.9 turbo
diesel. Dezelfde die Audi heeft,
alleen heeft die concerndochter
De open Golf Cabrio is een voorbeeldig vormgegeven en vooral stevige cabriolet.
de motor geruislozer weten te
verpakken. De TDi van Volks
wagen bromt nogal, maar pres
teert het wel om met een liter
diesel ruim twintig kilometer
ver te komen. Bij een tankin-
houd van 70 liter dus goed voor
een actieradius van pakweg
1400 kilometer.
De Passat is inmiddels twintig
jaar oud en wereldwijd zijn er
intussen al 6,2 miljoen van ver
kocht. Het was in 1973 de eerste
VW uit Wolfsburg met een
voorin geplaatste watergekoel-
de motor op de voorwielen. Met
name de Variant (1980) werd
een trendsetter: elegant, enorm
ruim en praktisch.
Audi-achtig
Het onderstel van de Passat is
gelijk gebleven. De nieuwe auto
wordt eind oktober leverbaar.
Als Pon erin slaagt de prijsver
hoging te beperken tot een klei
ne drieduizend gulden, zou de
vernieuwing best eens vruchten
af kunnen werpen. Het eigen
gezicht van de Passat is ver
dwenen om plaats te maken
voor een meer Audi-achtig ont
werp met een hoge taillelijn. En
de Variant blikt aan de achter
kant zelfs ietwat als een BMW
3-Touring. Maar de sedan is in
elk geval niet zo afgrijselijk saai
meer.
Cabriolet
Op basis van de Golf III heeft
VW nu een nieuwe cabriolet.
Opel heeft de nieuwe open As-
tra zónder rolbeugel, VW houdt
vanwege de veiligheid vast aan
de indertijd door de Amerika
nen geëiste voorziening. De eer
ste Golf Cabrio (1979) heeft het
uiterst lang volgehouden. Het
model sloeg zelfs een complete
Golf-generatie over. Gevoed
door de wetenschap, dat open
rijden geliefd is én door het feit,
dat de Duitse markt er enorm
op gebrand is (1992: 100.000
cabrio's) komt nu de nieuwe.
De open Golf is ongetwijfeld
een van de beste cabrio's op de
markt. Airbags en ABS zijn le
verbaar, er zijn drie verschillen
de motoren, het eventueel elek
trische te bedienen dikke dak
en er is een windscherm te krij
gen, dat aangebracht achter de
hoofdsteunen de rijwind effec
tief beperkt. Standaard zijn
stuurbekrachtiging aan boord,
verstelbaar stuur en sportstoe
len en de 'Avantgarde' heeft
bovendien lichtmetalen velgen,
elektrisch verstelbare en ver-
warmbare spiegels en een iets
verlaagd onderstel.
Versterkingen
Het zijn niet al die foefjes die de
nieuwe cabriolet van VW tot
kwalitatief eenzame hoogte
drijven. De rolbeugel en de
extra versterkingen in portie
ren, stijlen, dorpels en onder het
dashboard maken dit een onge
meen stevige auto. Ook met
twee wielen op de weg en twee
in de berm vertikt deze 'oben
ohne' auto het te rammelen of
een onveilig gevoel van drei
gend uit elkaar vallen (torsie) te
geven. En dat is bij veel cabrio
lets belangrijk anders.
Uiteraard is de Golf een vierzit-
ter gebleven. Want, aldus het
Volkswagen-credo, een cabrio
let hoeft beslist geen flitsende
tweezitter voor vermogende
mensen te zijn. Voeg daarbij een
opvallend grote kofferruimte,
een slim bedachte 'snelle' af-
dekhoes voor de neergeslagen
kap en de nieuwste open VW
mag een schot in de roos heten.
Van de vorige werden er bij
Karmann in Osnabrück bijna
400.000 gemaakt. Karmann, dat
indertijd de Kever Cabrio con
strueerde, zal ook deze cabrio in
elkaar zetten. Elegant, eenvou
dig en stevig. VW heeft de afge
lopen jaren voor haar doen ge
stunt met de prijzen om de Golf
cabrio in de markt te houden.
Het nieuwe model zal vanaf
eind oktober zeker boven de
vijftig mille kosten.
Door mr. L.J.A.M. Hanssen
De advocaat mr. L.J.A.M. Hanssen behandelt op deze
gevallen van personen die als gevolg van letsel schade
opgelopen. Hij legt uit hoe de daardoor ontstane fintt
emotionele of psychische nood via juridische weg kan
gelenigd.
Als jongen droomde hij er al
van zoveel mogelijk van de
wereld te zien. Reizen is zijn
lust en zijn leven. Maar door
zijn drukke baan kan hij maar
een of hooguit twee keer per
jaar weg.
Hij is vrijgezel en vindt het
niet leuk om alleen op reis te
gaan. Daarom heeft hij zich
aangesloten bij een reisvereni-
ging. Met heel wat leden heeft
hij inmiddels een hechte band.
Bovendien organiseert de club
alleen low-budgetreizen. Die
zijn tenminste te betalen.
Een reorganisatie bij zijn
werkgever biedt hem de moge
lijkheid op zijn 54e vervroegd
met pensioen te gaan. Tot de
pensioengerechtigde leeftijd
behoudt hij 70 procent van
zijn salaris. De vrijgezel vindt
het een prima plan. Hij krijgt
dan alle tijd om met de club
op stap te gaan.
Dit keer staat Frankrijk op
het programma. Net voordat
hij bij de Eifeltoren in Parijs
in de bus stapt, wordt hij
aangereden. Een snerpende
pijn trekt door zijn been. In
het ziekenhuis zien ze al gauw
dat hij zijn heup heeft gebro
ken. Na een paar dagen mag
hij naar Nederland vervoerd
worden.
In zijn woonplaats stellen de
artsen vast dat algeheel, her
stel niet te verwachten is. Hij
zal zijn verdere leven gekluis
terd blijven aan een rolstoel.
Verre reizen kan hij verder
wel vergeten. De rolstoel past
niet in de bus en de organisa
tie van de club is niet bere
kend op mensen die hulpbe
hoevend zijn.
De wet schrijft voor dat wie
door zijn schuld een ander
letselschade berokkent, die
schade moet vergoeden. Dat
wil zeggen, de kosten
maakt moeten worden
slachtoffer zoveel als m«
in de toestand te brengei
het ongeluk niet had pla
vonden: huishoudelijke
speciale vervoerskosten,
passingen in huis, koste
protheses waarvoor hi
verzekerd is.
Onder letselschade valle
de kosten die gemaakt
worden om te bereiken
an onze rtv-redactie
Hilversum - Na vijf seizoenen
112 uitzendingen - van
Keek op de Week' gaan Kees
ran Kooten (52) en Wim de
lie (54) een andere doelgroep
aanspreken. Onder het motto
Er komen gezien de uitval op
ie arbeidsmarkt steeds meer
t verjaarden' beginnen ze op
alsnog met rolstoel enncjag 3 oktober met een
Hp rpisvprprncnnp rtm
aieuw van 25 minuten dat
Krasse Knarren' gaat heten.
letsel en de rolstoel
wetenschap dat hij nooil
gewoon kan reizen. Hij
aan huis gekluisterd doi
:unnen.
bilist.
Met een redelijke smart
betaling kan zijn verdrii ^as^a djva.
beperkt worden. Hij ka
eens naar de schom
dagtrips maken in eet
videofilms huren en wat
uit eten gaan. Maar mei
een symbolische vergt
worden.
Van onze redactie consument
Utrecht - Wie zich op de hoogte wil stellen van de li
ontwikkelingen op interieurgebied, kan zondag terecj
de Dag van het Wonen in de Jaarbeurs te Utrecht,
alleen de nieuwste meubels en woonideeën zijn te
ook verschillende exposities. De Dag van Won
onderdeel van de Internationale Meubelbeurs, die
tot en met 8 september wordt gehouden.
„Er is enorme diploma-in
Kinderen moeten meer ins]
leveren om op hetzelfde pm
komen als hun voorgang
G. de Vries,
MM
IMiiHlf
sle
we
„OH
leen
tor)
eeu
Nei
ner
ren
len
voc
jon
gis
var
Ho
pre
Kit
de reisvereniging met
blijven gaan. Maar dat
tuurlijk een ondoenlijke
Je mag van de club nie
langen dat ze uitsluiten In er is nog een verandering,
hotels aandoet waar j le heren komen voortaan
een rolstoel binnen kunt.
Letselschade is soms niet
maal te vergoeden. Wel
drag er ook op tafel ko:
ongelukkige vrijgezel zal
meer met de club op
kunnen. Hooguit kan
eens met een speciale gel
captenreis van De
bloem mee. Maar die zal
kunnen bieden wat de re
hem kon geven.
Door zijn handicap is dl
materiële schade van hi )oor Ivo Postma
>en Bosch - Zij debuteerde ir|
aanrijding en van zijn vi -Urijn. Binnen enkele jaren
het ziekenhuis, het bl ;angeres wier vertolkingen
p.oemd. In 1941 stopte ze met
nog overschaduwd do -ezjn te wjjden. Tien jaar later
HrotoncnnQn Hot nn rmnill J
le podia terug te keren en beg;
Deze week geeft Magda Olivenj
onoplettende Franse au ;ader van openbare lessen aai
De toehoorders in
:e Bossche schouwburg Het Ca-
ino zitten op het puntje van hun
toel wanneer de oude dame op
jet podium een passage uit Bel-
ini's beroemde aria voorzingt.
,e horen een zilveren stem, een
Aandachttrekker is de ten
toonstelling van 84 tot kunst
werken getransformeerde
klapstoelen. Op verzoek van
het organiserende BAS Cul
tuurfonds uit Raamsdonksveer
hebben 84 kunstenaars, waar
onder Ans Markus, Patty Har-
penau en Peter Klashorst, zich
over het veranderen van de
klapstoel gebogen. De stoelen
en bijbehorende kunstwerken
zullen in het najaar worden
geveild ten bate van de stich
ting SOS-Kinderdorpen, een
hulporganisatie die wezen en
ontheemden een thuis en scho
ling biedt. Het geld zal wor
den gebruikt voor een project
in Somalië.
Er is ook een unieke expositie
te zien van fauteuils in ver
schillende stijlen, vormgeving
en prijzen. De zitmeubelen
zijn volgens oplopende prijs-
schaal geëxposeerd. Een de
signfauteuil naast een model
in klassiek eiken, een oorfau
teuil naast een nuchter buis
model. Er is onder meer een
ontwerp te zien van Hugo de
Ruiter, die bekend is gewor
den met zijn meubels voor
Leolux. Het bedrijf heeft 17
verschillende modellen inge
zonden voor de expositie. „De
fauteuil in het klassieke bank
stel is eigenlijk niets anders
dan een ingekorte bank", al
dus De Ruiter. „Leolux is zich
hierop in de jaren tachtig gaan
bezinnen. De fauteuil van
vandaag wordt bij ons dan
ook als afzonderlijk meubel
ontworpen en heeft een eigen
kan Jiet echter niet gei jannende boog van zuivere no
va, een perfecte beheersing van
e adem.
ten kijkt elkaar verrast aan en
laakt bewonderende grimassen,
©aar staat een vrouw te zingen
~.ie in 1912 geboren is.
p het podium geeft Magda Oli-
vero, gekleed in een zwart-grijs
geblokt mantelpakje, adviezen
met woorden en gebaren. Haar
eerlinge is dit half uur de Bel-
jische zangeres Angelique Zyde,
:n van de 22 artiesten die mo
ten deelnemen aan de eerste
asterclasses van het Interna-
lonaal Vocalisten Concours in
en Bosch. Na een uitgebreide
jpleiding aan prominente insti-
ten heeft Zyde al veel ervaring
[pgedaan in wat men 'het grote
pertoire' noemt. Zij geeft zelfs
:ngonderricht aan Belgische
luziekacademies.
aar zoals zovele anderen wil
.ngelique Zyde graag een paar
adviezen opzuigen van deze ge-
aghebbende dame die in de ja-
en vijftig en zestig door alle
peraliefhebbers in de wereld
'erd bewonderd. Allereerst om-
at Magda Olivero het operavak
>t in de finesses kent, maar het
in dit vak nu eenmaal leuk
ranneer je kunt zeggen dat je bij
Dlivero gestudeerd hebt, of bij
'ischer-Dieskau.
karakter. Hij is ook kleii
heeft daardoor meer moj
heden. Hij is niet aai
vaste plaats geebonden.
Van Wim Marseille is
ontwerp te zien, de Gir
hij voor Sterling maakte,
seille houdt van experin
ren: „Ik ben op zoek
meubels waaraan men
kan hechten. Veel ontu
zijn te bedacht om da
een relatie aan te
fauteuil moet iets noncli
hebben, een lekker plekj
jezelf. Ik vind ook dat h
zachtaanvoelend meubel
zijn."
Totempaal
Andere opvallende be
waardigheden op de Da
Jubtiel begeleid door de Duitse
lianiste Nicole Winter is Zyde
egonnen met het voorzingen
an de aria uit Norma. Staande
p een meter afstand van haar
lerlinge luistert Magda Olivero.
e maakt de mondbewegingen
het Wonen zijn de inzendBsee. Ze wijst op haar eigen
voor de Nederlandse M<
prijzen en de opvallende
wijzer: de totempaal vai
kenstoelen van Rob Eckl
„Als er een meubel is dat
loop der eeuwen zijn kaï
heeft weten te behouder
wel de keukenstoel. Ve
mij is onze huidige woo
tuur terug te voeren
simpele recht-toe-rech
keukenstoel. Hij lijkt als
zelf te zijn ontstaan."
De Jaarbeurs is zondag
het publiek geopend v
tot 18 uur. Entree: tien
voor kinderen tot 12 jaai
toegang gratis. De jaarbf 'ert van Mourik, artistiek coor-
makkelijk bereikbaar
openbaar vervoer.
Van onze redactie consument
Breda - Nederland drinkt meer fris. Vorig jaar stef naakten en zangers soms open-
frisdrankconsumptie per hoofd van de bevolking
76,6 liter per jaar. In 1991 was dat 73 liter.
Cola is met een aandeel van 45,4% de populairste frisi
gevolgd door sinas (22,9%) en de lemon/lime dranken (I
De omzet van de light-frisdranken nam in 1992 wa
Sportdranken blijken ook te scoren. Volgens schattingen
Nederlandse Frisdranken Industrie werd vorig jaar in I
land 13 miljoen liter sportdrank afgezet, tegen 11 miljof
jaar daarvoor. De frisdrankenindustrie verwacht veel v
nieuwe ijsthee. In de Verenigde Staten is dat drankje
populair, verwacht wordt dat Nederland trouw volgt.
trottehoofd om duidelijk te ma-
en dat de zangeres daar teveel
panning heeft. Ze kijkt naar het
niddenrif en naar de stand van
e voeten. Tijdens een intermez-
o van de piano fluistert ze de
angeres iets toe waarop deze
nikt.
Vanneer de laatste tonen ver
lonken zijn, krijgt de leerlinge
ledurende enkele minuten ad-
iezen in het Italiaans. Magda
Hivero spreekt zo zacht dat ze
t de zaal niet te verstaan is.
lelukkig drukken ook haar ge-
aren uit wat ze bedoelt. Een
Dik vertaalt in het Engels en we
oren de Belgische zeggen: "Oui,
pi, absolument."
linator van het evenement, zegt
eel waardering te hebben voor
!e intieme manier waarop de
taliaanse haar masterclass
'eeft. Zonder de naam van Eli-
abeth Schwarzkopf te noemen,
lerinnert hij aan meesterklassen
'an andere sterren, die er een
omplete publieksshow van
pjk vernederden.
Climax
pa aandachtig naar haar lerares
;eluisterd te hebben begint An
tique Zyde de aria van Bellini
'pnieuw, terwijl ze voortdurend
oogcontact heeft met Olivero die
taar bezwerend volgt. Het is een
root verschil met de eerste keer.
Jet klinkt aandachtiger, stiller
n rustiger. Er is veel meer in-
t