ansl
uro
Ijzerbedevaart, van herdenking naar fascistische manifestatie
Over rijsthandelaar G., de Fémis-connectie en drughandel
(Vaalf jaai]
Spijt
-DE STEM
BESTEM
Vreemdeling
BINNENLAND BUITENLAND
)penbaar vervoer
DE STEM
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1993
STEM
Lang voordat planolo
gen de structuur van
een nieuwe wijk of
zelfs van een hele urbanise
rende 'nederzetting' aan hun
tekentafel bedachten en voor
schreven, overeenkomstig de
voorhanden gegevens van een
of andere demografische sta
tistiek, bepaalde de waar
neembare samenhang van een
levensgemeenschap de schik
king van openbare gebouwen,
winkels en woonhuizen. Een
dorp werd niet bedacht, maar
ontstond en groeide bij een
kruising van handelswegen of
bij een doorwaadbare plaats
aan een rivier.
De grillige rooilijn, die men
nu gelukkig nog wel op oude
dorpen aantreft, waarbij som
mige gevels, ontworpen met
een timmermansoog, onver-
•wacht terugwijken en die
door andere ruimschoots
wordt overschreden, is niet
ontstaan uit domme wille
keur, maar vormt de bewon
derenswaardige resultante
van een sociale orde waarin
alles ook letterlijk zijn plaats
had.
De kerk was daarin een bijna
vanzelfsprekend middelpunt,
meestal gesitueerd aan markt
of dorpsplein, en geflankeerd
door een niet zelden monu
mentale pastorie, waarvan de
imposante afmetingen de
reikwijdte van een onaantast
baar gezag op religieus en
maatschappelijk gebied voor
iedereen zichtbaar weerspie
gelden.
Dat gold niet alleen voor een
pastoor en zijn kapelaans,
maar evenzeer voor een do
minee die met vrouw en kin
deren zo'n notabel pand be
woonde. Hun behuizing was
een bolwerk èn een toe
vluchtsoord. Dat bleek domi
nee Van Koetsveld anderhal
ve eeuw geleden al begrepen
te hebben, want in zijn nog
steeds leesbare en stellig gro
tendeels autobiografische ro
man 'De pastorij van Mast
land' (1843) wilde hij naar
eigen zeggen „een beeltenis
geven van het leven geheel
gelijk het nu is", een opzet
waarin hij niet alleen voor zijn
eigen pastorale beslommerin
gen, maar voor het doen en
laten van de hele protestantse
gemeente van hoog tot laag
plaats inruimt. Al vertoont
zijn relaas een nog duidelijk
door de romantiek van die
jaren gekleurde idyllische in
slag, eT valt toch ook al een
zekere sociale bekommernis
met de minst bedeelden in te
beluisteren, die hem als predi
kant niet misstond.
Op de plattegrond van stree
kromans hebben pastorieën
een vaste plaats. En een veel
zeggend aanzicht. In een boek
van Felix Timmermans uit het
eerste kwart van onze eeuw,
die het armoedige leven op
het platteland gewoonlijk nog
een bukolieke glans meegaf, -
anders dan Stijn Streuvels die
met een weerbarstiger pen
seel vastlegde wat hij waar
nam, - woont pastoor Ser-
neels 'uit den Bloeijenden
Wijngaerdt' in een huis met
een druivelaarcorridor, de
muren gesierd met behangsel
vol wingerdranken.
Pastorie
Herkenbaarder zijn de pasto
rieën bij Antoon Coolen, die
in zijn onderschatte romans
een sociografisch beeld gaf
van de grote voltige van het
bruine naar het geïndustriali
seerde Brabant. Tussen de
kinderen van zijn volk woont
bij hem geïndustrialiseerde
Brabant. Tussen de kinderen
van zijn volk woont bij hem
pastoor Vogels in een huis
„met die kostelijke geur van
appels, linnen en gebraad, die
wonderlijk samengestelde en
fijne geur die altijd in de gang
van een pastorie hangt".
De afbraak van het kerkelijke
gezag in de jaren zestig blijkt
schrijnend uit de locatie van
pastoor Heylen, in Claus
'Omtrent Deedee'; zijn West-
vlaamse pastorij, die de aan
blik vertoont van een derde
rangs hotel met een afgeblad
derde veranda, ligt verloren
tussen korenvelden, een meu
belfabriek en twaalf cafés.
De laatste jaren zijn met de
kerken heel wat pastorieën
afgebroken. De weinige die
aan de slopershamer ontkwa
men, zijn nu in gebruik als
jongerencentrum, bejaarden-
soos, dorpsbibliotheek of zelfs
als praktijkruimte voor medi
cijnmannen van twijfelachtig
allooi.
Er is een 'kijkersmarkt' voor televisieprogramma's over menselijke
emoties, omdat het menselijke ras nou eenmaal dol is op andermans
wangedrag, leed, domme pech, droefheid, tragiek en tranen van
geluk. Niets is zo boeiend en ontroerend als de onnavolgbare
naïviteit waarmee juist anderen zich in de grootste ellende storten.
Maar het kan altijd nog 'n stapje erger. Nu is er 'Het Spijt Me'.
Gevuld met mensen die de hulp van de tv inroepen om de
relationele gevolgen van jarenlang opgekropte of gekoesterde
kleinzieligheid op te lossen. En daarom bereid hun ziel en zaligheid
bloot te geven tegenover elke wildvreemde die de tv aanzet voor een
uurtje amusement.
Eigen schuld dikke bult? Of: Dit leedvermaak leent zich pas voor
spijt! (HC)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, (alleen redactie)
01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Afdeling Lezerscontact ®06-0226116 (gratis).
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 85.50, per half jaar 170.05 óf per jaar 330.70.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 28.45,
per kwartaal 83.00, per half jaar 165.05 óf per jaar 320.70.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Ginneken-
weg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 17.00 uur
076-236442, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Ook op zaterdag van 09.00-12.00 uur.
Neen, zijn arrestatie
heeft niets met smeergeld
te maken. Ja, zijn aan
houding en de verden
kingen liggen wel poli
tiek gevoelig, zegt de
woordvoerder van de
Haagse politie. De arres
tatie van de topman in de
Surinaamse rijsthandel,
S.G., kwam niet meer on
verwacht na zijn eerdere
optreden in de Femis-af-
faire. Een verhaal over
rijst, EG-heffingen, frau
de, drugs en, onvermijde
lijk, Bouterse.
Van onze verslaggevers
Henk Boot en Willem Reijn
Rijsthandelaar Shyan G.
(49) wordt in de handel
omschreven als een 'aller
aardigste, voorkomende
man', een 'zakenman die
zijn afspraken volkomen
correct nakomt, zeker naar
Caribische begrippen'.
G. is de grootste handelaar in
Surinaamse rijst. Hij fungeert
feitelijk als tussenpersoon in de
handel. G. neemt opties op de
oogst van rijstvelden in Surina
me en Frans Guyana en zoekt
daarvoor afzet in Europa, vooral
in Nederland.
„Met rijsthandel is goud te ver
dienen", vertelt een ingewijde.
„Zo'n G. pakt op een ton 200,
gewoon met keurige, legale han
del." G. verscheept, zo schat de
ingewijde, per jaar ongeveer
veertig- tot vijftigduizend ton
rijst naar Europa. En de Surina
mer heeft zich zo in relatief
korte termijn opgewerkt van col
porteur tot multimiljonair met
huizen in Amstelveen, Paramari
bo en Miami alsmede op Cura-
?ao.
Door de reputatie die Suriname
heeft opgelopen in de drughan-
"del, kijken Nederlandse bedrij
ven, de douane, de politie en de
Fiod met enig wantrouwen naar
de rijsthandel. Belangrijke goe
derenstromen zijn nodig als dek
mantel voor de grote bedragen
die met drugs zijn gemoeid. Rijst
is het tweede exportprodukt van
Suriname.
G. stond lange tijd boven die
verdenkingen. Hij is een nette
man, vriendelijk en voorkomend.
Misschien wel wat opschepperig.
„Ik heb eens in een gesprek
bijgehouden, hoeveel geld hij
aan verschillende projecten zei
uit geven. Toen hij na een uur
opstapte, stond de teller op dik
vijf miljoen gulden", vertelt een
zakenrelatie. „Maar niettemin is
G. een alleraardigste man. Al
leen zijn omgeving deugt niet, de
mensen om hem heen zou ik als
crimineel willen omschrijven.
Hij onderhoudt connecties met
de Bouterse-clan."
Voorjaar 1992 duikt de naam
van G. plotseling op in de Femis-
affaire. De Femis Bank in Baar-
le-Nassau, depot van zwart en
crimineel geld, is een jaar eerder
failliet verklaard, nadat de Duit
se eigenaren 80 van de ingelegde
135 miljoen gulden in de eigen
zakken hadden laten verdwij
nen.
Vlak voor de sluiting had een
zekere heer H.G. (geen familie)
met advocaat mr. B. van der
Goen zich aan de balie vervoegd.
H.G. eiste het tegoed op van een
'Met de rijsthandel is goud te verdienen'.
FOTO ANP
Het gulden vlies
van de rijsthandel
Maar het is geen enkel pr(
om aan vreemde rijst een
label te hangen. Dat is J
Antilliaanse douane moei
controleren.
Dus zette G. (net als andei
Curasao een eigen rijst
neer. Daarmee mag de
naamse rijst zonder de hei,
tot 1800 gulden Nederlani
nen. Een uiterst lucratievi
ling: Nederlandse bedrijvi
pen rijst in voor ruim
kleine boeren in Zuid-,
krijgen 350. Na aftrek
150 aan vervoer, verwj
en opslag verdient de tussi
soon 200 per ton. Ter im
De Nederlandse rijstbram
kent zelf met een omzet
van twee procent.
Hoe lucratief die weg is,
uit cijfers van het CBS. i
voerde Nederland 180.001
rijst in. Daarvan kwam
ton uit Guyana, 14.200 tl
Suriname, en liefst 1
van de Nederlandse AntJ
waar geen rijstplant wil gr<
De rijstproducerende zuii
EG-landen, voor wie de
ren bescherming moeten
zien deze gang van zakei
afschuw aan. Zij wisten
er zelfs enige tijd toe te bei
om de begunstigingsregel
tijd op te schorten.
Dat heeft de naaste conct
van G. nagenoeg op zwa:
gezet. Deze ex-werknemei
G. keek het kunstje van zijr
af en bedacht dat hij dat ze
wel kon. De verhouding t
de handelaren is te typeri
water en vuur.
De rivaal zou maandenlanj
vijftienduizend ton te duii
worden rijst in Rotterdam
ben gezeten. Opslag plus
ciering van een dergelijke
kost miljoenen guldens.
(Sterdam (anp) - De recht-
5 in Amsterdam heeft gis-
de 34-jarige R.V. ver-
jjeeld tot twaalf jaar ge-
Lenisstraf en tbs met
Lgverpleging.Hetcollege
klaart bewezen dat V. op
I maart van dit jaar de
larige Zülbiye Gündüz op
|at met een tafelpoot heeft
^geslagen.
onze Haagse redactie
i Haag - Nederland mc
nsluiting op het Europese
aen (HSL) richting zuiden
bepleit Nederland Distribu-
and (NDL). Volgens de belan-
lorganisatie voor de trans-
t- en distributiesector blijft
Vlak voor zijn arrestatie ha Ierland achter ten opzichte
gezegd zijn concurrent te n
opkopen, want in nood zij
drijven goedkoop. Maar de
current heeft al op voor "e spoorlijnen Nederland
itrekkelijker maken voor bui-
op
wraak genomen. „Ik stap
aantal rekeningen, waarvoor hij
de pasjes kon tonen. Om het
personeel wat op te laten schie
ten, toonde hij een foto van de
Engelse eigenaar op Schiphol
('we houden jullie in de gaten')
en bedreigde het personeel. Dat
betaalde daarop 17,5 miljoen
uit, ruim de helft van het tegoed.
Het geld werd door de advocaat
via eigen rekening naar Luxem
burg en uiteindelijk naar Zwit
serland gebracht. Daar legde de
Bredase officier van justitie mr.
Smid beslag op het geld.
Voorjaar 1992 maakte rijsthan
delaar G. zich bekend als recht
hebbende. Hij zei het geld te
beheren namens een groep za
kenlieden. Justitie geloofde er
niets van: H.G. is de werkelijke
eigenaar, niet S.G. betoogde de
landsadvocaat. En H.G. is be
trokken bij een internationale
bende, die zich bezighoudt met
de handel in verdovende midde
len, het wit wassen en het trans
porteren van deze gelden naar
Nederland, lichtte de landsadvo
caat toe. Wat past in de redene
ring is het geluid dat S.G. wel
het type is om voor kennissen
tijdelijk wat geld te beheren.
Het geld kwam in elk geval niet
van de rijsthandel, zegt een inge
wijde. „Wij hebben de Suri
naamse rijsthandelaren en ook
G. al jaren terug laten weten dat
we alleen uitbetalen aan nor
maal in Nederland gevestigde
bedrijven en niet via schimmige
Zuidamerikaanse bankjes." Het
geld gaat dus naar Ter Beek
Shipping in Amsterdam en niet
naar G.'s bedrijven op de Antil
len, Jersey of in Suriname.
De rijsthandelaar verliest tussen
voorjaar 1992 en zomer 1993
verschillende kort gedingen om
het geld terug te krijgen. Eerst
weet de Bredase officier van jus
titie het geld te bevriezen, later
kan de Bredase curator mr. T.
Kamphuisen onmiddellijk beslag
leggen als justitie het beslag laat
vervallen.
G.'s naam duikt ondertussen ook
op in een spectaculaire drug
zaak. G. zou zijn betrokken bij
hasj-transporten van Pakistan
naar Canada. In juli 1991 werd
daar 40 ton hasj met een waarde
van 800 miljoen gulden in beslag
genomen.
Justitie ontdekte een lijn naar
Baarle-Nassau, waar bij de Fe-
mis-vestiging via codenummers
sleepboten waren gefinancierd,
die ingezet werden voor trans
port. Ook werden kaarten aan
getroffen, met daarop onderzee
se opslagdepots voor hasj bij de
Azoren. De Nederlandse mijnen-
jager Hr. Ms. Schiedam speurde
de vaten op en voerde 20.000
kilo af naar Den Helder. De link
tussen G. en de organisatie
noemt G.'s advocaat mr. O.
Hammerstein overigens flinter
dun.
Deze zomer speelt vervolgens de
Surinaamse smeergeld-affaire
op. In snel tempo vallen Suri
naamse leiders van him toch al
wankele voetstukken. En pas
sant arresteert de Haagse politie
de rijsthandelaar S.G..
Opmerkelijk is dat de politie
eerst de aanhouding geheim
tracht te houden, vervolgens de
identiteit van de verdachte en nu
nog steeds de aard van de ver
denkingen zo vaag mogelijk lasjt.
'Verdenking van valsheid in ge
schrifte ten aanzien van levens
middelenleveranties', heet het.
Er is geen sprake van smeergeld,
zegt de politie, maar wel van
mogelijke politieke gevoelighe
den.
De handel in rijst is fraudege
voelig, leert informatie uit de
branche. De EG heeft hoge tol
muren opgetrokken langs de
grenzen. Een ton lange korrel-
rijst kost op de wereldmarkt nog
geen vijfhonderd gulden. De EG
zet daar aan heffingen ruim
1100 bovenop. Voor de nauwe
lijks duurdere vol-witte rijst
komt er zelfs 1820 bij, vertelt
men bij het Produktschap voor
Granen. Overigens zijn er vele
soorten rijst, met elk een eigen
regeling.
Voor zogeheten ACS-landen,
waaronder Suriname en Guya
na, is een speciale regeling ge
troffen. De heffing mag het uit
voerende land zelf voor de helft
innen als uitvoerheffing, de an
dere helft gaat als invoerheffing
naar Brussel. Met het geld kan
het rijstproducerende land de
economische infrastructuur ver
sterken. „Wij betalen de Brussel
se helft rechtstreeks", vertelt een
inkoper. „Maar ik vraag me af
wat er van de andere helft ook
.daadwerkelijk lïijide regering in
Paramaribo terecht komt".
.Bovendien zou door fraude met
dé' dóühnedocuméhtén' vrëéfnde
partijen uit niet-ACS-landen on
der Surinaamse vlag de EG wor
den binnengebracht. Dat levert
ook een (illegaal) extraatje van
zes- tot negenhonderd gulden
per ton op. „Als je uitrekent hoe
groot de oogst en de voorraden
van Suriname zijn en als je de
wegen kent, dan weet je dat er
heel wat vreemde rijst als Suri
naams binnenkomt", zegt een
marktkenner.
Maar er is nog een mooiere weg:
de Antillen-route. Omdat de An
tillen in tegenstelling tot Surina
me tot het Koninkrijk der Ne
derlanden behoren, zijn deze
vrijgesteld van importheffingen.
De Antillen produceren helaas
geen rijst. Maar geen nood: als
door verwerking aan de rijst
waarde wordt toegevoegd, geldt
de rijst als van Antilliaanse orgi-
ne. Die route mag alleen met
ACS-rijst worden bewandeld.
de FIOD, daar hebben z#andse investeerders, aldus
belangstelling voor de m IL.
van zakendoen van G.", li Igéns directeur Portheine van
eenieder die het horen wild
zijn doorgelicht op mog
niet-gemaakte kosten, die
stroom zwart of crimineel
kunnen afdekken. Maar
de geheimzinnigheid en de
van de zaak, zou het merki
dig zijn als de zakenman
voor al vijf dagen in de cel z
Advocaat mr. C. Raymaker.
dat de arrestatie van zijn
S.G. op een misverstand b
„Het gaat hier enkel en
ide andere Westeuropese lan-
i. Dat pakt negatief uit voor
nationale economie, omdat
Nederlandse Spoorwegen
ten. „En dat heeft ie ge t het erop dat besluiten over
Tirlijnen in het buitenland de
i van de tijd en de helft van
doorschemeren dat de fact 1 geW kosten in vergelijking
it Nederland,
directeur Smits van Schip-
is bezorgd. „Brussel zal in
i al zijn aangesloten op het
5L-net. In Nederland dreigt de
Amsterdam-Belgische
as pas in 2003 gereed te ko-
Dat is eigenlijk veel te
li", aldus Smits.
om vragen over posten op fi vervolg voorpagina
ren. Volgens de fiscale rechf evakbond is ook niet gerust
zijn te hoge of met bete i(r dg toezegging van de NS-
kosten opgevoerd. Mijn c Ktie om gedw0ngen ontsla-
monnf /-I n4- /-Iin /-\rM7n++ir\rf ic (1
meent dat die opvatting is
seerd op een gebrek aan
over het traject dat de rijst a
voor die in Nederland ter
komt. Hij kan elke cent vei
woorden. Hij heeft er alle
trouwen in dat de Fiod die i
lingen nu begrijpt".
Nu het misverstand is opg
moet zijn cliënt in vrijheid
den gesteld, vindt Rayma
„Justitie wil hem nog een v
stellen. Dan moeten ze die
vanavond nog afronden en
cliënt laten gaan". Gistera'
om half zeven was het bevriji
de telefoontje of faxje nog
binnen.
zoveel mogelijk te voorko-
a.
ik de spoorwegvakbond FSV is
ihrokken van het extra ba
lverlies. „De afbraak van het
irwegprodukt heeft nu zijn
itrede gedaan", aldus voorzitter
irdeveld.
bij het streekvervoer ver-
ijnen de komende tijd vele
mderden banen. Volgens FNV
lordvoerster Merlijn blijft het
fet bij de reeds eerder aange-
1000 banen. Zij vreest
it het er uiteindelijk zeker 1600
'len worden.
[olgens haar zullen gedwongen
'tslagen onvermijdelijk zijn.
is niet de bedoeling dat de
®d op korte termijn de leden
Ut raadplegen over eventuele
ties.
Door Bert Schampers
Diksmuide - 'Nooit meer
oorlog' is het terugkerende
thema van de 66ste Ijzerbe
devaart die zondag 29 au
gustus wordt gehouden in
het Westvlaamse Diksmuide.
Werd vorig jaar door voor
zitter Lionel Vandenberghe
bij windkracht tien openlijk
gepleit voor de boedelschei
ding tussen Vlaanderen en
Wallonië, dit jaar zijn de
verwachtingen na de opflak
kering van het nationale ge
voel bij de dood van koning
Boudewijn hooggespannen.
Wil Vlaanderen de scheiding
wel?
De jaarlijkse Ijzerbedevaart
wordt nog wel eens uitgelegd
als een optocht van Vlaamse
fascisten. Het kan niet ontkend
worden dat het extreem-rechtse
Vlaams Blok en stoottroepen uit
dezelfde verdachte hoek, de van
oorsprong pacifistische mani
festatie misbruiken om hun
denkbeelden onder het volk te
verspreiden, te provoceren en -
zoals de afgelopen jaren - de
Vlaamse zelfstandigheid te pro
pageren.
De Ijzerbedevaart herdenkt ei
genlijk de verschrikkingen van
de Eerste Wereldoorlog, vooral
dan de strijd die werd uitge
vochten in de loopgraven langs
het riviertje de IJzer. Maar ook
het recht op een Vlaamse iden
titeit en Vlaams zelfbestuur.
In die oorlogsjaren was de taal
van de Belgische officieren op
het slagveld immers Frans. Hun
orders werden niet of verkeerd
begrepen door het Vlaamse
voetvolk, dat zo - nwetend - de
dood tegemoet rende of kroop.
Het was ook bij de IJzer dat de
Duitsers gebruik maakten van
chemisch wapentuig om het
verzet van de Belgen, Britten,
Canadezen en Australiërs te
breken.
De sporen daarvan worden nog
altijd teruggevonden in de
Vlaamse kleigrond. In depots
liggen anno 1993 de granaten
met mosterdgas geduldig op
vernietiging te wachten.
Met de verschrikkingen van
toen in herinnering wil de Ij
zerbedevaart vooral de vrede
propageren, naast een Vlaams
bewustzijn. „De Vlaamse natio
nalisten hebben een traditionele
neiging tot vredelievendheid,
pacifisme", schrijft Geert Van
Istendael in zijn boek 'Het Bel
gisch Labyrint'.
Uit dat pacifisme is in de jaren
twintig het idee ontstaan om in
Diksmuide een monument
- Memoriaal van de Vlaamse
Ontvoogding, zoals het ding of
ficieel heet - op te richten ter
nagedachtenis aan de Vlaamse
jongens die in de Westhoek
sneuvelden. 'Nooit meer oorlog'
is de vurige wens en de tekst die
in vier talen op de lelijke bak
stenen IJzertoren is bevestigd.
Hoewel Van Istendael zegt ont-
Tekst op het IJzermonument.
zag te hebben voor zijn vrede
lievende landgenoten, geeft hij
tegelijk toe te gruwen van de
vendelzwaaiers met hun Vlaam
se leeuwevlaggen, de trommels,
jongens in strakke korte broe
ken, de massazang en bazuinen.
„Ik was niet verbaasd dat ik in
gezwollen frasen wapenwed
loop, oorlog, leger en wat dies
meer zij, schallend hoorde ver
oordelen. Toch lijkt zo'n bede
vaart me bijna obsceen. Duizen
den overtuigd vredelievende
mensen maken gebaren die een
buitenstaander alleen maar kan
zien als fascistisch. Dat is de
tragedie van de Ijzerbede
vaart."
„Door en door brave mensen
komen massaal roepen dat zij
vrede willen en recht voor hun
FOTO CAMILE SCHELSTRAETE
geliefde Vlaanderland en voor
de hele wereld. Maar die men
sen doen dat met feilloze preci
sie op de manier die een van de
moorddadigste en wreedste sys
temen aller tijden in herinne
ring roept. En alleen zij besef
fen dat niet. Ze weten van de
prins geen kwaad en worden
heel boos als je hen daarop
wijst. Je trapt ze op hun ziel,"
aldus Van Istendael in zijn in
1989 verschenen 'Labyrint'.
De Ijzerbedevaart, net zoals het
jaarlijkse nationale zangfeest in
het Antwerpse sportpaleis, is
een van de manifestaties waar
mee een deel van de Vlamingen
eigenlijk de bevrijding van de
Franstalige overheersing her
denken. Altijd gaat zo'n bijeen
komst - na het Vlaamse en soms
ook Zuidafrikaanse volkslied
gepaard met een pittige toe
spraak, waarmee de Vlamingen
in het andere landsgedeelte niet
bepaald nieuwe vrienden ma
ken.
Vorig jaar, de gesprekken over
de voltooiing van de staatsher
vorming waren in juli '92 afge
broken, riep de voorzitter van
het IJzerbedevaart-comité Vla
mingen en Walen op samen
naar de notaris te gaan en daar
de echtscheiding te regelen. Het
was een uitspraak die vooral
het radicale Vlaams Blok warm
verwelkomde.
De organisatoren van de Ijzer
bedevaart hebben geen spijt van
die oproep, omdat deze
denken zij - uiteindelijk
heeft geleid tot het Sint-
Michielsakkoord dat een grote
mate van zelfstandigheid toe
kent aan Vlamingen, Walen en
Brusselaars. Maar dat akkoord
is geen eindstation, zeggen de
woordvoerders van het nationa
listische Vlaanderen ook nu
nog.
„Met alle respect, maar koning
Albert II vergiste zich toen hij
tijdens zijn troonrede aan de
parlementsleden zei dat de
staatshervorming voltooid is,"
vertelde Koen Baert, secretaris
van de Ijzerbedevaart, afgelo
pen zaterdag in de krant De
Standaard.
„De Vlaamse staatshervorming
is pas begonnen. Het Sint-
Michielsakkoord betekent
slechts een stap op weg naar
Vlaams zelfbestuur.
De opflakkering van het
gische gevoel tijdens de ea
weken van augustus, probe
het IJzerbedevaart-comité
teraard- te relativeren,
kortstondige stoot van sym[
thie interpreteren als een u#1
van grote gehechtheid aai
unitaire staat, lijkt me een
bewezen stelling," meent Bal® EUROPESE landen hebben
die overigens toegeeft
geen 'supermomenten
Vlaams radicalisme' beleeft.
En dat is iets waar hijz'
- OO- j -VI uvci IIOI V I CCI I IUCIII I'
Vlaanderen vandaag de éeze bijeenkomsten waren
'an de Vreemdelingenwetten
l'ntal vluchtelingen- en asielzc
"Werden conceptverdragen
zorgen om maakt. De Uffl «anneer de eigen wetgeving
devaart -toch de baro® leemd dat momenteel regerii
voor de hele Vlaamse be it strengheid van wetgeving
ging- trekt immers elk F Wordt geredeneerd, het is net
minder bezoekers. Baert too mnt stroomt Het |anc| dat de
niettemin dat jonge mensen a
aangesproken voelen door Haken
'nooit-meer-oorlog'
stuur voor elk volk en vrede
verdraagzaamheid onder
mensen.
De ironie is echter dat M
lijkheid met wapens woi
dan toch dat zij daar
voet van hun 'Vrijheidsbeeld
Diksmuide slechts een zon'
per jaar met vlaggen en ven®
zwaaien. Vastberaden en
bewust keren zij na deze f<
re terug naar huis, om
vervolgens weer Belg te vo'
met de Rode Duivels of me"1
nieuwe koning die vana
gende maand zijn 'blijde
de' doet in de provincie.
8erd over het vreemdelinge
krijgt met de meeste
Duitsland heeft de aanpas
Het thema is ongetwijfeldac' pt heftige discussies in de
eel, net als die andere the® rankrijk heeft de Constitutie
uit het IJzertestament: zeiioj peve|d Qver rigoureuze
®9ering en in Portugal heeft
"iels te streng werden aange
Nederland wordt de door b
nieuwe Vreemdelingenwe
"VUIL V.V.XXVV,* mCUWB VltJüinUtJIIIiyCIIWt
overal ter wereld de onatna1» .3|ner behandeld. De orgar
-jg H' nrd fritieir Qok in de p0|jtjek
vochten. Het siert de Vlam* plannen van staatssecretaris
Kamermeerderheid van
eel weerstand.
y "«Celtic
'e kritiek is alleszins begr
,e9ratie van de vreemdeling
®n van de hoofditems, leden
este kan gebeuren door
®cnten te geven als de Neder
euWe wetgeving in de steek
ethand kan van welke reger
a9enwijd worden opengeze
Pvang van vluchtelingen- ei
'voornemen de Vreemde
Dlnet echter zijn doel voorbi
J
