t
De Duitse stad Bremen heeft maar liefst achtduizend
vluchtelingen en asielzoekers binnen zijn grenzen. Bij
gebrek aan beter onderdak woonden er velen vorig
jaar in oude bunkers, leegstaande gymzalen en
'containerdorpen'. Het bedrijf Embrica Maritim
Hotelschiffe GmbH in Emmerich hoorde ervan en
droeg een oplossing aan: een hotelschip voor
vierhonderdveertig mensen, in drie maanden tijd te
leveren. Bouwer is scheepstimmerbedrijf
Hoogendoorn uit Werkendam. Sinds twee weken ligt
het schip in de haven van Bremen, en de
aanvankelijke protesten zijn verstomd. Zelfs de
Grünen, die het schip eerst met een gevangenis
vergeleken, zijn overstag. Intussen denkt het
ministerie van WVC in Nederland nu ook hardop na
over het inzetten van een hotelschip als
opvangcentrum.
>on 01155-62710
euters bloeien
op bij moeder
in gevangenis
>uwvereniging
CHTER m/v
H/aarom Mont
Blanc elk jaar
zijn tol eist
De mannelijke
macht lijkt
helemaal over
'Wij kunnen
veel flexibeler
zijn dan
de staat'
Werkendams
bedrijf bouwde
er dertien
weken aan
13
X 7
Door Joep Trommelen
lektronica van morgen.
ZIE WEEKEND 2
peelt een steeds belangrijker rol
klant. De bewaking ran deze
rijk onderdeel van ons werk
pntact met kandidaten voor de
i één jaar) aan deze kwaliteits-
oners (en bewonersvertegen-
leve oplossing van gesignaleer-
|n overlast. U draagt bij aan
verminderen en voorkomen van
lelijke problematiek.
emoplossingsgerichte instelling
luate wijze te handelen en te
Sociale vaardigheden en een
lm bewoners of derden tot het
Bn een onafhankelijke opstelling
pt waarde gehecht. Uw houding
Ijker dan Uw opleiding.
I Verhuur- en Bewonerszaken.
met de CAO voor woningcorpo-
vordt verstrekt door de heer A.
vonerszaken. Geïnteresseerden
telijke reactie vdór 7 september
vereniging Terneuzen, Postbus
foon 01150 - 96255
ZIE WEEKEND 3
ZIE WEEKEND 4
dredactie: Hein Sluijter
srmgeving: Frank Struijer
e Het hotelschip in Bremen kan
een redelijk comfortabel onder
dak bieden aan vierhonderdveer
tig mensen.
FOTO'S DE STEM/DICK DE BOER
Veilig schip voor asielzoekers
Een pingpongballetje stui
tert in de richting van de
receptie, waar achter dik
glas het 'zenuwcentrum'
van de Embrica Marcel
is gevestigd. Een asiel
zoeker met een batje in zijn hand
kijkt schichtig om de hoek, speu
rend naar het verdwenen balletje.
In de vrijwel lege recreatiezaal
waar gepingpongd wordt, staan be
halve een pingpongtafel twee tv-
toestellen, die Music-tv laten zien
en vooral horen. Van de gezichten
van de asielzoekers straalt vooral
verveling. Want net als in Neder
land is het voor nog niet erkende
vluchtelingen ook in Duitsland
vrijwel onmogelijk om te werken.
En de honderdvijftig Mark zakgeld
per maand is bepaald geen vetpot,
ook al zijn ze aan boord van kost
en inwoning verzekerd.
Het verblijf aan boord in afwach
ting van de uitspraak over de asiel
aanvraag zou niet langer dan zes
weken mogen duren, maar de prak
tijk is anders; in sommige gevallen
duurt het wel een jaar. Sinds kort
is de Duitse asielwet veranderd.
Asielzoekers die via een van de
buurlanden Duitsland binnenko
men worden rücksichtslos terugge
stuurd. „Dat heeft het aantal nu al
flink verminderd", zegt Erhard
Heintze, hoofd van de immigratie
dienst van de Bremer sociale
dienst. Hij is verantwoordelijk voor
de planning van de opvang en zag
zich de laatste jaren voor steeds
grotere problemen gesteld. „Er was
sprake van een noodsituatie. Men
sen in bunkers onderbrengen is
natuurlijk onmenselijk, maar we
konden op dat moment niet anders.
Het schip dat we nu hebben is
natuurlijk tien keer beter".
Het is duidelijk dat de wind in
Duitsland momenteel niet in het
voordeel van de asielzoekers waait.
Het land neemt van alle Europese
landen verreweg de meeste asiel
zoekers op, en dat valt niet bij
iedereen in goede aarde. „We kre
gen steeds meer problemen met de
stadsdeelraden, die telkens be
weerden dat hun stadsdeel zwaar
der belast was dan andere", ver-
volgt Heintze. „Het werd steeds
moeilijker om in de stad zelf een
plaats te vinden. De prognose voor
de afgelopen twee jaar was dat we
een tekort aan tweeduizend plaat
sen zouden krijgen. Het schip biedt
met ruim vierhonderd plaatsen al
een deel van de oplossing. Verschil
lende andere steden hebben bij
voorbeeld oude passagierschepen
in gebruik, maar de politiek hier
wilde een nieuw, overzichtelijk
schip".
Nu ligt het hotelschip in de kolen-
haven van het stadsdeel Gröperlin-
gen, letterlijk en figuurlijk onder
de rook van een electriciteitscen-
trale. Weg van de bewoonde we
reld, die de asielzoekers in een
kwartiertje per bus kunnen berei
ken. Momenteel is het schip nog
niet voor de helft vol, maar iedere
dag arriveren er nieuwe 'gasten'.
Het hotelschip is in feite een pon
ton van honderdtien meter lang,
waarop in Werkendam in zeven
segmenten een compleet 'prefab'
hotel is getakeld. Een Russisch
drijvend dok bracht het schip over
de Noordzee naar Bremen. Aan
boord bevinden zich honderdzes
tien kamers. Verder is alles aan
boord wat een hotel ook in huis
heeft: van babykamers tot en met
een wasserette. De Embrica Marcel
kan in zjjn eigen water en stroom
voorzien, maar is in Bremen op de
nutsvoorzieningen van de stad aan
gesloten. Veel aandacht is besteed
aan de veiligheid. Zo eiste de
brandweer dat de wanden in de
gang een uur lang tegen vuur be
stand moeten zijn. Wie op de Em
brica Marcel brand wil stichten
moet van goeden huize komen.
De SPD in de deelraad van Grö-
perlingen was aanvankelijk tegen
de komst van het schip. Maar na
veel geruzie met de coalitiepartners
FDP en Grünen gingen de sociaal
democraten uiteindelijk overstag.
Vorige week gevolgd door de Grü
nen, die nadat ze aan boord een
excursie hadden gehad eveneens
van mening veranderen over de
'gevangenis'.
„Wij zitten eigenlijk tussen twee
vuren in", zegt Heintze. „Aan de
ene kant heb je mensen die de
komst van asielzoekers als een be-
Van links naar rechts kapitein Herbert Herweck en verder Hermann Möllemann en Jan Timmer die
samen de directie van Embrica Maritim vormen.
lasting voor de stad zien. Van de
andere kant is er kritiek dat we die
mensen niet te ver van de stad op
zo'n schip mochten onderbrengen.
We doen het eigenlijk nooit goed.
Maar ik vind het schip een goede
oplossing. En als blijkt dat er nu
minder asielzoekers komen, kun
nen we de slechtste huisvesting
misschien afschaffen en mensen
doorsturen naar het schip".
Bremen huurt de Embrica Marcel
voor vijf jaar en betaalt daar vijf
miljoen mark per jaar voor. Het
bedrijf uit Emmerich betaalde 8,5
miljoen gulden aan Hoogendoorn,
die het schip in dertien weken tijd
bouwde. Bij de huurprijs is echter
alles inbegrepen, van catering en
bewaking tot en met de begeleiding
van de asielzoekers door maat
schappelijk werkers, die er hun
eigen kantoor hebben. Het stadsbe
stuur heeft zijn eisen op tafel ge
legd, en vervolgens heeft Bremen
geen enkele bemoeienis meer met
de gang van zaken aan boord.
Er zijn op de Embrica Marcel
tweeëntwintig mensen in dienst,
onder leiding van kapitein Herbert
Herweck. Hij is afkomstig uit een
schippersgezin, verbleef als kind
vaak in Nederland en spreekt nog
steeds goed Nederlands. Midden in
Keulen had hij vier jaar lang een
asielzoekerscentrum op een passa
gierschip onder zijn hoede. „Ik heb
daar ruim vierduizend asielzoekers
aan boord gehad, afkomstig uit
tweeënvijftig landen. En nooit geen
problemen gehad met de Keulse
bevolking", vertelt hij. „We lagen
daar midden in een wijk met veel
oudere mensen. Die waren juist blij
dat het schip er lag. Nu durfden ze
's avonds hun hondje uit te laten,
iets wat ze eerst aan die donkere,
stille kade nooit deden".
In Keulen leefde het gezin Herweck
tussen en met de asielzoekers, net
als nu in Bremen. Totdat er in '88
de klad in kwam verzorgde Her
weck vakantiereizen op het passa
gierschip. Toen besloot hij het
schip aan de stad te verhuren. Nu
zegt hij: „Natuurlijk zijn er wel
eens problemen, maar ik heb liever
asielzoekers aan boord dan een
bezopen kegelclub zoals vroeger
wel eens gebeurde".
Hermann Möllemann en de
in Nederland geboren Jan
Timmer vormen samen de
directie van Embrica Mari
tim. Ze hopen nu in Nederland ook
schepen te kunnen verhuren. Het
duo is als de dood dat er 'negatieve'
berichten over het schip Den Haag
bereiken. „Want het schip is zeker
geen gevangenis", zegt Timmer.
„De bewaking die we hebben, de
camera's en de pasjes die nodig zijn
om binnen te komen, zijn er voor
de veiligheid van de bewoners zelf.
Als er iets gebeurt, willen we met
een weten waar we moeten zijn.
Maar de bewaking is veel meer
gericht op gevaren van buiten af,
niet op de asielzoekers. De kritiek
en twijfels die er hier injiet begin
waren, zijn nu gelukkig verdwe
nen".
Vierentwintig uur per dag zijn er
drie bewakers op en rond het schip
aanwezig, 's Avonds baadt het
schip in een zee van licht, en een
infra-rood signaal treedt in wer
king als er buiten iemand langs
loopt. Met een druk op een knop is
de politie bij onraad binnen drie
minuten ter plaatse. Het schip
heeft dubbel glas tegen stenen of
andere projectielen, en de deuren
zijn van buitenaf zonder sleutel
niet open te krijgen. Hoewel er in
Bremen nog geen incidenten met
neo-nazi's zijn geweest, is men aan
boord op alles voorbereid. Volgens
Timmer en Möllemann is het schip
beter tegen aanslagen beschermd
dan met een gebouw in de stad ooit
mogelijk zou zijn. Timmer: „De
mensen zijn hier niet bang. Ze
weten dat ze hier veilig zijn".
'Die Würde des Menschen ist unan-
tastbar', staat er op een affiche bij
de ingang van het schip. Het is
artikel 1 van de Duitse grondwet.
De tekst op de affiche staat ge
drukt over de graffititekst 'Auslan-
der raus'. „Die affiche had ik in
Keulen ook al aan boord", zegt
Herweck. De tekst is zijn credo. „Ik
ben een rasoptimist", vervolgt hij.
„We zitten hier samen op een boot,
en dan moet je met elkaar zien op
te schieten, want iedereen heeft het
al moeilijk genoeg. Dat probeer ik
ook op iedereen over te brengen".
Recht tegenover het schip staat een
oud gedeelte van de electriciteits-
centrale, vol granaatinslagen uit de
Tweede Wereldoorlog. Het contrast
is ironisch genoeg hetzelfde ais het
contrast tussen de grondwet en de
graffititekst. Toen won het kwaad,
maar zover mag het deze keer niet
komen.
Herwecks optimisme en plezier in
zijn werk betekenen echter niet dat
er aan boord geen strenge regels
gelden. „Anders heb je geen respect
meer. Controle moet er zijn", aldus
de kapitein. Drank en drugs zijn
verboden, een pilsje mag, en roken
alleen in de recreatieruimte. Als er
onderling ruzie is, wordt er onmid
dellijk ingegrepen.
Ook de Afrikanen die vanaf de
boot stiekem in de Weser hadden
zitten vissen en hun vangst op een
primusje aan het bakken waren
werden uiteraard tot de orde ge
roepen. Wellicht hadden hun vi-
sambities iets te maken met het
wantrouwen van sommige nieuw
komers tegenover de kok. Hoewel
varkensvlees nooit op het menu
staat, zijn er moslims voor wie
ieder gepaneerd stukje vlees ver
dacht is. Met een beetje goede wil
en enig nadenken zijn veel proble
men te voorkomen: je moet naruur-
lijk geen twee mensen van rivalise
rende stammen in een kamer zet
ten.
Herweck probeert het de
asielzoekers zo goed als het
gaat naar de zin te maken.
Het spiksplinternieuwe en
nog wat kille interieur van het
schip - veel beige, Het spiksplinter
nieuwe en nog wat kille interieur
van het schip - veel beige, degelijk,
sober en brandveilig materiaal-
heeft hij al aangekleed met plan
ten, zeer tot genoegen van Timmer
en Möllemann. Hij heeft ontdekt
dat voetbal alle nationaliteiten kan
verbroederen en zoekt een shirts
ponsor en een trainingsveld om een
clubje te beginnen. De Bundesliga-
voetbalclub Werder Bremen wordt
aangeschreven om een aantal
vrijkaarten te krijgen.
„Maar daar moet je dan weer mee
uitkijken. Voor je het weet zijn er
weer mensen die zeggen dat de
asielzoekers worden voorgetrok
ken", zegt hij. „Maar we moeten de
mensen hier bezig zien te houden,
ook om te voorkomen dat ze op
andere domme gedachten komen.
Als kapitein moet je zelf ook con
stant het goede voorbeeld geven".
Volgens Timmer en Möllemann
heeft geprivatiseerde opvang van
asielzoekers grote voordelen. „Wij
kunnen veel flexibeler zijn dan de
staat", zegt Timmer. „Iedere dag
leren we bij. Als iets niet goed
werkt, proberen we iets anders,
zonder dat daar eerst een legertje
ambtenaren maanden over verga
dert".
Möllemann: „Toen Bremen besloot
een schip in te schakelen waren er
zeven bedrijven die een aanbieding
deden. Wij zijn gekozen omdat we
de enigen zijn die een totaalpakket
konden bieden. In de andere geval
len had de stad zelf voor de facili
teiten moeten zorgen".
„In Nederland heb je met al dat
water natuurlijk duizenden moge
lijkheden voor ligplaatsen", ver
volgt Timmer. „Het argumertt dat
een gemeente geen geschikte plaats
zou hebben, geldt niet meer als er
volop water is". Het tweetal wil het
liefst morgen al ook in Nederland
aan de slag, met een zelfde totaal
pakket. De opvang op een hotel
schip is volgens hen net zo duur als
in kazernes of oude kloosters. Het
voordeel van een schip is dat er
maatwerk geleverd kan worden,
afgestemd op de eisen van de auto
riteiten. En als het schip niet meer
nodig is, kan het naar elders wor
den versleept. „Als meneer Her
weck er in slaagt het schip over vijf
jaar in een goede staat af te leve
ren, kunnen wij er zonder al te
ingrijpende verbouwingen binnen
de kortste keren weer een gewoon
hotel van maken", glimlacht Tim
mer.
